Πίσω από τη συμπεριφορά ενός χούλιγκαν κρύβεται ένας μικρόκοσμος, μια κουλτούρα, που δυστυχώς δεν αφορά μόνον κάποιους ταραξίες των γηπέδων αλλά μια ολόκληρη χώρα. Την Κύπρο.
Ο χούλιγκαν είναι κυρίως φανατικός. Πιστεύει δηλαδή με πάθος σε κάτι που ο ίδιος προσδιορίζει ως αξία μιας κοινωνικής ομάδας. Ο ΑΠΟΕΛ, η Ανόρθωση, ο Απόλλωνας, η ΑΕΛ, η Ομόνοια, είναι αξίες για τις οποίες αξίζει κανείς να προβληματισθεί, να στρατευθεί, να παλέψει, ακόμα και να πεθάνει. Αν εκπέσει αυτή η αξία, δηλαδή αν η ομάδα χάσει έναν αγώνα, επειδή η «προεδράρα» δεν «έπιασε» τον διαιτητή ή τους αντίπαλους παίκτες, τότε εκπίπτει ως χάρτινος πύργος και ο μικρόκοσμος του χούλιγκαν. Κάπου εδώ χάθηκε η μεγάλη εικόνα: Το ευ αγωνίζεσθαι, το αθλητικό ιδεώδες, το σοφό «νους υγιής εν σώματι υγιεί». Η προσήλωση στην αδιαμφισβήτητη αξία της ομάδας μετατρέπει τους νέους από αθλούμενους και υγιείς πνευματικά, σε αναστενάζοντες, αλαλάζοντες και προσκυνούντες τα σώβρακα και τις φανέλες 22 αγράμματων που εκπαιδεύονται να τρέχουν και να κλοτσούν μια μπάλα ή τους αντιπάλους τους.
Παρ’ ότι αγαπώ το ποδόσφαιρο, έχω να πάω σε γήπεδο από το 1992. Γενικώς δεν γουστάρω τη φορτισμένη ατμόσφαιρα και τη μεταμόρφωση των ανθρώπων μόλις τσεκάρουν το εισιτήριό τους και καθίσουν στην κερκίδα. Αίφνης εμβολιάζονται από το γονίδιο του μαλάκα. Οι 9 στους 10 γύρω σου, είτε είναι πολιτικοί, είτε επιστήμονες, είτε επιχειρηματίες, ξεκινούν να διαγκωνίζονται για τον τίτλο του αρχιμαλάκα. Βγάζουν γενικώς τα απωθημένα τους: Βρίζουν τους παίκτες, διαμαρτύρονται για κάθε σφύριγμα του διαιτητή, στολίζουν τον προπονητή της ομάδας, αφού ο κάθε «σωστός οπαδός» κρύβει μέσα του έναν ανεκμετάλλευτο «Μουρίνιο», θυμούνται τις μανάδες των αντιπάλων και κυρίως τις αδελφές και εν γένει εκτραχηλίζονται μετατρέποντας την ατομική τους μαλακία σε ομαδική. Η ομαδική μαλακία βεβαίως φτάνει στο φόρτε της στη συγκεκριμένη κερκίδα, στον ρυθμό των τυμπάνων. Εκεί οι «Ορίτζιναλς», οι «Μαχητές», οι Πράσινοι, οι Κίτρινοι και οι Βένετοι, υπό τους ήχους του ταρατατζούμ των μαθητικών τους χρόνων, μεταρσιώνονται σε ηρωικές μορφές, έτοιμοι να τα δώσουν όλα, με τη μαλακία, κατά τη γνωστή φράση, να πηγαίνει «σύννεφο» διά της χρήσης καπνογόνων.
Το φυτώριο
Στ’ αλήθεια πώς γαλουχείται ο χούλιγκαν-μαλάκας στη χώρα μας; Το φυτώριο είναι το κυπριακό σχολείο κι ας διαφωνήσουν κάποιοι. Το κυπριακό σχολείο αρνείται δυστυχώς να δει την τρέχουσα πραγματικότητα, αρνείται να διαμορφώσει σκεπτόμενους πολίτες. Παρακολουθούσα πριν μερικές μέρες στο πλαίσιο της εθνικής γιορτής της 28ης Οκτωβρίου τη διαδικασία ανάδειξης του αγήματος σε ένα λύκειο και της παράδοσης των λαβάρων. Υπό τους ήχους ενός στρατιωτικού ταρατατζούμ-ταρατατζούμ οι άριστοι μαθητές μετατράπηκαν σε μελανοχίτωνες της Μεταξικής Δικτατορίας, περιφερόμενοι σε άψογο σχηματισμό στο κλειστό αμφιθέατρο. Ήταν η στιγμή που όλοι σίγησαν και ρίγησαν, προς αποθέωση... της κριτικής σκέψης. Σε αυτές τις στιγμές αισθάνεσαι ότι έχουν όλα τελειώσει. Αυτός ο ήχος του τυμπάνου και η εν γένει ιεροτελεστία, αποτυπώνονται μέσα από τα μαθητικά του χρόνια στο πολιτικό DNA του κάθε Κύπριου. Αν προσθέσει κανείς και τη θεολογική κατήχηση των νέων, τότε αναδύεται το κυπριακό ελληνοχριστιανικό πρότυπο, το οποίο λόγω της απύθμενης ρηχότητάς του, μπορεί να εκδηλωθεί, να συντονιστεί και να αναδειχθεί σε κοινωνικό φαινόμενο, μόνον όταν αρχίσουν να ηχούν τα κύμβαλα.
Τα τύμπανα, εν γένει δικαιολογημένα, αρχίζουν να έχουν νόημα όταν όλα τα άλλα γύρω σου έχουν καταρρεύσει. Τότε το απλοϊκό και το αφελές γίνονται λογικό και κοινωφελές. Το «νους υγιής εν σώματι υγιεί» κατακρημνίζεται μέσα από το ίδιο το σχολείο. Οι «καλοί» μαθητές το αντιμετωπίζουν πλέον χρησιμοθηρικά, ως ένα δεύτερο δηλ. φροντιστήριο για 4 ή 5 μαθήματα που τους ενδιαφέρουν ώστε να περάσουν στο πανεπιστήμιο για να πάρουν πτυχίο και να βρουν δουλειά. Η πλειονότητα των μαθητών απλώς δεν ενδιαφέρεται. Προσέρχεται στο σχολείο για να σπάει πλάκα με τους καθηγητές, οι οποίοι -επίσης στην κοσμάρα τους- ζουν για να συνδικαλίζονται, αναμένοντας τις αυξήσεις τους το 2017. Τα κυπριακά σχολεία δεν είναι φυτώρια παιδείας. Κατά κύριο λόγο παράγουν αγράμματους, ανόητους, θρησκόληπτους, μισαλλόδοξους, φανατικούς και εθνικιστές, τους οποίους ενώνει μόνο η αναζήτηση μιας επίπλαστης ευημερίας.
Τα τύμπανα, εν γένει δικαιολογημένα, αρχίζουν να έχουν νόημα όταν όλα τα άλλα γύρω σου έχουν καταρρεύσει. Τότε το απλοϊκό και το αφελές γίνονται λογικό και κοινωφελές. Το «νους υγιής εν σώματι υγιεί» κατακρημνίζεται μέσα από το ίδιο το σχολείο. Οι «καλοί» μαθητές το αντιμετωπίζουν πλέον χρησιμοθηρικά, ως ένα δεύτερο δηλ. φροντιστήριο για 4 ή 5 μαθήματα που τους ενδιαφέρουν ώστε να περάσουν στο πανεπιστήμιο για να πάρουν πτυχίο και να βρουν δουλειά. Η πλειονότητα των μαθητών απλώς δεν ενδιαφέρεται. Προσέρχεται στο σχολείο για να σπάει πλάκα με τους καθηγητές, οι οποίοι -επίσης στην κοσμάρα τους- ζουν για να συνδικαλίζονται, αναμένοντας τις αυξήσεις τους το 2017. Τα κυπριακά σχολεία δεν είναι φυτώρια παιδείας. Κατά κύριο λόγο παράγουν αγράμματους, ανόητους, θρησκόληπτους, μισαλλόδοξους, φανατικούς και εθνικιστές, τους οποίους ενώνει μόνο η αναζήτηση μιας επίπλαστης ευημερίας.
Στην κερκίδα
Εν ολίγοις το μαθητικό τύμπανο, δίκην κουδουνιού του Παβλόφ, είναι η μόνη σταθερή αξία των σχολείων, η οποία νομοτελειακά, δίκην στρατευμένου όχλου, μεταφέρεται σε όλες τις κερκίδες της ζωής μας. Που δεν είναι τίποτα άλλο εξόν από ποδοσφαιρικές ομάδες και κόμματα. Το ταρατατζούμ λειτουργεί ως εξαρτημένο ερέθισμα, αφού στον ήχο του αρχίζει να παράγεται μια συμπεριφορική απάντηση, την οποία ο Παβλόφ αποκάλεσε εξαρτημένη απόκριση.
Οι «καλοί» μαθητές μετατρέπονται στα εκπαιδευμένα πιόνια ενός συστήματος χωρίς ίχνος παιδείας. Αυτοί αποτελούν διαχρονικά την απαίδευτη ελίτ της χώρας, η οποία δήθεν προοδεύει, αλλά στην πραγματικότητα ανακυκλώνεται μέσα από τα αδιέξοδα της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Είναι τα άτομα που ξεσαλώνουν καθήμενα στα θεωρεία του γηπέδου, όπως και στην πραγματική τους ζωή: Είναι οι πολιτικοί μας απατεώνες, είναι οι κλέφτες τραπεζίτες, δικηγόροι και λογιστές, είναι οι αδιάφοροι καθηγητές, οι καλοπερασάκηδες ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι και οι αρπακολλιτζήδες επιχειρηματίες. Οι υπόλοιποι αποτελούν τις φάλαγγες των εριφίων του απέραντου κυπριακού κοπαδιού. Αυτοί βρίσκονται στις θέσεις των εν διατεταγμένη αποστολή ασχημονούντων ορθίων. Είναι οι άνεργοι, οι εργαζόμενοι με μισθούς πείνας, είναι οι συνταξιούχοι των 400 ευρώ, είναι οι τρόφιμοι των κοινωνικών παντοπωλείων που δεν πιστεύουν πλέον σε τίποτα, εκτός από την ομάδα και το κόμμα τους, που περιστασιακά βρίζουν, που ενίοτε κρίνουν, αλλά πιστά ακολουθούν, αφού δεν έχουν από πού αλλού να πιαστούν.
Με το ερώτημα λογικά να αιωρείται: γιατί αναζητούμε τους χούλιγκαν μόνο μέσα στα γήπεδα; Η παροιμιώδης έλλειψη παιδείας σε αυτή τη χώρα επιτρέπει στον χούλιγκαν να παραμονεύει μέσα μας. Είναι ένας εν υπνώσει πράκτορας που μόλις ακουστούν τα ταρατατζούμ των τυμπάνων, γίνεται εν ενεργεία και ξεκινά τις δολιοφθορές.
Οι «καλοί» μαθητές μετατρέπονται στα εκπαιδευμένα πιόνια ενός συστήματος χωρίς ίχνος παιδείας. Αυτοί αποτελούν διαχρονικά την απαίδευτη ελίτ της χώρας, η οποία δήθεν προοδεύει, αλλά στην πραγματικότητα ανακυκλώνεται μέσα από τα αδιέξοδα της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Είναι τα άτομα που ξεσαλώνουν καθήμενα στα θεωρεία του γηπέδου, όπως και στην πραγματική τους ζωή: Είναι οι πολιτικοί μας απατεώνες, είναι οι κλέφτες τραπεζίτες, δικηγόροι και λογιστές, είναι οι αδιάφοροι καθηγητές, οι καλοπερασάκηδες ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι και οι αρπακολλιτζήδες επιχειρηματίες. Οι υπόλοιποι αποτελούν τις φάλαγγες των εριφίων του απέραντου κυπριακού κοπαδιού. Αυτοί βρίσκονται στις θέσεις των εν διατεταγμένη αποστολή ασχημονούντων ορθίων. Είναι οι άνεργοι, οι εργαζόμενοι με μισθούς πείνας, είναι οι συνταξιούχοι των 400 ευρώ, είναι οι τρόφιμοι των κοινωνικών παντοπωλείων που δεν πιστεύουν πλέον σε τίποτα, εκτός από την ομάδα και το κόμμα τους, που περιστασιακά βρίζουν, που ενίοτε κρίνουν, αλλά πιστά ακολουθούν, αφού δεν έχουν από πού αλλού να πιαστούν.
Με το ερώτημα λογικά να αιωρείται: γιατί αναζητούμε τους χούλιγκαν μόνο μέσα στα γήπεδα; Η παροιμιώδης έλλειψη παιδείας σε αυτή τη χώρα επιτρέπει στον χούλιγκαν να παραμονεύει μέσα μας. Είναι ένας εν υπνώσει πράκτορας που μόλις ακουστούν τα ταρατατζούμ των τυμπάνων, γίνεται εν ενεργεία και ξεκινά τις δολιοφθορές.
