Οι εκπαιδευμένοι χώρκατοι

ΣΦΑΙΡΙΚΑ Οι εκπαιδευμένοι χώρκατοι Με τον Διονύση Διονυσίου 21/02/2016

Κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι το κυρίαρχο πρόβλημα της κυπριακής εκπαίδευσης είναι ο τρόπος εισδοχής των Κυπρίων νέων στα πανεπιστήμια της Κύπρου. Ακούσαμε ξανά τη βδομάδα που πέρασε από το ραδιόφωνο του «Πολίτη» (107.6 FM) τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου Κώστα Χριστοφίδη να απαξιώνει τους καθηγητές της ΟΕΛΜΕΚ, καλώντας τους να ασχοληθούν με τα πραγματικά τους καθήκοντα, που είναι, όπως είπε, τα ωράρια, οι κλίμακες, οι αργίες και οι μισθοί τους. Η ΟΕΛΜΕΚ απάντησε ως συνήθως επίσης απαξιωτικά, καλώντας τον να ασχοληθεί με τις χαρουπιές και την παραγωγή χαρουπόμελου, που αποτελεί project του Πανεπιστημίου Κύπρου. Οι δύο αυτοί παράλληλοι μονόλογοι δεν θα γίνουν ποτέ ένας γόνιμος διάλογος, εάν και από τις δύο πλευρές δεν επιδειχθεί ο απαραίτητος σεβασμός. Τότε ίσως μπορέσουμε να επικεντρωθούμε στην ουσία, που σίγουρα δεν είναι οι εισαγωγικές εξετάσεις. Ας μείνουμε όμως για λίγο σε αυτές, διατυπώνοντας τη θέση ότι επί του θέματος αυτού έχουν λόγο και οι δύο πλευρές και ότι με το θέμα πρέπει να ασχοληθεί πάραυτα το υπουργείο Παιδείας ως γενικός συντονιστής της παιδείας. • Το πανεπιστήμιο έχει δίκαιο να υποστηρίζει ότι μένουν πολλές θέσεις κενές μετά τις παγκύπριες εξετάσεις, τις οποίες πολλές φορές αναγκάζεται να πληρώσει δίνοντάς τις σε μαθητές που δεν έχουν καν πάρει τη βάση. Αυτό είναι απαράδεκτο. Θεωρεί λοιπόν ότι θα μπορούσε να προσελκύσει φοιτητές από τα ιδιωτικά σχολεία μέσω και άλλων αξιόπιστων εξετάσεων, τα οποία κατά κανόνα δέχονται μαθητές με επιδόσεις άνω του μέσου όρου. Επικαλείται επίσης τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί γονείς τα παιδιά των οποίων φοιτούν σε ιδιωτικές σχολές και ο οποίοι δεν μπορούν να πληρώσουν τα δίδακτρα των πανεπιστημίων του εξωτερικού. Αφού λοιπόν κι αυτοί φορολογούνται για να λειτουργεί το κρατικό πανεπιστήμιο, δικαιωματικά μπορούν να διεκδικούν θέσεις για τα παιδιά τους. • Από την άλλη η ΟΕΛΜΕΚ ως η μεγαλύτερη εκπαιδευτική οργάνωση Μέσης Εκπαίδευσης έχει κάθε δικαίωμα να έχει λόγο προβάλλοντας ακόμα και την εξής παιδιάστικη δικαιολογία: μπορεί το πανεπιστήμιο να πάρει κατευθείαν φοιτητές από το νηπιαγωγείο; Μπορεί επίσης να θέσει και σοβαρότερα ερωτήματα, όπως π.χ. σε ποιο επίπεδο και με τι γνώσεις πρέπει να εισάγονται κατά κλάδο οι φοιτητές στο πανεπιστήμιο. Άραγε δεν χρειάζεται επί αυτού του επιπέδου συνεργασία πανεπιστημιακών και καθηγητών; Και κάτι τελευταίο. Πρόσφατα ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου θριαμβολόγησε γιατί το Πανεπιστήμιο Κύπρου συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 400 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου! Άραγε θα μπορούσαν και οι καθηγητές Μέσης Εκπαίδευσης να αισθάνονται κι αυτοί λίγο περήφανοι –αν δεχτούμε ότι τα ranking αυτά είναι έγκυρα και κυρίως ουσιαστικά– γιατί στέλνουν στο Πανεπιστήμιο Κύπρου μερικούς καταπληκτικούς μαθητές; Η ουσία Είπαμε όμως ότι θα μιλήσουμε επί της ουσίας. Η δε ουσία δεν βρίσκεται, κατά την ταπεινή μου άποψη, ούτε στις εισαγωγικές εξετάσεις, ούτε στις επιδόσεις, ούτε στις παγκόσμιες αξιολογήσεις πανεπιστημίων. Αν θέλουμε να φτιάξουμε μια κοινωνία προχωρημένη η οποία να αντιστοιχεί στην πληθώρα των πτυχίων και των υπόλοιπων πανεπιστημιακών τίτλων, δεν χρειαζόμαστε μόνο καλή εκπαίδευση (την οποία μετρούν οι αξιολογήσεις), αλλά και ουσιαστική παιδεία. Πρέπει δε μέσω αυτής να παράγουμε επιτέλους και πολιτισμό. Υποστηρίζω ότι και οι απόφοιτοι Μέσης εκπαίδευσης αλλά και οι απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Κύπρου στερούνται πραγματικής παιδείας. Υποστηρίζω ότι η Κύπρος είναι πολύ χαμηλά στην κατάταξη πολιτισμού, αν υπάρχει τέτοια κατάταξη. Το φαινόμενο μπορεί να ψηλαφηθεί εμπειρικά μέσα από τις στάσεις και τις παραστάσεις μας ως κοινωνίας. • Κάπου διάβασα ότι οι μεγάλοι άνθρωποι μιλούν για ιδέες, οι μεσαίοι για γεγονότα και οι μικροί για άλλους. Στην Κύπρο, η συντριπτική πλειονότητα, είτε αυτοί έχουν πτυχίο είτε όχι, μιλά για τους άλλους. Οι ιδέες στην Κύπρο έρχονται δίκην φαντασμάτων του παρελθόντος για να στοιχειώνουν το παρόν. Κάποιοι ελάχιστοι ασχολούνται επιλεκτικά με κάποια γεγονότα (π.χ. η όλη συζήτηση που παρακολουθούμε νυχθημερόν στο Κυπριακό). ενώ η συντριπτική πλειονότητα ασχολείται με άλλ’ αντ’ άλλων: τι είπε ο Παΐσιος, τι κάνει σπίτι της η γειτόνισσα, με ποιον τα έφτιαξε η Χριστιάνα και, κυρίως, από ποιο ύψος μας ψεκάζουν οι Εγγλέζοι. Η συζήτηση για τους άλλους και όχι ο οραματισμός και η ενδοσκόπηση είναι προϊόντα έλλειψης παιδείας. • Στην Κύπρο πολλοί δηλώνουν πατριώτες σε αντιδιαστολή με κάποιους προδότες. Πατριωτισμός, είπε ο Μπέρναρντ Σο, «είναι η πεποίθηση πως αυτή η χώρα είναι ανώτερη από όλες τις άλλες επειδή γεννήθηκες εσύ σε αυτήν». Ο πατριωτισμός στην Κύπρο συνήθως εξαργυρώνεται με πολιτικά αξιώματα, με απατεωνιές και κυρίως με μια στενοκεφαλιά που εδράζεται στον φόβο και την ανασφάλεια. Αντίθετα, σε μια πολιτισμένη κοινωνία όλοι θεωρούνται πατριώτες. Στην Κύπρο έχουμε ανάγκη και προδότες για να αναδεικνύεται ο δικός μας πατριωτισμός. Οι φοβικοί πατριώτες είναι γέννημα της ελλιπούς παιδείας σε αυτόν τον τόπο. • Στη χώρα μας οι νόμοι είναι χαρτοπετσέτες με τις οποίες η άρχουσα τάξη σκουπίζει τα χείλη της, ή, όπως θα έλεγε και ο Μπίσμαρκ, «είναι όπως τα λουκάνικα. Δεν ξέρεις από τι κατασκευάζονται». Το δημοκρατικό έλλειμμα, η αυθαιρεσία των πολιτικών, η διαπλοκή των δικαστικών και η δουλικότητα των πολιτών δημιουργεί την κοινωνία των Χώρκατων όπως την περιέγραψε στο βιβλίο του ο κοινωνιολόγος Κάισαρ Μαυράτσας. Στη Δύση οι υπουργοί παραιτούνται, στην Ιαπωνία κάνουν χαρακίρι, μόνο στην Κύπρο υπάρχει παχυδερμία. Η παχυδερμία όλων μας είναι παιδί της έλλειψης παιδείας στη χώρα μας. Επί της ουσίαςΑν θέλει, εν ολίγοις, κάποιος να εγκύψει επί της ουσίας, ας σταματήσει να μας πρήζει με τον τρόπο εισδοχής των φοιτητών στα πανεπιστήμια κι ας ασχοληθεί με το καυτό εξής ερώτημα: γιατί, ενώ η Κύπρος είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες στον κόσμο σε ποσοστά πτυχιούχων, παραμένουμε όλοι μας ττοππουζοχώρκατοι; Γιατί είναι γεμάτα τα γήπεδα, τα πούκΚικα και τα σκυλάδικα, και άδεια τα θέατρα, τα μουσεία και οι βιβλιοθήκες; Στη χώρα μας δυστυχώς είμαστε τόσο ττόΠπουζοι που ακόμα δεν έχουμε ανακαλύψει τους κανόνες ενός παραγωγικού διαλόγου. Τόσο χώρκατοι που μας προσπερνά ο πολιτισμός χασκογελώντας. «Πολιτισμός» είπε ο Lord Raglan «είναι χοντρά-χοντρά ό,τι κάνουμε εμείς και δεν το κάνουν οι πίθηκοι». Προφανώς, όταν διατύπωσε αυτή τη θέση, δεν είχε υπόψη του την τροπική ζούγκλα της Κύπρου.

Καιρός να φτύσουμε το παρελθόν

Στην Κύπρο, σε σχέση με το Κυπριακό έχουμε αναπτύξει διαχρονικά ένα ανυπέρβλητο ταλέντο. Καταφέρνουμε πάντοτε να αναδεικνύουμε τα λιγότερο σημαντικά καθιστώντας τα κυρίαρχα, ενώ την ίδια στιγμή χάνουμε τα σημαντικά και την ουσία.

Δύο παραδείγματα νομίζω είναι αρκούντως ικανοποιητικά:

Θεωρούμε, οι Ελληνοκύπριοι, ότι η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας -σε αντίθεση με τη λογική των Τ/Κ περί παρθενογένεσης- είναι θέμα κυρίαρχο και εκ των ων ουκ άνευ. Το θέμα έχει κάποια νομική σημασία, αλλά επί της ουσίας καμία. Οι Ε/Κ θέλουν μετεξέλιξη, λένε, για να μην μπορεί να αποσχισθεί στο μέλλον η τ/κ κοινότητα, κάτι που θα μπορούσε νομικά να γίνει, αν δύο ίσα συνιστώντα κρατίδια συγκροτούσαν την ομοσπονδιακή Κύπρο. Ένας αφελής βέβαια θα μπορούσε να ρωτήσει: κι αν σε μερικά χρόνια σφαχτούμε και πάλιν μεταξύ μας, δεν θα υπάρξει απόσχιση των Τ/Κ; Κανένας επίσης δεν σκέφτηκε και το αντίστροφο: τι θα γίνει αν θελήσουμε εμείς να αποσχιστούμε; Η αντιπαράθεση εδώ θυμίζει κάποιους που θέλουν να κληρονομήσουν το παρελθόν των αποτυχημένων, ούτως ή άλλως, Συμφωνιών του 1960, και όχι να ονειρευτούν το μέλλον.
Έχουμε αναγάγει τις τουρκικές εγγυήσεις σε κυρίαρχο θέμα και μερικοί είναι έτοιμοι να δώσουν τα πάντα για να μην υπάρχει Τούρκος στρατιώτης στην Κύπρο, έστω για ένα διάστημα π.χ. 5 χρόνων. Τώρα θα μου πείτε, ποιος θέλει εγγυήσεις; Κανένας. Αν όμως για τις εγγυήσεις θα πρέπει να δώσουμε την εκ περιτροπής προεδρία, κριτήρια υπέρ του χρήστη στο περιουσιακό, και να χάσουμε τη Μόρφου, δεν ξέρω αν αξίζει τον κόπο να δώσουμε αυτή τη μάχη. Και πάλιν χάνουμε την ουσία, διότι οι τουρκικές εγγυήσεις εντός της ΕΕ θα είναι καθόλα τυπικές έως ανύπαρκτες. Έστω, όμως, ότι καταφέρνουμε να απαλλαγούμε από αυτές. Αν σε λίγα χρόνια (το επαναλαμβάνω) σφαχτούμε και πάλιν μεταξύ μας, δεν θα υπάρξει και πάλιν επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο;
　

Η μεγάλη εικόνα

Ουδείς πιστεύει ότι η λύση του Κυπριακού, αν έλθει εντός του 2016, θα είναι ένα εύκολο εγχείρημα. Θα είναι ωστόσο μια βατή προσπάθεια, διότι το σενάριο της επανένωσης θα εκτυλιχθεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ας δούμε τη μεγάλη εικόνα:

Για πρώτη φορά μετά το 1571, όταν πάτησαν το πόδι τους οι Οθωμανοί στην Κύπρο, η τ/κ κοινότητα δεν θα είναι απόλυτα ελεγχόμενη από την Τουρκία. Με λίγα λόγια, δεν θα μπορεί με την ίδια ευκολία να χρησιμοποιείται ως στρατηγική μειονότητα στην Κύπρο, είτε από τους Τούρκους είτε από τους Άγγλους. Οι Τ/Κ θα αναγκασθούν να λειτουργήσουν μέσα σε ένα πολυπολιτισμικό ευρωπαϊκό πλαίσιο χωρίς να απειλείται η ταυτότητά τους και χωρίς να έχουν ανάγκη από πάτρωνες.
Για πρώτη φορά μετά το 1974 θα αρχίσει να εφαρμόζεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο σε ολόκληρη την Κύπρο με τις τέσσερις βασικές ελευθερίες να δίνουν την προοπτική μιας ουσιαστικής, ελεγχόμενης και ταυτόχρονα λειτουργικής επανένωσης της χώρας μας. Με ξεκάθαρες ζώνες στο εδαφικό και με ουσιαστική ρύθμιση του περιουσιακού.

Τα άλλα σενάρια

Εν ολίγοις, αναλόγως του πώς θα καταφέρουμε να λειτουργήσουμε τα επόμενα χρόνια όλοι μας, Ε/Κ και Τ/Κ, θα είμαστε υποχρεωμένοι να λειτουργήσουμε ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όποιο success story ή όποια αποτυχία μάς προκύψει θα είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα ή ευρωπαϊκή επιτυχία.

Αν αποτύχουμε, θα καταλήξουμε μια χώρα όπως η Τσεχοσλοβακία. Θα μας προκύψει ένα βελούδινο διαζύγιο τύπου Τσεχίας - Σλοβακίας και θα αναγκαστούμε να πορευτούμε πλάι-πλάι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αν έχουμε προβλήματα, μπορεί να καταντήσουμε όπως το Βέλγιο. Όπου Βαλόνοι και Φλαμανδοί κάποτε έχουν κοινή κυβέρνηση και κάποτε όχι. Επιβιώνουν, όμως, γιατί έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν κοινά συμφέροντα.
Αν πετύχουμε, θα μπορέσουμε να γίνουμε ένα Λουξεμβούργο, το οποίο αποτελεί κέντρο υπηρεσιών για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο οποίο κατοικούν σήμερα Γάλλοι, Γερμανοί, Πορτογάλοι και κάθε λογής ...Άλλοι.
　

Η στασιμότητα

Με λίγα λόγια, το να παραμείνουμε ως έχουμε δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σενάριο για losers. Οι Ε/Κ θα παλεύουν για τα επόμενα 50 χρόνια ώστε να βγουν από την οικονομική κρίση και οι Τ/Κ θα παραμείνουν τσογλάνια του κάθε πρέσβη τοποτηρητή που θα στέλνει η Τουρκία στην κατεχόμενη Λευκωσία. Αντίθετα, αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας, αν μάθουμε από τα λάθη μας, αν βρούμε έναν λογικό συμβιβασμό που δεν θα αφήνει νικητές και ηττημένους, αν φτύσουμε το παρελθόν και αν χαμογελάσουμε με αισιοδοξία στο μέλλον, μπορεί να έχουμε τύχη. Μέχρι στιγμής και οι δύο κοινότητες τιμούν τους ήρωες του παρελθόντος που, έστω χωρίς να το θέλουν ή χωρίς να το ξέρουν, μας διχάζουν. Η Κύπρος σήμερα χρειάζεται τους ήρωες του μέλλοντος. Που θα μας ενώνουν και θα μας εμπνέουν για όσα ωραία έρχονται.

Οι δικοί μου...τρεις Ιεράρχες

Τιμήθηκε χθες από σύμπασα την πολιτική και εκπαιδευτική ηγεσία σε πανελλήνια κλίμακα η εορτή των Γραμμάτων. Τιμήθηκαν ο Βασίλειος ο Μέγας, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. 

Αν διαβάσει κανείς το έργο τους, αβίαστα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι και οι τρεις ήταν έξοχοι χειριστές του ελληνικού λόγου. Και οι τρεις συγκαταλέγονται στους επιφανέστερους χριστιανούς θεολόγους όλων των εποχών. Μπορούν ωστόσο να θεωρούνται και οι προστάτες των γραμμάτων;

Αν με τον όρο «γράμματα» εννοούμε τη γραφή και την ανάγνωση σίγουρα ναι. Αυτή ήταν εξάλλου και η σημαντική συμβολή των χριστιανών κατά την περίοδο του Βυζαντίου και του Μεσαίωνα. Οι ιερείς, ως οι πιο μορφωμένοι, ήταν αυτοί που δίδασκαν τους νέους τα βασικά, κυρίως μέσα από την ανάγνωση των Γραφών, του Ψαλτηρίου και των Βίων των αγίων. Ειδικά στον ελληνικό χώρο θα πρέπει να θυμηθούμε με ευγνωμοσύνη όλους τους γνωστούς αλλά και αφανείς ιερείς αποδίδοντάς τους ένα εύγε για τη συντήρηση της ελληνικής γλώσσας.

Αν βεβαίως με τον όρο γράμματα εννοούμε κάτι περισσότερο από τη γραφή και την ανάγνωση, αν γραμματιζούμενος είναι ο κάθε άνθρωπος που μπορεί να ερωτά, να προβληματίζεται και κυρίως να παράγει νέα σκέψη, τότε μάλλον είναι ατυχής η απόφαση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών να καθιερώσει σε συνεδρίαση του Ακαδημαϊκού του Συμβουλίου, στις 9 Αυγούστου 1841, την 30ή Ιανουαρίου ως ημέρας των Γραμμάτων στη μνήμη των τριών ιεραρχών. Από κάπου εκεί -ίσως και άθελά τους- οι τότε ακαδημαϊκοί να συνέτειναν στη σημερινή σύγχυση μεταξύ επιστήμης και θεολογίας μετατρέποντας τα σχολεία μας σε ένα χώρο αντιπαράθεσης μεταξύ των οπαδών της κριτικής σκέψης και των απαρασάλευτων δογμάτων.

Στατικοί και διαλεκτικοί 

Λατρεύω όλους τους φιλοσόφους γενικά που δεν σταματούν να ερωτούν, που αμφισβητούν που δεν καταλήγουν σε αδιαμφισβήτητες αλήθειες. Τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Ηράκλειτο, τον Βολταίρο, τον Μαρξ, τον Στίβεν Χόγκινς. Οι χριστιανοί θεολόγοι δίκην φιλοσοφίας σταμάτησαν να ερωτούν και να αμφιβάλλουν, επειδή θεώρησαν ότι ανακάλυψαν τη μία και μοναδική αλήθεια. Κάπου εκεί άρχισαν να λειτουργούν ως τροχοπέδη στην ελληνική και την παγκόσμια σκέψη:

• Αναγορεύοντας τον Θεοδόσιο «Μέγα» γιατί έκλεισε τις φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας και «Παραβάτη» τον Ιουλιανό ο οποίος θέλησε να κρατήσει το φως που καίει αναμμένο, ως άλλος Προμηθέας.
• Καίγοντας στην πυρά και αφορίζοντας τους αμφισβητίες, ακόμα και τους επιστήμονες γιατί τόλμησαν να μας πουν ότι η Γη γυρίζει, ενώ κάτι τέτοιο δεν σημειωνόταν στα κιτάπια τους.
• Ελέγχοντας την πολιτική σκέψη την οποία ταύτισαν με την εξουσία, με τα κράτη και τα έθνη. Προκαλώντας έτσι σταυροφορίες, τζιχάντ και άλλους ιερούς πολέμους.
• Εξουσιάζοντας την ηθική, ακόμα και το lifestyle, και διαχωρίζοντας τους ανθρώπους σε καλούς και κακούς, αναλόγως του ντυσίματός τους, του κουρέματός τους, πολύ δε περισσότερο των σεξουαλικών τους προτιμήσεων.

Οι δικοί μου

Αντίθετα οι… δικοί μου τρεις ιεράρχες δεν είναι τρεις αλλά χίλιοι δεκατρείς. Είναι οι στρατιές των σκεπτόμενων ανθρώπων. Των ελεύθερων ανθρώπων που αντέχουν να κολυμπούν στο χάος όχι με τα κεράκια που αγοράζουν από τα παγκάρια των Εκκλησιών, αλλά πορεύονται στη ζωή αντλώντας φως από τον καταιγισμό των περσείδων στο αχανές στερέωμα του γαλαξία. Που επιμένουν να ζουν, όσο ζουν, για να προσδιορίσουν τα όρια της ύπαρξής τους. Που μοναδική τους φιλοδοξία είναι να αφήσουν πίσω τους περισσότερο φως, περισσότερους δρόμους και λεωφόρους για να βρουν τον δρόμο τους οι ατέλειωτες γενεές ανθρώπων που έρχονται.  

Γι’ αυτό θαρσείτε και όπως έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι: Keep up thinking  Παίδες!

Ας μιλήσουμε για ΝΑΤΟ

ΝΑΤΟ-CIA προδοσία; ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο; Αμερικάνοι, φονιάδες των λαών;

Όλοι λίγο-πολύ ακούσαμε αυτά τα συνθήματα, κάποιοι τα φωνάξαν δημόσια κυρίως μετά το 1974. Οι περισσότεροι από μας ακόμα τα φωνάζουμε από μέσα μας, παρά το ότι γνωρίζουμε ότι η Κύπρος ανήκει στη σφαίρα επιρροής της Δύσης. Παρά το ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι ο πυλώνας ασφαλείας της ΕΕ στην οποία ανήκουμε είναι το ΝΑΤΟ.

Πρόκειται για τα παντοδύναμα συνθήματα της Αριστεράς, που επικράτησαν στον πανελλήνιο χώρο μετά τον ελληνικό εμφύλιο, απότοκο της αριστουργηματικής προπαγάνδας της Σοβιετικής Ένωσης. Κάθε αξιοπρεπής προπαγάνδα ενέχει σοβαρά στοιχεία αλήθειας. Ποτέ ωστόσο δεν είναι ολόκληρη η αλήθεια. Θύματα αυτής της προπαγάνδας εξακολουθούμε να είμαστε σχεδόν όλοι εδώ στην Κύπρο και στην Ελλάδα.

Ελλάδα

Αν στην Κύπρο υπάρχει μια δικαιολογία λόγω της νωπής μνήμης του 1974, στην Ελλάδα η επικράτηση αυτών των συνθημάτων, ιστορικά, κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι ακατανόητη. Η χώρα κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1830 μέσα από την ενεργό εμπλοκή της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας. Οι τρεις αυτές χώρες ως εγγυήτριες υπέβαλαν τις πολιτικές τους στους Έλληνες, γεγονός που αποτυπώθηκε ακόμα και στην κομματική ζωή διά της ίδρυσης του αγγλικού, του γαλλικού και του ρωσικού κόμματος. Το ρωσικό ήταν το πιο ισχυρό με ηγέτη τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η στάση αυτή προς την Ορθόδοξη και ομόδοξη Ρωσία παρέμεινε αναλλοίωτη έως σήμερα, παρότι η Ρωσία από τον Κριμαϊκό Πόλεμο (1856) και εξής υιοθέτησε το δόγμα του πανσλαβισμού, συνδέοντας τα συμφέροντα της με τη Σερβία και τη Βουλγαρία εις βάρος της Ελλάδας (βλ. Συνθήκη Αγίου Στεφάνου 1878 και ίδρυση Μεγάλης Βουλγαρίας). Αντιθέτως, η Αγγλία, μέχρι και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν ο βασικότερος σύμμαχος της Ελλάδας (Συνέδριο του Βερολίνου 1878, Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-13, Συνθήκη των Σεβρών 1920, Β’ Παγκόσμιος και απελευθέρωση από τους Γερμανούς το 1944) με τη Σοβιετική Ένωση στην κρισιμότερη καμπή της Ιστορίας της να συμμαχεί με τον Κεμάλ Ατατούρκ, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην εκδίωξη 1,5 εκατ. Ελλήνων από την περιοχή της Σμύρνης το 1922.

Τη Σοβιετική Ένωση όλως παραδόξως υμνούν και οι κομουνιστές της Ελλάδας, οι οποίοι παρασύρθηκαν στην περιπέτεια του εμφυλίου πολέμου 1945-49 ενώ ο Ιωσήφ Στάλιν, διά της Συμφωνίας της Γιάλτας, τους είχε ξεπουλήσει, οδηγώντας τους σε μια αδικαιολόγητη σφαγή. Ο αντιδυτικισμός και αργότερα αντιαμερικανισμός βέβαια υπήρξαν και συνεπακόλουθο των ανόητων πολιτικών διώξεων της Αριστεράς από όλες τις δεξιές κυβερνήσεις της χώρας από τη δεκαετία του 1950 και εξής, προσφέροντας ηθικό πλεονέκτημα στην Αριστερά, παρότι η ίδια ιστορικά πάντοτε παρέμενε ανιστόρητη.

Κύπρος

Αυτό το ηθικό πλεονέκτημα στη δεκαετία του 1960 εξακτινώθηκε, πέραν των αριστερών, και στους δεξιούς, ελέω Κύπρου. Ο αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955-59 και η στάση των Άγγλων οδήγησε στην ανυπόφορη ανεξαρτησία, επανέφερε την Τουρκία στην Κύπρο κατά παράβαση της συνθήκης της Λωζάννης του 1923, ο δε φιλοαμερικανός -με υποτροφία για σπουδές στη Βοστώνη Αρχιεπίσκοπος Μακάριος-, για να προσεταιρισθεί το παντοδύναμο τότε ΑΚΕΛ, αναγκάστηκε να προσχωρήσει στην αριστερή επιπολάζουζα προπαγάνδα περί καλής Σοβιετικής Ένωσης και κακής Δύσης. Σε αυτό συνέτειναν και οι πρώτες ιμπεριαλιστικές κινήσεις των ΗΠΑ (Κορέα - Κούβα - Βιετνάμ). Με αποτέλεσμα, σε μια περίοδο που οι Σοβιετικοί, πωλώντας υποκριτικά διεθνισμό, ενέταξαν στο στρατόπεδό τους και υπό την κατοχή του Κόκκινου Στρατού ολόκληρη την Ανατολική Ευρώπη, η Ελλάδα και η Κύπρος των δεξιών κυβερνήσεων λόγω Κυπριακού να αρχίσουν να λοξοκοιτάζουν αναζητώντας τη συνδρομή του ξανθού γένους.

Ο ρεαλισμός

 Ρεαλισμός είναι η τέχνη να βλέπει κανείς τα πράγματα ως έχουν, χωρίς εξωραϊσμούς και συναισθηματικές προσεγγίσεις. Στην Κύπρο, δυστυχώς ήμασταν και παραμένουμε αθεράπευτα ρομαντικοί. Παρασυρόμενοι από το όραμα της Ένωσης με την Ελλάδα και θυμωμένοι από τη ματαίωσή του από τις συνθήκες του 1960, δεν καταφέραμε να προσαρμοστούμε ποτέ στην σκληρή πραγματικότητα. Χάσαμε τη μεγάλη εικόνα.

Η μεγάλη εικόνα λέει ότι από τη δεκαετία του 1950 ξεκινά και οξύνεται στη δεκαετία του 1960 ο Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ της Δύσης και των Σοβιετικών. Οι ζώνες επιρροής αυτή την περίοδο γίνονται ζωτικής σημασίας για τους δύο μεγάλους αντιπάλους, με όσους, δε, τις αμφισβητούν να τιμωρούνται. Πρώτοι διδάξαντες, οι Σοβιετικοί. Όταν τόλμησαν οι Ούγγροι το 1956 να ζητήσουν εκδημοκρατισμό στις 4 Νοεμβρίου, μια μεγάλη σοβιετική δύναμη εισήλθε στη Βουδαπέστη και σε άλλες περιοχές της χώρας ισοπεδώνοντας κάθε αντίσταση με τίμημα 2.500 νεκρούς. Όταν, το 1968, ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ τέθηκε επικεφαλής της Άνοιξης της Πράγας στην Τσεχοσλοβακία, στις 21 Αυγούστου τα σοβιετικά τανκς κατέπνιξαν στο αίμα την επανάσταση.

Η Κύπρος, ως νεαρή Δημοκρατία, κληρονόμησε τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, όλες μέλη του ΝΑΤΟ. Παρ’ όλα αυτά, το 1961 ήταν ένα από τα πρώτα 25 ιδρυτικά μέλη των Αδεσμεύτων, επί των οποίων η Σοβιετική Ένωση, μέσω κάποιων χωρών-δορυφόρων της (με προεξάρχουσα την Κούβα μετά την κρίση των Πυραύλων το 1962), ασκούσε πολύ σημαντική επιρροή. Επιπλέον -και ενώ βρισκόταν σε πλήρη ισχύ το δόγμα της περιχαράκωσης της Σοβιετικής Ένωσης-, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απέστειλε αρχές του 1964 τον τότε υπουργό Εξωτερικών Σπύρο Κυπριανού στη Μόσχα να διαπραγματευθεί την αγορά ρωσικών πυραύλων SΑΜ. Έγραφε ο Μακάριος σε μια έμπλεα αντιφάσεων επιστολή του προς τον Έλληνα πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου: «Η Κύπρος ιστορικώς και πολιτιστικώς ανήκει εις την Δύση, καίτοι θα συνεχίσει ακολουθούσα αδέσμευτον εξωτερική πολιτικήν». Παρ’ όλα αυτά, μπήκε στην περιπέτεια να λύσει το πρόβλημά της με μια πολιτική που θα την έφερνε σε κατά μέτωπο σύγκρουση με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Παρασύροντας μαζί της και την Ελλάδα, η οποία, λόγω της τεράστιας επιρροής του Αρχιεπισκόπου στην ελλαδική κοινή γνώμη, υποχρέωνε και τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις να συμπορεύονται μαζί του σε αυτή την αλλοπρόσαλλη πολιτική.

Η αποχώρηση των Τ/Κ από την Κυπριακή Δημοκρατία και ο εγκλεισμός τους σε θύλακες, ο βομβαρδισμός της Τηλλυρίας από την Τουρκία, η επιλεκτική ανάγνωση του Ψηφίσματος 186 του Συμβουλίου Ασφαλείας, η απόρριψη του σχεδίου Άτσεσον για ενδοδυτική λύση του Κυπριακού, η προσωνυμία «Κάστρο της Μεσογείου» που αποδόθηκε στον Μακάριο, το φιάσκο της Κοφίνου το 1967, η κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η εμφύλια διαμάχη, η δημιουργία της ΕΟΚΑ Β και η δημόσια συζήτηση για επαναφορά του αιτήματος για Ένωση ήταν μερικές από «τις μέλισσες που μας έστελνε ο Ονήσιλος», κατά τον Παντελή Μηχανικό, για να ξυπνήσουμε. Ο Αρχιεπίσκοπος έδειχνε να μην κατανοεί το περιβάλλον του επαναπαυόμενος στις δάφνες των προεδρικών εκλογών του 1968, που του επέτρεπε να αγνοεί έναν επίσης κοντόφθαλμο στρατηγό όπως ήταν ο Γρίβας. Στηρίχτηκε από το 96,26% των ψήφων έναντι 3,74% του Τάκη Ευδόκα, και βεβαίως κέρδισε μαζί του το ΑΚΕΛ, προσπαθώντας ως εκ τούτου να ενσωματώνει στην πολιτική του και τις ανησυχίες των Αριστερών. Ανησυχίες ταυτόσημες με αυτές της Μόσχας, που εδράζονταν στη θέση ότι η λύση του Κυπριακού δεν πρέπει να δοθεί εντός ενός νατοϊκού πλαισίου.

Οι ΑμερικανοίΑς δεχτούμε ότι η εισβολή της Τουρκίας του 1974 ενορχηστρώθηκε από τους Αμερικανούς, αποδεχόμενοι τη θέση της πλειονότητας των πολιτών στην Κύπρο. Ας κάνουμε επίσης μια ιστορική παραδοχή, η οποία μάλλον είναι αδιαμφισβήτητη: ότι οι διεθνείς σχέσεις είναι άναρχες και ότι η κάθε ισχυρή χώρα θυσιάζει τα πάντα στον βωμό των συμφερόντων της. Διερωτάται λοιπόν κανείς. Θα άφηναν οι Δυτικοί, μια χώρα η οποία de facto και de jure ανήκε στη σφαίρα επιρροής τους, να αποσταθεροποιεί τη νοτιανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ εν μέσω Ψυχρού Πολέμου; Η Ρωσία εξάλλου δεν έκανε τα ίδια στην Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία;

Κάθε λογικός αναλυτής, βέβαια, βλέπει ότι η συνέχεια -αν αυτή ήταν η αμερικανική πολιτική στην Κύπρο το 1974- υπήρξε απολύτως επιζήμια για τους ίδιους τους Αμερικανούς. Η νοτιανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ διασπάστηκε, η Ελλάδα αποχώρησε από το ΝΑΤΟ, στην Τουρκία επιβλήθηκε εμπάργκο όπλων, και σε αντίποινα της Τουρκίας, που και αυτή αποστασιοποιήθηκε από το ΝΑΤΟ, η Σοβιετική Ένωση κέρδισε ελεύθερη και απρόσκοπτη διέξοδο του στόλου της από τον Βόσπορο προς τα θερμά νερά της Μεσογείου.
 

Σήμερα

Ευρισκόμενοι στο σωτήριο έτος 2016, αναρωτιέται κανείς αν έχουμε μάθει κάτι από τις δεκαετίες του 1960 και 1970. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, τότε ως άπειρος πολιτικός και ταυτόχρονα ο πρώτος Πρόεδρος μιας νεότευκτης Δημοκρατίας, μπορεί να έχει πολλά ελαφρυντικά στην κρίση του από την Ιστορία. Οι επίγονοί του βέβαια θα κριθούν πολύ πιο αυστηρά: κατά πόσον, δηλαδή, έμαθαν κάτι από την Ιστορία.

Όπως και στη δεκαετία του 1960, σήμερα στην περιοχή μας τον κυρίαρχο λόγο έχει η Δύση, η οποία θέλει να επιβάλει το δικό της σύστημα ασφαλείας στην περιοχή. Σε αυτό, λόγω της συμμετοχής μας στην ΕΕ, μπορούμε εύκολα να γίνουμε μέλος, και μάλιστα με σημαντικό ρόλο στην περιοχή μας. Επιπλέον, μέσω αυτού του συστήματος μπορούμε με πειστικότητα να απεμπλακούμε από τις παρωχημένες εγγυήσεις του 1960 της Τουρκίας, αφού η χώρα αυτή δεν θα έχει σοβαρά επιχειρήματα να αντιτάξει, ιδιαίτερα σήμερα, όταν η ρήξη στις σχέσεις της με τη Ρωσία δεν της επιτρέπει να εκβιάζει τη Δύση, παίζοντας ταυτόχρονα σε δύο ταμπλό.

Στην Κύπρο, βέβαια, η εξωτερική πολιτική μας δεν χαράσσεται με γνώμονα τον ορθολογισμό. Μάλλον καθορίζεται από συμφέροντα δικηγορικών και λογιστικών γραφείων, από διαπλεκόμενους πολιτικούς και από κόμματα με ιδεολογικές αγκυλώσεις. Όλοι αυτοί, για να μην δυσαρεστήσουν τη μητέρα Ρωσία, είναι ικανοί να μας πωλήσουν, σε περίπτωση λύσης, την επανάληψη των τουρκικών εγγυήσεων ως λογικό συμβιβασμό για να μην ενταχθούμε στο κακό ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ μπορεί να είναι κακό. Το να διαβιώνουμε, ωστόσο, σε μια γειτονιά «μπάτε σκύλοι αλέστε» είναι πολύ χειρότερο.

Με τί μας ψεκάσανε;

ΣΦΑΙΡΙΚΑ Με τι μας ψεκάσανε; Με τον Διονύση Διονυσίου 17/01/2016

Αν κρατούσα στα χέρια μου ένα μαγικό ραβδί θα μπορούσα να λύσω το Κυπριακό σε μερικά λεπτά. Θα έριχνα πάνω από την Κύπρο μια μαγική χρυσόσκονη και θα μας έκανα όλους αγγελάκια. Οι Τούρκοι στρατιώτες κρατώντας πολύχρωμες σημαίες θα μας αποχαιρετούσαν από το λιμάνι της Κερύνειας, ενώ οι κύριοι Ακιντζί, Ταλάτ και ο φίλος μου ο Οζντίλ Ναμί θα τραγουδούσαν την Τηλλυρκώτισσα. Τα ελληνικά στρατεύματα θα έφευγαν από το λιμάνι της Λεμεσού, με τον Νίκο Αναστασιάδη και τη χορωδία του Συνδέσμου Αγωνιστών να ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο. Οι Εγγλέζοι θα φόρτωναν τους θυρεούς, τους πομπούς και τα χημικά που μας ψεκάζουν για να επιστρέψουν στη Βρετανία. Την ίδια στιγμή 155.000 Ελληνοκύπριοι θα έμπαιναν στα αυτοκίνητα και τα λεωφορεία για να επιστρέψουν στους τόπους τους. Άλλοι 60.000 Τουρκοκύπριοι θα ξεκινούσαν το ταξίδι της επιστροφής στον νότο. Αυτή την εικόνα την έχουν στο μυαλό τους ακόμα πολλοί Ε/Κ φίλοι μου: «Ο καθένας έσσω του κουμπάρε. Δεν γίνεται διαφορετικά». Το πέρασμα του χρόνου βέβαια καμιά φορά κάνει και τα μαγικά ραβδάκια να σηκώνουν τα χέρια ψηλά! Ο φίλος μου ο Σωτήρης, παρότι κατάγεται από τη Ζώδια, θεωρεί ότι είναι Λεμεσιανός. Ο Αχμέτ, η οικογένεια του οποίου φτάνει από την Πάφο, θεωρεί ότι είναι Κερυνειώτης, γιατί εκεί γεννήθηκε. Πατρίδα μας είναι τα πρώτα πέντε χρόνια της παιδικής μας ηλικίας, λένε κάποιοι ψυχολόγοι. Το βίωσα τραγικά και με τον ίδιο τον γιο μου. «Είμαι Στροβολιώτης», λέει με μια περηφάνεια που με αναστατώνει. «Είσαι Λεμεσιανός», του απαντώ, και χαμογελά ειρωνικά. Μια πολύ σοφή λαϊκή παροιμία της Κύπρου λέει　«ο άδρωπος εν ο τόπος – ο τόπος εν γέρημος». Κάποιοι χρησιμοποιούν αυτή την παροιμία για να καταδείξουν την αγωνιστικότητά τους στο Κυπριακό. Ψελλίζουν ακόμα περήφανα τους συγκλονιστικούς στίχους του Μόντη: «Χρόνια σκλαβκιές ατέλειωτες Τον πάτσον τζιαι τον κλώτσον τους Εμείς τζιαμαί, ελιές τζιαι τερατσιές πάνω στον ρότσον τους.» 　 Μόνο που ξεχνούν κάτι πολύ ουσιαστικό. Ότι αυτή η διαπίστωση ίσχυε μεν για χιλιάδες χρόνια, σταμάτησε όμως να ισχύει το 1974. Και οι Ε/Κ και οι Τ/Κ άφησαν πίσω τους και τις τερατσιές και τις ελιές τους. Τους χώρισε η απληστία, η ανοησία, ο φανατισμός. Τους χωρίζει αίμα αθώων, οπότε η γενιά τους είναι καταραμένη. Να ευχόμαστε να λυτρωθούν εκ της κατάρας του μίσους τα παιδιά μας. 　 Η μοναδικότητα　 Κάποιοι συμπατριώτες μας προσπαθούν να πείσουν τους εαυτούς τους και τους άλλους ότι η κατάσταση που επικρατεί στην Κύπρο είναι παγκόσμια πρωτοτυπία και καινοφανές παράδοξο. Θεωρούν ότι απ’ όλο τον κόσμο μόνο στην Κύπρο παραβιάστηκαν ανθρώπινα δικαιώματα. Στην πραγματικότητα ο κόσμος όλος οικοδομήθηκε πάνω στην πέτρα της αδικίας την οποία στηρίζει μονίμως η ανοησία του ανθρώπινου είδους. Τριάντα εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τα σπίτια και τις περιουσίες τους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Εκατομμύρια άνθρωποι ξεσπιτώθηκαν στους πολέμους της Καμποτίας και του Βιετνάμ στις δεκαετίες του 50-60. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας τη δεκαετία του 1990 είχε επίσης εκατομμύρια μετακινήσεις πληθυσμών. Μόνο από την Κράινα προσφυγοποιήθηκαν βιαίως 200.000 Σέρβοι σε μερικές μέρες. Σήμερα από τις εμπόλεμες ζώνες του Ιράκ και της Συρίας έχουμε γύρω στα 6 εκατομμύρια νέους πρόσφυγες που αναζητούν κατοικία δίπλα από τα σπίτια των πρώην Κυπρίων προσφύγων. 　 Το παρήγορο είναι ότι εδώ και 3,8 εκατομμύρια χρόνια το ανθρώπινο είδος βελτιώνεται, αν και κάποιοι το αμφισβητούν. Αργά, βασανιστικά, μέσα από πισωγυρίσματα, αλλά κάποιοι τουλάχιστον μαθαίνουν. Αυτό το μάθημα είναι η μόνη παρακαταθήκη του ανθρώπου προς άνθρωπο. Τίποτε άλλο δεν μπορούμε να αφήσουμε πίσω μας. Αν κάτι μάθαμε, οι επόμενοι από μας γίνονται καλύτεροι. Αν δεν μάθαμε τίποτα, οι επίγονοί μας θα συνεχίσουν να λένε τα ίδια και τα ίδια σαν πιθηκάκια. Η Κύπρος δυστυχώς είναι γεμάτη από περήφανα πιθηκάκια. Τα οποία περηφανεύονται ότι δεν αλλάζουν, ότι δεν εξελίσσονται, ότι παραμένουν αμετακίνητα. Αμετακίνητος νομίζουν ότι παραμένει και ο υπόλοιπος κόσμος: Η Τουρκία είναι εχθρός και δεν αλλάζει. Η Ελλάδα είναι η καλή μητέρα. Το Ισραήλ είναι σύμμαχος. Η Ρωσία είναι προστάτης των Ορθοδόξων, η Ευρώπη είναι εξάρτημα των Αμερικανών. Οι Αμερικανοί είναι οι κακοί. Οι Εγγλέζοι οι ύπουλοι. Εξάλλου όλα τα έχει προβλέψει ο όσιος Παΐσιος και οι λοιποί άγιοι, τα συναξάρια των οποίων, καθώς και τις εικονίτσες, μοιράζει κάθε Κυριακή ο «Φιλελεύθερος». Το τελικό κτύπημα μού το έδωσε μια καθηγήτρια Φιλολογίας η οποία είναι επιφορτισμένη με τη διδασκαλία της κριτικής σκέψης στα παιδιά μας. Με πλησίασε με ένα ύφος θριάμβου στο όμορφο πρόσωπό της και με αποτέλειωσε: «Έμαθες ότι οι Αμερικανοί δημιούργησαν επιτροπή εμπειρογνωμόνων για να μελετήσουν τις προφητείες του γέροντα Παϊσίου; Ό,τι έχει πει μέχρι στιγμής έχει βγει»! Εν κατακλείδι, η μαγική χρυσόσκονη και το ραβδάκι δεν μπορεί να μας κάνει τίποτα. Προφανώς επειδή μας ψεκάζουν οι Εγγλέζοι, όπως λέει και ο Γιώργος Περδίκης. Ας το επαναλάβω: Μια πολύ σοφή λαϊκή παροιμία της Κύπρου λέει «ο άδρωπος εν ο τόπος». Η ρήση ενέχει μια υπόγεια προϋπόθεση. Για να υπάρξει ο τόπος χρειάζεται να γίνουμε σωστοί «αδρώποι». Οι χαμένες γενιές μας, στην καλύτερη περίπτωση, θα είναι το λίπασμα γι’ αυτές που έρχονται. Ναι, αυτός ο τόπος μπορεί να επανενωθεί γιατί είναι τόσο μικρός που είναι γελοίο να παραμείνει διαιρεμένος. Το πιστεύω ακράδαντα. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει αύριο, επειδή μπορεί να υπογράψουμε μια συμφωνία. Θα γίνει όταν οι άνθρωποι σε αυτόν τον τόπο γίνουν καλύτεροι.

Για ένα αδειανό εσώρουχο

Γιατί ο γενικός εισαγγελέας πρέπει να δώσει λύση στο πρόβλημα του βουλευτή Ανδρέα Θεμιστοκλέους επειδή την είδε ...Σουμάχερ; Γιατί πρέπει να ασχοληθεί με τον Ευγένιο Χαμπουλλά επειδή αποφάσισε να φωτογραφηθεί... σε παράνομες πόζες με βραστά αμπελοπούλια; Γιατί οφείλει να δώσει λύσεις όταν ο οίστρος του βουλευτή Ανδρέα Κυπριανού τον οδήγησε να θεωρεί την Ειρήνη Χαραλαμπίδου ως υπό φωτογράφιση μοντέλο στα έδρανα της Βουλής; Από πότε ο Κώστας Κληρίδης αναγορεύτηκε σε καθολικό θεσμό, του στυλ «όλοι σε ένα», σε ανεξάρτητο αξιωματούχο all inclusive, σε γεύμα compo στα Μακτόναλντς, εν κατακλείδι σε πολυεργαλείο για κάθε χρήση που όλα τα σφάζει και όλα τα μαχαιρώνει; Όταν δε υποχρεώνεται να ασχολείται με τρίχες, πώς θα επιληφθεί των υπολοίπων; Των σοβαροτέρων;

　

Αναρωτιέται βέβαια κανείς ποιους παριστάνουν οι υπόλοιποι θεσμοί; Για παράδειγμα, ποια είναι η συμβολή της διοικήτριας της Κεντρικής Τράπεζας στο ξεκαθάρισμα του σκανδάλου των τραπεζών και της κλοπής δισεκατομμυρίων από κάποιους τέως fit and proper τραπεζίτες; Ποια ουσιαστική υπηρεσία προσφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία εκτός από το να αυτοϋμνείται διαρρέοντας έγγραφα περί δήθεν εξάλειψης της διαφθοράς και της διαπλοκής; Τι κάνουν τα κόμματα και η Βουλή για τους βουλευτές της που ασχημονούν εκτός από το να προετοιμάζονται για τις επόμενες εκλογές;

Τι κάνουν τα ΜΜΕ εκτός από τα αναδεικνύουν τα ήσσονος σημασίας και να υποβαθμίζουν τα μείζονος, είτε επειδή είναι πιασμένα είτε διότι οι δημοσιογράφοι είμαστε άσχετοι;

Τα κόμματα

Ο καθείς εις το είδος του και το Λαϊκό Καφεκοπτείο στους καφέδες. Εν ολίγοις, ο γενικός εισαγγελέας δεν μπορεί να το παίζει μονίμως τζόκερ. Νομοτελειακά κάποια στιγμή θα αρχίσει κι αυτός να βλέπει το έργο του ως ένα ακόμα πολιτικό παιχνίδι το οποίο οφείλει να παίξει για να μην εκτεθεί.

Στην Αγγλία, για παράδειγμα, δι’ ασήμαντον αφορμή οι ηγεσίες των Συντηρητικών και των Εργατικών κάλεσαν βουλευτές τους να καταθέσουν τις έδρες τους. Κάποιοι γιατί παραβίασαν το όριο ταχύτητας. Κάποιοι γιατί έστειλαν με λεφτά του Δημοσίου τα ρούχα τους στο καθαριστήριο, κάποιοι γιατί αγόρασαν λουλούδια με χρήματα του Δημοσίου.

* Στην Κύπρο ο Αβέρωφ Νεοφύτου βγάζει αυστηρές ανώνυμες ανακοινώσεις για υπερβάσεις ταχύτητας, παράνομης βρώσης αμπελοπουλιών και άλλων πτηνών, αλλά και για παράνομα φωτογραφικά ενσταντανέ, αλλά οι καταγγελίες δεν έχουν όνομα.

Ανακοινώσεις προς γνώση και συμμόρφωση ένα πράμα!

* Στην Κύπρο ο Άντρος Κυπριανού δίνει δημοσίως τη μάχη κατά της διαπλοκής και υπέρ της διαφάνειας. Για τους πολιτικούς άλλων κομμάτων φαντάζομαι. Διότι όταν το θέμα αφορά το δικό του κόμμα ακόμα και οι καταδικασθέντες από τα δικαστήρια χρίζονται πολιτικοί κρατούμενοι!

* Στην ΕΔΕΚ βουλευτής του οποίου έχει αρθεί η ασυλία ως υπόπτου χρηματισμού συνεχίζει να ψηφίζει στη Βουλή λες και δεν τρέχει τίποτα. Δήμαρχος και δημοτικοί σύμβουλοι του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ έχουν πάει φυλακή ή αναμένεται να πάνε, αλλά οι ηγεσίες τους ποζάρουν σαν σκεπάρνια λες και τίποτα δεν τρέχει... στα γύφτικα!

　

Αν οι καθηγητές είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν παιδεία στους νέους, οι πολιτικοί είναι επιφορτισμένοι με την εκπαίδευση των πολιτών. Στην αρχαιότητα αυτό δεν το είχαμε ανάγκη, διότι οι πολίτες ήταν ταυτόχρονα και πολιτικοί.

Ο　πολίτης, ο συνειδητοποιημένος πολίτης π.χ. της αθηναϊκής δημοκρατίας, όπως αναφέρει σε ένα άρθρο του περί πολιτικού πολιτισμού ο Γιώργος Μπαμπινιώτης, «συμμετείχε ενεργώς στα κοινά άλλοτε ως δικαστής, άλλοτε ως πολεμιστής, άλλοτε ως βουλευτής, άλλοτε ως πρεσβευτής, άλλοτε ως αγορητής, άλλοτε ως χορηγός, άλλοτε ως στρατηγός. Αυτός λοιπόν ο πολίτης, ασκώντας τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του ως πολίτη της αρχαίας πόλεως-κράτους, λειτούργησε αυτομάτως και　ως　πολιτικός».

Σήμερα στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία οι πολίτες έχουν χάσει αυτή τη δυνατότητα, με αποτέλεσμα οι κοινωνίες να εμπιστεύονται τους επαγγελματίες πολιτικούς. Οι οποίοι καταχρώμενοι αυτήν την εμπιστοσύνη έχουν προσδώσει στο επάγγελμά τους άλλες ιδιότητες. Αυτές του ραλίστα, του κλέφτη, του καταστροφέα της πανίδας της χώρας, του ηδονοβλεψία. Από υπηρέτες της δημοκρατίας έχουν καταντήσει αφέντες του λαού, θέτοντας στην προκρούστειο κλίνη της μικρότητάς τους ένα ολόκληρο πολίτευμα, πασχίζοντας να το φέρουν αυθαίρετα στα μέτρα τους.

　

Το χειρότερο

　

Το χειρότερο όμως δεν είναι αυτό. Και απ’ εδώ ξεκινούν και οι ευθύνες των ΜΜΕ διά της απώλειας του ορθού λόγου. Ο οποίος εκχυδαΐζεται μεν από τους πολιτικούς ακροβατισμούς, αλλά προσφέρεται με γαρνιτούρα σε αναλύσεις τηλεοπτικών ειδημόνων και σχολιαστών στον Τύπο. Ο λαός μπαίνει σε μια διαδικασία εκλογίκευσης της κατινιάς αφήνοντας κατά μέρος τα σημαίνοντα.

Πώς θα αντιληφθεί ότι οι πολιτικοί μας βρίσκονταν σε μια συνεχή διαπλοκή με κάποιους ουτιδανούς επιχειρηματίες μέσω των οποίων η χώρα καταστράφηκε οικονομικά το 2013; Πώς θα αντιληφθεί ότι η πλειοψηφία των βουλευτών που βρίσκονται στη Βουλή δεν ξέρουν τι ψηφίζουν; Πώς θα αντιληφθούν ότι η εξουσία στην Κύπρο δεν είναι μέσο άσκησης πολιτικής, δηλαδή μέσο επίλυσης των προβλημάτων τους, αλλά λάφυρο;

Πώς θα αποκτήσουμε όλοι το βασικό εκείνο αξιολογικό κριτήριο ώστε διά της ψήφου μας να είμαστε σε θέση να καθορίζουμε ένα ποιοτικότερο αποτέλεσμα στην κάλπη;

Πώς στ’ αλήθεια; Όταν η κριτική μας εξαντλείται σε μια υπέρβαση ορίου ταχύτητας, σε μια πιατέλα αμπελοπούλια και σε μια φωτογραφία ενός αδειανού εσωρούχου, τι ελπίδες έχουμε για κάτι πιο ουσιαστικό;

Ομοσπονδία: Η λύση που μας αξίζει

Το ερώτημα ορθά προβάλλεται και ηχεί βασανιστικό. Έχουμε, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, την ωριμότητα να συνάψουμε και να υπηρετήσουμε μια λύση το 2016 η οποία θα οδηγήσει τη χώρα μας σε ένα καλύτερο μέλλον; Οι περισσότεροι επιχειρώντας να την απαντήσουν συνοφρυώνονται: Η προϊστορία μας δεν βοηθά, το παρόν διατρέχεται από μια λογική φοβία, οπότε πού θα ακουμπήσει το μέλλον για να ελπίζει;

Το 1960

Ποιο είναι το ιστορικό μας πρόβλημα; Οι δύο κοινότητες το 1960 οδηγήθηκαν σε μια συμφωνία στην οποία δεν πίστευαν. Και οι δύο τη θεωρούσαν ως ενδιάμεσο σταθμό, οι μεν Ελληνοκύπριοι για την Ένωση με την Ελλάδα όπως είχε ορκισθεί από τις 22.8.1954 ο Μακάριος στην εκκλησία της Φανερωμένης, οι δε Τουρκοκύπριοι για τη διχοτόμηση όπως προνοούσαν τα σχέδια του Νιχάτ Ερίμ από το 1956. Κατά τη διάρκεια του μονομερούς αγώνα 1955-59 των Ελληνοκυπρίων για Ένωση, οι Τουρκοκύπριοι επιχείρησαν και έφεραν σημαντικό οπλισμό στην Κύπρο (υπόθεση πλοιαρίου Ντενίζ) και το 1958 προέβησαν στη σφαγή των Κοντεμενιωτών. Την ίδια περίοδο η ΕΟΚΑ προέβη σε αρκετές εκτελέσεις Τουρκοκυπρίων επικουρικών οι οποίοι εργάζονταν στα βρετανικά σώματα ασφαλείας. Ακόμα και μετά την υπογραφή των συμφωνιών της Ζυρίχης το κλίμα δεν άλλαξε. Όπως έγραψε στο βιβλίο του ο στενότερος των συνεργατών του Μακαρίου, επί σειρά ετών πρεσβευτής της Κύπρου στην Αθήνα, Νίκος Κρανιδιώτης: «Οι συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου υπήρξαν το αποτέλεσμα σκληρής ανάγκης και η κατάληξη ενός διλήμματος, μπροστά στο οποίο η βρετανική κυβέρνηση έθεσε τον κυπριακό λαό και την ηγεσία του: ή τις συμφωνίες ή τη διχοτόμηση». Λίγο αργότερα ο Ραούφ Ντενκτάς δήλωνε σε ομιλία ότι «η Κύπρος είναι τουρκική γιατί έχει ποτισθεί με τουρκικό αίμα».

Η Κυπριακή Δημοκρατία, το ενιαίο κράτος με λίγα λόγια, δεν λειτούργησε:Η τουρκοκυπριακή παρακρατική οργάνωση ΤΜΤ συνέχισε να εξοπλίζεται αρνούμενη τις προτάσεις Μακαρίου για καθολικό αφοπλισμό, αν κρίνουμε δε από έγγραφα που διέρρευσαν το 1963 υπήρχε σχέδιο το οποίο ονομαζόταν «εθνικό πλάνο» «για να αποκτήσουν» οι Τουρκοκύπριοι «την πλήρη ελευθερία τους». Οι Ελληνοκύπριοι αντιπαρέβαλαν το «σχέδιο Ακρίτας».

Από την άλλη, στη στελέχωση της δημόσιας διοίκησης, η κυβέρνηση Μακαρίου κωλυσιεργούσε στον διορισμό Τουρκοκυπρίων με το επιχείρημα ότι δεν είχαν τα αναγκαία προσόντα. Τρία χρόνια μετά την ανεξαρτησία δεν είχε επιτευχθεί ακόμη η προβλεπόμενη αναλογία και στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Κύπρου εκκρεμούσαν το 1963 2.000 προσφυγές Τουρκοκυπρίων.

Στη σύσταση και οργάνωση του στρατού, οι Τουρκοκύπριοι απαιτούσαν συγκρότηση χωριστών στρατιωτικών σωμάτων, ώστε να αποκλείσουν την παρουσία Ελληνοκυπρίων στρατιωτών σε πληθυσμιακά αμιγείς περιοχές Τουρκοκυπρίων. Στο θέμα αυτό χρησιμοποίησε το δικαίωμα βέτο για πρώτη φορά ο αντιπρόεδρος Κιουτσούκ.

Στο θέμα της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι Τουρκοκύπριοι επέμεναν στη σύσταση εθνικά αμιγών δήμων, όπως προνοούσε το Σύνταγμα, ώστε να έχουν στα χέρια τους κάποιους φορείς κρατικής εξουσίας, στους οποίους δεν θα είχαν πρόσβαση οι Ελληνοκύπριοι. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν ήθελε να εφαρμόσει το Σύνταγμα που υπέγραψε γιατί θεωρούσε τη δημιουργία αμιγών δήμων ως την αρχή της διαίρεσης του νησιού και αρνήθηκε να υλοποιήσει τις σχετικές διατάξεις. Μετά από απόρριψη σχετικού νομοσχεδίου από τους Τουρκοκυπρίους, η κυβέρνηση Μακαρίου διέλυσε στα τέλη του 1963 τους δήμους, ανέλαβε την περιουσία τους και διόρισε  συμβούλια βελτιώσεως στη θέση τους.

Στα δημόσια οικονομικά, στα οποία οι νόμοι έπρεπε να εγκριθούν με χωριστές πλειοψηφίες από τους βουλευτές των δύο κοινοτήτων, οι Τουρκοκύπριοι βουλευτές αρνούνταν οποιαδήποτε συνεργασία για τη θέσπιση μόνιμου φορολογικού καθεστώτος. Αντιπρότειναν προσωρινούς νόμους βραχύχρονης ισχύος, ώστε να διατηρήσουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη επί άλλων ζητημάτων στο νέο κράτος αφήνοντας σε εκκρεμότητα το φορολογικό ζήτημα. Από την άλλη ο Μακάριος καλούσε τις φοροεισπρακτικές υπηρεσίες να συλλέγουν τους φόρους ανεξάρτητα από την έγκριση του σχετικού νόμου, ενώ ο Ντενκτάς καλούσε, αντίθετα, τους Τουρκοκυπρίους να μην πληρώνουν οποιοδήποτε φόρο στις αρχές της Δημοκρατίας.

Κάπως έτσι φτάσαμε φυσιολογικά στην πρόταση Μακαρίου για αλλαγή του Συντάγματος το 1963, στις πρώτες διακοινοτικές ταραχές των Χριστουγέννων του  ίδιου χρόνου, στην επιχείρηση εκκαθάρισης των Κοκκίνων, στον βομβαρδισμό της Τηλλυρίας από την Τουρκία τον Αύγουστο του 1964 και στην αποχώρηση των Τ/Κ από την Κυπριακή Δημοκρατία και την εγκατάστασή τους σε θύλακες. Από την Κυπριακή Δημοκρατία που διατήρησε τον έλεγχο του κράτους, οι Τ/Κ, λόγω του ότι αρνούνταν να πληρώνουν τις φορολογίες τους, αντιμετωπίστηκαν ως αντάρτες με αποτέλεσμα το κράτος να μην χορηγεί στις περιοχές αυτές ρεύμα και νερό, ούτε να κατασκευάζει έργα υποδομής.

Το 1974

Η εισβολή του 1974 είχε ως αφορμή το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, ωστόσο η περίοδος από το 1960 έως και την ημέρα της δεν υπήρξε καθόλου μια ήρεμη περίοδος για την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι αιτίες της εισβολής θα πρέπει να αναζητηθούν σε αυτή την περίοδο και στο επίκεντρο (εκτός από τη δράση κάποιων ξένων μεγάλων δυνάμεων) θα πρέπει να τεθεί και η ανικανότητα Ε/Κ και Τ/Κ να συνεργασθούν με ωριμότητα και πίστη στην πολιτειακή οργάνωση της κοινής τους πατρίδας. Η εισβολή στη συνέχεια άλλαξε πολλά. Οι Τ/Κ μετακινήθηκαν όλοι βορείως, από το 1977 (συμφωνία Μακαρίου - Ντενκτάς) συζητούν με τους Ε/Κ έχοντας το πάνω χέρι για μια λύση στο Κυπριακό, η οποία ήθελαν να λαμβάνει απόλυτα υπόψη τα τετελεσμένα της εισβολής, και το 1983 δείχνοντας την κακή τους πίστη ίδρυσαν το λεγόμενο δικό τους κράτος. Απέτυχαν σε αυτό πλήρως, όπως απέτυχαν και οι Ε/Κ να μετατρέψουν μέχρι το 1974 την Κυπριακή Δημοκρατία σε δεύτερο ελληνικό κράτος.

Σήμερα, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, οι Τ/Κ διεκδικούν με πάθος την πολιτική ισότητα που είχαν και έχασαν το 1963, κέρδισαν τη διζωνικότητα, αλλά είναι έτοιμοι να προχωρήσουν σε επιστροφή εδαφών που κατέκτησε η Τουρκία το 1974 σε Ελληνοκύπριους πρόσφυγες. Οικονομικά βρίσκονται κάτω από τον απόλυτο έλεγχο της Τουρκίας και ασφυκτιούν από τις πολιτικές της. Από την άλλη οι Ελληνοκύπριοι δεν μάθαμε και πολλά από την περίοδο 1960-1974. Για κάποια στιγμή ξεχαστήκαμε μέσα από το οικονομικό θαύμα της δεκαετίας του 1980 και την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, η οποία μας έδωσε περισσότερη ασφάλεια και σιγουριά. Η κρίση βέβαια του 2013 μας προσγείωσε ξανά στην πραγματικότητα.

Το 2016

Το σίγουρο είναι ότι τόσο οι Ελληνοκύπριοι όσο και οι Τουρκοκύπριοι, εάν προχωρήσουν σε λύση εντός του 2016, είναι πολύ περισσότερο ώριμοι πολιτικά από ό,τι ήταν το 1960. Και στις δύο κοινότητες ο εθνικισμός δεν έχει τον κυρίαρχο λόγο σήμερα. Μια μικρή απόδειξη τούτου είναι ότι από το 2003 που άνοιξαν τα οδοφράγματα, με αποτέλεσμα δεκάδες εκατομμύρια μετακινήσεις, πολλές από τις οποίες και οδυνηρά συναισθηματικές για τους πρόσφυγες και από τις δύο πλευρές, δεν υπήρξαν σοβαρά επεισόδια, όπως στη δεκαετία του 1960. Την ίδια στιγμή, πέραν των διαπραγματευτών, μεγάλες ομάδες του πληθυσμού συνομιλούν μεταξύ τους, έχουν συνάψει νέες φιλίες, έχουν σε πολλές περιπτώσεις κοινό όραμα, είτε αυτό είναι πολιτικό, είτε κυρίως οικονομικό. Αυτό που δεν εξέλιπε βεβαίως είναι ο φόβος για το αύριο. Αυτόν μπορούμε να τον ξεπεράσουμε αν μάθουμε από το χθες τον όρο ευθύνη και τον εμπεδώσουμε.

Με λίγα λόγια, αν θέλουμε να είμαστε υπεύθυνοι, δεν μπορούμε, όπως το 1960, να υπογράψουμε μια συμφωνία, δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε σε ένα ομοσπονδιακό κράτος στο οποίο δεν πιστεύουμε, αλλά το θεωρούμε ως ένα νέο σταθμό για να πετύχουμε αργότερα κάτι καλύτερο.
Η ομοσπονδία είναι ένα σύστημα που σχεδιάστηκε για κοινότητες με παρόμοια με τα δικά μας προβλήματα και ιστορικές εμπειρίες. Είναι ό,τι μας αξίζει και για καλό και για κακό. Μπορεί να μας φέρει όλους κοντά, αν αποφασίσουμε να συνεργαστούμε, μπορεί ταυτόχρονα να μας κρατήσει σε απόσταση ασφαλείας εάν εξακολουθήσουμε να παραμένουμε φοβικοί και ανιστόρητοι. Και η μη λύση βέβαια είναι λύση. Ας μην έχουν όμως αυταπάτες κάποιοι, ότι θα εξακολουθήσουν να βαυκαλίζονται δίνοντας ανύπαρκτες μάχες με την κατάργηση του status quo. Μη λύση ίσον δύο ανεξάρτητα κράτη.