Τετάρτη 3 Αυγούστου 2016

Αυτοί οι υπανάπτυκτοι οι Ελβετοί

Ποια είναι η διαφορά του Johann Schneider και του Bashar Hafez al-Assad; Θα απαντούσα ότι η μεγάλη διαφορά που έχουν μεταξύ τους είναι ότι ο ένας είναι για μας παντελώς άγνωστος, ενώ ο δεύτερος πολύ καλά γνωστός. Ο Johann Schneider είναι ο άγνωστος Πρόεδρος της Ελβετικής Ομοσπονδίας για το 2016. Είναι μέλος ενός επταμελούς συμβουλίου το οποίο εκλέγεται κάθε 4 χρόνια από την Ομοσπονδιακή Συνέλευση και προεδρεύει ως πρώτος υπουργός μεταξύ ίσων, εκπροσωπώντας το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών, στο πλαίσιο ενός συστήματος εκ περιτροπής προεδρίας. Είναι γερμανικής καταγωγής. Πέρυσι Πρόεδρος ήταν η κυρία Simonetta Sommaruga του κόμματος των Φιλελευθέρων, ιταλικής καταγωγής. Πρόπερσι ομοσπονδιακός Πρόεδρος ήταν ο κ. Didier Burkhalter του Λαϊκού Κόμματος, γαλλικής καταγωγής... και πάει λέγοντας. Βεβαίως στην Ελβετία κανένας δεν αυτοπροσδιορίζεται ως Γερμανός, Ιταλός ή Γάλλος ή Τσιγγάνος, παρότι ο καθένας μιλά τη γλώσσα του και κάμποσες άλλες. Όλοι είναι Ελβετοί, δηλαδή άνθρωποι που ξέχασαν τις μητέρες πατρίδες τους, την εθνική τους καταγωγή και το ηρωικό πνεύμα των προγόνων τους.

Ο γνωστός

Στη Συρία βέβαια όπου κυβερνά ο πολύ γνωστός σε ολόκληρο τον κόσμο Bashar Hafez al-Assad τα πολιτειακά πράγματα είναι πολύ πιο οικεία για μας εδώ στην Κύπρο. Ο κ.  Άσαντ είναι Πρόεδρος της Συρίας όταν διαδέχθηκε τον πατέρα του Hafez al-Assad,  στις 10 Ιουλίου 2000. Και βεβαίως έγιναν εκλογές, με τον Μπασάρ αλ-Άσαντ να παίρνει ποσοστά πάνω από 90% των ψηφοφόρων. Ο θρίαμβος με τα ίδια ποσοστά επαναλήφθηκε στις εκλογές του 2007. Ο μόνος ηγέτης στην ευρύτερη περιοχή που ξεπέρασε σε δημοφιλία τον κ. Άσαντ είναι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ο οποίος στις εκλογές του 1968 εξελέγη με ποσοστό σχεδόν 97%. Ο κ. Άσαντ επενεξελέγη για τρίτη φορά Πρόεδρος της Συρίας το 2014 με ποσοστό κοντά στο 89%. Η μικρή πτώση των ποσοστών του είχε βέβαια κάποια ελαφρυντικά, αφού για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας είχε απέναντί του δυο ανθυποψηφίους. Ο Μπασάρ αλ-Άσαντ, εκτός από Πρόεδρος της χώρας, είναι αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και γενικός γραμματέας του κυβερνώντος κόμματος Μπάαθ. Περίπου κάτι σαν εθνάρχης, δηλαδή, για να χρησιμοποιούμε όρους πολιτικά αντιληπτούς στην Κύπρο.

Ο άγνωστος

Ο άγνωστος Johann Schneider της Ελβετίας δεν είναι εθνάρχης. Ο άνθρωπος, προφανώς γιατί είναι πολιτικά υπανάπτυκτος, είναι πολύ πιθανόν να μην κατανοεί τον όρο εθνάρχης και τον όρο έθνος, αφού οι όροι αυτοί στη χώρα του είναι αντικείμενο μόνον ιστορικής έρευνας. Απεναντίας προεδρεύει μιας χώρας η οποία για τα κυπριακά δεδομένα είναι ολίγον τι το «Χάνι του Πάντζιαρου», παρότι είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο. Εμείς ού περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα. Η Ελβετία, λοιπόν, είναι μια προβληματική χώρα που υποδιαιρείται διοικητικά σε 26 καντόνια και ημικαντόνια. Το καθένα από αυτά έχει δική του κυβέρνηση και μεγάλη αυτοδιοικητική και οικονομική αυτονομία. Αυτό έγινε για ιστορικούς λόγους, όταν τον 19ο αιώνα, αλλά και ενωρίτερα, οι κάτοικοι αυτής της περιοχής σφάζονταν ηρωικά μεταξύ τους, γιατί οι Γερμανόφωνοι, οι Γαλλόφωνοι και οι Ιταλόφωνοι φεουδάρχες διεκδικούσαν τον έλεγχο της περιοχής. Κήρρυσαν μάλιστα παράνομη τη θρησκεία των υπολοίπων στις δικές τους περιοχές. Όταν χόρτασαν αίμα και ξένες επιβουλές, τελικά ενηλικιώθηκαν πολιτικά, αφήνοντας κατά μέρος τις μητέρες πατρίδες. Σήμερα όλοι αυτοπροσδιορίζονται Ελβετοί και γι' αυτούς πατριωτισμός είναι η αγάπη προς την Ελβετία. Για να αντιληφθούμε πόσο ανόητοι είναι οι άνθρωποι, όσο κι αν ψάξει κανείς δεν θα βρει κανέναν Ελβετό πολιτικό (είτε γαλλόφωνο, είτε γερμανόφωνο, είτε ιταλόφωνο)  ο οποίος να έχει την τόλμη να βγει και να δηλώσει δημόσια ότι θα αυτοπυρποληθεί στην Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι ή στην πλατεία του Αγίου Στεφάνου στη Βιέννη ή στην Πιάτσα ντι Τρέβι στη Ρώμη επαναφέροντας το αίτημα για Ένωση με τις μητέρες πατρίδες. Οι εκλελεγμένοι αντιπρόσωποι των καντονίων σχηματίζουν το κεντρικό ομοσπονδιακό συμβούλιο, που ο πρόεδρός του είναι και Πρόεδρος της ομοσπονδιακής δημοκρατίας. Για φέτος είναι ο άγνωστος Johann Schneider. Στην Ελβετία οι μισοί κάτοικοι μιλούν γερμανικά, όμως στα νότια και νοτιοανατολικά μιλάνε ιταλικά και γαλλικά. Αναγνωρισμένη ως γλώσσα στην Ελβετία είναι και η γλώσσα των Τσιγγάνων. Τέλος η  πλειοψηφία των κατοίκων της είναι χριστιανοί, κυρίως Προτεστάντες (οι Γερμανόφωνοι) και Καθολικοί (Γάλλοι και  Ιταλοί), αλλά στη χώρα ζουν πολλοί Εβραίοι και μουσουλμάνοι. Γύρω στο 15% του πληθυσμού δηλώνουν άθεοι και αγνωστικιστές. Στην Ελβετία λοιπόν, με βάση το κυπριακό πρότυπο, επικρατεί γλωσσική και θρησκευτική βαβυλωνία. Λογικά αναρωτιέται κανείς πώς επιβιώνουν!

Ο στάνταρντ Άσαντ

Στη Συρία του Μπασάρ αλ-Άσαντ τα πράγματα είναι στάνταρντ και τα καλαβαίνουμε πλήρως. Στη γείτονα χώρα επίσης υπάρχουν πολλές φυλές και θρησκείες. Το 90% είναι μουσουλμάνοι (εκ των οποίων 80% Σουνίτες, 8% Αλεβίτες, 2% Δρούζοι). Στη Συρία επίσης υπάρχουν και χριστιανοί, ορθόδοξοι και καθολικοί. Η χώρα θεωρείται από τις φτωχότερες στον κόσμο. Ο Μπασάρ αλ-Άσαντ μέχρι πρόσφατα ήταν ο αδιαφιλονίκητος εθνάρχης. Παρότι Αλεβίτης, έχοντας πίσω του μια κοινότητα 8%, υποστηρίζεται από το 80% των αξιωματούχων του στρατού και το 90% των στρατηγών, οι οποίοι θεωρούνται προνομιούχοι. Μαζί του συντάσσονται επίσης πολλοί εύποροι επιχειρηματίες της Δαμασκού καθώς και οι χριστιανοί που φοβούνται την  εγκαθίδρυση ισλαμικού κράτους σε ενδεχόμενη πτώση του. Ο Άσαντ, για την πλειοψηφία των Κυπρίων, δίνει σήμερα τη μάχη της εθνικής και πολιτικής ανεξαρτησίας της χώρας από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Εναντίον του βρίσκονται οι μετριοπαθείς Σουνίτες, οι ακραίοι ισλαμιστές που καθοδηγούνται από τον ISIS και την Αλ Κάιντα, ο Ισραήλ, η Τουρκία και οι ΗΠΑ που επιβουλεύονται την εθνική ανεξαρτησία της χώρας. Στο πλευρό του Άσαντ βρίσκεται η ορθόδοξη Ρωσία και η ορθόδοξη Κύπρος η οποία πρόσφατα, διά της επισκέψεως του Αρχιεπισκόπου Κύπρου στη Δαμασκό, εξέφρασε την αλληλεγγύη της. Ο Μακαριότατος έχει ένα λόγο παραπάνω να τον στηρίζει. Ο ίδιος εξελέγη στον θρόνο με το 8% των ψηφοφόρων, το ίδιο και ο Άσαντ. Στηρίζεται από το 8% των Αλεβιτών. Η ταύτιση της Κύπρου με τη Συρία βέβαια είναι διαχρονική. Πριν μερικά χρόνια, όταν η Συρία υφίστατο το αφόρητο εμπάργκο των δυτικών ιμπεριαλιστών, η Κύπρος επί προεδρίας Χριστόφια έδειξε για μια ακόμα φορά την αλληλεγγύη της, αποθηκεύοντας στο Μαρί 98 κοντέινερ με εκρηκτικά τα οποία είχαν κατάσχει οι Αμερικανοί στη Μεσόγειο. Κύπρος και Άσαντ μάλιστα μπορούν να περηφανεύονται γιατί τον θλιβερό εκείνο Ιούλιο του 2011 κατάφεραν να προκαλέσουν τη μεγαλύτερη συμβατική έκρηξη στον πλανήτη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφήνοντας μια χώρα για δύο μήνες χωρίς ρεύμα. Με λίγα λόγια συμπάσχουμε με τη Συρία διότι μας θυμίζει τους δικούς μας αγώνες πριν το 1974 εναντίον των εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών μας. Η Συρία, βέβαια, μας ξεπέρασε. Σήμερα διαθέτει 6 εκατομμύρια πρόσφυγες. Εμείς είχαμε μόνο 160.000.    

Τα κοινά μας

Με τον Άσαντ έχουμε και άλλα κοινά. Ο άνθρωπος τάσσεται εναντίον κάθε μορφής ομοσπονδίας στη χώρα του. Θέλει ενιαίο κράτος. Να στηρίζεται δηλαδή από μια θρησκευτική ομάδα και να εκλέγεται μέσα από τρύπιες κάλπες από το 90% του πληθυσμού. Οι υπόλοιπες θρησκευτικές ομάδες πρέπει να ακολουθούν τον μεγάλο ηγέτη, χωρίς να γίνεται λόγος για αυτονομία, ούτε καν σκέψη... για χωριστά δημαρχεία! Η Συρία είναι αλεβιτική και ένας είναι ο εχθρός, ο ιμπεριαλισμός. Η Συρία δεν ανήκει στον λαό της και «Άσαντ ο Δεύτερος ο αρχηγός!»
Ενώ η κατακαημένη η Ελβετία; Να σημειώσω κάτι που ίσως λίγοι το γνωρίζουν. Πατέρας τού... μπερδεμένου ελβετικού μοντέλου και του αρχικού Συντάγματος την περίοδο 1813-14 είναι ο Ιωάννης Καποδίστριας. Ο Κυπροκερκυραίος κόμης Καποδίστριας μετέβη στην περιοχή ως έκτακτος απεσταλμένος του Ρώσου Τσάρου. Τον Σεπτέμβριο του 1813, η Ελβετία είναι κατακερματισμένη. Η χώρα σπαράσσεται από πολιτικούς διχασμούς, από διαμάχες επιρροών, από εδαφικές διεκδικήσεις. Πρόκειται για μια πολύ οδυνηρή μεταβατική περίοδο, και η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή, ώστε η χώρα να βρίσκεται στο μεταίχμιο ενός εμφυλίου πολέμου. Αρκετά αργότερα ο Καποδίστριας που διετέλεσε υπουργός εξωτερικών του Τσάρου και ήταν επίσης ο πρώτος κυβερνήτης  της Ελλάδας, έγραψε σε μια επιστολή του: «Τα ζητήματα της Ελβετίας ολοκληρώθηκαν. Η Βουλή επικύρωσε τελικά το ομοσπονδιακό Σύνταγμα [...]. Ολοκληρώθηκε μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαπραγμάτευση, με ατέλειωτες δυσκολίες και ταξίδια και γραπτά και δοκιμασίες και συντάγματα και σχέδια - αλλά δεν πειράζει. Αυτοί οι υπέροχοι άνθρωποι με γέμισαν με στοργή και ειλικρινή εγκαρδιότητα. Η εμπιστοσύνη που μου έδειξαν με αποζημίωσε σε μεγάλο βαθμό για όλες μου τις προσπάθειες. Αν, στο μέλλον, θέλουν να είναι ευτυχισμένοι και να χαίρονται την ανεξαρτησία τους, εκτιμώ ότι δεν θα έχω χάσει ούτε τον χρόνο, ούτε τον κόπο μου». Ο Καποδίστριας, που ως γνωστόν δολοφονήθηκε από κάποιους ήρωες της ελληνικής επανάστασης στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831 γιατί δεν πίστευε σε κάτι πατριώτες κατσαμπλιάδες Μαυρομιχαλαίους, αλλά στο ελληνικό κράτος, πρόλαβε να ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης της Γενεύης το 1815 και, ένα χρόνο αργότερα, του καντονιού του Vaud. Η Γενεύη, από την πλευρά της, έδωσε το όνομά του σε μία από τις ωραιότερες όχθες της και μια αναμνηστική πλακέτα αναρτήθηκε στο σπίτι όπου διέμενε κατά το έτος 1820.

Το ελβετικό μοντέλο

Το ελβετικό μοντέλο, για να είμαστε ειλικρινείς, άρχισε σήμερα να φθίνει. Όπως και τα δημοκρατικά μοντέλα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το μεσανατολικό μοντέλο με γιαταγάνια και μασέτες  άρχισε να επηρεάζει δραστικά τον κόσμο, εμπεδώνοντας την πίστη σε κάποιους ότι η Ιστορία τελικά ανακυκλώνεται. Στην Ελβετία, στις τελευταίες εκλογές είχαμε άνοδο των εθνικιστών, το ίδιο στη Γαλλία, τη Βρετανία, την Ουγγαρία και την Ελλάδα. Ο φόβος του διαφορετικού αυτή την περίοδο απλώνεται παντού και απειλεί να σκοτώσει τη δημοκρατία. Η ιστορική αναλογία, όμως, είναι εκεί για να μας υπενθυμίζει τα αυτονόητα: ότι αυτό που γίνεται σήμερα στη Συρία δεν απέχει και πολύ από το παρελθόν της Κύπρου πριν το 1974 σε ό,τι αφορά κυρίως το επίπεδο δημοκρατίας. Το να δείχνουμε αλληλεγγύη προς τους Σύρους δεν είναι κακό, είναι προβληματική ωστόσο η κατανόηση που δείχνουμε σε ό,τι αφορά την πολιτική τους παθολογία. Αυτό καταδεικνύει ότι στην Κύπρο, και όχι μόνον, δεν μαθαίνουμε, δεν κοιτάμε μπροστά και ότι κινούμαστε με όρους παρελθοντικούς. Αν θέλουμε να δούμε μπροστά, πρέπει να παραδεχτούμε ότι μας περιμένουν δύσκολες μέρες και ότι πρέπει να κινηθούμε σε ένα πολύπλοκο πολιτικό περιβάλλον. Με όρους πλουραλισμού, ανοχής, ιστορικής ενσυναίσθησης και με απόλυτη πίστη στη δημοκρατία. Το μέλλον μας, δηλαδή, είναι η «υπανάπτυκτη» Ελβετία και κάτι παραπάνω. Στην Ελβετία κατάφεραν να συνυπάρξουν άνθρωποι διαφορετικών εθνών και γλωσσών. Κάθε ομοσπονδία, ωστόσο, είναι ξεχωριστή. Στην Κύπρο χρειαζόμαστε ένα ομοσπονδιακό μοντέλο που θα λαμβάνει υπ' όψιν τη συνύπαρξη διαφορετικών εθνοτήτων, διαφορετικών γλωσσών και διαφορετικών θρησκειών. Απαιτείται γι' αυτό να ξεπεράσουμε τον παρωχημένο μας εθνικισμό και να επανεφεύρουμε τον Διαφωτισμό.