Το Κοινό των αχαΐρευτων και το Σύνταγμα

Είναι καλό από καιρού εις καιρόν να διαβάζουμε το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο κι αν κάποιοι το χαρακτηρίζουν δοτό. Τόσο οι πολιτικοί όσο και οι πολίτες μπορούν μέσα από τις διατάξεις και τα άρθρα του να αντιληφθούν ότι αυτό το δοτό (από τους Άγγλους) Σύνταγμα, πέραν από υποχρεώσεις, διασφαλίζει και πολλά ανθρώπινα δικαιώματα. Ξεκίνησα την ανάγνωσή του μετά τη δημοσιογραφική διάσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας με θέμα την παρουσίαση του νομοσχεδίου για τις εκποιήσεις περιουσιών. 


ΑΡΘΡΟΝ 28
1. Πάντες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου, της διοικήσεως και της Δικαιοσύνης και δικαιούνται να τύχωσι ίσης προστασίας και μεταχειρίσεως.

Δεν γνωρίζω πώς τελικά θα καταλήξει το εν λόγω νομοσχέδιο στη Βουλή, ούτε και από ποια άλλα νομοσχέδια θα συνοδευτεί. Αυτό που κρατάω είναι ότι πάντες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου …και δικαιούνται να τύχουν ίσης προστασίας και μεταχείρισης. Αντιλήφθηκε έστω και ένας πολίτης αυτής της Δημοκρατίας από το 2011 που ξέσπασε επίσημα η κρίση να έχουμε όλοι την ίδια προστασία και μεταχείριση; Προστασίας μέχρι στιγμής τυγχάνουν οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης που γέμισαν την αγορά με φούσκες, οι τραπεζίτες που διαχειρίστηκαν τα δισ. και τα εξαφάνισαν, και οι πολιτικοί που τα έπαιρναν από τους πιο πάνω για να συντηρούν κόμματα και κομματόσκυλα. Χρωστάμε εξαιτίας αυτής της νοοτροπίας την τελευταία 15ετία (για να μην ξεκινήσω από το 1992 και το σκάνδαλο των χρημάτων του Μιλόσεβιτς) γύρω στα 40 δισ. Όλοι μιλούν για εγκληματίες, όλοι μιλούν για έρευνες της αστυνομίας, αλλά πορίσματα ερευνών και εγκληματίες στη φυλακή δεν βλέπουμε. Με λίγα λόγια και διά της εις άτοπον απαγωγής, προστασίας τυγχάνουν μέχρι στιγμής μόνον αυτοί που έχουν καταστρέψει αυτό τον τόπο, αφού εδώ και 15 χρόνια ΚΑΝΕΝΑΣ δεν έχει οδηγηθεί ενώπιον της δικαιοσύνης. Αυτοί που σίγουρα ΔΕΝ τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης είναι οι απλοί πολίτες αυτής της χώρας. Οι οποίοι κλήθηκαν μέσα από το κούρεμα των καταθέσεών τους, τις  σκληρές φορολογίες, τις μειώσεις μισθών, την απώλεια περιουσιών και εργασίας να πληρώσουν τα σπασμένα. Δικαιολογημένα, λοιπόν, και με βάση τον έως τώρα εκ των πραγμάτων αληθή συλλογισμό, μπορεί κανείς να ερωτήσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας: Ποιους αφορούν τα 13 σημεία του νόμου περί εκποιήσεων που εξήγγειλε τη βδομάδα που πέρασε; Ποιος θα χάσει το σπίτι του, κύριε Πρόεδρε, νομίζετε; Αυτοί οι 30 απατεώνες που η πολιτική ηγεσία και το κυπριακό κατεστημένο στηρίζουν από την κλοπή του ΧΑΚ και εξής ή οι απλοί πολίτες που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα;  
Συνεκδοχικά το ΑΡΘΡΟΝ 16 του Συντάγματος, που αναφέρει ρητά ότι «Η κατοικία εκάστου είναι απαραβίαστος», μάλλον ηχεί ως πολιτικό ανέκδοτο.
ΑΡΘΡΟΝ 9
Έκαστος έχει το δικαίωμα αξιοπρεπούς διαβιώσεως και κοινωνικής ασφαλείας. Ο νόμος θα προβλέψει περί προστασίας των εργατών, αρωγής προς τους πτωχούς και συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων.

Όταν μια χώρα έχει το 20% του πληθυσμού της ανέργους, όταν σύμφωνα με τη Στατιστική υπηρεσία Κύπρου και τη Eurostat σχεδόν 250.000 Κύπριοι βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της φτώχειας, ενώ 120.000 πολίτες ζουν με εισόδημα κάτω του ορίου της φτώχειας, μπορεί να μιλά κανείς για αξιοπρεπή διαβίωση όπως επιτάσσει το Σύνταγμα; Ποια προστασία παρέχεται στους εργάτες, που στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι άνεργοι, ποιος κινείται ως αρωγός στους πτωχούς που κατακλύζουν τα κοινοτικά παντοπωλεία; Κι ας μην μιλούμε πλέον για σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων, όταν ο μισός πληθυσμός δεν είναι σε θέση να καταβάλει τις εισφορές του, ενώ τα ταμεία των Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχουν αφανισθεί υπό μορφή δανείων από την προηγούμενη κυβέρνηση ή έχουν επενδυθεί σε ύποπτα αναπτυξιακά έργα για να εξοφληθούν τα χρέη μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ σε ελεγχόμενες ποδοσφαιρικές ομάδες;

ΑΡΘΡΟΝ 10Ουδείς τελεί εις κατάστασιν δουλείας ή υποτελείας.


Παλιότερα δούλοι και υποτελείς γίνονταν οι λαοί που έχαναν έναν πόλεμο. Σήμερα η υποτέλεια είναι οικονομική και δυστυχώς το μνημόνιο αποτελεί μια μορφή, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται, σωτήριας δουλείας.  Οι πολιτικοί μας λειτούργησαν όπως ο τελευταίος βασιλιάς της Περγάμου Άτταλος Γ΄ το 133 π. Χ., ο οποίος αποφάσισε να αφήσει στη διαθήκη του το βασίλειό του στην πιο ισχυρή δύναμη της εποχής του, τη Ρώμη. Ο Άτταλος πίστευε ότι μόνον έτσι θα σωθεί η πόλη από τις ξένες επιβουλές, οι δικοί μας πολιτικοί προφανώς διότι δεν είχαν άλλη επιλογή εδώ που έφεραν τα πράγματα. Και στις δύο περιπτώσεις μιλούμε για άμεση παραδοχή της αποτυχίας τους. Και απέτυχαν και συνεχίζουν να αποτυγχάνουν, όχι γιατί δεν μπόρεσαν να διαχειρισθούν την πολυπλοκότητα των προβλημάτων που είχαν να αντιμετωπίσουν: Ο ΄Ατταλος Γ΄, αντί να συνασπισθεί με τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις στον πόλεμο κατά των Ρωμαίων, συνασπίσθηκε μαζί τους πολεμώντας τους ομόφυλούς του. Οι πολιτικοί στην Κύπρο, αντί να συνασπισθούν με τον λαό και να ηγηθούν της χώρας εξυπηρετώντας τα καλώς νοούμενα συμφέροντά του, συνασπίσθηκαν με 50 ντόπιους και ξένους απατεώνες προσφέροντας τη χώρα μας στο πιάτο σε κάποιους διεθνείς ολιγάρχες, «χλωμοί  και κουρασμένοι, ιδεώδεις εν τη λύπη των, ελπίζοντας ακόμη να τους σπλαχνισθούν οι φαύλοι».
Σωστά το είπε ο Μακαριότατος, αλλά περίμενα ότι θα έκανε και ο ίδιος την αυτοκριτική του. Από το Κοινό των ευημερούντων Κυπρίων μετεξελιχθήκαμε σε Κοινό των αχαΐρευτων!

Μια Βελκουλέσκου στο Κυπριακό

Δεν έχω την ειδικότητα να κρίνω επιστημονικά αν όλες αυτές οι επιλογές που προκρίνονται στην οικονομία ως απόρροια του μνημονίου είναι σωστές ή λάθος. Αυτό που αναγνωρίζω και νομίζω κατανοεί ο μέσος άνθρωπος είναι ότι μέσω του μνημονίου επιτελούνται στη χώρα μας καθημερινές αλλαγές στη νομοθεσία και στους κανονισμούς λειτουργίας αυτού του κράτους και κατ' επέκταση στη νοοτροπία και το modus operandi της κυπριακής κοινωνίας που υπό άλλες συνθήκες σίγουρα θα ήταν αδύνατο να επιτευχθούν.

Αυτό που στην ουσία επέβαλε το μνημόνιο στην Κύπρο είναι μια σκληρή διαδικασία καταναγκαστικής σύνθεσης απόψεων στην καλύτερη περίπτωση ή επιβολής των απόψεων των δανειστών μας στη χειρότερη, διότι ως κοινωνία πρώτον αποτύχαμε να διαχειριστούμε τα προβλήματά μας και δεύτερον και πιο σημαντικό διότι δεν είχαμε την πολιτική παιδεία να αναλάβουμε αυτή την ευθύνη. Όπως κάποτε μου είπε ο πρώην υπουργός Παιδείας Ανδρέας Δημητρίου, αποτύχαμε ως κοινωνία και ως κράτος διότι δεν είχαμε τα εφόδια να αρθούμε στο ύψος της πολυπλοκότητας των προβλημάτων μας. Πώς αλλιώς; Η πολιτική μας ηγεσία είναι μέτρια και ρέπει προς τον λαϊκισμό. Η οικονομική ελίτ της χώρας αποδείχθηκε διεφθαρμένη. Οι διανοούμενοι είναι ανύπαρκτοι. Οι πολίτες της χώρας εκλαμβάνουν την πολιτικοποίησή τους ως συμμετοχή σε κομματικές μάντρες, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών απλώς ενδιαφέρεται κατά περίπτωση αγόμενο και φερόμενο από τις ανοησίες που προβάλλουν δίκην πληροφόρησης τα περισσότερα ΜΜΕ. Αν αυτή είναι η πραγματικότητα στη χώρα μας, πιστεύει κανείς ότι έχουμε τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε σοβαρά την πολυπλοκότητα του Κυπριακού, έχοντας επιπλέον απέναντί μας την τ/κ κοινότητα η οποία κρινόμενη με την ίδια αυστηρότητα είναι μάλλον χειρότερη από μας;

Οικονομία

Στην οικονομία, λόγω μνημονίου, οι ελεύθερες περιοχές είναι όλες προς πώληση. Παίξαμε και χάσαμε, λένε, στο Κυπριακό και τα διεθνή χρηματιστήρια, αυτή δε τη στιγμή που συνομιλούμε όλοι οι χρεώστες στις τράπεζες, υπό κάποια διαδικασία η οποία δεν μπορεί να ξεπεράσει τους 12 μήνες, είναι δυνατό να χάσουν τα σπίτια και τις περιουσίες τους. Κινδυνεύουν να μετατραπούν σε πρόσφυγες χάνοντας τους κόπους μιας ζωής. Και το χειρότερο; Από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η διαδικασία πλειστηριασμού ενός ακινήτου δεν θα μπορεί να έχει εμπλοκή το δικαστήριο. Η χρήση της νομικής διαδικασίας, αν είναι εφικτή, θα είναι δυνατή μόνο πριν ξεκινήσει η διαδικασία πλειστηριασμού, όταν δηλαδή η τράπεζα αποστείλει στον χρεώστη το τελεσίγραφό της να αποπληρώσει τα χρέη του. Τότε εκεί ίσως κάποιοι ευφάνταστοι δικηγόροι, αν διακριβώσουν παρατυπίες στην αποστολή της επιστολής ή τεκμηριώσουν μη παραλαβή της επιστολής, θα μπορούν ίσως να κερδίσουν κάποιο χρόνο. Στη συνέχεια θα εκτιμηθεί το ακίνητο και θα ορισθεί ο πλειστηριασμός στο 80% της τιμής, μετά στο 50%, αργότερα θα γίνει επανεκτίμηση και πάει λέγοντας, με την τιμή να καθορίζεται στο ποσό που επιβάλλει η ελεύθερη αγορά. Θα πρέπει να τονισθεί ότι μέχρι στιγμής ακούσαμε οικονομικά και επιχειρήματα κοινωνικής υφής για τη διαδικασία αυτή, δεν ακούσαμε όμως τα γνωστά επιχειρήματα περί του ξεπουλήματος της πατρώας γης. Ακόμα δεν έχω δει τον φίλο μου τον Ζαχαρία Κουλία να υψώνει το φλάμπουρο της αντίστασης. Στις ελεύθερες περιοχές, λοιπόν, αν κρίνουμε από τις συνεχείς πωλήσεις σε Ρώσους και Κινέζους, η γη μάλλον είναι προϊόν και όχι αντικείμενο επίδειξης των πατριωτικών μας αισθημάτων.

Κυπριακό

Βεβαίως όταν η πολιτική μας ηγεσία συζητά το περιουσιακό στο Κυπριακό η λογική είναι εντελώς διαφορετική. Η πλευρά μας επιμένει στο δικαίωμα του ιδιοκτήτη της περιουσίας στα κατεχόμενα να έχει τον πρώτο λόγο, επιμένει στο δικαίωμα της ατομικής προσφυγής στο ΕΔΑΔ επικαλούμενη τις υποθέσεις Τιτίνας Λοϊζίδου και Όραμς και κυρίως δεν αποδέχεται ανταλλαγή ή αποζημίωση διότι η πατρώα γη δεν είναι προς ξεπούλημα. Όποιος τολμήσει εξάλλου να πει το αντίθετο η τύχη του είναι προδιαγεγραμμένη. Τον στολίζουν με επίθετα του τύπου προδότης, μειωμένων εθνικών αντιστάσεων και οπαδό των γενναιόδωρων προσφορών προς τους Τούρκους. Σε αυτό συντείνει και το κλίμα που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία 40 χρόνια. Για τα κατεχόμενα εδάφη μας έχουν γραφτεί ωδές και ποιήματα, ενώ και τα βουνά και οι θάλασσές μας φαίνεται να μας συμπονούν και συμμετέχουν στην αναζήτηση δικαιοσύνης. Π.χ. όλοι τραγουδώντας αναμένουν από τον Πενταδάκτυλο να ανασηκώσει την πλάτη και να αποσείσει τους Τούρκους, ενώ καμιά φορά αναρωτιόμαστε πώς έφερε τους Τούρκους η αγαπημένη θάλασσα της Κερύνειας! Ακούσατε ποτέ κανένα τραγούδι γεμάτο παράπονο για τη θάλασσα της Πάφου γιατί μας έφερε μερικές χιλιάδες Κινέζους; Για το Τρόοδος μήπως;
Η σύγκριση
Σαφέστατα και το θέμα δεν είναι ακριβώς το ίδιο αν και κάποιοι πολιτικοί ήδη έχουν συγκρίνει την κατοχή της Κύπρου στον βορρά από την Τουρκία με την κατοχή της νότιας Κύπρου από την τρόικα. Το πρόβλημα εντοπίζεται στην υποκρισία των ηγετών μας γενικότερα, με το ερώτημα να τίθεται ευθέως: Μήπως αυτό που χρειαζόμαστε στο Κυπριακό είναι ένα σκληρό μνημόνιο το οποίο θα πειθαναγκάσει Έλληνες και Τούρκους να συμβιβαστούν, όσο απάνθρωπο κι αν αυτό ακούγεται; Μήπως χρειαζόμαστε στο τραπέζι των συνομιλιών την κυρία Βελκουλέσκου;
Έως τότε βέβαια, η συνέπεια για την υπεράσπιση της πατρίδας μας από Τούρκους και δανειστές θα ελέγχεται ως ανακόλουθη: Με την πατρίδα μας, όταν μας συμφέρει, "να μην έχει κρικέλια για να την πάρεις στους ώμους και να φύγεις", αλλά όταν υπεισέρχονται οι μπίζνες να την κάνουμε φορτωτική για το Πεκίνο. Με τους απλούς ανθρώπους να έχουν πληρώσει το τίμημα της προσφυγιάς το 1974, με τους απλούς ανθρώπους να πληρώνουν και σήμερα. Το 1974 οι κατοχικές δυνάμεις ήταν οι Τούρκοι και σήμερα οι δανειστές μας. Και στις δύο περιπτώσεις είχαν ενδιάμεσους τους Κύπριους πολιτικούς και εν γένει τη νομενκλατούρα αυτού του τόπου. Υπάρχει διέξοδος; Παρόλη την αντίθεση που περιγράψαμε πιο πάνω υπάρχει πάντα και μια δυνατότητα σύνθεσης εφόσον προχωρήσουμε σε ρήξη με τον κακό μας εαυτό. Η λύση σήμερα του Κυπριακού είναι δυνατό να τερματίσει την κατοχή και στον βορρά και στον νότο της Κύπρου.

40 χρόνια δίσεκτα

Όταν έγινε η τουρκική εισβολή ήμουν 14 χρονών. Σήμερα, 40 χρόνια, μετά αισθάνομαι ότι μια ολόκληρη ζωή κύλησε μέσα από τα χέρια μας με μοναδική συζήτηση και έγνοια μας το Κυπριακό και τη λύση του. Γεννήθηκα με το Κυπριακό και αισθάνομαι ότι θα πεθάνω με το Κυπριακό, αλλά τουλάχιστον σήμερα ξέρω ποιος είμαι και κυρίως δεν φοβάμαι μήπως παρεξηγηθώ.

Το 1960

Στο προαύλιο της εκκλησίας της Παντάνασσας το 1964 έμαθα να μισώ τους Τούρκους, όταν τα πρώτα ξεθυμασμένα σκάγια των διακοινοτικών ταραχών τρυπούσαν τα πόδια μας, διακόπτοντας το αμέριμνο παιχνίδι μας. Ο νεολογισμός «βρομόσκυλλοι» εισήλθε στο λεξιλόγιο μιας ολόκληρης γενιάς παραμένοντας ως ασφαλής πλοηγός ανάλυσης έως και τη δεκαετία του 1980.

Το 1970

Το 1972 έμαθα να μισώ και τους περισσότερους Ε/Κ που υποστήριζαν τον Μακάριο γιατί ήταν ανθέλληνες και εναντιώνονταν στην Ένωση της Κύπρου μετά της μητρός Ελλάδος. Σε ηλικία 12 ετών, σκοτωνόμουν στο ξύλο με τους μακαριακούς συμμαθητές μου φωνάζοντας «Γεώργιος Γρίβας Διγενής», ενώ αυτοί που ήταν και πλειονότητα κατάφερναν πάντα να επιβάλλουν το «Μακάριος ο Τρίτος ο Αρχηγός». Στις 15 Ιουλίου 1974, ημέρα του πραξικοπήματος, επί της οδού Αλεξάνδρου Υψηλάντη στον Κάψαλο, τα συναισθήματα ήταν διαμετρικά αντίθετα. Πατεράδες, μανάδες, παιδιά, φίλοι και γνωστοί βγήκαν απ’ τις εξώπορτες φορώντας διαφορετικά πρόσωπα: κάποιοι χαμογελούσαν στην είδηση ότι «ο Μακάριος είναι νεκρός», κάποιοι έκλαιγαν γοερά.

Το 1974 ανήμερα της 20^ής Ιουλίου στη σύναξη της γειτονιάς είχαν όλοι το ίδιο παγωμένο πρόσωπο. Τα έχασα. Μπήκα στο δωμάτιό μου, κρύφτηκα κάτω από το κρεβάτι για να μην με βλέπουν και άρχισα να κλαίω ακατάπαυστα. Ακόμα προσπαθώ να σταθμίσω αυτήν την αντίδραση. Άρχισα να την αποκωδικοποιώ 4 χρόνια αργότερα όταν κατατάγηκα στην Εθνική Φρουρά. Αισθανόμουν τότε έτοιμος να πεθάνω για την ελευθερία της χώρας μου, αλλά αρνιόμουν πλέον να φωνάζω συνθήματα. Αισθανόμουν ηλίθιος να φωνάζω συνθήματα.

Το 1980

Αρχές της δεκαετίας του 1980, και όντας πλέον φοιτητής στην Ελλάδα, θεωρούσα ως τον πραγματικό ηγέτη μας τον Βάσο Λυσσαρίδη. Τον άνθρωπο ο οποίος θα μας οδηγούσε ως απελευθερωτής στη Μόρφου και στο Βαρώσι όπου θα μυρίζαμε τους λεμονανθούς της λευτεριάς. Τον άνθρωπο που θα ξανάφερνε τα σύνορά μας στην Κερύνεια.

Στα μέσα αυτής της δεκαετίας βρέθηκα στη Νέα Υόρκη. Πολιτισμικό σοκ. Τα κυπριακά στερεότυπα άρχισαν να φαντάζουν γελοία μπροστά στο …καλό φαΐ! Σουβλάκια στην Αστόρια, μπρόκολο με βοδινό στην China Town στο κέντρο του Μανχάταν, ραβιόλι λίγο παρακάτω στο Little Italy, αμερικάνικο στέκι στο Midtown, ένας πολιτικογαστριμαργικός αχταρμάς Downtown στο Village και στο Soho. Πώς άνθρωποι με διαφορετική γλώσσα και κουλτούρα μπορούν να ζουν μαζί, να διασκεδάζουν μαζί και κυρίως να κτίζουν την πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο; Νομοτελειακά θυμήθηκα τον Απόστολο Παύλο και την ασυνέπεια των παπάδων που κατάστρεψαν αυτήν τη χώρα, ασελγώντας επί της ίδιας της πίστης τους: «Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον».

1990 και εξής

Κάπου εδώ ανακάλυψα τον Ναζίμ Χικμέτ. «Το νησί σας», έγραψε, «μπορεί και πρέπει να γίνει ένας συνδετικός κρίκος που θα δυναμώνει τους δεσμούς φιλίας των λαών της Ελλάδας και της Τουρκίας. Το νησί σας μπορεί και πρέπει να γίνει ο κήπος όπου θα σεργιανάει η ζωοφόρος ειρήνη, δίχως τον φόβο της επίθεσης και της καταστροφής…».

Και η αδικία που επιτελέστηκε σε αυτό το νησί; Ποιανών η αδικία; Σαράντα χρόνια δίσεκτα Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι παλεύουμε να δικάσουμε την αδικία κατασπαταλώντας τις ζωές μας σε έναν αδιέξοδο δρόμο: τον δρόμο του φόβου που οδηγεί στο στενοσόκακο του συμφέροντος. Από τον δρόμο αυτό λείπει η παιδεία, το ήθος, η αγάπη. Κι όμως: υπάρχει και δεύτερος δρόμος για να αγαπάει κανείς την πατρίδα του. Ο πρώτος είναι να φωνασκεί από φόβο γι' αυτήν. Ο άλλος να κάνει κάτι γι' αυτήν. Ο πρώτος βλέπει παντού συνωμοσίες και ξένα κέντρα που υποσκάπτουν τη χώρα, ο δεύτερος προσπαθεί να διαπαιδαγωγήσει τις νέες γενιές στο αληθές. Τον πρώτο βαδίζουν κύμβαλα αλαλάζοντα. Τον δεύτερο βαδίζουν άνθρωποι που υπερβαίνουν τους φόβους τους και μαθαίνουν να αγαπούν. Ας μου επιτραπεί η ατάκα: η αγάπη προς τους συνάνθρωπους μας είναι η μόνη πλανητική αξία με πραγματικό αντίκρισμα στην καθημερινότητα των ζωών μας. Μας το δίδαξε πρώτος ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη, η οποία αψηφώντας την κακή μοίρα του Οιδίποδα αντιτάχθηκε στην ανθρώπινη αυθαιρεσία του Κρέοντα, που διέταξε να μείνει άταφος ο Πολυνίκης, προσφέροντάς μας έναν ανυπέρβλητο κανόνα ζωής: «Δεν γεννήθηκα για να μισώ, αλλά για ν' αγαπώ».

40 χρόνια μετά

Ως εκ των πιο πάνω, 40 χρόνια μετά και αφού οι ζωές μας έγιναν ξανά σμπαράλια στον βωμό του συμφέροντος των κάθε λογής πατριωτών και απατεώνων πολιτικών και τραπεζιτών, δεν έχω -όπως κάποτε και ο Βασίλης Τριαρίδης- παρά μόνο να προβώ σε ομολογίες απιστίας. Δεν πιστεύω σε θεούς και δαίμονες. Δεν πιστεύω σε κανένα έθνος, σε καμιά μητέρα πατρίδα -ως εκ τούτου δεν πιστεύω σε καμία εθνική μειονότητα και σε καμία εθνική πλειοψηφία. Δεν ανήκω σε κανένα εθνικό κόμμα - και σε κανένα κόμμα γενικότερα: ανήκω μόνο στην παιδική ηλικία μου. Αφήνομαι στη μυρωδιά του γιασεμιού στην αυλή της μάνας μου και στα λάθη μου από τα οποία έμαθα ότι μπορούσα να μάθω. Όσο μεγαλώνω, τόσο αποστρέφομαι τη φενάκη των εθνών, τη μεγάλη ψευτιά που για δυο αιώνες αιματοκυλίζει τον κόσμο. Κι όσο μπορώ, απ’ τα ασήμαντα γραπτά μου, το επαναλαμβάνω, ξανά και ξανά: δεν υπάρχουν έθνη - μήτε ελληνικό, μήτε τουρκικό, μήτε μακεδονικό, μήτε γαλλικό, μήτε αγγλικό, μήτε αμερικάνικο, μήτε ινδικό. Υπάρχουν ανθρώπινοι πολιτισμοί, κλειστοί και ανοιχτοί, γλώσσες, ιδεολογίες, ήθη, συμπεριφορές, κοινότητες, άλλες πιο κλειστές, άλλες πιο ανοικτές, υποσύνολα όλα του μεγάλου ανθρώπινου πολιτισμού.

Σκηνές...απείρου κάλλους και οι αλωποί

Σκηνή πρώτη - Παρίσι

Για πρώτη φορά στα χρονικά της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας ένας πρώην Πρόεδρος της χώρας τέθηκε υπό προσωρινή κράτηση από τις αστυνομικές αρχές. Ο Νικολά Σαρκοζί συνελήφθη την Πέμπτη το πρωί και ανακρίθηκε για 15 ώρες στη  Ναντέρ, στο δυτικό Παρίσι, για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις περί κατάχρησης εξουσίας και παραβίασης της μυστικότητας του ανακριτικού έργου από την πλευρά του. Οι κατηγορίες είναι βαριές σε περίπτωση που κριθεί ένοχος και επισύρουν ποινή φυλάκισης πέντε ετών και χρηματικό πρόστιμο 500.000 ευρώ. Ειδικότερα ο τέως Γάλλος Πρόεδρος, ο οποίος δεν διαθέτει διά βίου πολιτική ασυλία, κατηγορείται για παράνομη χρηματοδότηση της επιτυχούς προεκλογικής εκστρατείας του, το 2007, από τον τότε ηγέτη της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι και επιπλέον ότι είχε πληροφορηθεί παρανόμως από δικαστικούς κύκλους την παγίδευση του κινητού τηλεφώνου του από τις ανακριτικές αρχές. Μαζί του συνελήφθησαν και ανακρίθηκαν ο δικηγόρος του Τιερί Ερζόγκ, ο Ζιλμπέρ Αζιμπέρ και ο ανώτατος δικαστής Πατρίκ Σασούστ. Θα πρέπει να ειπωθεί ότι ο κ. Σαρκοζί, μετά την ήττα του στις προεδρικές εκλογές του 2012 από τον Ολάντ και τη συνακόλουθη άρση της ασυλίας του, αντιμετώπισε έξι δικαστικές υποθέσεις, στις οποίες εμφανίζεται άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενος.

Σκηνή δεύτερη - Λευκωσία

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης προΐσταται ευρείας σύσκεψης, επίσης την Πέμπτη το πρωί, στην οποία λαμβάνουν μέρος ο υπουργός Δικαιοσύνης, η ηγεσία της νομικής υπηρεσίας της αστυνομίας και μέλη της επιτροπής Ελέγχου της Βουλής. Στόχος να μελετηθούν τρόποι επιτάχυνσης της διαδικασίας διερεύνησης του οικονομικού σκανδάλου το οποίο έχει βυθίσει μια ολόκληρη χώρα στην παρακμή και τη φτώχεια. Μέχρι στιγμής έχουν διεξαχθεί δύο έρευνες μερικών εκατοντάδων σελίδων, μία από τον κ. Πική και μία από τη Βουλή, έχουν επιστρατευθεί 30 περίπου αστυνομικοί προς αρωγή της Νομικής υπηρεσίας και ένας εμπειρογνώμονας από την Αγγλία. Πρακτικά ομιλούντες, ενώπιον της δικαιοσύνης, ενάμιση χρόνο μετά και ύστερα από τη δουλειά 5 δημοσιογράφων στην εφημερίδα «Πολίτης», έχει προσαχθεί ο πρώην διοικητής της Κεντρικής Χριστόδουλος Χριστοδούλου για το γνωστό ένα εκατ. που πήρε εταιρεία του από τη Focus του κ. Ζολώτα… Ενώπιον της δικαιοσύνης είναι πιθανό από τον Σεπτέμβρη να βρεθεί και η εφημερίδα «Πολίτης», διότι δημοσίευσε στοιχεία για χρηματοδότηση του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, στοιχεία τα οποία δόθηκαν στον γενικό εισαγγελέα, αλλά μετά την αποχώρηση Αρναούτη φαίνεται πως εξαφανίστηκαν από τα αρχεία της Νομικής υπηρεσίας.


Τα στοιχεία

Στη Γαλλία ουδείς επιχείρησε να αμφισβητήσει το δικαίωμα της Νομικής και Δικαστικής υπηρεσίας να άρει το τηλεφωνικό απόρρητο του Νικολά Σαρκοζί, από όπου διαπιστώθηκαν οι όποιες ματσαράγκες έχει κάνει για τη χρηματοδότηση της προεκλογικής του εκστρατείας το 2007. Στη Γαλλία κάποιοι δικαστές που ζήτησαν την άρση του απορρήτου έκριναν ότι κάποιος συνάδελφός τους, ο ανώτατος δικαστής Πατρίκ Σασούστ, παραβιάζοντας τον όρκο του, ενημέρωνε τον κ. Σαρκοζί για την πορεία των ερευνών, κάτι που εμμέσως πλην σαφώς υποδείκνυε παρακώλυση στην απονομή δικαιοσύνης. Οι ίδιοι δικαστές δεν δίστασαν να προφυλακίσουν και τον Σαρκοζί και τον δικηγόρο του Σαρκοζί και τον δικαστή συνάδελφό τους.
Στην Κύπρο βέβαια τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Για παράδειγμα, και με βάση τις έως τώρα έρευνες των επιταχθέντων αστυνομικών ερευνητών, ο τότε πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης δεν παρέλαβε επιταγή 500.000 από την εταιρεία Focus του Ζολώτα στις 12/2/2008, δεν την επέστρεψε πίσω, και την ίδια μέρα η Focus δεν την κατέθεσε στον λογαριασμό της Rizokarpaso Shipping, η οποία εξόφλησε τη μεταφορά μερικών χιλιάδων φοιτητών σε ταξιδιωτικό γραφείο για να έρθουν να ψηφίσουν στις προεδρικές του 2008. Ούτε η προεδρική καμπάνια του Δημήτρη Χριστόφια πριμοδοτήθηκε από τη Focus του κ. Ζολώτα με ένα εκατ. ευρώ. Επιπλέον, το λογιστικό γραφείο Κυπριανίδης Νικολάου και Συνεταίροι είναι γνωστό ότι στις 25/6/2008 και στις 26/6/2008 πήρε συνολικά ένα ποσό 500.000 για να εκπονήσει 12 έρευνες για κάποιες επενδύσεις που ήθελε να κάνει ο κ. Ζολώτας στην Κύπρο. Τέλος, ο Τάσσος Παπαδόπουλος το 2006 δεν χρηματοδοτήθηκε από την πολυεθνική Watford Petroleum για την προεκλογική του καμπάνια, δηλώνοντας τότε δημόσια ότι δεν τον αφορούσε το θέμα. Με λίγα λόγια, εδώ δεν είναι Γαλλία, αλλά η νήσος των Αγίων!


Περί πανίδος

Ένα από τα χαρακτηριστικότερα είδη της κυπριακής πανίδος είναι και η αλεπού (άσχετο θα μου πείτε). Η αρχαία αλώπηξ, που ενέπνευσε τον Αίσωπο στη συγγραφή δεκάδων μύθων, στην Κύπρο έχει και θηλυκό και αρσενικό. Αλωπός (αλουπός) ονομάζεται το αρσενικό και αλεπού το θηλυκό. Η αλεπού είναι ανώτερο θηλαστικό της οικογένειας Κυνίδες και η επιστημονική ονομασία της είναι Vulpes vulpes. Ανέκαθεν εθεωρείτο πονηρό ζώο, μεταφορικά δε κάθε πονηρός άνθρωπος χαρακτηρίζεται «αλεπού» (τους δε την αλώπεκα δολίους). Αλεπού εν ολίγοις είναι ο πονηρός και συνάμα ευφυής άνθρωπος ο οποίος σχεδόν πάντα καταφέρνει (όπως και στους μύθους του Αισώπου) να πρωταγωνιστεί. Εξ ου και η παροιμία «εβάλαν τον αλουπόν να βλέπει τις όρνιθες». Παρότι η παροιμία επιχειρεί να λειτουργήσει διδακτικά και κατ’ επέκταση αποτρεπτικά, στη χώρα των Αγίων ο κανόνας είναι μάλλον ότι οι πεινασμένοι «αλουποί» κατά κανόνα επιφορτίζονται με την ευθύνη της φύλαξης των ορνίθων τις οποίες σίγα-σιγά ξεκοκαλίζουν. Οι όρνιθες, τα κουτορνίθια ή τα πετεινάρκα είμαστε όλοι εμείς προφανώς, οι οποίοι αναμένουμε από τις αλεπούδες - που διά της ψήφου μας αναδεικνύουμε να μας κυβερνούν- ότι θα αποδώσουν δικαιοσύνη ή θα βάλουν τα πράγματα σε τάξη.
Ο Αίσωπος το είχε γράψει προ αμνημονεύτων ετών στον μύθο «Αλώπηξ εξογκωθείσα την γαστέρα». Μια αλεπού πεινασμένη βρήκε σε ενός δέντρου την κουφάλα ψωμιά και κρέατα που είχαν αφήσει κάποιοι βοσκοί. Μπήκε λοιπόν μέσα στην κουφάλα και τα έφαγε όλα, έτσι πρήστηκε η κοιλιά της και δεν χωρούσε να βγει, γι’ αυτό στέναζε και οδυρόταν. Μια άλλη αλεπού που περνούσε, άκουσε τα βογγητά, πήγε, την είδε, ρώτησε και έμαθε τι συμβαίνει. Τότε της έδωσε τη λύση. Μείνε εκεί ώσπου να χωνέψεις και τότε θα μπορέσεις να βγεις. Οι αλεπούδες μεταξύ τους είναι αλληλέγγυες. Τρώνε και σπάζουν, μετά ξεκουράζονται και στη συνέχεια διατάζουν μια έρευνα για να δουν ποιος έφαγε τα ψωμιά και τα κρέατα.

Μας τελείωσαν τα λαμόγια

Η κυπριακή κοινωνία είναι εθισμένη στον διχασμό. Αν στην περίοδο 1960-1974 η βασική διαχωριστική γραμμή ήταν Μακαριακοί - Γριβικοί, στη  δεκαετία του 1980 πατριωτικές προοδευτικές δυνάμεις εναντίον πραξικοπηματιών και

Στην Κύπρο δεν υπάρχουν θεσμοί, αλλά μέτριοι υπάλληλοι του εκάστοτε Προέδρου. Οι έξυπνοι και οι ανεξάρτητοι άνθρωποι παραμένουν στον ιδιωτικό τομέα, όσοι δε από αυτούς επιτύχουν ξέρουν ότι θα έχουν μια μέτρια κυβέρνηση στα δικά τους μέτρα

 στην πρώτη δεκαετία του 21ο αιώνα Ναινέκοι εναντίον Οχιάδων, τι μας χωρίζει σήμερα; Στις τρεις προαναφερθείσες περιπτώσεις που διατρέχουν τη σύγχρονη ιστορία μας ο λόγος του διχασμού ήταν το Κυπριακό. Σήμερα έχουμε την εντύπωση ότι για πρώτη φορά από γενέσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας η διαχωριστική γραμμή έχει να κάνει με την οικονομία. Μετά τα μνημόνια, τα κουρέματα, την ανεργία και τα κοινωνικά παντοπωλεία, αυτό που διαχωρίζει κάθετα τους Κυπρίους είναι η ανάλυση των ευθυνών που οδήγησαν στην καταστροφή με πρωταγωνιστές δύο αντίπαλες ομάδες:  Από τη μια βρίσκεται η συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού και κάποιοι πολιτικοί και διανοούμενοι που θέλουν κάθαρση και τιμωρία των ενόχων. Από την άλλη βρίσκεται μια μεγάλη ομάδα πολιτικών, μεγαλοεπιχειρηματιών, υψηλόβαθμων δημοσίων υπαλλήλων και τεχνοκρατών που επιδιώκουν κουκούλωμα του σκανδάλου.  

Ο πόλεμος

Πρόκειται για έναν πόλεμο που ξέσπασε από το 2012 και μαίνεται έως τις μέρες μας, όποιος δε θέλει να παρακολουθήσει κάποιο από τα ημίχρονά του δεν έχει παρά να αναγνώσει τα δημοσιεύματα γύρω από τη μάχη η οποία λυσσωδώς εκτυλίσσεται για τον έλεγχο της Τράπεζας Κύπρου. Αυτή η στροφή είναι ίσως η πιο σημαντική αλλαγή σε σχέση με τη στάση και τη συμπεριφορά της κυπριακής κοινωνίας από γενέσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας και πιστεύω ότι κάποιοι κοινωνιολόγοι θα έπρεπε να εμβαθύνουν σε αυτήν, αφού είναι πολύ πιθανό να αποτελεί ένα προάγγελο για σημαντικές αλλαγές σε ολόκληρο το κοινωνικοπολιτικό spectrum. Αλλαγές που έχουν να κάνουν με τη διαφοροποίηση της εκλογικής συμπεριφοράς των Κυπρίων, προανάκρουσμα της οποίας ήταν η αποχή 60% στις ευρωεκλογές, αλλαγές που θα προκύψουν από την ενσωμάτωση στον πολιτικό κυπριακό αλγόριθμο μιας ταξικής αυτοσυνειδησίας λόγω συρρίκνωσης εισοδημάτων και της ανεργίας, αλλαγές τέλος που θα έρθουν να καθορίσουν τη νέα λειτουργία των πολιτικών σχηματισμών μέσα από μια σειρά εναλλακτικά φίλτρα, όπως το νέο περιβάλλον εργασίας, η οικολογία, η στάση απέναντι στα ζώα, οι νέες τεχνολογίες, ακόμα και η σεξουαλική συμπεριφορά του κάθε ψηφοφόρου.
Με λίγα λόγια η μονοθεματική μας προσέγγιση στο Κυπριακό έχει τελειώσει ανεπιστρεπτί και κάπου εδώ οφείλουμε να υποκλιθούμε σε ένα λαμπρό μυαλό που μας είχε προειδοποιήσει πολύ έγκαιρα. Αναφέρομαι στον Ν. Κ. Λανίτη ο οποίος εν έτει 1963 έγραψε ένα καταπληκτικό βιβλίο -σύνοψη άρθρων του-  με τίτλο «Our Destiny», το οποίο όλα τα πληθωρικά μυαλά που μας κυβέρνησαν από τότε φρόντισαν να αφήσουν στα σκονισμένα ράφια κάποιας βιβλιοθήκης. Ο επιχειρηματίας, ιδρυτής της Κόκα-Κόλα στην Κύπρο και απόφοιτος του London School of Economics έγραφε από τη δεκαετία του 1940 ότι προτεραιότητα της κυπριακής κοινωνίας ήταν να εμπεδώσει θεσμούς οι οποίοι θα βοηθούσαν την Κύπρο να θεμελιώσει ένα δημοκρατικό σύστημα πέρα από ανερμάτιστους εθνικισμούς οι οποίοι θα μας έριχναν στα σαγόνια λαϊκιστών πολιτικών. Έγραφε μετά το 1960 ότι η Κύπρος έπρεπε να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε ΕΟΚ). Κανένας δεν τον άκουσε, επιλέγοντας ένα τριτοκοσμικό μοντέλο διακυβέρνησης. Έτσι κι αυτός πήρε των ομματιών του και εγκαταστάθηκε στην Ανδόρα. 


Οι θεσμοί

Κι όμως, το βασικό πρόβλημα της Κύπρου από το 1960 είναι ότι δεν κατάφερε να οικοδομήσει ανεξάρτητους θεσμούς. Το πρόβλημα αυτό επιδεινώθηκε μετά το 1964 όταν αποχώρησαν από την κυβέρνηση οι Τ/Κ και χάθηκε η μόνη δύναμη ελέγχου των ισορροπιών του Συντάγματος. Ο εκάστοτε Ελληνοκύπριος Πρόεδρος έκτοτε έχει τόσες εξουσίες σε σημείο που λειτουργεί ως εκλεγμένος δικτάτορας. Χαρακτηριστικά, μπορούσε έως και το 1976 να ελέγχει ακόμα και το εκλογικό σύστημα και τον αριθμό των βουλευτών κάθε πολιτικού σχηματισμού. Από τη δεκαετία του 1980 και εξής ο Κύπριος Πρόεδρος έχει χάσει αυτό το προνόμιο, αλλά μπορεί ανά πάσα στιγμή να ασελγεί επί όλων των θεσμών στηριζόμενος πάνω σε ένα Σύνταγμα το οποίο λειτουργεί με βάση το δίκαιο της ανάγκης.
Με λίγα λόγια ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ελέγχει την ανώτατη δικαστική εξουσία, αφού τη διορίζει, ελέγχει τη Νομική υπηρεσία, ελέγχει τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, ελέγχει τον αρχηγό της αστυνομίας, όλους τους υπόλοιπους ανεξάρτητους αξιωματούχους που διορίζει χωρίς έλεγχο, και βέβαια το Υπουργικό Συμβούλιο. Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι εφόσον είναι ανεξάρτητοι αξιωματούχοι θα μπορούσαν μετά τον διορισμό τους να ενεργούν ως ανεξάρτητοι. Ορθόν και ναι αυτό ισχύει σε σοβαρές χώρες. Στην Κύπρο βέβαια όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας και κυρίως γνωρίζουμε ότι ουδείς θα διορισθεί ποτέ ως ανεξάρτητος αξιωματούχος εάν δεν είναι σίγουρο από χίλιες πάντες ότι θα είναι απολύτως ελεγχόμενος κατά τη διάρκεια της θητείας του. Εξ ου και η μετριοκρατία στην κυπριακή πολιτική σκηνή.
Συμπερασματικά στην Κύπρο δεν υπάρχουν θεσμοί, αλλά μέτριοι υπάλληλοι του εκάστοτε Προέδρου. Στην Κύπρο οι έξυπνοι και οι ανεξάρτητοι άνθρωποι παραμένουν στον ιδιωτικό τομέα, όσοι δε από αυτούς επιτύχουν ξέρουν ότι θα έχουν μια μέτρια κυβέρνηση στα δικά τους μέτρα.

Τι κάνουμε;

Αν ευσταθεί αυτή η ανάλυση, οι πολίτες αυτής της χώρας οφείλουν να σταματήσουν να παραμένουν άπραγοι. Η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας με όλα τα κακά της, είχε και ένα καλό. Κατάφερε να χωρίσει τη συντριπτική πλειοψηφία των προβάτων από τα ερίφια. Πλέον η πολιτική κτυπά την εξώπορτα, μπαίνει στην κουζίνα σου, ζεσταίνει την κατσαρόλα και αποφασίζει τι θα φάνε τα παιδιά σου για μεσημεριανό ή βραδινό.  
Το ελάχιστο λοιπόν που απαιτούμε είναι ένα κράτος δικαίου, το οποίο θα λειτουργεί στη λογική τού ένας για όλους και όλοι για τον ένα. Οι πολιτικάντηδες που για τόσα χρόνια μας τάιζαν απορριπτικό ή ενδοτικό ψητό μάς τέλειωσαν. Οι πολιτικάντηδες που σήμερα δίνουν τη μάχη για να διατηρήσουν τα κεκτημένα ενός σαθρού κατεστημένου συγκαλύπτοντας τα σκάνδαλα μέσω ευτελισμένων θεσμών, από το ΧΑΚ του 1999 μέχρι το κούρεμα του 2013, μας τέλειωσαν. Η περίοδος των λιμουζίνων και των λαμόγιων που καπαρτίζουν με 4 αυτοκίνητα συνοδείας και 10 μοτοσυκλετιστές μπρος και πίσω, μας τέλειωσε. Χρειαζόμαστε νέα κόμματα, νέες ιδέες, νέα μυαλά. Προπάντων όμως ας είμαστε ρεαλιστές. Στόχος μας δεν είναι να δημιουργήσουμε ένα παράδεισο, αλλά προς το παρόν να μειώσουμε την κόλαση που μας περιτριγυρίζει.   

Νίκος και Ντερβίς ΓΙΑ την Κύπρο;

Αν οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι έχουν καταφέρει να αγωνιστούν μαζί για την ελευθερία άλλων λαών, γιατί δεν μπορούν να το κάνουν και για την ιδιαίτερή τους πατρίδα την Κύπρο; Ίσως ξενίσει κάποιους το ερώτημα, όμως οι μέρες που διάγουμε νομιμοποιούν την υποβολή του για δύο λόγους:


* Ο πρώτος λόγος είναι επετειακός. Την περασμένη Παρασκευή ολόκληρος ο κόσμος τίμησε την απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στη Νορμανδία. Έγινε στις 6 Ιουνίου 1944 και ολοκληρώθηκε στις 19 Αυγούστου, όταν τα συμμαχικά στρατεύματα πέρασαν τον Σηκουάνα και εκκίνησαν για το Βερολίνο, για να συνθλίψουν το ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μαζί με όλους τους άλλους πολέμησαν και 20.000 Κύπριοι, Ε/Κ και Τ/Κ, ως μέλη του Βρετανικού Συντάγματος και άλλων στρατιωτικών σωμάτων.


* Ο δεύτερος λόγος άπτεται της επικαιρότητας και αφορά την επανεκκίνηση των προσπαθειών για επίλυση του Κυπριακού. Η σύζευξη εδώ τίθεται εμμέσως πλην σαφώς: Αν οι Ε/Κ και οι Τ/Κ αγωνίστηκαν για την απελευθέρωση της Γαλλίας, την εκκένωση της Δουγκέρκης, την πολιορκία του Μόντε Καζίνο στην Ιταλία και την καθήλωση των στρατευμάτων του Ρόμελ στο Ελ Αλαμέιν λίγο έξω από την Αλεξάνδρεια, γιατί δεν μπορούν από κοινού να αγωνισθούν για την επανένωση της χώρας τους; Αν Ε/Κ και Τ/Κ έδειξαν αλτρουισμό για άλλους λαούς, γιατί δεν μπορούν σήμερα να αγωνισθούν για την ίδιά τους την πατρίδα και για τις γενιές που έρχονται σε αυτό τον τόπο;


Ο Nevzat

Ο πρώτος στρατιώτης που κατετάγη ως εθελοντής στο Κυπριακό Σύνταγμα ήταν ο Τουρκοκύπριος Nevzat Halil, από τη Λευκωσία, με στρατιωτικό αριθμό CY 1 και ημερομηνία κατάταξης τις 2 Οκτωβρίου 1939, όπως αναφέρει ο καθηγητής

Ανάμεσα σε διάσπαρτους τάφους Βρετανών, Ιρλανδών και Αυστραλών και πολλοί τάφοι Κυπρίων: Ελλήνων και Τούρκων. Τάφοι δίπλα-δίπλα κάτω από τον καυτό ήλιο της Σαχάρας με ένα κοινό συνθηματικό στην επιτύμβια στήλη: Γιώργος, Ανδρέας, Ahmet, Mehmet, From Cyprus.

 Πέτρος Παπαπολυβίου στη μελέτη του με θέμα: «Κύπριοι εθελοντές στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο». Όπως καταγράφει, «από τις αρχές Οκτωβρίου 1939 μέχρι τις 15 Αυγούστου 1945, έγιναν δεκτοί προς κατάταξη 12.192 στρατιώτες. Άλλοι 4.450 Κύπριοι, αξιωματικοί και στρατιώτες, κατατάχθηκαν στην «Κυπριακή Εθελοντική Δύναμη». Οι αριθμοί αυτοί είναι εντυπωσιακοί, εάν υπολογισθεί ότι η Κύπρος είχε λιγότερους από 400.000 κατοίκους (κατά την τελευταία προπολεμική απογραφή, του 1931, αριθμούσε 347.959 κατοίκους).
Η προσφορά της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως αναφέρει στο σχετικό βιβλίο του ο ερευνητής Νίκος Μπατσικανής, ήταν όντως σημαντική και στο επίπεδο των απωλειών. Πάνω από 600 Κύπριοι έπεσαν στα πεδία των μαχών και βρίσκονται θαμμένοι σε 56 κοιμητήρια 17 διαφορετικών κρατών. Επίσης, δυόμισι χιλιάδες Κύπριοι αιχμαλωτίστηκαν και κρατήθηκαν σε διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης ανά τον κόσμο, μεταξύ αυτών και ο πρώην Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης.
Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, όσο κι αν ακούγεται παράξενο, έδρασαν από κοινού και στην Ελλάδα, αρχικά ως μέλη του Κυπριακού Συντάγματος και αργότερα μετά την κατάληψή της από τους Γερμανούς ως μέλη διαφόρων αντιστασιακών ομάδων. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα, όπως αναφέρει ο Πέτρος Παπαπολυβίου (Περί Ιστορίας: «Κύπριοι και Γοργοπόταμος»), είχαν συμμετοχή στην πιο ηρωική στιγμή της ελληνικής Αντίστασης, δηλαδή στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Αυτοί ήταν οι Τ/Κ Τζεμάλ Ναφή και Οσμάν Σουκρή από την Αρχιμανδρίτα της Πάφου, με την ομάδα του ΄Εντι Μάγιερς, ο Γεώργιος Τριλλίδης από τα Καμπιά με τις ομάδες του ΕΛΑΣ και ο Παύλος Φλούρου από το Ριζοκάρπασο, που ήταν μέρος των μαυροσκούφηδων του Βελουχιώτη.
Η διεθνής συμμετοχή των Κυπρίων στα πολεμικά μέτωπα του κόσμου δεν ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο γύρω στις 15.000 Κύπριοι, Έλληνες και Τούρκοι κατατάχθηκαν στον βρετανικό στρατό και υπηρέτησαν στο «Μακεδονικό σώμα ημιονηγών» (Macedonian Mule Corps) πολεμώντας στο σερβικό μέτωπο, ενώ πολλοί Κύπριοι κομουνιστές (όπως ο Εζεκίας Παπαϊωάννου) πολέμησαν και στον Ισπανικό Εμφύλιο εναντίον του στρατηγού Φράνκο, για να μην αναφερθούμε στους χιλιάδες Ε/Κ που αγωνίστηκαν δίπλα στους Ελλαδίτες σε κάθε περίπτωση, από την Επανάσταση του 1821 έως και το Αλβανικό Έπος.

Στο Ελ Αλαμέιν

Πριν αρκετά χρόνια επισκέφθηκα το βρετανικό κοιμητήριο στο Ελ Αλαμέιν και ακόμα κρατώ τη συγκίνηση μέσα μου. Ανάμεσα σε διάσπαρτους τάφους Βρετανών, Ιρλανδών και Αυστραλών και πολλοί τάφοι Κυπρίων: Ελλήνων και Τούρκων. Τάφοι δίπλα-δίπλα κάτω από τον καυτό ήλιο της Σαχάρας με ένα κοινό συνθηματικό στην επιτύμβια στήλη: Γιώργος, Ανδρέας, Ahmet, Mehmet, From Cyprus. Σκέφτομαι από τότε αν μπορούσαν αυτοί οι τάφοι να βρίσκονταν σε ένα κοινό καταπράσινο κοιμητήριο κάπου στη Λευκωσία. Με τις επιτύμβιες στήλες να αποτίουν τιμή όχι μόνο στην καταγωγή, «From Cyprus», αλλά να υποκλίνονται στη θυσία κάποιων ηρώων «For Cyprus». Αντί ΑΠΟ την Κύπρο, να έγραφε πολέμησαν και θυσιάστηκαν ΓΙΑ την Κύπρο.


Κοινή κουλτούρα

Είχαμε τέτοιες περιπτώσεις Ε/Κ και Τ/Κ που αγωνίστηκαν για καλύτερες μέρες σε αυτή την κοινή πατρίδα, αλλά τους αδίκησε η ιστορία που τους κατέταξε στις υποσημειώσεις της και κυρίως τους αδικεί η διδασκαλία της στις αίθουσες των κυπριακών σχολείων. Σε αρκετές περιπτώσεις Ε/Κ και Τ/Κ, Ρωμιοί και μουσουλμάνοι επί Τουρκοκρατίας, όπως π.χ. το 1804, πολιόρκησαν τη Λευκωσία διαμαρτυρόμενοι για την υψηλή φορολογία που επέβαλλαν οι αγάδες. Το 1833 είχαμε στην Κύπρο τρία επαναστατικά κινήματα: του Νικόλαου Θησέα στη Λάρνακα, του Γκιαούρ ιμάμη στην Πόλη της Χρυσοχούς και του καλόγερου Ιωαννίκιου στη Λευκωσία. Σε αυτά συμμετείχαν ενεργά Ε/Κ και Τ/Κ ζητώντας μείωση των φόρων, αλλά και φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις. Όλα πνίγηκαν στο αίμα. Επί Αγγλοκρατίας είχαμε περιπτώσεις συνεργασίας Ε/Κ - Τ/Κ στο Νομοθετικό Συμβούλιο κόντρα στην πλειοψηφία των Άγγλων, ενώ πολύ σημαντική ήταν η κοινή απεργία Ε/Κ και Τ/Κ εργατών στα μεταλλεία της Σκουριώτισσας. Η περίοδος της Ανεξαρτησίας είχε επίσης τους δικούς της ήρωες, όπως οι Μισιαούλης και Καβάζογλου, οι Αϊχάν Χικμέτ και Αχμέτ Γκουρκάν, ο Κουτλού Ανταλί. Ήταν άνθρωποι που αγωνίστηκαν και πέθαναν ΓΙΑ την Κύπρο. Για τη μία αγία και καθολική Κύπρο που τους γέννησε. Απ΄ όπου πρωτοαντίκρισαν το φως. Εμείς οι υπόλοιποι, ο Διονύσης, ο Οζντίλ, ο Ανδρέας, ο Νίκος, ο Κουντρέτ, ο Ντερβίς, ο Γιαννάκης και ο Νικόλας είμαστε απλώς από την Κύπρο. Εμάς μας ενδιαφέρει λοιπόν τι θα κάνει η χώρα αυτή για μας και όχι τι θα κάνουμε εμείς γι’ αυτήν!
 

Οι κοπρίτες και ο Αναστασιάδης

Τι κράτος θέλει να είναι η Κύπρος; Σε επίπεδο ουσίας και συμβολισμού το θέμα έμμεσα πλην σαφώς τέθηκε μέσα από δύο επισκέψεις ξένων αξιωματούχων στην Κύπρο: Του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν και του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Aleksey Meshkov. Είναι κατανοητό ότι και οι δύο ξένοι πολιτικοί ήρθαν στην Κύπρο για να προωθήσουν τα συμφέροντα των χωρών τους. Ήρθαν επίσης να μας εξηγήσουν πώς βλέπουν τη θέση της Κύπρου μέσα από τους δικούς τους σχεδιασμούς για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Τι μας είπαν;

* Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Joe Biden ζήτησε από την Κύπρο να σταθεί δίπλα από τις ΗΠΑ ως στρατηγικός εταίρος σε μια δύσκολη γειτονιά. Οι ΗΠΑ για πρώτη φορά βάζουν την Κύπρο στον γεωπολιτικό χάρτη για δύο λόγους: α) λόγω της ανακάλυψης υδρογονανθράκων στην περιοχή με εμπλοκή αμερικανικών εταιρειών και β) λόγω του ότι ως μέλος της ΕΕ αποτελεί μια σχεδία σταθερότητας στην εύφλεκτη Ανατολική Μεσόγειο. Ως στρατηγικός εταίρος και σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Μπάιντεν η Κύπρος μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τις γειτονικές χώρες, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και ο Λίβανος, με στόχο τα 100 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου που υπολογίζονται στην περιοχή να αποτελέσουν μια εναλλακτική πηγή τροφοδοσίας της ΕΕ (όπως συμβαίνει με τα κοιτάσματα των σκανδιναβικών χωρών ή της Αλγερίας). Για να μπορέσει να επιτελέσει αυτό τον σύνθετο ρόλο η Κύπρος οφείλει να ξεπεράσει το μοναδικό πρόβλημα που έχει. Να λύσει δηλαδή το Κυπριακό και να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Τουρκία η οποία αναμφίβολα είναι μέρος του ευρύτερου αμερικανικού σχεδιασμού. Διά της εις άτοπον απαγωγής τον ρόλο αυτό δεν μπορούν να επιτελέσουν μεγαλύτερες χώρες στην περιοχή όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ λόγω σοβαρών μεταξύ τους προστριβών.

* Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Aleksey Meshkov, ο οποίος κατέφθασε στην Κύπρο μετά την επίσκεψη Μπάιντεν, αλλά και ο Ρώσος πρέσβης την περασμένη βδομάδα στο Sigma Live φρόντισαν να υπερτονίσουν τα συμφέροντα της Κύπρου με τη Μόσχα, χωρίς να αποκαλύπτουν, κατά την πάγια τακτική τους, τον δικό τους σχεδιασμό στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Κύπρος αποτελεί μόνιμη βάση για πολλούς Ρώσους και παίρνει ανάσες από τη ροή τουριστών που αναμένεται φέτος να ξεπεράσουν τις 750.000. Στη χώρα μας, λόγω της παρουσίας Ρώσων επιχειρηματιών με καταθέσεις γύρω στα 16 δισ., επωφελούνται τα μεγάλα δικηγορικά γραφεία καθώς και οι μεγάλοι λογιστικοί οίκοι με αρκετά εκατ. ευρώ ετησίως. Βεβαίως η Ρωσία σε κάθε περίπτωση ως χώρα μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας μπορεί διά του βέτο να παγώνει κάποιες εξελίξεις που δρομολογούνται σε ό,τι αφορά τη λύση του προβλήματος κόντρα σε πρωτοβουλίες του αμερικανοβρετανικού παράγοντα, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν θα ενοχλείται η Τουρκία. Τι ζητούν από μας οι Ρώσοι; Να αποφύγουμε να ενταχθούμε στα συστήματα ασφαλείας της Δύσης, να προσφέρουμε διευκολύνσεις στον ρωσικό στόλο και να υποστηρίζουμε μαζί με άλλες ευρωπαϊκές χώρες εντός της ΕΕ κάποιες θέσεις που την ευνοούν, όπως συμβαίνει αυτή την περίοδο με τα μέτρα που λαμβάνονται εναντίον της λόγω Ουκρανικού.

Τι μας συμφέρει;

Η Κύπρος με λίγα λόγια καλείται να αποφασίσει, αφού το περιθώριο ελιγμών γύρω της άρχισε να στενεύει.

Οι δύο πιο πάνω προτάσεις, αν μας επιτραπεί μια αυθαίρετη γενίκευση, ίσως εκπροσωπούν δύο δρόμους τους οποίους κάθε κράτος (συνδυάζοντας την εσωτερική και εξωτερική του πολιτική) έχει τη δυνατότητα να πορευθεί. Πρόκειται για τον δύσκολο δρόμο του ρεαλισμού και τον εύκολο δρόμο της γρήγορης επιτυχίας. Χωρίς προσπάθεια εξωραϊσμού των ΗΠΑ, μπορεί ο καθένας να διαπιστώσει ότι πέρα από το σκληρό προσωπείο της υπερδύναμης, συνιστά στο εσωτερικό της μια ώριμη δημοκρατία δυτικού τύπου με στοιχειώδεις δημοκρατικές διαδικασίες, κράτος δικαίου και διαφάνειας. Η ισχύς της χώρας αυτής δεν πηγάζει μόνο από τα κανόνια της, αλλά τηρουμένων των διεθνών αναλογιών, εκπορεύεται κυρίως από το εσωτερικό δημοκρατικό της κεκτημένο. Τι ζητά λοιπόν η χώρα αυτή από μας; Αυτό που ζητούσε από τη δεκαετία του 1960. Ζητά διπλωματικά από την Κύπρο μια αξιόπιστη και προβλέψιμη πολιτική απέναντι στη Δύση και στις ώριμες Δημοκρατίες της. Κυνικά ομιλούντες, απαιτεί πλήρη συμπόρευση και υπόσχεται εκατοντάδες δισ. από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.



Από την άλλη η Ρωσία προτείνει στην Κύπρο τον εύκολο δρόμο που ακολουθούσαμε από τη δεκαετία του 1960. Δεν θα μπορούσε η χώρα αυτή να προτείνει κάτι πιο σύνθετο διότι δεν μπορεί. Όσο σκληρό κι αν ακουστεί αυτό, η Ρωσία δεν έχει καταφέρει να απεμπλακεί από την αυτοκρατορική ιδεολογία του τσαρισμού, είτε αυτός ήταν του Μεγάλου Πέτρου, είτε του Μπρέζνιεφ, είτε του Πούτιν. Ίσως γι’ αυτό η χώρα αυτή στηρίζεται περισσότερο στα κανόνια της και λιγότερο στην εσωτερική ισχύ του θαυμάσιου μεν ρωσικού λαού ο οποίος δυστυχώς ακόμα ταλανίζεται από τεράστια δημοκρατικά ελλείμματα. Η όποια σχέση μας εν ολίγοις με τη Ρωσία και επιχειρώντας να φιλοσοφήσουμε την πολιτική, δεν μας κάνει καλύτερους. Σίγουρα κάνει πλουσιότερους κάποιους πολιτικούς, κάποιους τραπεζίτες, κάποιους λογιστές και κάποιους δικηγόρους. Θα τους αναγνωρίσετε καθημερινά μέσα από τις δηλώσεις τους στα κανάλια όταν δηλώνουν πόση σημασία έχει η σχέση της Κύπρου με τη Ρωσία βάζοντας στο τραπέζι ως πρώτο πιάτο το Κυπριακό. Πρακτικά τι επιδιώκει η Ρωσία; Ό,τι ήθελε από το 1960. Ως μίνιμουμ τη μη λύση του Κυπριακού για να συντηρεί την ελλαδοτουρκική κόντρα και ως μάξιμουμ τη χρήση της Κύπρου ως εναλλακτικής βάσης για τον στόλο της. Τι προσφέρει; Πολλά εκατομμύρια μέσα από το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος.


Η κατάντια μας

Η Κύπρος παρότι είχε τρεις εγγυήτριες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, παρότι έγινε μέλος της ΕΕ ακολούθησε τον εύκολο δρόμο. Τον δρόμο του πολιτικού αμοραλισμού και της λογικής άρπα-κόλλα ενδεδυμένο με ένα μανδύα πατριωτισμού και εθνικισμού. Η κόντρα με τη Δύση, αφού παίξαμε με τους Aδεσμεύτους, τους πυραύλους Σαμ και τους S-300, οδήγησε στην πρώτη διχοτόμηση της Κύπρου το 1964, έφερε την τουρκική εισβολή του 1974 και επειδή δεν καταλάβαμε τίποτα μας προέκυψε και η πλήρης κατάρρευση του οικονομικού μας μοντέλου το 2013, αφού κολλήσαμε σαν βδέλλες, τραγικοί και μοιραίοι συμμέτοχοι στην κλοπή των δισ. του λιβανικού, του σερβικού και του ρωσικού λαού. Σήμερα έχουμε μια μικρή ευκαιρία να μαζέψουμε κάποια από τα κομμάτια του καθρέφτη μπας και μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε το πραγματικό μας ευρωπαϊκό πρόσωπο. Με τον Πρόεδρο όμως Αναστασιάδη, ο οποίος θα πάρει την τελική απόφαση, να προβληματίζεται: Θα ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο της ενσωμάτωσης της Κύπρου στον δυτικό κόσμο παίρνοντας τη σκυτάλη από το χέρι του Γλαύκου Κληρίδη που μας ενέταξε στην ΕΕ, και ναι και του Δημήτρη Χριστόφια που με όλα τα λάθη του ενέταξε την Κύπρο στον γεωπολιτικό σχεδιασμό της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο; Θα φερθεί εν ολίγοις ως πολιτικός-οραματιστής μιας ευρωπαϊκής πολυπολιτισμικής και ενωμένης Κύπρου ή μαζί με κάποιους κοπρίτες πολιτικάντηδες, τραπεζίτες, δικηγόρους και λογιστές θα συνεχίσει τον εύκολο δρόμο της ολοκληρωτικής έκπτωσης της πατρίδας μας, δειλός, μοιραίος κι άβουλος αντάμα να προσμένει ίσως κάποιο νέο θαύμα;