Η απόλυτη αλήθεια του Θεού

Τι νομίζετε ότι είχε οπλίσει με τόση αποφασιστικότητα τα χέρια των τριών νεαρών μουσουλμάνων οι οποίοι αφαίρεσαν τη ζωή 12 δημοσιογράφων, σκιτσογράφων και αστυνομικών στα γραφεία του περιοδικού Charlie Hebdo στο Παρίσι; Η δικαιολογία ότι πρόσβαλαν τον προφήτη Μωάμεθ με τα σκίτσα τους δεν ηχεί στα δικά μου αυτιά αρκούντως ικανοποιητική. Για να σκοτώσεις μαζικά κάποιους συνανθρώπους σου, έχω την εντύπωση ότι χρειάζεται κάτι παραπάνω από μια δικαιολογία, εάν βεβαίως δεν είσαι ψυχοπαθής, οπότε έχεις και το ακαταλόγιστο.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση νομίζω ότι η δικαιολογία που πρόβαλαν οι τρεις δολοφόνοι έχει ένα πιο στέρεο υπόβαθρο. Προφανώς εδράζεται στην πίστη ότι η ενέργειά τους διέπεται από μιαν αδιαφιλονίκητη αλήθεια. Πιστεύουν σε μιαν αγία και καθολική ιδεολογία, θρησκεία ή θεότητα  στο όνομα της οποίας ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Αυτή η κατηγορία των ανθρώπων, στους οποίους δεν περιλαμβάνονται μόνο οι φανατικοί μουσουλμάνοι, θεωρεί ότι οι ιδέες έχουν περισσότερα δικαιώματα από τους ανθρώπους.

Το υπόβαθρο

Τι κάνει έναν άνθρωπο φανατικό; Τι τον κάνει δηλαδή να πιστεύει ότι αυτός και οι ομοϊδεάτες του κατέχουν την μία και μοναδική αλήθεια, εν ονόματι της οποίας μπορούν να δρουν ασύμμετρα; Η απάντηση είναι απλή: η μη επίγνωση της άγνοιάς τους. Τι είναι αυτό όμως που μπορεί να συγκαλύψει την άγνοια οπλίζοντας ακόμα και τον πιο απλοϊκό άνθρωπο με την πανοπλία της αλήθειας, καθιστώντας τον εκφερόμενο λόγο του άτρωτο και αδιαφιλονίκητο; Καταρχάς θα πρέπει να λεχθεί ότι ένα μοναχικό άτομο χωρίς μόρφωση δεν μπορεί να είναι απόλυτο. Πρέπει να ανήκει σε ένα σύνολο, σε μια αγέλη, σε μια ορδή, σε ένα στρατευμένο κόμμα, σε ένα θρησκευτικό τάγμα, σε χώρους δηλαδή όπου η συλλογικότητα υπερισχύει κατά κράτος της ατομικότητας. Υπάρχει όμως και μια άλλη προϋπόθεση: Η ομάδα αυτή πρέπει να έχει μια βίβλο, ένα ευαγγέλιο, ένα κοράνι, ένα εγχειρίδιο λεπτομερούς καθημερινής πρακτικής, ένα βιβλίο το οποίο να λέει στους ακολούθους «Τι πρέπει να κάνουμε» για να επικρατήσουμε, να σώσουμε την ψυχή μας, να πάμε στον εν ουρανοίς ή να δημιουργήσουμε έναν επίγειο Παράδεισο. Πίσω από αυτό το βιβλίο βρίσκεται πάντα ένας διανοούμενος ηγέτης με μεταφυσικές ιδιότητες. Κάποιοι τον λένε Γιαχβέ, κάποιοι Χριστό, κάποιοι Μωάμεθ, κάποιοι Βούδα, κάποιοι Στάλιν, κάποιοι Μάο, κάποιοι Χίτλερ, κάποιοι Κιμ Ιλ Σουγκ.

Με αυτό τον τρόπο οι ατομικά άσχετοι γίνονται συλλογικά σχετικοί και ως κύμβαλα αλαλάζοντα μετατρέπονται σε εκτελεστικά όργανα κάποιων προφητών αυτού του κόσμου ή ενός άλλου μεταφυσικού, ο οποίος υπόσχεται ιδεολογικά πιλάφια και μια κατάσταση ακατάσχετης αναλγητικής νιρβάνας που διανθίζεται με αφροδισιακά επιδόρπια με κύρια πιάτα, παρθένες, χανουμάκια και αγγελάκια.       

 Όλοι αυτοί οι κοινωνοί της αδιαμφισβήτητης αλήθειας ξεκινούν ως πιστοί, ως οπαδοί και εξελίσσονται σταδιακά σε φανατικούς που είναι έτοιμοι να σου πάρουν το κεφάλι αν αμφισβητήσεις την αλήθεια τους. Πώς φτάσαμε ώς εδώ; Πάρτε ως παράδειγμα τον χριστιανισμό, μια θρησκεία που ξεκίνησε υπό καλές προϋποθέσεις, αφού είχε ως υπόβαθρο μεταξύ άλλων και την ελληνική φιλοσοφία. Ο Απόστολος Παύλος, που υπήρξε θεμελιωτής αυτής της θρησκείας, γνώριζε τις θέσεις του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, γνώριζε τους Κυνικούς και κυρίως τους Στωικούς φιλοσόφους. Από τα χείλη αυτού του διανοούμενου ανθρώπου εκστομίστηκε εκείνο το επαναστατικό για την εποχή «ουκ ένι άρσεν ή θήλυ ή δούλος ή ελεύθερος….», ρήση που χρειάστηκαν 1.800 χρόνια για να επαναβεβαιωθεί από τη Γαλλική Επανάσταση. Πού κόλλησαν οι χριστιανοί; Στη σύνοψη της φιλοσοφικής τους προσέγγισης, κατά την πρώτη Οικουμενική Σύνοδο το 325 μ.Χ., δυστυχώς προχώρησαν στη δημιουργία ενός αμετακίνητου δόγματος το οποίο περιγράφηκε σε ένα βιβλίο: στην Καινή Διαθήκη. Κατά τα επόμενα 1.000 χρόνια όποιος τολμούσε να αμφισβητήσει τις αλήθειες του βιβλίου αυτού καιγόταν στην πυρά της Ιεράς Εξέτασης. Εθεωρείτο αιρετικός και αποδιοπομπαίος. Στο όνομα της απόλυτης αλήθειας αυτού του βιβλίου έγιναν σταυροφορίες, χύθηκαν ποταμοί αίματος και αναπτύχθηκε ένας απόλυτος ρατσισμός για όλους τους άλλους λαούς οι οποίοι θεωρήθηκαν και ακόμα θεωρούνται υποδεέστεροι. Τη σκυτάλη από τους χριστιανούς του Μεσαίωνα πήραν σήμερα οι μουσουλμάνοι. Οι σημερινοί τζιχαντιστές δεν διαφέρουν από τους σταυροφόρους, με μόνη διαφορά ότι οι δεύτεροι έχουν μεταμορφωθεί σε διευθυντές χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, σε στρατηγούς υπερσύγχρονων στρατών, σε επικεφαλής μυστικών υπηρεσιών και σε διευθυντές πετρελαϊκών εταιρειών. Οι σύγχρονοι σταυροφόροι μέσω της νεοαποικιακής τους πολιτικής εγκαθιδρύουν και στηρίζουν διεφθαρμένα καθεστώτα και ελίτ συντείνοντας με αυτό τον τρόπο στην άνοδο του εθνικισμού και του φανατισμού στις χώρες που εκμεταλλεύονται.

Το νήμα

Με λίγα λόγια ο κόσμος σήμερα ακόμα κατατρύχεται μέσα από αδιέξοδα δόγματα επιβεβαιώνοντας αυτό που έχει πει κάποτε ο Βολταίρος. Ότι δηλαδή «η αμφιβολία δεν είναι μια ευχάριστη κατάσταση, αλλά η βεβαιότητα είναι εξωφρενική». Η αμφιβολία ωστόσο μπορεί να είναι σύντροφος μόνο των πεπαιδευμένων, των φιλομαθών και των φιλέρευνων ανθρώπων. Αυτοί δεν επαναπαύονται με την κατάσταση βεβαιότητας που σου επιτρέπει να κοιμάσαι ήσυχος τα βράδια γνωρίζοντας ποιος είσαι, πού πας και τι έχεις να αντιμετωπίσεις. Γι’ αυτούς η μόνη σιγουριά που υπάρχει εξαντλείται στην προσμονή του κρίσιμου εκείνου ραντεβού που θα έχουν σε κάποια χρόνια με τα σκουλήκια. Τουλάχιστον όμως ας καταλήξουμε σε αυτό που έλεγε ο ΄Οσκαρ Γουάιλντ: Ότι «η αγνή και απλή αλήθεια είναι σπάνια αγνή και ποτέ απλή». Ας ξαναβρούμε το νήμα που μας κληροδότησε  η αρχαία ελληνική σκέψη και ως άλλοι Προμηθείς ας συνεχίσουμε να αμφισβητούμε το μονοπώλιο των Θεών.

Ο Σωκράτης έλεγε «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» και δίδασκε ότι «μια ανεξερεύνητη ζωή δεν αξίζει να τη ζεις». Η εξερεύνηση της ζωής μας ή όπως το έλεγε ο Κορνήλιος Καστοριάδης «η συνεχής προσπάθεια για προσδιορισμό των ορίων της ύπαρξής μας», πρέπει να αποτελεί συνεχή στόχο για τον κάθε άνθρωπο σε μια προσπάθεια να γίνει καλύτερος και κοινωνικά επαρκέστερος. Αυτή η συνεχής εξερεύνηση στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία είχε ως αιχμή του δόρατος μια και μοναδική λέξη: την απορία. Πρόκειται για μια λέξη που εκφράζει την αντιφατική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένας άνθρωπος ο οποίος είναι στάσιμος ελλείψει διόδου, αλλά αναζητεί πέρασμα ή όπως λέμε και στη φιλοσοφία είναι η κατάσταση κατά την οποία ο φιλόσοφος δεν μπορεί να δώσει απάντηση σε κάποιο φιλοσοφικό ερώτημα, επειδή έχει φτάσει σε αντίφαση ή επειδή δύο αντίθετες προτάσεις φαίνονται εξίσου πειστικές.

Τα ερωτήματα περί της καταγωγής των Όντων από την εποχή του Θαλή του Μιλήσιου μέχρι τον συγκαιρινό μας Στίβεν Χόκιγκ είναι σχεδόν πανομοιότυπα και κυρίως αναπάντητα. Έχουν όμως ένα κοινό στοιχείο. Αναζητούν την αλήθεια, όχι μέσα από δόγματα και αδιαμφισβήτητες μεταφυσικές αλήθειες, αλλά μέσα από την αέναη διαλεκτική αναζήτηση της επιστημονικής έρευνας. Ο Θαλής αναζήτησε εν ολίγοις την αλήθεια μακριά από θρησκευτικές πεποιθήσεις, ανοίγοντας τον δρόμο στην πρωτόγονη μεν, επιστημονική έρευνα δε. Τη σκυτάλη από τον Ηράκλειτο, τον Αριστοτέλη, τον Γαλιλαίο, τον Βολταίρο, τον Μαρξ πήρε ο Στίβεν Χόκιγκ ο οποίος σε μια διάλεξη το 2013 στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech) με τίτλο «Η καταγωγή του Σύμπαντος» σήκωσε πολλή σκόνη. Ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος σε μυθολογικές και θεολογικές προσεγγίσεις σχετικά με την ύπαρξη του κόσμου καθώς και σε υπαρξιακά ερωτήματα όπως: «Γιατί βρισκόμαστε εδώ;», «Τι έκανε ο Θεός πριν από τη γέννηση του Σύμπαντος; Μήπως προετοίμαζε την κόλαση για όσους κάνουν τέτοιες ερωτήσεις»;

Τι μάθαμε;

Με λίγα λόγια, από την εποχή του Θαλή μέχρι την εποχή του Χόκιγκ μπορεί να μην έχουμε όλες τις απαντήσεις, αλλά με οδηγό την απορία, που πολλές φορές μεταμφιέζεται σε αμφιβολία, ενίοτε δε εκτρέπεται σε ύβρη, κάτι μάθαμε. Ότι για παράδειγμα όταν πέφτει κεραυνός δεν θύμωσε ο Δίας, αλλά κάποια σύννεφα με αρνητικά φορτία συγκρούονται. Μάθαμε ότι η γη κινείται και ότι δεν χρειάζεται να καίμε τους ανθρώπους που το υποστηρίζουν. Μάθαμε ότι ο άνθρωπος δεν είναι πλασμένος από πηλό και σάλιο του Θεού, αλλά αποτελείται από νευρώνες, διαθέτει DNA και ότι υπάρχουν άλλοι άνθρωποι (και όχι μόνον ο Θεός) που μπορούν να κατασκευάσουν ανθρώπους, αν το θελήσουν. Μάθαμε ότι η γνώση είναι το υβρίδιο της απελευθέρωσης και η παιδεία ο ακρογωνιαίος λίθος του ευ ζην. Μάθαμε ότι σε αυτόν τον κόσμο υπάρχουν πολλοί προφήτες, μερικοί θεοί, λίγοι υδραυλικοί και άπειροι πολιτικοί. Ο καθένας μπορεί να επιλέγει αυτόν της αρεσκείας του αν κρίνει ότι του κάνει τη ζωή ευκολότερη ή καλύτερη. Ουδείς όμως είναι υπεράνω κριτικής.  Αν το κατανοήσουμε αυτό, ίσως επιτρέψουμε και σε κάποιους σκιτσογράφους να σατιρίζουν τη μίζερη καθημερινότητά μας αφήνοντας να ανθίσει πού και πού κανένα χαμόγελο.    

Πρόεδρε επιτέλους προχώρα

Η κίνηση του Προέδρου Αναστασιάδη να υπαναχωρήσει από την κόκκινη γραμμή ότι το φυσικό αέριο δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο των συνομιλιών πριν από την επίλυση του Κυπριακού, δεν ήταν λανθασμένη. Απεναντίας δείχνει ότι η λογική του ρεαλισμού δεν εξέλιπε παντελώς από το Προεδρικό Μέγαρο, μια λογική που συμβαδίζει άλλωστε με τη συντριπτική πλειοψηφία των σκεπτόμενων Κυπρίων. Οι οποίοι, ακόμα και μέσα από δημοσκοπήσεις, θεωρούν ότι το φυσικό αέριο είναι ένα όπλο το οποίο -πέρα από την έξοδό μας από την οικονομική κρίση- η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να χρησιμοποιήσει για να πετύχει και καλύτερη λύση στο Κυπριακό.

Δυστυχώς ο κ. Πρόεδρος, όταν προχωρούσε στη χάραξη της κόκκινης του γραμμής, δεν θέλησε να ακούσει το κυρίαρχο αυτό μήνυμα της κυπριακής κοινωνίας, τείνοντας μάλλον ους προς την πατριωτική χορωδία του κυπριακού μαξιμαλισμού η οποία υπό τις καλύτερες των περιστάσεων δεν εκπροσωπεί καν το 20% του κυπριακού λαού σύμφωνα πάντα με δημοσκοπήσεις. Οι φωνασκούντες Οικολόγοι κινούνται πέριξ του 1%. Ο εθνεγέρτης Γιαννάκης Ομήρου μόλις πλησιάζει το 4%, ο ειδικός επί των προπωλήσεων φυσικού αερίου Γιώργος Λιλλήκας μόλις ακουμπά το 5% και ο Πρίγκιψ Νικόλαος διά του επισήμου ΔΗΚΟ το 7%.

Είδαμε δυστυχώς όλη αυτή την περίοδο έναν Πρόεδρο που εξελέγη με το 57% των ψήφων του κυπριακού λαού, με τα μεγαλύτερα ποσοστά μετά τον Μακάριο Γ΄ να επιχειρεί να γίνει Μακάριος Δ΄ σε μια απέλπιδα προσπάθεια να αποσπάσει το χειροκρότημα των κομμάτων του εθνικιστικού Κέντρου το οποίο δεν έχει, ή μάλλον δεν θέλει να έχει, πρόταση στο Κυπριακό.

Εκεί δηλαδή που ο Πρόεδρος είχε λόγω προτέρου έντιμου βίου στο Κυπριακό τη δυνατότητα να ανακτήσει την πρωτοβουλία κινήσεων, να φέρει σε δύσκολη θέση τον Έρογλου και να τον γελοιοποιήσει στις επικείμενες Τ/κ εκλογές, καταντήσαμε όλοι να ακούμε τον Τ/Κ ηγέτη να μας προσκαλεί σε διάλογο αφήνοντας ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα να διαπορεί: ποιος τελικά θέλει λύση στο Κυπριακό;

Εν ολίγοις η αναστολή της συμμετοχής μας στις συνομιλίες λόγω navtex οδήγησε στην απώλεια της πρωτοβουλίας κινήσεων. Παρόμοιο παιχνίδι, ως γνωστόν, έπαιξε η Τουρκία και το 2011 με τη γεώτρηση της Noble. Και τότε εξέδωσε navtex και τότε έστειλε το Πίρι Ρέις συνοδευόμενο από αντιτορπιλικά. Ο Χριστόφιας όμως τότε το χειρίστηκε καλύτερα, ακόμα κι αν δεχτούμε ότι τα γεωπολιτικά δεδομένα τότε δεν ήταν τόσο περίπλοκα όσο σήμερα.

Η Τουρκία σήμερα, παρά τη σοβαρή κίνηση που έστω και καθυστερημένα έκανε ο Πρόεδρος να διασυνδέσει το αέριο με την ουσία της λύσης του Κυπριακού, έχει την πρωτοβουλία κινήσεων και θα επιλέξει μέσω της όποιας navtex ή του όποιου «Barbaros» να επιστρέψει στις συνομιλίες, όποτε την βολεύει εσωτερικά αλλά και γεωπολιτικά, αν παρακολουθήσουμε τις κινήσεις της στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.

Το άσχετο

Ας πούμε και κάτι άσχετο: Οι τιμές του φυσικού αερίου σήμερα κάνουν το όποιο  αέριο βρίσκεται στα έγκατα της Λεβαντίνης πρακτικά μη εμπορεύσιμο. Το φυσικό αέριο τόσο της Κύπρου, όσο και του Ισραήλ απαιτούν τιμές πάνω από 5 δολάρια το κυβικό μέτρο. Σήμερα οι τρέχουσες τιμές είναι γύρω στα 4 δολάρια. Αν η πτώση της τιμής του πετρελαίου συνεχισθεί, τότε θα υπάρξει και περαιτέρω πτώση της τιμής του φυσικού αερίου. Ήδη μεγάλες εταιρείες εγκαταλείπουν μικρά κοιτάσματα (π.χ. στην Αίγυπτο) και ματαιώνουν σχέδια για κατασκευή πανάκριβων τερματικών. Ήδη  η TOTAL, όσο κι αν ο κ. Λακκοτρύπης δεν το λέει, ανέστειλε τη γεώτρησή της για ένα χρόνο στα οικόπεδα 10-11 με πιθανή προοπτική να τα εγκαταλείψει. Το ίδιο ίσως θα έκανε και η ΕΝΙ αν δεν ήταν δεσμευμένη με εξαμηνιαίο συμβόλαιο με πλατφόρμα μετά την πρώτη απογοητευτική γεώτρηση. Το παιγνίδι είναι ακόμα μεγαλύτερο αν δούμε την πρακτική του OPEC. Ρίχνουν τις τιμές γιατί δεν θέλουν να απειληθούν από το shale oil & gas ενώ παράλληλα τιμωρείται και ο Πούτιν που από την πτώση των τιμών έχει απώλειες της τάξης του 25% στον προϋπολογισμό του 2015.

Μπροστά στα συνταρακτικά αυτά νέα οι κύριοι Γιώργος Λακκοτρύπης και Τούλλα Ονουφρίου αγωνίζονται να εξεύρουν ευρωπαϊκούς πόρους για να κατασκευάσουν υποθαλάσσιο αγωγό Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας - Ρώμης 1.240 ναυτικών μιλίων σε σεισμογενή περιοχή, ύψους 30 δισ. δολαρίων, ενώ ο Πρόεδρος παρασύρεται σε γεωπολιτικούς άξονες μεταξύ Αιγύπτου - Ισραήλ για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την τουρκική επιθετικότητα. Κανείς δεν μπορεί πλέον να δει τα πράγματα μέσα από την απλή λογική, με την ευχή βέβαια ότι θα ανακάμψουν και οι τρέχουσες τιμές του πετρελαίου: Ότι: α) Η πιο φθηνή όδευση των αγωγών είναι μέσω Τουρκίας. Β) Αν ο αγωγός οδεύσει βόρεια και όχι νότια προς την Αίγυπτο θα μπορέσουν και οι Κύπριοι να αποκτήσουν δική τους φθηνή ενέργεια. Γ) Αν ο αγωγός οδεύσει βόρεια πέρα από την τεράστια αγορά της Τουρκίας θα εξυπηρετήσουμε και την αγορά της Ελλάδας και ίσως της Ευρώπης και μόνον έτσι η Λεβαντίνη θα μπορέσει να αποτελέσει εναλλακτική επιλογή τροφοδοσίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αντί να τα λέμε εμείς αυτά, σας ενημερώνω ότι τα αράδιασε ο Ταγίπ Ερντογάν τον περασμένο Δεκέμβριο στην επίτροπο Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι και την άφησε κυριολεκτικά σύξυλη!