Εμείς οι αιωνίως... losers

Ποια είναι η μεγαλύτερη αποτυχία μας στην Κύπρο; Μάλλον θα καταλήξουμε διαχρονικά ότι είναι η μη επίλυση του Κυπριακού. Αυτό το κουβαλάμε όλοι μας σαν βαρίδι, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζουμε και να παραδεχόμαστε κατά βάθος ότι δεν είμαστε ούτε σοφοί, ούτε καν καλοί άνθρωποι. «Οι καλοί άνθρωποι», λέει ένα ρητό, «είναι καλοί γιατί κατάφεραν να γίνουν σοφοί μέσα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες». Αυτό που σίγουρα δεν μας λείπει είναι οι πολλές και αποτυχημένες προσπάθειες. Δεν γίναμε όμως ποτέ σοφοί, γιατί δεν μάθαμε, με αποτέλεσμα να είμαστε αιωνίως losers.

Η προσέγγιση αυτή δεν ισχύει μόνο για τους Ε/Κ αλλά και για τους Τ/Κ. Ένας λαός είμαστε και δυστυχώς τις ίδιες γονιδιακές μεταλλάξεις κουβαλούμε μέσα μας, αν βασιστούμε και στις μελέτες του καθηγητή Κωνσταντίνου Δέλτα. Έχουμε ως λαός ταυτισθεί με την αποτυχία, γι’ αυτό και είμαστε απαισιόδοξοι, μεμψίμοιροι και διαχρονικά απογοητευμένοι.

Δεκαετία του 1960

Οι Ελληνοκύπριοι απογοητεύτηκαν από τις συνθήκες της Ζυρίχης - Λονδίνου. Δεν πέτυχαν την Ένωση με την Ελλάδα, έτσι επιχείρησαν να τις αναθεωρήσουν το 1963. Η κίνηση αυτή έκλεισε τους Τ/Κ σε θύλακες που δεν ξεπερνούσαν το 4,7% του εδάφους της χώρας, χωρίς νερό και ρεύμα και κυρίως τους εξάρτησε πλήρως από την οικονομική βοήθεια και την προπαγάνδα της Τουρκίας. Την ίδια στιγμή ο εγκλεισμός των Τ/Κ ανέδειξε εθνικιστές, όπως ο Ραούφ Ντενκτάς, με αποτέλεσμα το 1964 να επιτελεσθεί η πρώτη διχοτόμηση της Κύπρου. Όχι τόσο επί του εδάφους, αλλά στα μυαλά των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι οριστικά και αμετάκλητα σταμάτησαν να εμπιστεύονται τους Ε/Κ και την προοπτική συνύπαρξης σε ένα κράτος. Οι Ε/Κ που δεν έμαθαν από αυτή την αποτυχία -αφού απέρριψαν διαδοχικές προσπάθειες των Τ/Κ να επανενσωματωθούν στην Κυπριακή Δημοκρατία- επιμένοντας στην ατόφια Ένωση, μπήκαν στη συνέχεια σε μια ηλίθια εμφύλια διαμάχη με κερασάκι στην τούρτα το ανεγκέφαλο και προδοτικό πραξικόπημα της χούντας, δίνοντας δικαίωμα στην Τουρκία να διχοτομήσει  de facto την Κύπρο.  

Μετά την εισβολή

Μετά την εισβολή ήρθε η σειρά των Τ/Κ.  Αντιμετώπισαν την Τουρκία ως σωτήρα και ως ειρηνοποιό, άρπαξαν τα σπίτια των Ε/Κ και προχώρησαν το 1983 στην ανακήρυξη «κράτους» πιστεύοντας ότι θα πετύχαιναν διεθνή αναγνώριση. Απέτυχαν παταγωδώς. Όχι μόνο γιατί η διεθνής κοινότητα τους έφτυσε, αλλά διότι και η Τουρκία έδειξε μέσω της πολιτικής της ότι όχι μόνο δεν επιθυμούσε την αυτονόμησή τους αλλά τους ήθελε ως στρατηγικό όπλο για να επιβάλει με αξιοπιστία τη γεωπολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στη συνέχεια οι απογοητεύσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων, που παρέμειναν πολιτικά στάσιμες, λειτούργησαν ως αλληλοεπιδιδόμενα ιστορικά φάσκελα. 

·        Οι Ελληνοκύπριοι πέτυχαν το 2004 την ένταξή τους στην Ευρώπη πιστεύοντας ότι θα ενδυναμωθούν πολιτικά αλλάζοντας τις παραμέτρους λύσης στο Κυπριακό. Απέτυχαν πλήρως. Είπαν επιπλέον «Όχι» στο δημοψήφισμα για λύση διότι πίστευαν ότι με τη λύση η πλούσια κοινότητά τους θα επιβαρυνόταν με τη συντήρηση των Τ/Κ οι οποίοι θα ήταν βαρίδι για περαιτέρω ανάπτυξη. Τελικά η ευμάρειά τους αποδείχθηκε εύθραυστη, επιβιώνοντας σήμερα μέσω της ελεημοσύνης της τρόικας.

·        Οι Τ/Κ από την άλλη πίστευαν ότι εξαιτίας του «Όχι» των Ε/Κ θα αποκτούσαν επιτέλους αναγνώριση, εξαναγκάζοντας τους Ε/Κ είτε να αποδεχθούν μια λύση, είτε να αποκτήσουν το δικαίωμα να κινηθούν αυτόνομα. Απέτυχαν οικτρά, γιατί πρώτη και καλύτερη η Τουρκία έδειξε απέναντί τους πολύ πιο έντονες τάσεις κηδεμόνευσης, επιχειρώντας να τους επιβάλει τον μουσουλμανικό τρόπο ζωής σε συνδυασμό με ένα τουρκικής εμπνεύσεως οικονομικό μνημόνιο που προκάλεσε έντονο αναβρασμό.

Διαχρονικά

Συγκεφαλαιώνοντας θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει από το 1960 έως σήμερα, ότι:

α) Απέτυχε το ενιαίο κράτος, β) απέτυχε ο αγώνας των Ε/Κ για Ένωση και απέτυχε ο αγώνας των Τουρκοκυπρίων για διχοτόμηση, γ) απέτυχε το ψευδοκράτος των Τ/Κ, δ) κατέρρευσε και το οικονομικό μοντέλο που έκτισαν οι Ε/Κ μετά το 1974 θεωρώντας ότι μέσω της οικονομίας θα πετύχουν ανατροπές, ε) απέτυχε η Ελλάδα οικονομικά και πολιτικά σκοτώνοντας τη μεγάλη ιδέα ενός λαμπρού ελληνικού έθνους με δύο κρατικές οντότητες. Κυρίως όμως απέτυχε η Τουρκία η οποία επιχειρεί εδώ και 5 δεκαετίες να επιβάλει μια επικυριαρχία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η αξιολόγηση του παρόντος λέει ότι η Τουρκία είναι μια χώρα που δεν μπορεί να προχωρήσει πουθενά γιατί της λείπει ένα αναγκαίο πιστοποιητικό. Δεν διαθέτει πολιτική αξιοπιστία, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση μιας πολιτικής αναβάθμισής της ούτε προς ανατολάς ούτε προς δυσμάς. Αν ο Ερντογάν έδωσε στις αρχές του αιώνα τη μάχη για μια μεγάλη Τουρκία και εν πολλοίς κατάφερε να πετύχει μια νέα σύνθεση, τα τελευταία 3 χρόνια η αλαζονεία του κατέστρεψε την προοπτική που είχε, οδηγώντας την ξανά σε θεσμική αστάθεια και απροσδιόριστο πολιτικό μέλλον.

Τι πρέπει να μάθουμε;

Το ξανάγραψα και επιμένω σε αυτό: Οι Τ/Κ είναι ίσως περισσότερο ευεπίφοροι στα μαθήματα της Ιστορίας. Προσαρμόζονται γρηγορότερα -ίσως λόγω μεγέθους, ίσως λόγω παιδείας- μαθαίνοντας από τις αποτυχίες τους:

Μέσα από πρόσφατες διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις έστειλαν παράλληλα και παράπλευρα μηνύματα που προσδίδουν στην ψήφο τους αν μη τι άλλο αξιοπιστία. Έδιωξαν εθνικιστές δημάρχους, εκλέγοντας π.χ. τον Χαρμαντζί στη Λευκωσία, εκπαραθύρωσαν τον Έρογλου και κυρίως με ποσοστό άνω του 60% εξέλεξαν το αουτσάιντερ στις τελευταίες εκλογές. Τι μήνυμα άραγε μας στέλνουν διά της εκλογής Ακιντζί; Μήπως ότι οι ίδιοι πήραν το μάθημά τους, ότι το βόλεμα από την κατοχή τέλειωσε και ότι διά της ψήφου τους τελειώνουν και τις δικές μας ιαχές υπέρ βωμών, εστιών και ηχηρών «Όχι»; 

Τι μήνυμα άραγε πρέπει να πάρουμε από αυτή την έκρηξη κυπριωτισμού των Τ/Κ τον οποίο οι ίδιοι εκλαμβάνουν ως αντίσταση κατά της Τουρκίας η οποία επιχειρεί να τους απορροφήσει πολιτικά και πολιτισμικά;

Από την πλευρά τους και οι Ελληνοκύπριοι -κυρίως μέσα από την οικονομική κρίση- φαίνεται να έχουν πάρει αρκετά μαθήματα. Σήμερα, για παράδειγμα, δεν βλέπουν τη λύση ως δυσβάστακτο οικονομικό βάρος, αλλά ως προοπτική για έξοδο από την κρίση και τα μνημόνια. Μένει ακόμα να κατανοήσουν ότι ο εθνικιστικός λόγος κάποιων δήθεν πατριωτών πολιτικών τους είναι κάλπικος και ψευδεπίγραφος, εμπεδώνοντας τη ρήση ότι το τελευταίο καταφύγιο του κάθε απατεώνα είναι ο πατριωτισμός. 

    

Η ομοσπονδία

Εν κατακλείδι, εάν συμπυκνώσει κανείς τις αποτυχίες μας κι αν θεωρητικά πιστέψει ότι επιτέλους συγκατένευσαν οι καιροί ώστε να μάθουμε κάτι από την Ιστορία μας, ίσως καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έφτασε η στιγμή της λύσης του Κυπριακού. Αν εξετάσει επιπλέον τα πάθη και τα παθήματα των μαξιμαλισμών και της αλαζονείας μας, ίσως φτάσει στο συμπέρασμα ότι η λύση ομοσπονδίας είναι ό,τι καλύτερο έχουμε μπροστά μας αυτή τη στιγμή. Πρόκειται για μια λύση η οποία θα αναγνωρίσει έμπρακτα τα εκατέρωθεν λάθη των δύο κοινοτήτων, αφού διά της ψήφου τους οι Ε/Κ και οι Τ/Κ θα αποκαταστήσουν τα δικαιώματα που καταπάτησαν οι Ε/Κ το 1964 και οι Τ/Κ το 1974. Ίσως έφτασε η στιγμή, επιμένω, εμείς οι αιωνίως losers  -αν μάθαμε κάτι από την Ιστορία μας- να την ξαναγράψουμε. Αυτή τη φορά όχι με αίμα, αλλά με χαρτί και καλαμάρι. Διατυπώνοντας από κοινού ένα νέο δημοκρατικό Σύνταγμα και σφίγγοντας εγκάρδια ο ένας το χέρι του άλλου.   

Τα "Μολών Λαβέ" της Ιστορίας

Η διδασκαλία της Ιστορίας είναι ίσως το δυσκολότερο μάθημα που διδάσκεται ένας νέος άνθρωπος. Για να το θέσω παραστατικά, η Ιστορία δεν διαφέρει από ένα κοφτερό μαχαίρι. Με αυτό μπορείς να κόψεις το ψωμί και να το μοιραστείς με τον γείτονά σου ή να τον ξεκοιλιάσεις.

Επί το επιστημονικότερο, η Ιστορία είναι ένα εξόχως πολιτικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε ανά τους αιώνες στην καλύτερη περίπτωση για να μαθαίνουν οι άνθρωποι από τα πάθη και τα παθήματα των παλαιοτέρων ανθρώπων, όπως μας δίδαξε ο θεμελιωτής της Θουκυδίδης μέσω της εξιστόρησης του Πελοποννησιακού Πολέμου, και στη χειρότερη και πιο διαδεδομένη πρακτική για να υμνεί τους ισχυρούς, να δημιουργεί εθνική ταυτότητα σε κατοίκους συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών οπλίζοντάς τους με την απαραίτητη «ηθική», ώστε να είναι έτοιμοι να ξεκοιλιάσουν τους διπλανούς τους για μια σπιθαμή γης.

Δεν θα επιχειρήσουμε να ανοίξουμε εδώ το μαύρο κουτί του εθνικισμού και τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Ας μείνουμε σε κάποιες παραδοχές. Ότι για παράδειγμα η Ιστορία κατά τον 19ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον ως εργαλείο δημιουργίας εθνικής ταυτότητας σε ό,τι αφορά τα νεότευκτα εθνικά κρατίδια που άρχισαν να δημιουργούνται μετά τη διαδικασία εκφυλισμού των μεγάλων πολυεθνικών αυτοκρατοριών, ως συνεπακόλουθο των κυρίαρχων μηνυμάτων τριών μεγάλων επαναστάσεων: Της Αμερικανικής (αυτοδιάθεση λαών) της Γαλλικής (δημοκρατία) και της Βιομηχανικής Επανάστασης (καινοτομία και κοινωνία της γνώσης).

Η δημιουργία όλο και περισσότερων εθνικών κρατιδίων κατά τον 20ό αιώνα κυρίως μετά τη συνθήκη των Βερσαλλιών (1918) σε συνδυασμό με την αναζήτηση εθνικής συνοχής κατά το Ηροδότειο τρίπτυχο, περί όμαιμου, ομόγλωσσου και ομόθρησκου, αναβάθμισε περαιτέρω τον ρόλο της Ιστορίας, με το κάθε νέο κράτος να αναζητά τις ρίζες του, τα αρχέγονά του σύνορα και τους προπάτορες της φυλής. Αυτό οδήγησε τον ιστορικό  Eric Hobsbawm (The Age of Extremes on the short 20th century) σε ένα πολύ ορθό συμπέρασμα: Ότι ο 20ός αιώνας υπήρξε ο αιματηρότερος αιώνας στην Ιστορία της ανθρωπότητας, μετρώντας δύο Παγκόσμιους Πολέμους με πέραν των 50 εκατομμυρίων νεκρών, δεκάδες γενοκτονίες, ξεκινώντας από την Αρμενική και φτάνοντας μέχρι τις σφαγές στη Βοσνία, και εκατοντάδες τοπικούς πολέμους (Βιετνάμ - Καμποτία, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Τσετσενία, Βοσνία, Γεωργία) με επίσης εκατομμύρια νεκρούς. Με λίγα λόγια τα μηνύματα των 3 προαναφερθεισών επαναστάσεων μάλλον δεν εκλήφθηκαν ορθά. Ή για να είμαστε πιο ακριβείς, η Ιστορία δεν τα μετέφερε ορθά. Ο εθνικισμός αποδείχθηκε αήττητος κατατροπώνοντας τον φιλελευθερισμό και φθάνοντας μάλιστα και στις πιο ακραίες εκφάνσεις του όταν η Ευρώπη κυρίως του Μεσοπολέμου μετατράπηκε σε φυτώριο δικτατόρων ( Μουσολίνι, Χίτλερ, Φράνκο, Μεταξάς, Κουίσλιγκ κ.ά.). Από την άλλη η βιομηχανική επανάσταση λόγω κυρίως έλλειψης ηθικής οδήγησε στη λειτουργία ενός ακραίου καπιταλισμού με αντίπαλο δέος την ανάλυση του Μαρξ, η οποία όμως κι αυτή μεταφράστηκε και παραποιήθηκε βάναυσα γεννώντας στην πορεία του 20ού αιώνα δεκάδες κόκκινους δικτάτορες (Στάλιν, Μάο Τσε Τουγκ, Τσαουσέσκου, Εμβέρ Χότζα, Κιμ Ιλ Σουγκ).

Γάλλοι - Γερμανοί

Οι πρώτοι που προσπάθησαν να μετατρέψουν το μαχαίρι της Ιστορίας σε εργαλείο ειρήνης, να μοιράσουν δηλαδή το ψωμί με τον γείτονά τους, ήταν οι Γάλλοι και οι Γερμανοί. Μια ομάδα ιστορικών ενθαρρυμένοι από τη συνθήκη του Λοκάρνο (1925) που καθόριζε μεταξύ άλλων τα σύνορα Γερμανίας - Γαλλίας μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, συγκεντρώθηκαν σε μια προσπάθεια να γράψουν από κοινού την Ιστορία των δύο χωρών. Η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε άδοξα μετά την αναρρίχηση του Χίτλερ στην εξουσία το 1933. Το εγχείρημα επανήλθε το 1952 με την  ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, η οποία αποτέλεσε την πρώτη προσπάθεια οικονομικής ενοποίησης του ευρωπαϊκού χώρου. Το βιβλίο γράφτηκε αλλά δεν εγκρίθηκε ποτέ από τις εκπαιδευτικές αρχές των δύο χωρών. Έπρεπε μάλλον να περάσουν άλλα 11 χρόνια για να υπογραφεί το 1963 το Γαλλογερμανικό σύμφωνο και άλλα 40 από τότε, μέχρι ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ και ο Γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Στρέντερ να συμφωνήσουν το 2003 στη συγγραφή ενός κοινού βιβλίου Ιστορίας, υπό την πίεση ψηφίσματος της Γαλλογερμανικής Βουλής των Εφήβων. Το βιβλίο αυτό παρουσιάστηκε σε τρεις τόμους στα γαλλικά και τα γερμανικά το 2006, καλύπτει την περίοδο 1815-1945 και έκτοτε διδάσκεται σε μαθητές ηλικίας 15-18 σε λύκεια, αφού εγκρίθηκε από τις εκπαιδευτικές αρχές των δύο χωρών. 

Τα προβλήματα

Το βιβλίο υπό τον τίτλο Histoire-Geschichte δεν ήταν ένα καθόλου εύκολο εγχείρημα, σύμφωνα με τον Niilo Kauppi (A Political Sociology of Transnational Europe). Τόσο οι Γερμανοί όσο και οι Γάλλοι ιστορικοί προβληματίστηκαν σε 3 άξονες:
• Πώς θα παρουσιάσουν τις σκληρές πολεμικές αντιπαραθέσεις των δύο χωρών που ξεκίνησαν από το 1840, εντάθηκαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ολοκληρώθηκαν το 1945 με τον Β΄ Παγκόσμιο;
• Ποια από τα χιλιάδες γεγονότα έπρεπε να τεθούν ενώπιον των μαθητών;
• Ποια παιδαγωγική μέθοδος έπρεπε να χρησιμοποιηθεί για τη διδασκαλία του βιβλίου;

Το βιβλίο σαφώς και δεν είναι τέλειο, σημειώνει ο συγγραφέας του κεφ. 11 του προαναφερθέντος βιβλίου Stefan Seidendorf (Evaluating the intergrative force of teaching History). Όλως παραδόξως, όμως, οι μεγάλες διαφωνίες δεν προέκυψαν, ούτε σε ό,τι αφορά τα ιστορικά γεγονότα, ούτε στην επιλογή των κεφαλαίων. Ως μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανίστηκε η παιδαγωγική προσέγγιση του βιβλίου, με τους Γερμανούς να επιμένουν σε πιο κριτική θεώρηση των γεγονότων και τους Γάλλους απλώς να αρκούνται  περισσότερο στην καταγραφή τους, επιτρέποντας στους μαθητές να κρίνουν από μόνοι τους.
 

Η Ιστορία ενώνει

Είναι σαφές από τα πιο πάνω ότι παρότι υπήρχε η διάθεση το κοινό βιβλίο Ιστορίας των Γερμανών και των Γάλλων, οι οποίοι θρήνησαν τον θάνατο εκατ. πολιτών τους στα πεδία των μαχών, προκάλεσαν 2 Παγκόσμιους πολέμους για την κυριότητα των επαρχιών της Αλσατίας και της Λωραίνης, προσφυγοποιώντας εκατ. ανθρώπους, αυτό έγινε εφικτό όταν υπήρξαν οι κατάλληλες πολιτικές συνθήκες. Όταν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και σήμερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ιστορία κρίθηκε ως το καταλληλότερο εργαλείο για τη δημιουργία ευρωπαϊκής συνοχής.
Το παράδειγμα των δύο χωρών φαίνεται να βρίσκει ανταπόκριση, αφού ήδη βρίσκονται παρόμοια προγράμματα σε εξέλιξη  μεταξύ Γερμανίας και Πολωνίας και Τσεχίας, αλλά και μεταξύ Σλοβακίας και Ουγγαρίας. Πολύ πρόσφατα ανακοινώθηκε και η σύσταση ανάλογης επιτροπής μεταξύ Γερμανών και Ρώσων ιστορικών, επιβεβαιώνοντας τη ρήση του Oscar Wilde «ότι το μόνο καθήκον μας απέναντι στην Ιστορία είναι να την ξαναγράψουμε». 

Η Ιστορία χωρίζει

Κάτι ανάλογο έχει επιχειρηθεί και μεταξύ των Βαλκανικών χωρών με πρωτοβουλία του Κέντρου για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιανατολική Ευρώπη (CDRSEE), με την προσπάθεια, ωστόσο, να περιορίζεται στην καταγραφή πρωτογενών κυρίως πηγών από διάφορες βαλκανικές χώρες για να μπορούν οι μαθητές τουλάχιστον να κρίνουν από μόνοι τους, πώς οι υπόλοιποι Βαλκάνιοι γείτονές τους κινήθηκαν και έβλεπαν την πορεία της δημιουργίας και επέκτασης των κρατών τους. Η σειρά αυτή κυρίως στον ελληνικό χώρο καταγγέλθηκε ως εγχείρημα παραχάραξης της Ιστορίας, η δε συντονίστρια του έργου καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Χριστίνα Κουλούρη χαρακτηρίστηκε από τους όψιμους «Λεωνίδες» του έθνους, που τάχθηκαν να φυλάσσουν «Θερμοπύλες», ως ο νέος «Εφιάλτης» του ελληνισμού, αφού όπως έγραψαν, «ανέλαβε εργολαβικά να αποδομήσει την εθνική ταυτότητα των Ελλήνων».
   
Βεβαίως υπάρχουν και χειρότερα. Η  Κίνα το 2005 συνταράχθηκε από μαζικές διαδηλώσεις κατά της Ιαπωνίας και απειλήθηκε ακόμα και σύρραξη, γιατί κατά τους ισχυρισμούς των Κινέζων η Ιαπωνία εισήγαγε στα εκπαιδευτικά ιστορικά της βιβλία κείμενα προπαγανδιστικού περιεχομένου που στην ουσία ξέπλεναν τις ευθύνες της Ιαπωνίας στον Β΄ Παγκόσμιο, μια φάση του οποίου ήταν και κατάληψη μέρους της περιοχής της Σαγκάης από τους Ιάπωνες. Αν το θέμα της συγγραφής της Ιστορίας μεταφερθεί με τις προαναφερθείσες αναλογίες στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, μπορεί κάποιος να αναλογισθεί πόσους ποταμούς αιμάτων και πόση ανθρώπινη δυστυχία ακόμη μας περιμένει. Ίσως είναι κάτι αναπόφευκτο, αφού το μοναδικό, καθολικό και αδιαμφισβήτητο εύρημα της Ιστορίας μέχρι σήμερα είναι ότι η  ντροπή του ανθρώπινου είδους είναι ο ίδιος ο άνθρωπος.

Ιστορία και Κύπρος Στην Κύπρο τα πράγματα είναι επίσης τραγικά. Εδώ και χρόνια ιδρύονται και διαλύονται ομάδες ιστορικών οι οποίοι δεν έχουν εντολή να εξετάσουν την Ιστορία της χώρας μας σε σχέση με άλλες χώρες. Στην Κύπρο ακόμα η αντιπαράθεση βρίσκεται στο ποια είναι η δική μας εκδοχή της Ιστορίας, με το πλαίσιο καταγραφής της να κινείται στη λογική ενός κομματικού ύστερου εξορθολογισμού. Με λίγα λόγια καλούνται διάφοροι ιστορικοί με κομματικές και ιδεολογικές ιδιότητες, οι οποίοι συζητούν τη συγγραφή της νεώτερης κυπριακής Ιστορίας στο πλαίσιο της ικανοποίησης και δικαίωσης των κομμάτων που τους προτείνουν. Στην περίπτωσή μας ισχύει αυτό που είπε ο Τζορτζ  Όργουελ ότι «όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει και το μέλλον».  Υπάρχουν όμως και σοβαρά δομικά και παιδαγωγικά προβλήματα που αφορούν τη μάθηση της Ιστορίας, επειδή διδάσκεται αποσπασματικά και εντελώς απομονωμένα από το διεθνές ιστορικό γίγνεσθαι. Έτσι άθελά της καλλιεργεί έναν ανόητο τοπικισμό σε συνδυασμό με μιαν απόλυτη εξάρτηση από την ελλαδική ιστοριογραφία. Για παράδειγμα όταν διαβάζει κανείς τα κύρια και βασικά εγχειρίδια που έρχονται εξ Ελλάδος, η Κύπρος είναι ανύπαρκτη. Πρέπει ο καθηγητής να ανατρέξει σε άλλα κακογραμμένα βιβλία που δίνονται συμπληρωματικά από το υπουργείο Παιδείας και να προσπαθήσει να διασυνδέσει τη συμμετοχή της χώρας και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους, στους Βαλκανικούς Πολέμους, να κατανοήσει την Οθωμανοκρατία, την παγκόσμια αποικιοκρατία και την Αγγλοκρατία, να αντιληφθεί τη γέννηση του ενωτικού κινήματος, να κατανοήσει τις αντιδράσεις των Τουρκοκυπρίων και να αντιληφθεί τις στρεβλώσεις του δικού μας αντιαποικιακού αγώνα της ΕΟΚΑ, ο οποίος δεν ήρθε από το πουθενά, αλλά συμβάδιζε με δεκάδες παρόμοια κινήματα σε άλλες περιοχές του κόσμου. Να αντιληφθεί δηλαδή κάτι απλό: ότι δεν είμαστε κάτι αποσπασματικό και ξεκομμένο, αλλά μέρος του κόσμου. Με λίγα λόγια δεν καταφέραμε μεταξύ μας να γράψουμε ένα βιβλίο της Ιστορίας των Ελληνοκυπρίων. Σκεφτείτε λοιπόν πόσο ακόμα απέχουμε από το εγχείρημα να κάτσουμε στο ίδιο τραπέζι και να δούμε την Ιστορία μας μαζί με τους Αρμενίους και τους Μαρωνίτες (τους οποίους αδικούμε με τις έως τώρα καταγραφές) οι οποίοι ήρθαν στην Κύπρο με τις μετακινήσεις πληθυσμών για να την προστατέψουν από τις αραβικές επιδρομές μετά τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Σκεφτείτε πόσο απέχουμε να δούμε τα θέματα της κοινής Ιστορίας μας με τους Τουρκοκύπριους. Με τα σημερινά δεδομένα και με ορατά τα ελλείμματα ιστορικής ακαδημαϊκής ακεραιότητας και πολιτικής επάρκειας, μόνο με διάθεση χιούμορ μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς την κατάσταση. Αναφέροντας δηλαδή ότι την καταγραφή και τον ρουν της Ιστορίας αναλαμβάνουν οι σημερινοί μαθητές-σπουδαστές την οποία αναπαράγουν ως αυριανοί πολίτες στα καφενεία. Εμπνεόμενοι βέβαια όχι από επιστημονικά συγγράμματα, αλλά από τα στερεότυπα των εθνικών ενδοσχολικών εορτών, που ξεκινούν από τη νηπιακή εκπαίδευση και φθάνουν μέχρι το Πανεπιστήμιο, μέσα από τις οποίες δημιουργούμε όχι έστω έναν υγιή εθνισμό, αλλά οικοδομώντας την εθνική μας ανοησία. Όπως είπε κάποτε ο δημοσιογράφος και μέγας χιουμορίστας Φράνκλιν Τζόουνς, «όταν  ένας σπουδαστής αλλάζει τον ρουν της Ιστορίας, κατά πάσαν πιθανότητα δίνει εξετάσεις», για να τον επιβεβαιώσουν άπειρα μαργαριτάρια εξετάσεων στη συνέχεια. Όπως αυτό που έγραψε νεαρός υποψήφιος αστυνομικός το 1990 στην Αθήνα όταν έπρεπε να απαντήσει στην ερώτηση ποιος ήταν ο Λεωνίδας των Θερμοπυλών. Με ύφος λοιπόν 100 καρδιναλίων έγραψε: «Ατρόμητος Έλλην Στρατάρχης, ο οποίος κοίταξε κατάματα τον εισβολέα και με τα λίγα περσικά που ήξερε του είπε: Μολών λαβέ».