Η βρετανική φόρμουλα και η κ. Λουτ

 Η ειδική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, επανέρχεται τέλος Αυγούστου ή αρχές Σεπτεμβρίου στην Κύπρο. Η ίδια, όπως μεταδίδεται από την έδρα των Ηνωμένων Εθνών, δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια, παρά την αποτυχημένη διάσκεψη στη Γενεύη την άνοιξη, αφού πιστεύει ότι δεν εξέλιπε η ελπίδα μιας σοβαρής σύγκλισης που θα οδηγήσει περί το τέλος Σεπτεμβρίου σε μια τριμερή συνάντηση Γκουτέρες – Αναστασιάδη και Τατάρ στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών.

Η συνάντηση δεν αποκλείεται να γίνει και εξαμερής αν σε αυτήν παραστούν και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις. Αυτό προϋποθέτει ωστόσο ότι στο επερχόμενο ταξίδι της κ. Λουτ θα υπάρξει κάποια πρόοδος.

Η τελευταία επίσκεψη της κ. Λουτ στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο. Ακολούθησαν οι χωριστές διμερείς συναντήσεις του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, στις Βρυξέλλες με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον Τ/Κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ. Όπως μεταδίδει το ΚΥΠΕ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης θα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο για να συμμετάσχει στις εργασίες της 76ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, οπόταν και θα έχει, στο περιθώριο της Συνέλευσης, συνάντηση με τον Αντόνιο Γκουτέρες. Οι εργασίες της εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης θα διεξαχθούν στην έδρα του διεθνούς οργανισμού από τις 21 μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου

Η πιθανότητα

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, για να υπάρξει κάποια πιθανότητα επανεκκίνησης ενός διαλόγου στο Κυπριακού, ίσως πρέπει να εξετασθεί περαιτέρω η λεγόμενη βρετανική φόρμουλα, η οποία επιχειρεί να συγκεράσει την απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών, όπως αυτή αποκρυσταλλώθηκε στη Γενεύη. Ποια είναι σήμερα η διαφορά;

Από τη μια η ε/κ πλευρά ζήτησε την επανάληψη των συνομιλιών με βάση το πλαίσιο Γκουτέρες και απ’ εκεί που έμειναν οι διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά τον Ιούλιο του 2017, με στόχο την επίτευξη μιας λύσης Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Στην πραγματικότητα, η θέση αυτή της ε/κ πλευράς δεν θεωρείται αξιόπιστη λόγω της επαμφοτερίζουσας στάσης του Προέδρου Αναστασιάδη στο Κυπριακό μετά το Κραν Μοντανά. Ο κ. Πρόεδρος στο Κραν Μοντανά δεν κατέθεσε καθαρή πρόταση σε σχέση με την πολιτική ισότητα, στη συνέχεια δε πειρματίστηκε ακόμα και με τη λύση δύο κρατών. Η τ/κ πλευρά στη Γενεύη, εκμεταλλευόμενη αυτές τις παλινωδίες, κατέθεσε έγγραφο, το οποίο καλεί το γενικό γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες να υιοθετήσει μέσω του ΣΑ ψήφισμα το οποίο να διασφαλίζει την ίση διεθνή προσωπικότητα και την κυριαρχική ισότητα των δύο πλευρών. Αυτό το ψήφισμα, ανέφερε, θα αποτελέσει τη νέα βάση για την εγκαθίδρυση μιας σχέσης συνεργασίας μεταξύ των δύο υφισταμένων κρατών στην Κύπρο. Η τ/κ θέση, σύμφωνα με τους ίδιους διπλωμάτες, βρίσκεται εκτός πλαισίου, δεν έγινε και ούτε πρόκειται να γίνει δεκτή από τη διεθνή κοινότητα. Δεν υπαρχει διάθεση να αναγνωρισθούν δύο κράτη στην Κύπρο, ούτε καν να υπάρξει εκ των προτέρων αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων για να ξεκινήσουν συνομιλίες.

Αυτό που είναι δυνατόν να συζητηθεί, είναι το αίτημα των Τουρκοκυπρίων για κυριαρχική ισότητα, που δεν είναι καινούριο. Προϋπόθεση ωστόσο είναι να τεθεί στο πλαίσιο της συζήτησης του πλαισίου Γκουτέρες σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα θέματα που ενδιαφέρουν και τους Ελληνοκυπρίους, όπως π.χ. το θέμα των εγγυήσεων και του εδαφικού.

Η βρετανική φόρμουλα

Η βρετανική φόρμουλα, η οποία διέρρευσε τον Φεβρουάριο του 2021, έχει στοιχεία τα οποία πιστεύεται ότι μπορούν να συγκεράσουν τις θέσεις των δύο πλευρών στην Κύπρο μέσα από νέες διατυπώσεις. Σύμφωνα με την πρόταση των Βρετανών:

• Στην Κύπρο υπάρχουν από το 1960 δύο κοινότητες, οι οποίες σήμερα ως κοινοτικά κυρίαρχα κρατίδια (Community States) θα ιδρύσουν την Κυπριακή Ομοσπονδιακή Δημοκρατία, με τον ίδιο τρόπο που ιδρύθηκε και η Κυπριακή Δημοκρατία το 1960, δηλαδή από τις δύο κοινότητες. Το ομόσπονδο κράτος δεν θα χρειαστεί να υποβάλει ξανά αίτηση για ένταξη στον ΟΗΕ ή την ΕΕ.
• Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα έχει αρμοδιότητα σε κάποιους τομείς (οι οποίοι θα οριστούν), όπως π.χ. η εξωτερική πολιτική, η οικονομία, η ασφάλεια και η ιθαγένεια. Θα υπάρχει ένα Υπουργικό Συμβούλιο με 9 υπουργούς (6 Ε/Κ και 3 Τ/Κ) και δύο συμπρόεδροι με ισότιμο καθεστώς. Ίσως και κάποιος διακοσμητικός πρόεδρος. Σε ό,τι αφορά τον διορισμό των μελών του Υπουργικού, προτείνεται να μελετηθούν το ομοσπονδιακό σύστημα του Βελγίου (η κάθε κοινότητα Βαλόνοι και Φλαμανδοί διορίζουν τους υπουργούς τους), αλλά και της Βορείου Ιρλανδίας (το Υπουργικό Συμβούλιο της οποίας διορίζεται με βάση τα ποσοστά που καταλαμβάνουν τα κόμματα στις βουλευτικές). Εν τοιαύτη περιπτώσει, το πρόγραμμα διακυβέρνησης θα ανακοινώνεται μετά τη σύσταση της κυβέρνησης.
  Η νομοθετική εξουσία σε ομοσπονδιακό επίπεδο θα αποτελείται από ένα μόνο σώμα 36 ατόμων. Οι 24 θα είναι Ε/Κ και οι 12 Τ/Κ. Θα υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες για τη μειοψηφία.
• Επί του εδαφικού θα ισχύσουν οι χάρτες που κατέθεσαν οι δύο πλευρές στη Γενεύη το 2017.
• Θα καταργηθούν οι εγγυήσεις του 1960 και θα συζητηθεί η παρουσία ενός ελληνικού και ενός τουρκικού αγήματος στην Κύπρο για χρονικό διάστημα που θα αποφασισθεί.

Τι προσπαθεί να συγκεράσει η πρόταση των Βρετανών; Πρώτον, να ικανοποιήσει τη θέση των Τουρκοκυπρίων ότι είναι συνιδρυτές ενός νέου ομόσπονδου κράτους και ενδεχομένως ότι στο μέλλον εάν υπάρξουν προβλήματα έχουν νόμιμο δικαίωμα απόσχισης. Την ίδια στιγμή ωστόσο διατηρείται η εποικοδομητική ασάφεια, ώστε οι Ε/Κ να μπορούν να μιλούν για μετεξέλιξη, αφού η Κύπρος δεν χρειάζεται να υποβάλει ξανά αίτηση στον ΟΗΕ και την ΕΕ. Δεύτερον, προσεγγίζουν τη θέση του Προέδρου Αναστασιάδη για αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Τρίτον, υιοθετούν στα υπόλοιπα σημεία το πλαίσιο του Αντόνιο Γκουτέρες, όπως υποβλήθηκε στο Κραν Μοντανά το 2017.

Πιέσεις

Αν η πιο πάνω διατύπωση γινόταν αποδεκτή από την ελληνοκυπριακή πλευρά, οι πιέσεις επί της τουρκικής και τουρκοκυπριακής πλευράς ίσως αυξάνονταν σημαντικά, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους. Οι οποίοι αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορεί να γίνει αλά κάρτ προκαταβολική αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας των Τ/Κ πριν συμφωνηθούν όλα, όπως προνοεί η διαδικασία στο Κυπριακό. Ότι, δηλαδή, τίποτα δεν θεωρείται συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν όλα».

Το θέμα της κυριαρχικής ισότητας, ακόμα και όπως την ερμηνεύουν οι Τ/Κ, σε περίπτωση που θα υπάρξει μια λύση Αποκεντρωμένης Διζωνικής Ομοσπονδίας εντός της ΕΕ, δεν θα πρέπει να αποτελεί πλέον κυρίαρχο θέμα, σύμφωνα με διπλωματική πηγή. Αν η Κύπρος γίνει στο σύνολό της και λειτουργικά μέλος της ΕΕ, οποιαδήποτε απόπειρα απόσχισης ενός από τα δύο συνιστώντα κρατίδιά της θα αποτελεί ευρωπαϊκό πρόβλημα, όπως υπήρξε και στο αντίστοιχο πρόβλημα της Καταλονίας με την Ισπανία. Η θέση της Ευρώπης τότε υπήρξε σαφής: Όποιος αποχωρεί, φεύγει και από την ΕΕ. Αυτό θα προβληματίσει σίγουρα τους αποσχιστές, όπως προβλημάτισε και τους Καταλανούς. Από την άλλη, αν κάποιοι, είτε Ε/Κ είτε Τ/Κ επιθυμούν η κατάληξη στην Κύπρο να είναι η λύση δύο κρατών, η μόνη διέξοδος για να επιτευχθεί αυτό ειρηνικά και χωρίς συντήρηση του προβλήματος για άλλα 50 χρόνια είναι μέσω της λύσης Ομοσπονδίας εντός της ΕΕ. Η οποία, σε περίπτωση ανυπέρβλητων προβλημάτων, θα πάρει βελούδινο διαζύγιο. Ακόμα βέβαια και στην περίπτωση που δεν υπάρξει διάθεση απόσχισης και η Κυπριακή Ομοσπονδία εντός της ΕΕ αποδειχθεί δυσλειτουργική, όπως συμβαίνει π.χ. στο Βέλγιο μεταξύ Βαλόνων και Φλαμανδών, η κατάσταση θα είναι και πάλιν καλύτερη από το σημερινό status quo, το οποίο εγκυμονεί την πιθανότητα σύρραξης λόγω της απρόβλεπτης στάσης της Τουρκίας.

Με λίγα λόγια, η καλύτερη λύση στο Κυπριακό σήμερα είναι μέσω μιας λύσης αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, Ε/Κ και Τ/Κ να επιχειρήσουν εντός της ΕΕ, για πρώτη φορά σοβαρά, να συνυπάρξουν. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, τότε να έχουν δικαίωμα να αποχωρήσουν, με μία βέβαια σαφή προϋπόθεση: Αυτός που φεύγει, δεν επηρεάζει το καθεστώς αυτού που μένει στην ΕΕ.

Η Λουτ

Τα Ηνωμένα Έθνη διά της κ. Λουτ θα επιχειρήσουν επί των πιο πάνω λογικών να συγκεράσουν απόψεις σε μια προσπάθεια να επαναρχίσει διάλογος: Αποκλείοντας τα όσα περί δύο κρατών λέει ο Ερσίν Τατάρ και εισάγοντας στη συζήτηση της ίδρυσης ενός ομοσπονδιακού κράτους, το κεφάλαιο της κυριαρχικής ισότητας δύο ιδρυτικών κρατιδίων. Αυτό τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν ότι βρίσκεται εντός του πλαισίου των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και της εντολής του Αντόνιο Γκουτέρες. Την ίδια στιγμή, επαναφέροντας στο τραπέζι το σύνολο του πακέτου Γκουτέρες, ειδικότερα στα θέματα που απασχολούν τους Ε/Κ.

Η προσπάθεια πάντως σύμφωνα με διπλωματική πηγή δεν είναι καθόλου εύκολη, αν όχι και αδύνατη στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Κατ’ αρχάς, όπως σημειώνει στην τελευταία του έκθεση ο Αντόνιο Γκουτέρες η ρητορική και οι κινήσεις των δύο πλευρών στην Κύπρο δεν δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για διάλογο. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία ασχολείται με σοβαρότερα, κατά την εκτίμησή της θέματα, που έχουν να κάνουν με την ευρύτερη περιοχή και τον γεωπολιτικό ρόλο που θέλει να της αποδοθεί.

Το θέμα της λειτουργικότητας

Πάντοτε βέβαια θα υπάρχει στο τραπέζι το θέμα της λειτουργικότητας μιας ομοσπονδίας, το οποίο εγείρει με έντονο τρόπο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, η οποία έχει να κάνει με την τεράστια καχυποψία των δύο πλευρών. Που φτάνει στη διατύπωση ότι η κάθε πλευρά θα καταχράται δικαιώματα στις διαδικασίες για να επιβάλει τη θέλησή της.

Σαφέστατα, σε μια λύση θα χρειαστεί τεράστια καλή θέληση όλων των πλευρών, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχουν και τρεις ασφαλιστικές δικλίδες.

• Πρώτον, η αποκεντρωμένη ομοσπονδία από τη φύση της δίνει τεράστια ευελιξία στα δύο κρατίδια να λύνουν από μόνα τους τα του οίκου τους.
• Δεύτερον, η ένταξη στην ΕΕ σε ποσοστό πάνω από 80% επιβάλλει κοινές νομοθεσίες και ελέγχους στα δύο κρατίδια, και κυρίως τα θέματα της οικονομίας και της ιθαγένειας
• Τρίτον, η θέσπιση και λειτουργία ενός αντικειμενικού μηχανισμού επίλυσης διαφορών, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει όποια άλλα προβλήματα προκύψουν.

Οι 70χρονοι με μυαλό 12χρονου

Η πρόσφατη πυρκαγιά στο Τροόδος κατασβέστηκε. Ανέδειξε όμως μια άλλη πυρκαγιά που δεν σβήνει εδώ και 42 χρόνια. Αυτή είναι εσωτερική και κατακαίει τα σωθικά μας.
Αν το Κυπριακό –όπως μας λένε συνεχώς οι κύριοι Αναστασιάδης και Ακιντζί– μπορεί να λυθεί εντός του 2016, αν ισχύει η δήλωση του Μπαν Κι-μουν ότι θέλει περί το τέλος του 2016 να έρθει στην Κύπρο για να γιορτάσει την επανένωση, αν δηλαδή είμαστε τόσο κοντά σε μια λύση, τότε γιατί δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε να σβήσουμε μια πυρκαγιά που καίει το μεγαλύτερο δάσος μας; Το σπίτι μας!
Δεν θέλω με το κείμενο αυτό να διαγράψω τη μεγάλη καταστροφή στο Τρόοδος, τους δύο ηρωικούς νεκρούς δασοπυροσβέστες, τους δεκάδες τραυματίες και τους χιλιάδες επαγγελματίες και εθελοντές που εργάστηκαν για την κατάσβεσή της. Η πυρκαγιά του Τροόδους έσβησε.
Η πυρκαγιά ωστόσο του 1974 με τους χιλιάδες νεκρούς και αγνοουμένους, με τις εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, με τα εκατομμύρια θλιμμένα βλέμματα μπροστά στην εικόνα της διαμοιρασμένης μας πατρίδας δεν έσβησε ποτέ. Είναι εκεί και κατατρώει νυχθημερόν τις ψυχές μας, παραπλανά τη σκέψη μας αφήνοντας τέφρα και αποκαΐδια στον δρόμο των γενιών που έρχονται.
Γιατί οι ηγέτες μας δεν μπορούν να σβήσουν την πυρκαγιά του Κυπριακού; Υπάρχει μια φράση για αυτούς που «βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος». Προφανώς εφευρέθηκε για να δοξάζει τους στενοκέφαλους που εμμένουν στις λεπτομέρειες μιας κατάστασης χάνοντας με αυτόν τον τρόπο την ουσία, τη μεγάλη εικόνα, την ευρύτερη διάσταση των πραγμάτων. Το δέντρο στη δική μας περίπτωση είναι η πυρκαγιά στο Τρόοδος. Το δάσος είναι η επίλυση του Κυπριακού. Συνεκδοχικά, και παρακολουθώντας τη φορά των πραγμάτων, μετά λύπης μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι ούτε τον τίτλο του στενοκέφαλου δεν μπορούμε να απονείμουμε στους ηγέτες μας.
 Πραγματικοί ηγέτες
Μετά το 1945, Γαλλία και Γερμανία κλήθηκαν εκ των πραγμάτων να συνεργαστούν. Τους χώριζαν χιλιάδες εστίες φωτιάς: οι γαλλοπρωσικοί πόλεμοι του 1870, ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος του 1914, ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος του 1939, μερικά εκατομμύρια νεκροί, χαμένες πατρίδες, ένας απύθμενος ρεβανσισμός και μια τεράστια ιστορική προκατάληψη τουλάχιστον 5 γενεών.
Δεν χρειάστηκαν παρά μερικά χρόνια οι Σαρλ ντε Γκολ και Κόνραντ Αντενάουερ να αντικρίσουν την ομορφιά του δάσους. Να δουν τη μεγάλη εικόνα. Η γαλλογερμανική Συνθήκη Φιλίας, ή αλλιώς Συνθήκη των Ηλυσίων, υπεγράφη στις 22 Ιανουαρίου 1963 και ήρθε να γεφυρώσει διαφορές, μπροστά στις οποίες το Κυπριακό φαντάζει σχεδόν μηδαμινό. Ο Ντε Γκολ δεν πίστευε σοβαρά στην προοπτική της διακυβερνητικής συνεργασίας, απεναντίας κατατρυχόταν από έναν γαλλικό μεγαλοϊδεατισμό, που ήθελε τη χώρα του καταλύτη, αν όχι ρυθμιστή, στις σχέσεις Ανατολής και Δύσης εν μέσω Ψυχρού Πολέμου. Γι' αυτό και δεν ήθελε τους Βρετανούς στα πόδια του. Ο Αντενάουερ έβλεπε την εκκολαπτόμενη τότε ΕΟΚ ως το εφαλτήριο για την ολική επαναφορά της Γερμανίας στο διεθνές γίγνεσθαι, αλλά και ως ανάχωμα κατά της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία ήλεγχε την Ανατολική Γερμανία. Κάπου εδώ προέκυψε η θέαση του δάσους των κοινών τους συμφερόντων. Και οι δύο πολιτικές θα μπορούσαν να υπηρετηθούν μέσω μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο θεμέλιος λίθος αυτής της συμπόρευσης τέθηκε το 1958 μέσω της Συνθήκης της Ρώμης. Έκτοτε οι Γερμανοί και οι Γάλλοι δεν έχουν πολεμήσει ποτέ ξανά. Το αίμα σταμάτησε να ρέει ματώνοντας τα ανήσυχα νερά του Ρήνου. Αν κάτι ρέει άφθονο, είναι το γαλλικό κρασί στα τραπέζια των Γερμανών και η γερμανική μπίρα στα τσιμπούσια των Γάλλων. Ευτύχησαν βέβαια οι άνθρωποι μετά από μια στρατιά ηλιθίων ηγετών-πολιτικών στην πιο κρίσιμη καμπή, μετά τη λήξη του καταστροφικού Β' Παγκόσμιου Πολέμου, να έχουν δύο ηγέτες αποφασιστικούς. Οι οποίοι εφάρμοσαν στην πράξη τη γνωστή ρήση «προορισμός της ηγεσίας είναι η δημιουργία περισσότερων ηγετών και όχι οπαδών».
 Οι ουραγοί
Στην Κύπρο, κρίνοντας εκ των πραγμάτων, βρισκόμαστε ακόμα σε αναζήτηση ηγετών. Στόχος ενός ηγέτη είναι να προβλέπει και κυρίως να κινείται μερικά χρόνια μπροστά από τη μέση προσλαμβάνουσα παράσταση ενός μέσου πολίτη, όπως όλοι εμείς. Όλοι εμείς είναι λογικό να βλέπουμε το σήμερα και το αύριο. Να κοιτάζουμε πώς θα τα βγάλουμε πέρα με την οικονομική κρίση, πώς θα σπουδάσουμε τα παιδιά μας. Είναι επίσης λογικό να φοβόμαστε την κατοχή, την Τουρκία, τους ξένους στρατούς και τον πόλεμο μήπως ξανακτυπήσει την πόρτα μας.
Έχω την εντύπωση ότι στην Κύπρο οι ηγεσίες, ένθεν και ένθεν του οδοφράγματος, δεν κάνουν ούτε καν αυτό: ξυπνούν το πρωί και η πολιτική τους φιλοδοξία εξαντλείται στις 8 το βράδυ με ένα θριαμβικό ρεπορτάζ στα κανάλια για το πόσο μεγάλοι, πόσο ευαίσθητοι και λαμπροί υπήρξαν την ημέρα που πέρασε! Αύριο, έχει ο Θεός!
Ξέσπασε η πυρκαγιά στην Ευρύχου και ο Πρόεδρος ορθώς ανέτρεψε το πρόγραμμα που επιμελώς εκπονήθηκε για τους εορτασμούς του Κατακλυσμού: να φάει δηλαδή λοκουμάδες στις Φοινικούδες και να παίξει καζαντί στην επίχωση στη Λεμεσό. Για τις επόμενες τρεις μέρες κατασκήνωσε στη Γαλάτα για να συντονίζει το Κέντρο Επιχειρήσεων. Μαζί με τους 3 αρμόδιους υπουργούς πραγματοποίησε 20 συσκέψεις με τους αρμοδίους έως την Τετάρτη, οι οποίοι αντί να συντονίζουν την πυρκαγιά ενημέρωναν τον Πρόεδρο και τους υπουργούς ώστε να κάνουν δηλώσεις μετά στα ΜΜΕ. Το βράδυ στα δελτία οι τίτλοι έπεφταν βροχή: «Επί τόπου η κυβέρνηση», «Έρχονται 4 γαλλικά Καναντέρ με έκκληση του Προέδρου». Εν ολίγοις, εφήμερος πολιτικός θρίαμβος. Το ξύλο άρχισε μετά την Τετάρτη.
Από την άλλη, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, με περισσότερη πολιτική τακτική στο σκεπτικό του, έριξε την ιδέα της συμμετοχής των Τ/Κ στην κατάσβεση της πυρκαγιάς. Πολύ ορθή κίνηση, αν δεν εξυπηρετούσε πολιτικές σκοπιμότητες και αν ο ίδιος πριν από μερικούς μήνες επέτρεπε στα ε/κ μέσα πυρόσβεσης να βοηθήσουν στην κατάσβεση της φωτιάς στο Βαρώσι. Ο Ακιντζί θα ήταν ο πολιτικός που θέλουμε αν από μόνος του έλεγε: «Έχουμε 20 πυροσβεστικά οχήματα. Αφαιρέσαμε τα σήματα του ψευδοκράτους και ερχόμαστε να βοηθήσουμε ως Κύπριοι στο σβήσιμο της φωτιάς που καίει το κοινό μας δάσος». Δεν το έκανε και στη συνέχεια μας το έπαιζε και μεσάζων της Τουρκίας.

Το δέντρο, η καρέκλα και το χειροκρότημα
Κολλήσαμε βέβαια κι εδώ:
Το μέγα ερώτημα που τέθηκε και απασχόλησε τεράστια σύσκεψη στο υπουργείο Εξωτερικών είναι από πού θα εφορμούν τα τουρκικά ελικόπτερα. Βεβαίως, είπαν, από το αεροδρόμιο Λάρνακας, όπως έκαναν οι Γάλλοι, οι Ιταλοί και οι Ισραηλινοί. Έτσι οι Τούρκοι και θα κατασβέσουν τη φωτιά και θα αναγνωρίσουν την Κυπριακή Δημοκρατία που σταμάτησαν να αναγνωρίζουν από το 1964. Οι φωστήρες του ΥΠΕΞ πίστευαν ότι η Τουρκία θα εγκατέλειπε την πολιτική της στο Κυπριακό για να μας σβήσει την πυρκαγιά. Είμαστε τυχεροί που η φωτιά δεν έγειρε κατά τα Πλατάνια, γιατί σήμερα θα βρισκόταν στη Χιονίστρα.
Η Τουρκία ήθελε να επιχειρεί από την Τύμπου. Να βοηθήσουμε τους Ελληνοκυπρίους, να κερδίσουμε ανθρωπιστικούς πόντους διεθνώς, αλλά και να αναγνωριστεί εμμέσως πλην σαφώς το παράνομο κράτος του βορρά. Αν πραγματικά ήθελαν να βοηθήσουν και να κτίσουν ουσιαστικές γέφυρες, θα μπορούσαν να επιχειρούν από τις Βρετανικές Βάσεις. Ή, ακόμα, κατευθείαν από τη Μερσίνα σε συντονισμό με τις κυπριακές αρχές, αφού είναι λογικό κάποιος να τους δίνει τις συντεταγμένες ρίψης του νερού. Έτσι, θα μπορούσε και μία φορά ο φοβικός Ε/Κ να σκεφτεί: «Ρε, μήπως και έχουν αλλάξει οι Τούρκοι;»
Τελικά η φωτιά έσβησε, η ευκαιρία για μια ελπιδοφόρα συνεργασία χάθηκε και την Πέμπτη οι δύο ηγέτες ξεκίνησαν ξανά τις συνομιλίες για το Κυπριακό. Με την ίδια προκατάληψη, με την ίδια αμφιβολία, με πανομοιότυπες δεύτερες σκέψεις ότι δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε ο ένας τον άλλον.
Αν ασχολούνταν με κάτι τέτοια ο Ντε Γκολ και ο Αντενάουερ, δεν θα είχαμε ποτέ την ΕΕ. Η οποία κτίστηκε πάνω στα ματωμένα πεδία των μαχών του Β' Παγκοσμίου, αφού παραμερίστηκαν τα διπλωματικά πρωτόκολλα του παρελθόντος και απομακρύνθηκαν οι γελοίοι διπλωμάτες με τα παπιγιόν. Οι δύο χώρες πολέμησαν για 100 χρόνια για τον έλεγχο της Αλσατίας και της Λωραίνης και θα μπορούσαν να πολεμούν ακόμα 100. Αντί τούτου, έκτισαν μια πλατιά γέφυρα πάνω από τον Ρήνο: το πρωί οι Γάλλοι ψωνίζουν από το Κελ τρόφιμα και το βράδυ μαγειρεύουν και διασκεδάζουν με τους Γερμανούς.
Βέβαια, ας μην κατηγορούμε μόνο τους δικούς μας ηγέτες: με κάτι τέτοια ασχολήθηκε και ο λίγος Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος έθεσε ως προτεραιότητα την αναστροφή της κατακόρυφης πτώσης της τιμής της σαρδέλας στη δυτική Ουαλία και τώρα τρέχει να σώσει τη βρετανική λίρα που καταποντίζεται και τη Βρετανία που απειλείται με τριχοτόμηση. Αντί να παλέψει για τη βελτίωση της όντως προβληματικής ΕΕ τα τελευταία χρόνια, κατέφυγε σε ένα δημοψήφισμα, νομίζοντας ότι θα το κερδίσει, για να περισώσει έτσι τη θεσούλα τού πρωθυπουργού.
Με τον ίδιο τρόπο συνεχίζουμε κι εμείς εδώ στην Κύπρο, όπως τα τελευταία 42 χρόνια, αναζητώντας το δέντρο, αγωνιζόμενοι για μια καρεκλίτσα και ένα εφήμερο χειροκρότημα. Για το δάσος ούτε λόγος να γίνεται. Και δεν θα το βρούμε ποτέ ενόσω δεν μπορούμε να συνεργαστούμε για την κατάσβεση μιας πυρκαγιάς που κατά λάθος ξεκίνησε από τα χέρια ενός 12χρονου. Ο 12χρονος βέβαια κάποια στιγμή θα μεγαλώσει και ίσως γίνει ένας λαμπρός περιβαλλοντιστής. Το μεγάλο μας πρόβλημα στην Κύπρο δεν είναι 12χρονοι. Είναι οι 70χρονοι που συμπεριφέρονται σαν 12χρονοι. Αυτοί δεν έχουν καμιά προοπτική!

Καιρός να φτύσουμε το παρελθόν

Στην Κύπρο, σε σχέση με το Κυπριακό έχουμε αναπτύξει διαχρονικά ένα ανυπέρβλητο ταλέντο. Καταφέρνουμε πάντοτε να αναδεικνύουμε τα λιγότερο σημαντικά καθιστώντας τα κυρίαρχα, ενώ την ίδια στιγμή χάνουμε τα σημαντικά και την ουσία.

Δύο παραδείγματα νομίζω είναι αρκούντως ικανοποιητικά:

Θεωρούμε, οι Ελληνοκύπριοι, ότι η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας -σε αντίθεση με τη λογική των Τ/Κ περί παρθενογένεσης- είναι θέμα κυρίαρχο και εκ των ων ουκ άνευ. Το θέμα έχει κάποια νομική σημασία, αλλά επί της ουσίας καμία. Οι Ε/Κ θέλουν μετεξέλιξη, λένε, για να μην μπορεί να αποσχισθεί στο μέλλον η τ/κ κοινότητα, κάτι που θα μπορούσε νομικά να γίνει, αν δύο ίσα συνιστώντα κρατίδια συγκροτούσαν την ομοσπονδιακή Κύπρο. Ένας αφελής βέβαια θα μπορούσε να ρωτήσει: κι αν σε μερικά χρόνια σφαχτούμε και πάλιν μεταξύ μας, δεν θα υπάρξει απόσχιση των Τ/Κ; Κανένας επίσης δεν σκέφτηκε και το αντίστροφο: τι θα γίνει αν θελήσουμε εμείς να αποσχιστούμε; Η αντιπαράθεση εδώ θυμίζει κάποιους που θέλουν να κληρονομήσουν το παρελθόν των αποτυχημένων, ούτως ή άλλως, Συμφωνιών του 1960, και όχι να ονειρευτούν το μέλλον.
Έχουμε αναγάγει τις τουρκικές εγγυήσεις σε κυρίαρχο θέμα και μερικοί είναι έτοιμοι να δώσουν τα πάντα για να μην υπάρχει Τούρκος στρατιώτης στην Κύπρο, έστω για ένα διάστημα π.χ. 5 χρόνων. Τώρα θα μου πείτε, ποιος θέλει εγγυήσεις; Κανένας. Αν όμως για τις εγγυήσεις θα πρέπει να δώσουμε την εκ περιτροπής προεδρία, κριτήρια υπέρ του χρήστη στο περιουσιακό, και να χάσουμε τη Μόρφου, δεν ξέρω αν αξίζει τον κόπο να δώσουμε αυτή τη μάχη. Και πάλιν χάνουμε την ουσία, διότι οι τουρκικές εγγυήσεις εντός της ΕΕ θα είναι καθόλα τυπικές έως ανύπαρκτες. Έστω, όμως, ότι καταφέρνουμε να απαλλαγούμε από αυτές. Αν σε λίγα χρόνια (το επαναλαμβάνω) σφαχτούμε και πάλιν μεταξύ μας, δεν θα υπάρξει και πάλιν επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο;
　

Η μεγάλη εικόνα

Ουδείς πιστεύει ότι η λύση του Κυπριακού, αν έλθει εντός του 2016, θα είναι ένα εύκολο εγχείρημα. Θα είναι ωστόσο μια βατή προσπάθεια, διότι το σενάριο της επανένωσης θα εκτυλιχθεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ας δούμε τη μεγάλη εικόνα:

Για πρώτη φορά μετά το 1571, όταν πάτησαν το πόδι τους οι Οθωμανοί στην Κύπρο, η τ/κ κοινότητα δεν θα είναι απόλυτα ελεγχόμενη από την Τουρκία. Με λίγα λόγια, δεν θα μπορεί με την ίδια ευκολία να χρησιμοποιείται ως στρατηγική μειονότητα στην Κύπρο, είτε από τους Τούρκους είτε από τους Άγγλους. Οι Τ/Κ θα αναγκασθούν να λειτουργήσουν μέσα σε ένα πολυπολιτισμικό ευρωπαϊκό πλαίσιο χωρίς να απειλείται η ταυτότητά τους και χωρίς να έχουν ανάγκη από πάτρωνες.
Για πρώτη φορά μετά το 1974 θα αρχίσει να εφαρμόζεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο σε ολόκληρη την Κύπρο με τις τέσσερις βασικές ελευθερίες να δίνουν την προοπτική μιας ουσιαστικής, ελεγχόμενης και ταυτόχρονα λειτουργικής επανένωσης της χώρας μας. Με ξεκάθαρες ζώνες στο εδαφικό και με ουσιαστική ρύθμιση του περιουσιακού.

Τα άλλα σενάρια

Εν ολίγοις, αναλόγως του πώς θα καταφέρουμε να λειτουργήσουμε τα επόμενα χρόνια όλοι μας, Ε/Κ και Τ/Κ, θα είμαστε υποχρεωμένοι να λειτουργήσουμε ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όποιο success story ή όποια αποτυχία μάς προκύψει θα είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα ή ευρωπαϊκή επιτυχία.

Αν αποτύχουμε, θα καταλήξουμε μια χώρα όπως η Τσεχοσλοβακία. Θα μας προκύψει ένα βελούδινο διαζύγιο τύπου Τσεχίας - Σλοβακίας και θα αναγκαστούμε να πορευτούμε πλάι-πλάι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αν έχουμε προβλήματα, μπορεί να καταντήσουμε όπως το Βέλγιο. Όπου Βαλόνοι και Φλαμανδοί κάποτε έχουν κοινή κυβέρνηση και κάποτε όχι. Επιβιώνουν, όμως, γιατί έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν κοινά συμφέροντα.
Αν πετύχουμε, θα μπορέσουμε να γίνουμε ένα Λουξεμβούργο, το οποίο αποτελεί κέντρο υπηρεσιών για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο οποίο κατοικούν σήμερα Γάλλοι, Γερμανοί, Πορτογάλοι και κάθε λογής ...Άλλοι.
　

Η στασιμότητα

Με λίγα λόγια, το να παραμείνουμε ως έχουμε δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σενάριο για losers. Οι Ε/Κ θα παλεύουν για τα επόμενα 50 χρόνια ώστε να βγουν από την οικονομική κρίση και οι Τ/Κ θα παραμείνουν τσογλάνια του κάθε πρέσβη τοποτηρητή που θα στέλνει η Τουρκία στην κατεχόμενη Λευκωσία. Αντίθετα, αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας, αν μάθουμε από τα λάθη μας, αν βρούμε έναν λογικό συμβιβασμό που δεν θα αφήνει νικητές και ηττημένους, αν φτύσουμε το παρελθόν και αν χαμογελάσουμε με αισιοδοξία στο μέλλον, μπορεί να έχουμε τύχη. Μέχρι στιγμής και οι δύο κοινότητες τιμούν τους ήρωες του παρελθόντος που, έστω χωρίς να το θέλουν ή χωρίς να το ξέρουν, μας διχάζουν. Η Κύπρος σήμερα χρειάζεται τους ήρωες του μέλλοντος. Που θα μας ενώνουν και θα μας εμπνέουν για όσα ωραία έρχονται.

Η Κύπρος μπροστά στην Ελευθερία

Πότε θα αναγνωρίσουμε ότι μπορούμε να σταθούμε και στις δικές μας δυνάμεις; Όχι, δεν είμαστε υπερδύναμη, ούτε ο ομφαλός της Γης, ούτε καθορίζουμε τα οποιαδήποτε εμπλεκόμενα συμφέροντα στην περιοχή μας ή αλλού.

Κάποιος στέκεται στα δικά του πόδια και με πολύ λιγότερα. Αν π.χ. αντιλαμβάνεται το μέγεθός του, αν αναγνωρίζει τα λάθη του, αν συγχωρεί κι αν τείνει αποφασιστικά το χέρι του αναζητώντας συνεργασία με τους γύρω του, αρχίζοντας πρώτα από το σπίτι του, ναι τότε μπορεί. Είναι καιρός για ενδοσκόπηση.

　

Δεν χρειάζονται πολλά εφόδια γι’ αυτό. Μια καρφίτσα να τρυπήσουμε τη φούσκα που μας περιβάλλει. Ο κρότος και μόνο από το σπάσιμό της θα μας αφυπνίσει, ανοίγοντας δρόμους ελευθερίας για να δούμε την Κύπρο του κόσμου:

Εν αρχή, φτάνει πια σε καιροσκοπικές αναλύσεις και αναγνώσεις του διεθνούς περιβάλλοντος, αλλά κυρίως στην εμμονή σε αστεία στερεότυπα και στην ευχή περί επιβίωσης του κυπριακού ελληνισμού ή των Τουρκοκυπρίων που δεν είναι Τούρκοι αλλά Κύπριοι και ακούνε μόνο την Τηλλυρκώτισσα. Μια ματιά στη ρευστή περιοχή μας, στις κατεδαφισμένες πόλεις της Συρίας και του Ιράκ, τις υπερχειλίζουσες από πρόσφυγες Ελλάδα, Ιορδανία, Τουρκία και Λίβανο και μια δόση ανθρωπισμού ίσως άλλαζε το μότο μας. Στην περιοχή μας δεν χρειάζεται να σώσουμε ούτε τον τουρκισμό, ούτε τον ισλαμισμό, ούτε τον χριστιανισμό, ούτε τον ελληνισμό. Τον άνθρωπο οφείλουμε να προστατέψουμε, ο οποίος μάλλον κινδυνεύει να εκλείψει ως είδος, όπως και τα αμπελοπούλια.

　

Η ιστορία

Κάθε φορά που χάνομαι, βυθίζομαι για λίγο την Ιστορία προσπαθώντας εκ του ασφαλούς(;) να κατανοήσω τα σημερινά πάθη των ανθρώπων. Η Ιστορία απαριθμεί χιλιάδες αδικίες και καταγράφει ατέλειωτες φιλοδοξίες οι οποίες κατά κανόνα επιπλέουν σε σχεδίες πάνω σε ποταμούς αιμάτων. Όσο το παρόν δεν μαθαίνει από το παρελθόν, οι ποταμοί θα συνεχίζουν να εκβράζουν πτώματα στις ακτές μας, στις αυλές μας.

Οι Ευρωπαίοι και εν γένει οι Δυτικοί κάτι έμαθαν για τους εαυτούς τους και έτσι προχώρησαν. Ίσως γι’ αυτό εδώ και 65 χρόνια σταμάτησαν να θυσιάζονται στα ηπειρωτικά πεδία των μαχών. Μένει τώρα να μάθουν και για τους γύρω τους. Με πρώτο και κύριο να αναλογισθούν τις δικές τους ευθύνες, αν θέλουν βέβαια να αντιληφθούν και να αποκλείσουν νέες ανθρωποθυσίες στο Παρίσι, στη Μαδρίτη, στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη. Θα το κάνουν αν δεν επιθυμούν να επιστρέψουν στη φεουδαρχία των ιπποτών με τους κόκκινους σταυρούς. Αν θέλουν να σώσουν τη δημοκρατία για την οποία περηφανεύονται.

Οι Ρώσοι έχουν ακόμα πολλά να μάθουν. Πρώτο και καλύτερο ότι ο Πούτιν δεν είναι άτρωτος, ούτε προϊόν διαχρονικής κλωνοποίησης, αλλά ένας κοινός δικτάτορας, ο οποίος οδηγεί έναν ολόκληρο λαό στην εξαθλίωση. Κάποιοι άκουσαν τις προχθεσινές του δηλώσεις και έσπευσαν να προφητεύσουν το τέλος της Τουρκίας. Προσωπικά είδα έναν άνθρωπο σε αδιέξοδο. Σήμερα η Ρωσία ακόμα ζει το δόγμα της Μεγάλης Αικατερίνης για κάθοδο της Ρωσίας στις θερμές θάλασσες σε ανταγωνισμό με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις. Αν κρίνουμε από τη Σύνοδο για το Κλίμα στο Παρίσι, σε μερικά χρόνια θερμές θάλασσες θα λογίζονται η Βαλτική και ο Αρκτικός ωκεανός. Η Μεσόγειος θα κοχλάζει δοξάζοντας τις αγκυλώσεις τής βιομηχανικής επανάστασης.

Οι Τούρκοι και οι Ισραηλινοί δεν διαφέρουν και πολύ σε ό,τι αφορά τις πολιτικές τους. Και οι δύο χώρες κατατρύχονται από ιστορικές ανασφάλειες, αισθάνονται περικυκλωμένες και είναι επιθετικές. Εξαιτίας αυτής της πολιτικής η Τουρκία βρίσκεται σε αντιπαράθεση με όλους τους γείτονές της, ακόμα και με μειονότητες, ενώ το Ισραήλ έχει πάντα τον φόβο ότι θα δεχθεί ομαδική επίθεση από 200 εκατομμύρια Άραβες για να το κατασπαράξουν. Ποιος είναι ο πραγματικός τους εχθρός; Η αυτοκριτική. Αν το κάνουν, πρέπει να αλλάξουν και αυτό το φοβούνται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο εξωτερικό εχθρό.
　

Μικρογραφία

Όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο, η Κύπρος είναι μια θλιβερή μικρογραφία όλων των πιο πάνω. Είμαστε Ευρωπαίοι, λατρεύουμε τους Ρώσους, θέλουμε συμμαχία με το Ισραήλ γιατί δεν έδειξε διάθεση να μας επιτεθεί, δεν θέλουμε να ακούσουμε για Τουρκία γιατί μας επιτέθηκε, γίναμε στο παρελθόν Συρία και Ιράκ, είχαμε χιλιάδες πρόσφυγες και ξεριζωμένους, έπαιξαν μαζί μας όλες οι ξένες δυνάμεις, αλλά δεν μάθαμε τίποτα.

　

Δεν μπορέσαμε ποτέ να δούμε τη μεγάλη εικόνα. Ούτε οι Ελληνοκύπριοι ούτε οι Τουρκοκύπριοι. Ότι δηλαδή η λύση του προβλήματός μας, αυτού που αποκαλούμε τόσα χρόνια «το Κυπριακό», θα μας λυτρώσει πρώτα και κύρια σε προσωπικό επίπεδο και αργότερα σε πολιτικό. Ότι θα μας απαλλάξει από τη μονοθεματικότητά μας, από την έμπλεο στερεοτύπων σκέψη μας, από τους φόβους μας, από τη δουλική υποταγή μας προς την εκάστοτε εξουσία. Για να απαλλαγούμε από τα πάθη μας πρέπει βέβαια πρώτα να αλλάξουμε. Αυτός είναι ο μεγάλος μας φόβος, Ο φόβος, όπως έλεγε και ο Έριχ Φρομ, μπροστά στην Ελευθερία.

Η τακτική Ακιντζί και η απάντηση Αναστασιάδη

Ο Νοέμβριος θα κρίνει κατά πόσο θα υπάρξει λύση στο Κυπριακό ή αν η συζήτηση του προβλήματος θα πάρει μια ακόμα αναβολή για το καλοκαίρι του 2016. Όλα θα κριθούν, σύμφωνα με ενημερωμένες πηγές, από τη συζήτηση κυρίως στο περιουσιακό, πάντα βέβαια σε συνάρτηση με το εδαφικό. Τα υπόλοιπα θέματα, όπως τα κεφάλαια της διακυβέρνησης, της νομοθετικής εξουσίας, της οικονομίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι μεν σε βάθος επεξεργασμένα αλλά δεν κλείνουν αφού, όπως έχει καταγραφεί και στο κοινό ανακοινωθέν, τίποτε δεν έχει συμφωνηθεί εάν όλα δεν έχουν συμφωνηθεί. Στο πλαίσιο της ίδιας λογικής θα συζητηθούν και οι εγγυήσεις.

Το περιουσιακό
Το θέμα των περιουσιών, όπως αυτό αναδύεται μέσα από τις δύσκολες διαπραγματεύσεις Μαυρογιάννη - Ναμί, έχει δύο βασικές πτυχές. Η πρώτη αφορά την ουσία του και η δεύτερη είναι περισσότερο επικοινωνιακή. * Επί της ουσίας το περιουσιακό είναι ένα καθαρά εσωτερικό πρόβλημα που δημιούργησε ο χρόνος και πλέον αφορά τον ορισμό των όρων "ιδιοκτήτης" και "χρήστης". Το θέμα είναι περίπλοκο παρά την προσπάθεια κάποιων -κυρίως στην ε/κ πλευρά- να το απλουστεύσουν. Η τ/κ πλευρά επί του θέματος αυτού για σκοπούς διαπραγμάτευσης έχει υπαναχωρήσει στις πάγιες θέσεις Ντενκτάς. Θέλει το τ/κ συνιστών κρατίδιο να λειτουργεί ως καθαρή ζώνη με τους Τ/Κ να αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού, αλλά και να κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό του εδάφους. Στο θέμα του πληθυσμού τα πράγματα είναι απλά. Οι Τ/Κ θέλουν να ζήσουν ως κοινότητα και σ' αυτό εξάλλου έχουν καταλήξει και οι συμφωνίες Μακαρίου - Ντενκτάς το 1977 για δύο αυτοδιοικούμενες περιφέρειες. Το πρόβλημα έγκειται στις περιουσίες, με δεδομένο ότι στο τ/κ ομόσπονδο κρατίδιο το συντριπτικό ποσοστό γης ανήκει στους Ε/Κ. Αυτό το πρόβλημα ο κ. Ακιντζί επιχείρησε τις τελευταίες βδομάδες στο τραπέζι των συνομιλιών να το λύσει όχι μέσα από συμφωνημένα κριτήρια αλλά μέσα από μια συνολική συμφωνία για έλεγχο του 70% της γης από τους Τ/Κ. Ήταν φυσικό να υπάρξουν αντιδράσεις, γιατί κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό από τους Ε/Κ στο πλαίσιο των δημοψηφισμάτων.

Σε αυτή τη λύση σταδιακά άρχισαν να αντιδρούν και οι ίδιοι οι Τ/Κ αφού στην πράξη δεν θα μπορούν να πωλούν περιουσίες τους αν το επιθυμούν. * Κάπου εδώ ξεκινά και το επικοινωνιακό κομμάτι του περιουσιακού. Η ε/κ πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων υποστήριξε ότι θα πρέπει να ολοκληρωθούν τα κριτήρια του περιουσιακού με γνώμονα τις αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, διατηρώντας τα δικαιώματα της επανεγκατάστασης, της ανταλλαγής και της αποζημίωσης στην ευχέρεια των ιδιοκτητών. Σε τέτοια περίπτωση οι περιουσίες οι οποίες μπορεί να περιέλθουν υπό τον έλεγχο Τ/Κ μπορεί να ξεπεράσουν και το 70% που ο Μουσταφά Ακιντζί ζήτησε να κατοχυρωθεί για την τ/κ πλευρά. Ο λόγος είναι απλός και έχει να κάνει με την απροθυμία των Ε/Κ να ζήσουν υπό τ/κ διοίκηση, οπότε θα προτιμήσουν την ανταλλαγή και την αποζημίωση. Με λίγα λόγια ο Αναστασιάδης πρότεινε τη λύση να τη δώσει ρεαλιστικά η ίδια η ζωή και η οικονομία, όχι a priori οι νομοθέτες.

Η τακτική

Στην προσπάθειά του πάντως να πετύχει τον κύριό του στόχο ο κ. Ακιντζί, που δεν είναι άλλος από την τοποθέτηση οροφής στις περιουσίες στο τ/κ συνιστών κρατίδιο, έκανε ακόμα ένα βήμα διεκδικώντας οροφή για τους Ε/Κ ακόμα και σε ό,τι αφορά τις τέσσερις βασικές ελευθερίες, όπως αυτές προνοούνται από το κοινοτικό κεκτημένο. Αυτό παραλίγο να προκαλέσει σύρραξη στην τελευταία συνάντηση των δύο ηγετών, με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να αναζητεί... τασάκια. Ο κ. Ακιντζί υποστήριξε ότι με την πάροδο του χρόνου οι Ε/Κ που θα εργάζονται ή θα ενοικιάζουν σπίτια στον βορρά μπορεί να διεκδικήσουν και να κερδίσουν την εσωτερική ιθαγένεια του τ/κ συνιστώντος κρατιδίου, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί η πληθυσμιακή αναλογία και να διαβρωθεί η πολιτική ισότητα των Τ/Κ.

Το επιχείρημα αυτό όχι μόνον δεν ευσταθεί, απεναντίας δημιουργεί και τεράστιες αγκυλώσεις στην ανάπτυξη του ίδιου του τ/κ συνιστώντος κρατιδίου:

* Σε ό,τι αφορά την αλλοίωση της πληθυσμιακής αναλογίας το επιχείρημα δεν ευσταθεί γιατί η συμφωνία για πολιτική ισότητα εξυπακούει ότι οι Τ/Κ ποτέ δεν θα γίνουν μειοψηφία στον βορρά. Με λίγα λόγια υπάρχει συμφωνημένη οροφή στην απόδοση εσωτερικής ιθαγένειας και στα δύο συνιστώντα κρατίδια.

 * Αν επιβληθούν οροφές στις τέσσερις βασικές ελευθερίες, αυτές δεν θα αφορούν μόνον τους Ε/Κ (που ούτως ή άλλως, όπως εξήγησε και ο κ. Βαν Νούφελ, απαγορεύεται σε πολίτες της ίδιας χώρας) αλλά τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και πολίτες τρίτων χωρών. Οπότε πώς μπορεί το τ/κ συνιστών κράτος να προσελκύσει επενδυτές;

Ο Νοέμβριος
Με τις θέσεις Μουσταφά Ακιντζί, οι οποίες διατυπώθηκαν περισσότερο για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης λόγω των αρνητικών αποτελεσμάτων κάποιων δημοσκοπήσεων αλλά και των σφοδρών επικρίσεων των εθνικιστών ότι "τα έδωσε όλα στους Ελληνοκύπριους", διαφωνεί διακριτικά και ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ ο οποίος παραπέμπει στις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν το 2008 με τον Δημήτρη Χριστόφια. Η τακτική Ακιντζί, πάντως, θα ξεδιπλωθεί μετά τις τουρκικές εκλογές και θα ξεκαθαρίσει όλο τον μήνα Νοέμβριο όταν εντατικοποιηθούν οι συνομιλίες.

Εκτίμηση πολλών αναλυτών είναι ότι ο Τ/Κ ηγέτης επιμορφώνεται σταδιακά γύρω από το κοινοτικό κεκτημένο και ότι αυτό που θα επιδιώξει μέχρι τέλους είναι η διαμόρφωση τέτοιων κριτηρίων στο περιουσιακό τα οποία στην ουσία θα ευνοούν τον Τ/Κ χρήστη στον βορρά σπρώχνοντας τον Ε/Κ ιδιοκτήτη να προτιμήσει την ανταλλαγή και την αποζημίωση. Η τ/κ αυτή πρακτική είναι κατανοητή αν την εξηγήσει κανείς ιστορικά αντιλαμβανόμενος τις πάγιες ανασφάλειες των Τ/Κ αλλά και το μεγάλο κόμπλεξ τους έναντι των Ε/Κ. Αν η τακτική Ακιντζί τελεσφορήσει, σαφέστατα από αυτήν θα ευνοηθούν και οι 40.000 Ε/Κ χρήστες τ/κ περιουσιών στον νότο οι οποίοι ήδη άρχισαν να

αγωνιούν για το καθεστώς κυριότητας της γης που κατέχουν από το 1974.

Την ίδια στιγμή, βέβαια, αυτή η τακτική Ακιντζί επιτρέπει στον Νίκο Αναστασιάδη να σκληρύνει τη στάση του σε ό,τι αφορά τα εδάφη τα οποία θα επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση. Το εδαφικό και η επιστροφή όσο το δυνατόν περισσότερων προσφύγων θα καταστήσει το περιουσιακό λιγότερο επώδυνο. Αυτό πρέπει να το έχει σοβαρά υπ' όψιν του ο κ. Ακιντζί, σε διαφορετική περίπτωση η λύση δεν θα μπορεί να περάσει σε δημοψήφισμα από τους Ε/Κ.

Η λύση του Κυπριακού και κάποιοι γραφικοί δημοσιογράφοι

Τόσο ο Νίκος Αναστασιάδης όσο και ο Μουσταφά Ακιντζί έχουν ενώπιόν τους σοβαρές δημοσκοπήσεις που καταδεικνύουν ότι ποσοστό πέραν 90% των πολιτών αναμένουν, επιθυμούν ή και επιδιώκουν λύση του Κυπριακού μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο κόσμος γενικώς έχει μπουχτίσει. Ειδικότερα οι Ε/Κ πρόσφυγες είναι αγανακτισμένοι γιατί εδώ και 41 χρόνια δεν γνωρίζουν τι θα γίνει με τα σπίτια και τις περιουσίες τους. Θα επιστρέψουν, θα αποζημιωθούν, θα τα ανταλλάξουν; Ακόμα χιλιάδες Τουρκοκύπριοι κατοικούν εγκλωβισμένοι σε ε/κ σπίτια στον βορρά και αναρωτιούνται: είναι δικά μου ή όχι; Να τα επιδιορθώσω, να τα ανακαινίσω ή όχι; Οι Τ/Κ της Μόρφου επίσης έχουν ένα ακόμα δίλημμα: Πού να θάψουν τους νεκρούς τους; Στη Μόρφου ή στη Λευκωσία; Μέχρι πρόσφατα τους έφερναν στη Λευκωσία, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των Τ/Κ στη Μόρφου το 2004 ψήφισαν η πόλη να επιστραφεί στους Ε/Κ Μορφίτες.

Ο χρόνος

Με λίγα λόγια όλοι αναγνωρίζουν τις επιπτώσεις, τις αγκυλώσεις και τις επιπλοκές που επιφέρει ο χρόνος και αν δεν με πιστεύετε, ας ερωτηθούν οι δύο διαπραγματευτές οι οποίοι αυτή τη στιγμή προσπαθούν να βρουν λύση στην επίλυση του περιουσιακού. Μέχρι στιγμής έχουν δημιουργήσει 24 κατηγορίες περιουσιών και κάτω από την κάθε μία καταγράφουν δεκάδες κριτήρια για το πώς η περιουσία αυτή θα τύχει διαχείρισης. Ακόμα και να συμφωνήσουν στις εκκλήσεις κάποιων πολιτών ότι η καλύτερη λύση είναι ο κάθε Κύπριος να επιστρέψει στο σπίτι του όπως ήταν το 1974, σας διαβεβαιώ ότι δεν θα έβρισκαν λογαριασμό για πολλούς λόγους: Λόγους που έχουν να κάνουν με την εξεύρεση εργασίας των πολιτών, σχολείων για τα παιδιά τους, κοινωνικής συναναστροφής, αίσθησης ασφάλειας κ.λπ. Λόγους που παραπέμπουν δηλαδή στη θέση ότι μια κοινωνία δεν λειτουργεί μέσα από σπίτια και χωράφια μόνον, αλλά κυρίως μέσα από την καθημερινή οργανωμένη διαβίωση των ανθρώπων. Οι ρίζες, με λίγα λόγια, δεν διαμορφώνονται από τη μια μέρα στην άλλη αλλά μέσα από τον χρόνο. Δυστυχώς όλα αυτά τα χρόνια ήμασταν ακίνητοι από τον χρόνο, ασυγκίνητοι. Ήμασταν ανίκητοι αλλά χάσαμε κι οι δυο:

• Στον νότο σήμερα υπάρχουν μερικές δεκάδες χιλιάδες Ε/Κ πρόσφυγες που μέσα από προγράμματα αυτοστέγασης έκτισαν τα σπίτια τους πάνω σε τ/κ γη. Αυτοί οι άνθρωποι είναι έτοιμοι σήμερα να παραδώσουν τα σπίτια τους και να μεταβούν στον βορρά στα σπίτια των γονιών τους, αν τους επιτραπεί; Κάποιοι από αυτούς λένε ναι, οι περισσότεροι θέλουν ανταλλαγή ή αποζημιώσεις.
•  Στον βορρά υπάρχουν μερικές χιλιάδες Τ/Κ Λεμεσιανοί (ίδρυσαν μάλιστα και δική τους τράπεζα, καθότι οι Λεμεσιανοί είναι παντού και πάντοτε τοπικιστές). Όταν τους ρωτάς, όμως, αν θέλουν να επιστρέψουν στη Λεμεσό στον γνωστό τουρκομαχαλά, ελάχιστοι κουνούν το κεφάλι τους καταφατικά. Θέλουν ανταλλαγή ή αποζημίωση, επειδή, όπως λένε, φοβούνται να επιστρέψουν.

Αυτό στην πράξη τι σημαίνει; Ότι όταν λέμε επανένωση εννοούμε κατά κύριο λόγο τη δημιουργία ενός κράτους με μια κυβέρνηση, ένα νόμισμα, ένα εθνικό ύμνο και μια σημαία ... και βλέπουμε; Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, επανένωση μετά από 41 χρόνια διαχωρισμού, αυτό ακριβώς σημαίνει σήμερα. Αυτό σημαίνει ακόμα και για περιοχές που θα επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση, αφού ελάχιστοι Ε/Κ θα είναι σε θέση να ξηλώσουν άμεσα τις ζωές τους για να μεταβούν στο κατεστραμμένο Βαρώσι, στη Μόρφου, σε κάποια χωριά της Μεσαορίας ή της Καρπασίας. Αυτό θα γίνει σταδιακά.

Αυτό ίσως που μπορεί να γίνει πιο άμεσα είναι αυτό που δεν αναμένεται: Δηλαδή ένας Ε/Κ να αγοράσει εξοχικό στην Κερύνεια ή ένας Τ/Κ στην Πάφο ασκώντας τα δικαιώματά του ως Ευρωπαίος πολίτης σε μια ευρωπαϊκή επικράτεια στην οποία θα μετατραπεί ολόκληρη η Κύπρος.

Ο ρεαλισμός

Έχοντας υπόψη την πιο πάνω ρεαλιστική αποτίμηση, που καταγράφεται καθημερινά μέσα από συζητήσεις αλλά και από δημοσκοπήσεις, αναρωτιέται κανείς τι περιμένουν οι πολιτικές ηγεσίες των Ε/Κ και των Τ/Κ; Οι συνομιλίες εδώ και 10 μέρες έχουν παγώσει. Έως και τις αρχές Οκτωβρίου οι δύο ηγέτες θα βρίσκονται στη Νέα Υόρκη για να υπονομεύουν ο ένας τον άλλο σε ξένους ηγέτες και κέντρα αποφάσεων, δεν θα συναντηθούν μεταξύ τους, ενώ λόγω τουρκικών εκλογών ο κανονικός ρυθμός των συνομιλιών θα επανέλθει τον Νοέμβριο. Με λίγα λόγια η ε/κ ηγεσία, ως η ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, επιχειρεί να ενδυναμώσει την κρατική μας υπόσταση, ενώ η τ/κ να την αποδυναμώσει αναβαθμίζοντας το ψευδοκράτος. Στο παρελθόν όσο καιρό δεν το έκαναν αυτό οι ηγέτες, συνομιλούσαν μεταξύ τους για να μην τους επιρριφθεί η ευθύνη της αποτυχίας. Αυτή την τακτική είχαμε την ελπίδα ότι οι κύριοι Αναστασιάδης και Ακιντζί, θα την απέφευγαν.

Θα πρέπει βέβαια να ομολογήσουμε ότι προσπαθούν περισσότερο από οποιουσδήποτε άλλους, αλλά η προσπάθειά τους δεν είναι αρκούντως επιτυχής.

• Η τ/κ πλευρά λόγω εκλογών στην Τουρκία πάγωσε τις συνομιλίες για ένα δίμηνο, για να διαπιστώσει τις νέες ισορροπίες και να δει πώς θα πορευθεί. Κάποιοι λένε ότι φοβήθηκε τις αντιδράσεις των γκρίζων λύκων.
• Η ε/κ πλευρά κινδυνεύει με τη νέα χρονιά να παγιδευθεί μέσα στη ρητορική των βουλευτικών εκλογών και στον φανατισμό των μικρών κομμάτων του Κέντρου. Σκεφτείτε τι θα γίνει αν αμοληθούν 500 υποψήφιοι στους καφενέδες.

Το μομέντουμ υπήρχε και θα υπάρχει ακόμα για λίγο. Αν οι δύο ηγέτες δεν το εκμεταλλευθούν, τότε πάμε για νέα άτυπα χρονοδιαγράμματα, όπως ακούγεται, για του χρόνου τέτοιο καιρό. Αλλά και πάλιν τα ίδια θα έχουμε. Του χρόνου τέτοιο καιρό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να μεταβεί στη Νέα Υόρκη να υπερασπισθεί την υπόσταση της αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο δε Τ/Κ ηγέτης επίσης θα μεταβεί στη Νέα Υόρκη να προασπισθεί τα δίκαια των Τ/Κ. Ανακυκλώνοντας τα ίδια και τα ίδια εδώ και δεκαετίες. Επιτρέποντας να περνά ο χρόνος, να εμπεδώνονται η διαίρεση και τα τετελεσμένα. Επιτρέποντας να υπερισχύουν οι εθνικιστές, οι φοβικοί και αυτοί που δεν μπορούν να φαντασθούν μια όμορφη χώρα τα επόμενα 20 χρόνια. Με αποτέλεσμα κάποιοι γραφικοί  τύποι, σαν του λόγου μου, να αναμένουν ότι σε αυτή τη χώρα θα βρεθούν κάποιοι στιβαροί ηγέτες οι οποίοι επιτέλους θα αναλάβουν τις ευθύνες τους έναντι του κυπριακού λαού.     

Πώς αλλάζει η συζήτηση στο Κυπριακό;

 

Βήμα-βήμα, και μέσα από τη συναντίληψη που κτίζουν, ο Νίκος Αναστασιάδης και ο Μουσταφά Ακιντζί ευελπιστούν ότι ίσως και εντός του φθινοπώρου θα είναι σε θέση να παρουσιάσουν στον κυπριακό λαό, Ε/Κ και Τ/Κ, ένα 

Αυτό σημαίνει επίσης ότι η επίλυση του περιουσιακού είναι ένα πρότζεκτ το οποίο ίσως χρειασθεί 10 χρόνια να ολοκληρωθεί, ανεξαρτήτως εάν το πρόβλημα θα βρίσκεται εντός της ε/κ πολιτείας ή της τ/κ

συνολικό σχέδιο λύσης. Το σχέδιο δεν θα ονομάζεται ούτε Γκάλι, ούτε Ανάν, ούτε Μπαν Κι-μουν. Θα είναι κυπριακής ιδιοκτησίας σχέδιο, το οποίο αν τελικά τελεσφορήσει θα φέρει την ονομασία σχέδιο Αναστασιάδη - Ακιντζί. Βεβαίως υπάρχει ακόμα απόσταση από ένα τέτοιο ενδεχόμενο, με τις διαπραγματεύσεις να κινούνται πλέον εντατικά και σε βάθος σε όλα τα κεφάλαια με στόχο την επίτευξη αρχικά κάποιων σημαντικών συγκλίσεων, οι οποίες σιγά-σιγά αποκρυσταλλώνονται σε ένα τρίχρωμης γραφής έγγραφο. Με μαύρο μελάνι αποτυπώνονται οι συγκλίσεις, με μπλε οι ε/κ θέσεις και με κόκκινο οι τ/κ. Όταν το μαύρο μελάνι κατακλύσει τις λευκές σελίδες του εγγράφου, τότε μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε λύση. 
Βεβαίως η διαδικασία αυτή δεν είναι σημερινή, αφού κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει τις έως τώρα συζητήσεις που έχουν γίνει και κυρίως το πολύ σημαντικό κεφάλαιο των συγκλίσεων Χριστόφια - Ταλάτ. Αν υπάρχει κάτι καινούργιο στη διαδικασία είναι ότι αυτή διαπνέεται από ένα καινούργιο πνεύμα, το οποίο έχει ανανεώσει τη συζήτηση στο Κυπριακό σε όλα σχεδόν τα κεφάλαια που έχουν συζητηθεί μέχρι σήμερα.

Το νέο πνεύμα

 Το καινούργιο στον νέο αυτό γύρο διαπραγματεύσεων στηρίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες. Ο πρώτος είναι η πλήρης συνείδηση από πλευράς Τ/Κ ότι το νέο ομόσπονδο κράτος θα λειτουργήσει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οπότε οι νόμοι του θα πρέπει να είναι απόλυτα συμβατοί με το κοινοτικό κεκτημένο. Ο δεύτερος αφορά τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι οποίες θα διέπουν αναγκαστικά όλες τις θεραπείες που θα επιχειρηθεί να δοθούν στο περιουσιακό και κατ’ επέκταση θα επηρεάσουν τη διευθέτηση του εδαφικού.

• Με βάση τη συμφωνημένη θέση αρχής ότι πάμε για πλήρη εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου, έχουν σχεδόν εξοβελιστεί από το τραπέζι οι ενστάσεις των Έρογλου - Οζερσάι στον προηγούμενο γύρο συνομιλιών. Οι 4 βασικές ελευθερίες θεωρούνται δεδομένες, αφού η Β. Κύπρος ως πλήρες μέλος της ΕΕ δεν μπορεί να μιλά για εξαιρέσεις σε ό,τι αφορά τους Ε/Κ, ενώ θα είναι ανοικτή στους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Αυτό που ακόμα εκκρεμεί είναι η ποσόστωση στην παρουσία Τούρκων υπηκόων στην Κύπρο μετά τη λύση. Η φόρμουλα των συγκλίσεων Χριστόφια - Ταλάτ βρίσκεται ακόμα στο τραπέζι, εκτός κι αν προκύψει κάτι πιο δημιουργικό.
• Η πιο σημαντική εξέλιξη των συνομιλιών βέβαια βρίσκεται στην προσέγγιση του περιουσιακού. Η τ/κ πλευρά, δείχνοντας πλήρη σεβασμό στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, έχει ξεπεράσει τις εμμονές, κυρίως του Κουντρέτ Όζερσαϊ, ο οποίος επέμενε σε συνολική ανταλλαγή περιουσιών ταυτόχρονα με τη λύση του Κυπριακού. Με οδηγό τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ Τιτίνα vs Turkey, την απόφαση Δημόπουλος, την απόφαση Αποστολίδης εναντίον Όραμς, αλλά και άλλες αποφάσεις (Πετρακίδης, Λόρδος κλπ.) προχωρεί ένας διάλογος μεταξύ των δύο πλευρών απ’ εκεί που σταμάτησε μεταξύ Χριστόφια - Ταλάτ για την ολοκλήρωση των κριτηρίων με βάση τα οποία θα δοθεί λύση στη φιλοσοφία του τριπτύχου επιστροφή, ανταλλαγή, αποζημίωση. Ήδη έχει αποφασισθεί ότι θα δημιουργηθεί μια ισομερής επιτροπή Ε/Κ και Τ/Κ ειδικών με βαρύνουσα συμμετοχή και ξένων εμπειρογνωμόνων, η οποία θα εξετάσει κατά περίπτωση όλες τις υποθέσεις που θα εγερθούν στο περιουσιακό. Αυτό στην πράξη τι σημαίνει; Ότι το περιουσιακό είναι ένα θέμα για το οποίο θα αποφασίσουν οι ίδιοι οι Κύπριοι είτε αναμεταξύ τους είτε με τη βοήθεια της επιτροπής περιουσιών. Αυτό σημαίνει επίσης ότι η επίλυση του περιουσιακού είναι ένα πρότζεκτ το οποίο ίσως χρειασθεί 10 χρόνια να ολοκληρωθεί, ανεξαρτήτως εάν το πρόβλημα θα βρίσκεται εντός της ε/κ πολιτείας ή της τ/κ. Επί της ουσίας ο ιδιοκτήτης της περιουσίας θα αναγνωρίζεται ως ιδιοκτήτης (απόφαση Τιτίνας Λοϊζίδου) και θα υπάρχουν κριτήρια για αναγνώριση δικαιωμάτων στον χρήστη, είτε είναι Ε/Κ που κατέχει τ/κ περιουσία στον Νότο, είτε Τ/Κ που κατέχει ε/κ περιουσία στον Βορρά (απόφαση Δημόπουλος). Με βάση τη νέα αυτή λογική δεν θα χρειαστούν άμεσα τεράστια κονδύλια για μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, με τους πολίτες και των δύο κοινοτήτων να έχουν τον πρώτο λόγο για την τύχη των περιουσιών τους, με εξαίρεση βέβαια τις περιουσίες εκείνες που έχουν αξιοποιηθεί από το κράτος (δρόμοι, νοσοκομεία, έργα κοινής ωφελείας). Τέλος με βάση αυτή τη λογική όλες οι περιοχές στις οποίες δεν έχει γίνει καμιά ανάπτυξη επιστρέφονται αμέσως στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους. 

Εκτελεστική εξουσία Το θέμα αυτό είναι ίσως το μόνο στο κεφάλαιο της Διακυβέρνησης που ακόμα εκκρεμεί. Η τ/κ πλευρά διά του Οζντίλ Ναμί επανέφερε τις συγκλίσεις Χριστόφια Ταλάτ για εκ περιτροπής προεδρία, κοινή ψηφοφορία και στάθμιση ψήφου. Πρόκειται για ένα σύστημα που βελτιώνει πολύ σημαντικά το καθεστώς εκτελεστικής εξουσίας που ίσχυσε επί Ζυρίχης, αφού για πρώτη φορά στην ιστορία τους Ε/Κ και Τ/Κ μέσα από μία ψηφοφορία θα εκλέγουν τους ηγέτες τους. Με βάση το σύστημα θα υπάρχουν 2 συμπρόεδροι, με τον Ε/Κ να προεδρεύει για 4 χρόνια και τον Τ/Κ για δύο χρόνια. Κάτω από τους δύο θα λειτουργεί ένα Υπουργικό Συμβούλιο ανεξάρτητο, το οποίο θα διαθέτει 7 Ε/Κ υπουργούς και 3 Τ/Κ ή και 6-4. Οι Τ/Κ επίσης έδειξαν να είναι έτοιμοι να συζητήσουν και άλλα συστήματα, όπως αυτό του συνδυασμού προεδρικής δημοκρατίας και κοινοβουλευτισμού. Το θέμα αυτό βρίσκεται αυτήν τη στιγμή ενώπιον της ε/κ πλευράς, η οποία δεσμεύτηκε πολύ σύντομα να καταθέσει εναλλακτική πρόταση. Η πρόταση με απόφαση του Νίκου Αναστασιάδη έχει ανατεθεί σε ομάδα ειδικών και αναμένονται οι εισηγήσεις της.

ΚΥΠΡΙΑΚΟ: Τα πέντε σενάρια εκτελεστική εξουσίας

Το κεφάλαιο της διακυβέρνησης της ομοσπονδιακής Κύπρου είναι σχεδόν κλειστό, σύμφωνα με διαθέσιμες πληροφορίες, εκκρεμεί ωστόσο το θέμα της εκτελεστικής εξουσίας. Οι δύο πλευρές σήμερα καλούνται να αντλήσουν μέσα από τις κοινοτικές τους εμπειρίες αλλά και το διεθνές κεκτημένο για να καταλήξουν σε ένα σύστημα άσκησης της εξουσίας το οποίο να είναι λειτουργικό, αξιόπιστο και κυρίως αποτελεσματικό.

Προς αυτή την κατεύθυνση τόσο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης όσο και ο Μουσταφά Ακιντζί, αλλά και οι δύο διαπραγματευτικές ομάδες, δίνουν τη μάχη για να καταλήξουν σε συμφωνία. Η τ/κ πλευρά θα ήθελε σύμφωνα με πληροφορίες μας να υπάρξει άμεση συμφωνία για να κλείσει το κεφάλαιο. Η ε/κ πλευρά δεν βιάζεται σε αυτό το θέμα, διότι επιθυμεί διασύνδεσή του και με άλλα κεφάλαια, όπως το εδαφικό, το περιουσιακό και οι εγγυήσεις, τα οποία κινούνται πιο αργά.

Συνοψίζοντας από τις διαθέσιμες πληροφορίες από την πορεία των διαπραγματεύσεων, το έως τώρα ιστορικό των διαπραγματεύσεων, αλλά παρακολουθώντας και τα μοντέλα που λειτουργούν σε άλλες χώρες, μπορεί κάποιος με σχετική ασφάλεια να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι δύο πλευρές έχουν ενώπιόν τους αυτήν τη στιγμή πέντε σενάρια, τα οποία μέσα από την επεξεργασία τους μπορεί να καταλήξουν σε μοντέλα εκτελεστικής εξουσίας σε περίπτωση που υπάρξει συμφωνία στις συνομιλίες. Ποια είναι αυτά;

Τα σενάρια

• Εθιμοτυπικός / διακοσμητικός πρόεδρος και αντιπρόεδρος, σε συνδυασμό με κοινοβουλευτική δημοκρατία. Οι δύο ανώτατοι άρχοντες, που θα αποτελούν τους εγγυητές του Συντάγματος, μπορεί να εκλέγονται από το σύνολο του πληθυσμού ή και χωριστά, και να αναλαμβάνουν αναλογικά την προεδρία εκ περιτροπής. Σε αυτό το σύστημα, που προσιδιάζει περισσότερο στο ελληνικό, την πραγματική εξουσία θα την έχει το κόμμα ή η συμμαχία κομμάτων που θα κερδίζουν την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές και θα σχηματίζουν κυβέρνηση. Στην περίπτωση της Κύπρου, η νέα κυβέρνηση θα προκύπτει από τις συμμαχίες ε/κ και τ/κ κομμάτων μέσα από την Άνω και την Κάτω Βουλή, με την εκτελεστική εξουσία στην ομόσπονδη Κύπρο να ασκείται από πρωθυπουργό και το Υπουργικό του Συμβούλιο.
• Ισχυρός πρόεδρος και αντιπρόεδρος κατά το πρότυπο της συνθήκης Ζυρίχης - Λονδίνου. Σε τέτοια περίπτωση βέβαια, και για να αποφευχθούν τα βέτο και η δυσλειτουργικότητα του πολιτεύματος, τουλάχιστον από τ/κ πλευράς τίθεται το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας σε αναλογία 4:1. Σε ό,τι αφορά την εκλογή, υπάρχει η προσυμφωνία Χριστόφια - Ταλάτ για κοινή εκλογή και στάθμιση ψήφου, αλλά και η χωριστή εκλογή από τις δύο κοινότητες. Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος θα πλαισιώνονται από Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο θα διορίζεται αναλογικά από τις δύο κοινότητες. Η Ζυρίχη προνοούσε για 7 Ε/Κ υπουργούς και 3 Τ/Κ.
• Καθαρή κοινοβουλευτική δημοκρατία. Δηλαδή, η ομοσπονδία δεν θα έχει πρόεδρο, αλλά μέσα από συμμαχίες ε/κ και τ/κ κομμάτων θα εκλέγεται η Άνω και η Κάτω Βουλή, από τα μέλη των οποίων θα αναλαμβάνει κάποιος πρωθυπουργός (συνήθως ο αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος), ο οποίος θα σχηματίζει κυβέρνηση. Σε τέτοια περίπτωση θα έχουμε αναγκαστικά προεκλογικές συμμαχίες ε/κ και τ/κ κομμάτων, τα οποία θα είναι υποχρεωμένα να μιλούν και στις δυο κοινότητες μέσω του κοινού προγράμματος το οποίο θα εκπονούν και θα ζητούν την ψήφο του λαού.
• Προεδρικό συμβούλιο κατά το ελβετικό πρότυπο, παρόμοιο με αυτό που προνοούσε το σχέδιο Ανάν. Στο προεδρικό συμβούλιο θα εκπροσωπούνται αναλογικά οι δύο κοινότητες και σε αυτό θα διορίζονται από την Άνω και την Κάτω Βουλή αναλογικά 7 Ε/Κ και 3 Τ/Κ, αν τελικά ο αριθμός θα είναι π.χ. 10. Ο πρόεδρος της ομοσπονδίας, με λίγα λόγια, δεν θα είναι κατευθείαν εκλελεγμένος από τον λαό, αλλά έμμεσα θα εκλέγεται από τη Βουλή. Τόσο στο ελβετικό μοντέλο όσο και στο σχέδιο Ανάν οι δέκα προεδρικοί σύμβουλοι εναλλάσσονται στην προεδρία ανά εξάμηνο, γι’ αυτό και ο εκάστοτε πρόεδρος (ιδίως στην Ελβετία) δεν είναι διάσημος, πολλές δε φορές ούτε καν αναγνωρίσιμος.
• Γαλλικό μοντέλο, όπου ο πρόεδρος αλλά και ο πρωθυπουργός περιβάλλονται με ισχυρές εξουσίες. Και οι δύο έχουν διακριτές εξουσίες και εκλέγονται μέσα από διαφορετικές ψηφοφορίες. Ο πρόεδρος ασχολείται περισσότερο με θέματα εξωτερικής πολιτικής και οικονομίας, ενώ ο πρωθυπουργός με όλα τα εσωτερικά προβλήματα. Στην περίπτωση της Κύπρου βέβαια θα έχουμε το πρόβλημα της προεδρίας, και αναμένεται να τεθεί και πάλιν εκ μέρους της τ/κ πλευράς θέμα συμπροέδρου, με την εκ περιτροπής προεδρία και τη στάθμιση ψήφου να επανέρχονται, ενώ στο θέμα του πρωθυπουργού όλα θα κρίνονται από τις ισορροπίες των κομμάτων στην Άνω και την Κάτω Βουλή.

Ομοσπονδία vs Πολιτείες

Βεβαίως, ένας ακόμα λόγος για τον οποίο δεν μπορούν ακόμα εύκολα να καταλήξουν οι διαπραγματευτές σε ό,τι αφορά την ομοσπονδιακή εκτελεστική εξουσία έχει να κάνει με τις εξουσίες που θα διαθέτουν οι συνιστώσες πολιτείες. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δείχνει διατεθειμένος να συζητήσει την παραχώρηση εκτεταμένων τοπικών εξουσιών στις δύο πολιτείες για να διαθέτουν, σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο, μεγάλη αυτονομία. Αυτό θα βοηθήσει στη δημιουργία ενός μικρού ομοσπονδιακού κράτους το οποίο έτσι θα μπορεί να είναι λειτουργικό και οικονομικά βιώσιμο. Σε τέτοια περίπτωση, π.χ. η ομόσπονδη Κύπρος ίσως δεν θα μπορούσε να επιλέξει το βαρύ γαλλικό μοντέλο διακυβέρνησης με ισχυρό πρόεδρο και πρωθυπουργό. Προτιμότερο ίσως θα ήταν ένα σύστημα με διακοσμητικούς προέδρους σε συνδυασμό με κοινοβουλευτική δημοκρατία ή και καθαρή προεδρική δημοκρατία.

Η ανωριμότητα των Ε/Κ

Η περίοδος αυτή κατά την οποία θα μας υποχρεώσει να μπούμε ξανά σε έναν προβληματισμό για το Κυπριακό κρίνεται κατάλληλη τουλάχιστον στην περίπτωση της ε/κ πλευράς να ξανασυζητήσει, νηφάλια αυτήν τη φορά, το θέμα της κοινής ψηφοφορίας μέσα από στάθμιση ψήφου και εκ περιτροπής προεδρία.

Πρόκειται για τον γνωστό συμβιβασμό στον οποίο κατέληξαν οι Δημήτρης Χριστόφιας και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ το 2008-2010, ένας συμβιβασμός ο οποίος δαιμονοποιήθηκε από όλες τις πλευρές. Ο πρώτος που απέρριψε την κοινή ψηφοφορία και τη στάθμιση ψήφου ήταν, αμέσως μετά την εκλογή του το 2010, ο Ντερβίς Έρογλου, ο οποίος έβλεπε την κοινή ψηφοφορία μεταξύ Ε/Κ και Τ/Κ ως το μέσο για τον παροπλισμό όλων των εθνικιστικών κομμάτων από το προσκήνιο της πολιτικής. Ακολούθησαν τα κόμματα του Κέντρου στις ελεύθερες περιοχές, που απέρριψαν την πρόταση για τους ίδιους λόγους. Στη συνέχεια, στη ρητορική αυτή, ενόψει των προεδρικών του 2013, προσχώρησε και ο ΔΗΣΥ, με αποτέλεσμα όλοι να μιλούν για τις γενναιόδωρες προσφορές του Χριστόφια.

Στην πραγματικότητα, η συμφωνία αυτή για κοινή ψηφοφορία, στάθμιση ψήφου και εκ περιτροπής προεδρία ήταν ίσως ό,τι πιο θετικό είχε να προσφέρει στα πέντε χρόνια της δύσκολης έως τραγικής θητείας του στην προεδρία ο Δημήτρης Χριστόφιας.

• Πρώτον, συνιστούσε δραματική βελτίωση της συνθήκης Ζυρίχης - Λονδίνου και καταργούσε τα βέτο προέδρου και αντιπροέδρου.
• Δεύτερον, για πρώτη φορά στην ιστορία τους Ε/Κ και Τ/Κ καλούνταν να ψηφίζουν μαζί τους ίδιους υποψηφίους για να τους κυβερνήσουν.
• Τρίτον, διασφαλιζόταν η πολιτική ισότητα των Τ/Κ, αλλά οι αριθμητικές ισορροπίες του πληθυσμού Ε/Κ και Τ/Κ διασφαλίζονταν σε ό,τι αφορά το χρονικό διάστημα υπηρεσίας των δύο εκ περιτροπής προέδρων.

Αν, με λίγα λόγια, επανέλθει το θέμα της κοινής εκλογής της στάθμισης και της εκ περιτροπής, όλοι οφείλουμε να κάνουμε ένα ξεκαθάρισμα μεταξύ ουσίας και συμβολισμών. Αν στα πέντε χρόνια μιας προεδρικής θητείας έχουμε τέσσερα χρόνια Ε/Κ πρόεδρο και έναν χρόνο Τ/κ πρόεδρο τους οποίους ψηφίζουμε όλοι μαζί μέσα από ένα κοινό πρόγραμμα, είναι σημαντικότερο να έχουμε μονίμως Ε/Κ πρόεδρο και Τ/Κ πρόεδρο με δικαίωμα βέτο; Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε ίσως δεν μάθαμε τίποτε από τη Ζυρίχη, και παραμένουμε πολιτικά ανώριμοι.

Ιστορική εμπειρία των Τ/Κ

Η ιστορική εμπειρία πάντως κυρίως των Ελληνοκυπρίων (οι Τ/Κ λειτουργούν από πολύ νωρίς με μεικτό μοντέλο που βρίσκεται πολύ κοντά στο γαλλικό) σε ό,τι αφορά την ισχυρή προεδρική δημοκρατία δεν είναι καθόλου θετική. Η προεδρική δημοκρατία λειτούργησε το 1960 είχε ισχύ μέχρι το 1963 και απέτυχε διά της αποχώρησης των Τ/Κ. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, περιβεβλημένος και με τις εξισορροπητικές εξουσίες του Τ/Κ αντιπροέδρου, λειτούργησε και λειτουργεί ως εκλελεγμένος δικτάτορας. Όσο κι αν μας φαίνεται παράξενο, οι Τουρκοκύπριοι όλα αυτά τα χρόνια, λειτουργώντας μέσα από έναν συνδυασμό προεδρικού συστήματος και κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, δείχνουν πολύ πιο έμπειροι και κυρίως πιο ώριμοι από τους Ελληνοκυπρίους να λειτουργήσουν μέσα σε ένα σύνθετο ομοσπονδιακό πολιτειακό περιβάλλον. Πριν από μερικές μέρες έγινε αλλαγή φρουράς στην τ/κ ηγεσία. Έφυγε ο Έρογλου και ήρθε ο Ακιντζί. Όμως, η λεγόμενη κυβέρνηση των Τ/Κ εξακολουθεί να λειτουργεί, παρότι το ένα κόμμα που τη στηρίζει ψήφισε Έρογλου και το άλλο Ακιντζί. 

Η λύση και το βιογραφικό του Αναστασιάδη

Ποιες βλέψεις και συμφέροντα διαμορφώνονται από τις χώρες που βρέχονται στην Ανατολική Μεσόγειο και πώς θα μπορούσε να κινηθεί η Κύπρος σε ένα υπό συνεχή διαμόρφωση σκηνικό λόγω της γεωστρατηγικής ρευστότητας που υπάρχει;
Για να μπορέσει μια χώρα να χαράξει την τακτική της σε μια ευμετάβλητη περιοχή προϋποθέτει να έχει, όσο μικρή κι αν είναι, τη δική της στρατηγική την οποία υποχρεωτικά θα επιχειρήσει να συνθέσει, ιδιαίτερα αν δεν διαθέτει στρατιωτική ισχύ, με τη στρατηγική των υπολοίπων ενδιαφερομένων χωρών.
　
　
Τι θέλουμε;

　
Παρά τις οποιεσδήποτε αποχρώσεις υπάρχουν, νομίζω πως όλοι συμφωνούμε ότι για τη χώρα μας οι προτεραιότητες είναι οι πιο κάτω:

Επιδιώκουμε επανένωση της Κύπρου, με την πλειοψηφία των πολιτών να προκρίνει λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας η οποία θα στηρίζεται σε ό,τι αφορά τα δύο συνιστώντα κρατίδια, στις αρχές λειτουργίας της ΕΕ.
Θέλουμε όλοι να ανορθώσουμε την οικονομία της χώρας φεύγοντας από τα μνημόνια μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων και βεβαίως μέσω της ανάπτυξης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που βρέθηκαν ή ίσως βρεθούν στο μέλλον, προς όφελος όλων των Κυπρίων σε συνεργασία με τις γειτονικές μας χώρες.
Θέλουμε η ενωμένη χώρα μας να γίνει και να δρα ως ένα σοβαρό κράτος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης λειτουργώντας γεωπολιτικά ως το νοτιότερο άκρο της ΕΕ, ως μια νησίδα δημοκρατίας, ευνομίας, πολιτισμού και ασφάλειας για ολόκληρη την ταραγμένη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
　
　

Στόχοι και πολιτική

　
Αν αυτοί είναι οι στόχοι μας, πώς τους υλοποιούμε; Υπάρχουν δύο σενάρια και δύο τρόποι σκέψης. Ο πρώτος -κατά τον γράφοντα ρεαλιστικός, κατ’ άλλους υποχωρητικός- εδράζεται στα πιο κάτω:

Για να επανενώσουμε τη χώρα μας, μέσω των καλών υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών, θα πρέπει να συνεργαστούμε με την Τουρκία και τους Τ/Κ στη λογική μιας σύνθεσης. Αδικήσαμε από το 1963-1974 και αδικηθήκαμε βάναυσα από την εισβολή, αλλά είμαστε καταδικασμένοι να ζήσουμε Ε/Κ και Τ/Κ μαζί στην Κύπρο. Την ίδια στιγμή δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι η Τουρκία, ως μια χώρα με μέγεθος, πληθυσμό και περιφερειακές αξιώσεις, διεκδικεί τη δική της θέση στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε αυτό αφορά την ασφάλεια της περιοχής είτε τη χάραξη ενεργειακής πολιτικής. Οι κινήσεις του Barbaros και η navtex στέλνουν αυτό το μήνυμα όχι μόνο σε μας, αλλά και στα υπόλοιπα κράτη της περιοχής.
Για να ανορθώσουμε την οικονομία μας, εκτός από χρηματοπιστωτική σταθερότητα και επενδύσεις χρειαζόμαστε και ασφάλεια, την οποία χωρίς επανένωση δεν θα μπορέσουμε να πετύχουμε, ιδιαίτερα σε μια περίοδο παρατεταμένης ύφεσης. Η επανένωση διευρύνει την εσωτερική αγορά της Κύπρου, ανοίγει για την Κύπρο μια νέα τεράστια αγορά όπως είναι η Τουρκία, διευκολύνει τη χώρα μας να αναδειχθεί, τηρουμένων των αναλογιών, σε τουριστικό, αεροπορικό, ναυτιλιακό, διαμετακομιστικό κέντρο και εν γένει κέντρο υπηρεσιών. Μας προσφέρει τέλος εναλλακτικές επιλογές για πώληση φυσικού αερίου σε συνεργασία με το Ισραήλ και αργότερα με τον Λίβανο σε μια ώριμη αγορά όπως είναι η τουρκική.
Για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε ως σοβαρό κράτος εντός της ΕΕ και πάλιν χρειαζόμαστε την επανένωση της χώρας για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί θα απαλλαγούμε από ένα κολοβό σύνταγμα το οποίο μετά το 1964 έχει δημιουργήσει χιλιάδες πολιτικές και θεσμικές αγκυλώσεις. Δεύτερον, θα καταστούμε ένα φυσιολογικό κράτος εντός της ΕΕ. Σήμερα λειτουργούμε μονοθεματικά προωθώντας τις θέσεις μας στο Κυπριακό, μπλοκάροντας τις ενταξιακές της Τουρκίας, υπερασπιζόμενοι εν ολίγοις μια υπόθεση η οποία σε συνδυασμό με την οικονομική μας κατάρρευση, προκαλεί εκνευρισμό εκ μέρους των υπολοίπων Ευρωπαίων, οι οποίοι πολλές φορές δεν μας αντιμετωπίζουν ως εταίρους, αλλά ως πρόβλημα.
　

Το δεύτερο σενάριο
　
Υπάρχει βέβαια και ένας διαφορετικός τρόπος να υπηρετήσει κανείς τα συμφέροντα της Κύπρου, ο οποίος κατά άλλους είναι ο πατριωτικός δρόμος, κατά δε τον γράφοντα μάλλον συναισθηματικός.

Η επανένωση της Κύπρου, σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, δεν μπορεί να επιτευχθεί γιατί η Τουρκία επιθυμεί να ελέγξει ολόκληρη την Κύπρο ή έστω να τη διχοτομήσει ελέγχοντας εσαεί το βόρειό της τμήμα. Υπ’ αυτή την έννοια ο διακοινοτικός διάλογος δεν μπορεί να φέρει τη λύση παρά μόνο εμπεδώνει τα τετελεσμένα, υποβαθμίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και αναβαθμίζει το ψευδοκράτος. Γι’ αυτό τον λόγο δεν πρέπει να συνομιλούμε με την Τουρκία αλλά να την εκθέτουμε διεθνώς.
Η πιο πάνω διάγνωση οδηγεί ως εκ τούτου σε μια προσέγγιση ενδυνάμωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε μέσα από την ένταξή μας στην ΕΕ, είτε ως μέλος του ΟΗΕ είτε μέσω του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος με την Ελλάδα. Επιπλέον αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τη σύναψη περιφερειακών συμμαχιών με το Ισραήλ και την Αίγυπτο για τη δημιουργία ενός ισχυρού μετώπου το οποίο θα λειτουργήσει ως αντίβαρο και θα εξισορροπήσει τις αξιώσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Προς αυτή την κατεύθυνση μάλιστα οφείλουμε και πρέπει να αναπτύξουμε και μια στρατηγική ενέργειας για ενδυνάμωση των συμφερόντων μας με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Ελλάδα, είτε διά της κατασκευής του East Med Pipeline είτε πουλώντας αέριο στην Αίγυπτο, κάτι που συζητούμε αυτές τις μέρες.

Ο ορθολογισμός
　
Με βάση την πρώτη άποψη, ότι δηλαδή όλα τα προβλήματά μας είτε είναι πολιτικά είτε οικονομικά περνούν μέσα από τη λύση του Κυπριακού και την επανένωση της χώρας μας, δεν συμφωνούν οι περισσότεροι πολιτικοί αυτής της χώρας. Με βάση τις δημόσιες δηλώσεις και πράξεις του -και όχι τι λέει κατ’ ιδίαν ακόμα και στον γράφοντα- μέχρι πρόσφατα προς αυτή την κατεύθυνση εκινείτο και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο οποίος στα δύο χρόνια της διακυβέρνησής του τον είδαμε περισσότερο να διαμαρτύρεται -πολλές φορές δικαίως- ότι η διεθνής κοινότητα δεν αίρεται στο ύψος των υποσχέσεων που έδωσε ή ότι οι εμπλεκόμενοι στο Κυπριακό (π.χ. Ντάουνερ, Κόνιγκ, ακόμα και ο Μπαν Κι-μουν) στρέφονται εναντίον μας. Ο συναισθηματισμός του Προέδρου, που σήκωσε αξιοπρεπώς και γενναία το βάρος της μοναξιάς το 2004, εκτράπηκε σε οργή λόγω navtex και Barbaros με αποτέλεσμα να διακόψει τις συνομιλίες. Και όχι μόνον αυτό. Μπήκε στη λογική των κεντρώων κομμάτων να αναλάβει διεθνείς εκστρατείες να κατακεραυνώσει την Τουρκία για την παραβίαση της νότιας ΑΟΖ της Κύπρου, λες και προεξοφλήσαμε ότι η βόρεια ΑΟΖ της Κύπρου είναι πλέον χαμένη. Λες και η Τουρκία μας αναγνώρισε ποτέ μετά το 1964! Με λίγα λόγια μπήκε στη λογική του Ε/Κ ηγέτη που θέλει να προστατέψει την Κυπριακή Δημοκρατία -όση απέμεινε- χάνοντας το όραμα για το οποίο όλοι τον ακολουθήσαμε για επανένωση της Κύπρου. Λάθος ήταν και το timing. Αποχωρήσαμε από τις συνομιλίες, γιατί ένα ηλίθιο κόκκινο καραβάκι μπήκε στην ΑΟΖ μας και ζητήσαμε την πάνδημη καταδίκη της Τουρκίας, όταν λόγω Ιράκ - Συρίας και Τζιχάντ όλη η διεθνής κοινότητα έστρεφε την προσοχή της στη χώρα αυτή και γονυπετώς (βλέπε δημόσια απολογία του Αμερικανού αντιπροέδρου Μπάιντεν) ζητούσε τη συνδρομή της. Τη στιγμή που μιλούμε, η Τουρκία φιλοξενεί δύο εκατομμύρια Ιρακινούς πρόσφυγες και ξοδεύει 8 εκατ. δολάρια τη μέρα για τη συντήρησή τους, το 2016 θα γίνει στη χώρα το Παγκόσμιο Συνέδριο για τη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας με προεδρεύοντα τον επίτροπό μας Χρήστο Στυλιανίδη, αλλά οι κύριοι Ομήρου, Λιλλήκας και Παπαδόπουλος επιμένουν ότι είναι ρεαλιστικός στόχος να την εκθέσουμε διεθνώς.
Διεθνώς βέβαια, όσο κι αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε, η εντύπωση που επικρατεί είναι μάλλον διαφορετική:

* Δέχονται οι εταίροι μας ότι πρέπει να λυθεί το Κυπριακό, βλέπουν την υπεροψία της Τουρκίας και τις υπερβολές των Τουρκοκυπρίων, γι’ αυτό μας δέχτηκαν στην ΕΕ πειθαναγκάζοντάς την να δεχθεί λύση με βάση το κοινοτικό κεκτημένο.
* Ταυτόχρονα όμως μας καταλογίζουν απόρριψη όλων των σχεδίων που μας υποβλήθηκαν, με αποκορύφωμα το σχέδιο Ανάν το οποίο τόσο η Τουρκία όσο και οι Τ/Κ το αποδέχτηκαν. Διαμαρτύρονται ότι βρεθήκαμε σε αντιπαράθεση με όλους σχεδόν τους απεσταλμένους του ΟΗΕ και μας κατηγορούν ανοικτά ότι στην τελευταία φάση των συνομιλιών εμείς είμαστε αυτοί που αποχωρήσαμε από το τραπέζι των συνομιλιών.
　

Συμπέρασμα
　
Κατά την ταπεινή μου άποψη η λύση της κάθετης αντιπαράθεσης με την Τουρκία και οι παράπλευρες πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε δεν οδηγούν στην εξυπηρέτηση του πρωταρχικού μας στόχου που είναι η επανένωση της χώρας. Ούτε των άλλων στόχων που περιγράψαμε πιο πάνω. Για να λυθεί βέβαια το Κυπριακό χρειάζεται συνεργασία και καλή διάθεση, χρειάζεται αυτοκριτική από όλους τους Κυπρίους και ναι, να αξιοποιήσουμε όλα τα διεθνή ερείσματα που διαθέτουμε για να πετύχουμε όσο το δυνατό καλύτερη λύση μπορούμε. Θεωρώ ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εμφιλοχωρώντας έστω για μερικούς μήνες στη λογική της μίνι πρόταξης, έχει αντιληφθεί ότι δεν οδηγούμαστε πουθενά και ότι με αυτή την τακτική το μόνο που θα καταφέρουμε είναι περήφανα να μην αποδεχτούμε την de jure διχοτόμηση η οποία de facto ισχύει από το 1974.
Αυτό ήταν το επίτευγμα όλων των Κυπρίων Προέδρων μετά το 1974. Φοβούμαι όμως, καλέ μου Νίκο Αναστασιάδη, ότι χωρίς σοβαρές συνομιλίες για λύση του προβλήματος δεν θα μπορέσεις ούτε αυτό το μίνιμουμ να βάλεις στο βιογραφικό σου.

Οι δύο κυπριακές σχολές σκέψης

Στην Κύπρο υπάρχουν σε όλα τα θέματα που προκύπτουν δύο σχολές σκέψης. Τις βλέπουμε καθημερινά να ξεδιπλώνονται σε μια προσπάθεια ανάλυσης της πραγματικότητας και των προβλημάτων που μας περιβάλλουν, αλλά ακόμα δεν έχουμε καταλήξει στον χαρακτηρισμό τους. Κάποιοι μιλούν για συντηρητικούς και προοδευτικούς, κάποιοι κάνουν λόγο για φοβικούς και τολμηρούς, όταν δε φτάνουμε στο Κυπριακό, το λεξιλόγιό μας διευρύνεται. Απορριπτικοί - ενδοτικοί, πατριώτες - ρεαλιστές, ελληνόψυχοι- νεοταξικοί, διχοτομικοί –τουρκοπροσκηνυμένοι και πάει λέγοντας. Παρότι δεν συμφωνούμε όλοι με τους χαρακτηρισμούς, από τη συμπεριφορά και μόνο των δύο αυτών σχολών βλέπουμε να υπάρχει μια συνέπεια στην ανάλυσή τους επί όλων σχεδόν των θεμάτων που προκύπτουν διαφορές. Μια θεματολογική περιδιάβαση θα ήταν αρκούντως κατατοπιστική.

Φυσικό αέριο

Στην υπόθεση της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου με βάση τις τοποθετήσεις που ακούγονται καταλήγουμε σε δύο προσεγγίσεις. Η πρώτη προσέγγιση -η συντηρητική- αφορμάται από την πάγια θέση της ότι η Κύπρος είναι περικυκλωμένη από εχθρούς και ότι το φυσικό αέριο μας δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να επανακαθορίσουμε τις συμμαχίες μας. Γύρω μας η περιοχή ισλαμοποιείται. Στην Τουρκία επικράτησε ο Ερντογάν, το καθεστώς της Αιγύπτου αλλάζει, με τους μουσουλμάνους να προβάλλουν στο προσκήνιο. Το ίδιο συμβαίνει στην Τυνησία, ενώ η απειλή επικρέμαται και επί της Συρίας και του Λιβάνου. Οπότε, χρειαζόμαστε συμμαχία με το Ισραήλ, το οποίο βλέπει την Κύπρο και την Ελλάδα ως τις μόνες ευρωπαϊκές χώρες που μπορούν να του δώσουν διέξοδο. Μια συμφωνία λοιπόν για από κοινού εκμετάλλευση στο φυσικό αέριο δεν μπορεί να είναι μόνο οικονομική, αλλά θα έχει και στρατηγική σημασία. Η αντίθετη προσέγγιση –η ρεαλιστική- υποστηρίζει ότι η Κύπρος έχει πολυδιάστατη πολιτική στην περιοχή της και δεν μπορεί να συνεργαστεί μόνο με το Ισραήλ, διότι αυτό θα την φέρει στην ίδια θέση με τη χώρα αυτή. Θα την απομονώσει δηλαδή, όπως απομονωμένο είναι και το Ισραήλ. Η εκμετάλλευση λοιπόν του φυσικού αερίου θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία με όλες τις γύρω χώρες –ακόμα και την Τουρκία- για να μπορέσει η Κύπρος να αναδείξει τη στρατηγική της αξία ως μια ευρωπαϊκή, πολυπολιτισμική χώρα που παράγει σταθερότητα ως γεωπολιτικό αντίβαρο σε μια περιοχή που παράγει ρευστότητα και ανασφάλεια. Με τέτοια προσέγγιση η Κύπρος γίνεται το επίκεντρο της συνεργασίας και της ασφάλειας, αποκτώντας πολλαπλά οικονομικά οφέλη, πέρα από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.

Μετανάστες

Στο εσωτερικό της χώρας μας αυτές τις μέρες προεξάρχει το θέμα της μετανάστευσης. Στο επίκεντρο η Λάρνακα και τα επεισόδια με τους Παλαιστινίους, τα οποία δυστυχώς μεταφέρθηκαν στο Λύκειο της Βεργίνας. Η ανάλυση των πολλών εδράζεται στο φόβο ότι οι μετανάστες μόνο δεινά προκαλούν στον τόπο μας. Φτάνει πια. Πρέπει να επιδείξουμε μηδενική ανοχή. Οι μετανάστες και κυρίως οι αιτητές ασύλου έρχονται εδώ για να εισπράξουν εν μέσω οικονομικής κρίσης παχυλά επιδόματα, απειλούν τη συνοχή μας ως πληθυσμού και δη την ελληνικότητα της χώρας μας, συντείνουν στην αύξηση της εγκληματικότητας και δημιουργούν κοινωνικά προβλήματα, αφού ως φθηνό εργατικό δυναμικό επιτείνουν το πρόβλημα της ανεργίας των Κυπρίων. Από την άλλη πλευρά, βεβαίως, ο αντίλογος είναι εξίσου ισχυρός. Το πρόβλημα δεν το δημιουργούν 3.000 Παλαιστίνιοι. Ούτε κάποιοι μετανάστες που εκμεταλλεύονται τα κενά του συστήματός μας. Στην Κύπρο υπάρχουν αυτοί τη στιγμή γύρω στις 100.000 νόμιμοι μετανάστες και άγνωστό πόσοι παράνομοι. Οι μετανάστες ασχολούνται με επαγγέλματα (υπηρέτριες- εργάτες σε χοιροστάσια- γεωργία- γκαρσόνια) στα οποία οι Κύπριοι δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον και παράγουν πλούτο για τη χώρα. Σύμφωνα με ακαδημαϊκές έρευνες, οι μετανάστες διά της σχετικά φθηνής εργασίας τους παράγουν το 2-3% του εθνικού μας προϊόντος. Αν δεν υπήρχαν, δηλαδή, η Κύπρος θα βρισκόταν ακόμα υπό καθεστώς οικονομικής ύφεσης. Το δίλλημα εν ολίγοις είναι σαφές. Θέλουμε τους μετανάστες ή όχι; Εάν τους θέλουμε θα πρέπει να δεχτούμε- όπως εξάλλου συμβαίνει σε όλες τις χώρες της ΕΕ- ότι θα υπάρχουν και κάποια αρνητικά φαινόμενα. Αν δεν τους θέλουμε, τότε ας μην στέλνουμε όλοι τα παιδιά μας για σπουδές και στην ανεργία. Πολλές από τις κόρες μας μπορούν να εργαστούν ως υπηρέτριες με 500 ευρώ το μήνα, ενώ για τα αγόρια μας υπάρχει πληθώρα θέσεων εργασίας σε χοιροστάσια και σε εστιατόρια. Η δουλειά εξάλλου δεν είναι ντροπή για κανένα.

Κυπριακό

Στο Κυπριακό, η ανάλυση του οποίου εμβολιάζει όλες τις άλλες επιμέρους αναλύσεις, η στάση των Κυπρίων είναι διαχρονική. Οι σκληροί, οι επικαλούμενοι και απορριπτικοί, ταυτίζονται με όσους θέλουν να αναπτύξουν στρατηγικό τόξο συνεργασίας με το Ισραήλ και την Ελλάδα για το φυσικό αέριο και σίγουρα ανησυχούν για τους μετανάστες. Αυτοί πασχίζουν για την επιβίωση του Ελληνισμού στην Κύπρο. Γι’ αυτούς η Κύπρος είναι ελληνική και οι Τ/Κ μια μικρή μειονότητα η οποία πρέπει να αποδεκτεί τη βούληση της πλειοψηφίας. Βεβαίως αυτή θέση πάσχει, αν απενδυθεί του συναισθηματισμού που τη φορτίζει, στο διά ταύτα. Πώς λύνουμε δηλαδή το Κυπριακό; Μέχρι πρόσφατα μας βόλευε το status quo, το οποίο σε συνδυασμό με την οικονομική άνθηση στο Νότο επέτρεπε κάποιας μορφής εφησυχασμό. Σήμερα τα πράγματα έχουν δυσκολέψει, αφού τα τετελεσμένα στο Βορρά, υπό μορφή πολιτικής αναβάθμισης του ψευδοκράτους και αύξησης του αριθμού των εποίκων, δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο. Κάποιοι άρχισαν να προβάλλουν δειλά – δειλά στο σύνθημα της διχοτόμησης, αλλά στην πράξη αυτοαναιρούνται. Παλιότερα έλεγαν στον κόσμο «τα σύνορά μας είναι στην Κερύνεια», πώς θα πείσουν σήμερα τους πρόσφυγες να αποδεκτούν ότι τα σύνορά μας φτάνουν μέχρι το οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου; Από την άλλη, υπάρχουν οι ρεαλιστές, οι επικαλούμενοι και ενδοτικοί. Αυτοί σε συνδυασμό με τα πιο πάνω βλέπουν ότι το φυσικό αέριο θα μπορούσε να αποδειχθεί το μέσο για επίλυση του Κυπριακού, ενώ είναι χαλαρότεροι με τους μετανάστες. Θεωρούν ότι στην Κύπρο υπάρχουν Έλληνες, Τούρκοι, Ευρωπαίοι και άλλες θρησκευτικές ομάδες, που θα μπορούσαν να ζήσουν υπό ένα φιλελεύθερο καθεστώς, το οποίο δεν θα στηρίζεται στην υπεροχή της φυλής, της ιστορίας και της παράδοσης, αλλά στην υπεροχή των νόμων και την κοινή πίστη σε ένα δημοκρατικό σύνταγμα. Προτείνουν λοιπόν συμβιβασμό στο Κυπριακό και ευελπιστούν ότι εντός της ΕΕ ο συμβιβασμός αυτός θα επουλώσει τις πληγές του παρελθόντος, όπως συνέβη με τις πλείστες ευρωπαϊκές χώρες μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.


Δύο σχολές σκέψης στην Κύπρο. Σε ποια από τις δυο ανήκετε;

Οι θέσεις αρχών της Ρωσίας

Η επίσκεψη Μεντβέντεφ στην Κύπρο επιβεβαίωσε ότι η Ρωσία εδράζει την πολιτική της διεθνώς σε θέσεις αρχών ή μήπως η επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου ανάγκασε την Κυπριακή Δημοκρατία να εγκαταλείψει και τις τελευταίες αρχές που διαθέτει; Μια σειρά αποφάσεων που λήφθηκαν και συμφωνιών που υπογράφηκαν βάζουν στη ζυγαριά από τη μια την ηθική και το λεγόμενο διεθνές δίκαιο στο οποίο συχνά πυκνά καταφεύγουμε και από την άλλη τις πολιτικές σκοπιμότητες και τα οικονομικά συμφέροντα κάθε κράτους.
Ο δικός μας πρόεδρος πέρασε μια ολόκληρη μέρα με τον πρόεδρο της Ρωσίας και μας έδειξε πόσο εύκολο πράγμα είναι να μιλάς για τις αρχές σου παρά να ζεις σύμφωνα με αυτές. Από την πλευρά του ο κ Μεντβέντεφ, ως εκπρόσωπος μιας υπερδύναμης και με το θράσος του ισχυρού το πήγε λίγο παρακάτω: Αυτές είναι οι αρχές μου. Αν δεν σας αρέσουν έχω κι άλλες».

Κυπριακό

Αναμφισβήτητα κιαν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, δηλαδή άνθρωποι που δεν καταφεύγουν μόνο στην ηθική και στις αρχές, η επίσκεψη Μεντβέντεφ είχε και τα θετικά της. Ο ηγέτης μιας μεγάλης χώρας με βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας επισκέφθηκε την Κύπρο σε μια περίοδο που κάποιες κινήσεις αποαναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ορατές. Η Τουρκία έχει κερδίσει για μια ακόμα φορά το παιχνίδι των εντυπώσεων στο Κυπριακό, όχι γιατί έχει δίκαιο, αλλά διότι το Κυπριακό έχει κουράσει διεθνώς και η Ε/κ πλευρά για μια ακόμα φορά να συλλαμβάνεται να μην ξέρει τι θέλει. Όλοι διεθνώς γνωρίζουν τι δεν θέλουμε, τι αρνούμαστε να δεχθούμε και επί της διαδικασίας και επί της ουσίας, αλλά αυτό δεν τους αρκεί. Αντίθετα η Ρωσία στο θέμα αυτό δείχνει μια απέραντη κατανόηση, την οποία εμείς βαφτίσαμε «σεβασμό στις αρχές του διεθνούς δικαίου και της ηθικής». Συμφωνεί με τα δεν θέλω μας στα χρονοδιαγράμματα, στην επιδιαιτησία και στις διεθνείς διασκέψεις, γνωρίζοντας βέβαια ότι αυτό δεν ενοχλεί την Τουρκία με την οποία κάνει μπίζνες τρισεκατομμυρίων. Η Τουρκία έχοντας διασφαλίσει από το 2004 τη διζωνικότητα και την πολιτική ισότητα των Τ/κ, θα μπορούσε να κινηθεί προς λύση και σήμερα, αλλά και του χρόνου. Ο χρόνος εξάλλου κινείται υπέρ της. Και όσο αυτός περνά, όλο και περισσότερα κερδίζει λόγω των τετελεσμένων που δημιουργεί επί του εδάφους.
Από την πλευρά της η Ρωσία όπως έπραξε κατά κόρο στο παρελθόν, δεν θέλει λύση στην Κύπρο διά της οποίας η χώρα μας θα ενταχθεί γεωστρατηγικά στο χώρο επιρροής της Δύσης. Απεναντίας πιστεύει ότι η ίδια ως πολιτική και στρατιωτική υπερδύναμη διά της οικονομικής της εξάπλωσης στην Εγγύς και Μέση Ανατολή θα ελέγξει αυτή την περιοχή, ειδικά εάν η Τουρκία μείνει εκτός ΕΕ. Πρόκειται για ένα στόχο που διαπνέει τη ρωσική εξωτερική πολιτική από την εποχή της Μεγάλης Αικατερίνης.

Οικονομία

Σε ότι αφορά τις οικονομικές παραμέτρους της επίσκεψης η Ρωσία επέβαλε πλήρως τις θέσεις της, πάντοτε βεβαίως σύμφωνα με τον πρόεδρο Χριστόφια βασισμένη σε θέσεις αρχών. Στην Κύπρο βρίσκονται κατατεθειμένα πολλά δισεκατομμύρια δολάρια Ρώσων μεγιστάνων και μεγαλοκλεπτών. Η Κύπρος τα τελευταία 5 χρόνια επένδυσε μέσω αυτών, γύρω στα 52 δισεκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία, κερδίζοντας αρκετά χρήματα από τις φορολογίες που επέβαλε. Η Ρωσία ζήτησε μερίδιο στη φορολογία αυτή και την πήρε. Στο κεφάλαιο αυτό των δισεκατομμυρίων που εξιτάρει κυρίως τα μυαλά των Κυπρίων η αλήθεια είναι πικρή. Αυτά τα χρήματα αφορούν μια μικρή ελίτ ρώσων επιχειρηματιών και καρπό μιας τεράστιας κλοπής εις βάρος του ρωσικού λαού που στην μεγάλη του πλειοψηφία ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Τα λεφτά αυτά ακόμα αφορούν τις κυπριακές τράπεζες, κάποιους κύπριους μεγαλοδικηγόρους, κάποιους ντιβέλοπερς που πωλούν επαύλεις και τη σεβαστή πλέον και διάσημη κάστα των σούπερ κυπρίων λογιστών, οι οποίοι σε χρόνο ρεκόρ μπορούν να κάνουν το μαύρο, άσπρο. Για να μας χρυσώσουν βέβαια το χάπι οι αρμόδιοι κάνουν λόγο και για την παρουσία 150,000 ρώσων τουριστών που ξοδεύουν ασύλληπτα. Στην πραγματικότητα μια χυδαία μορφή καπιταλισμού που λειτουργεί στη Ρωσία με επικεφαλής τον Πούτιν και τον Μεντβέντεφ, με αιχμή του δόρατος μια μικρή κάστα Κυπρίων φραγκολεβαντίνων που ασκούν έλεγχο σε αυτή τη χώρα, έχουν καταφέρει να δορυφοροποιήσουν οικονομικά την Κυπριακή Δημοκρατία του αριστερού Δ. Χριστόφια .



Η παραχάραξη

Τα πιο πάνω, χωρίς υποκρισίες και με επίγνωση ότι ζούμε σε ένα άναρχο διεθνές σύστημα (δηλαδή χωρίς αρχές) είναι ίσως κατανοητά. Συνιστούν εξάλλου την πρακτική όλων των χωρών του κόσμου, είτε αυτές είναι υπερδυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, είτε είναι μικρές όπως η Κύπρος και η Μάλτα. Την ηθική και τις αρχές τις καθορίζουν το χρήμα και εν γένει τα συμφέροντα.
Δυστυχώς εμείς στο πλαίσιο αυτού του πάρε δώσε με τη Ρωσία πέραν του σχοινιού βγάλαμε και το παλούκι.
Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τη λεγόμενη «Αντιφασιστική Δήλωση» που υπέγραψαν ο Πρόεδρος Χριστόφιας με τον Δημήτρη Μεντβέντεφ, που πέρασε στα ψιλά θα διαπιστώσει ότι η Κύπρος συνειδητά συμμετέχει και στην παραχάραξη της ευρωπαϊκής και εν γένει της παγκόσμιας ιστορίας. Και όχι μόνον αυτό, αλλά κυριολεκτικά ασελγεί πάνω στον πόνο ευρωπαϊκών Λαών που είναι σύμμαχοι μας και μέλη της ΕΕ όπως η Πολωνία, η Εσθονία, η Λιθουανία, η Ρουμανία η Λατβία, η Φιλανδία κλπ.
Στην εν λόγω αντιφασιστική δήλωση η Κύπρος μαζί με τη Ρωσία θεωρούν «παραχάραξη της ιστορίας» τις κραυγές όλων αυτών των Λαών κατά των εγκλημάτων της Σοβιετικής Ένωσης εις βάρος τους κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά. Η Σοβιετική Ένωση και η διάδοχος Ρωσία σήμερα θέλουν να υπερτονίζουν τη συμμετοχή του Κόκκινου στρατού στην ανατροπή του Χίτλερ μετά το 1941 κάνοντας λόγο για τα εκατομμύρια Ρώσους που θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση της Ευρώπης. Αυτόν τον αγώνα του Στάλιγκραντ, του Λένιγκραντ και της Μόσχας εναντίον των Ναζί και βεβαίως τον τιμούμε όλοι.
Ο Β’ Παγκόσμιος βέβαια ξεκίνησε το 1939. Ποια ήταν η στάση της Σοβιετικής Ένωσης και του Στάλιν από το 1939 έως και το 1941; Η αλήθεια είναι ότι διά του Συμφώνου Ρίμπεντροπ (Υπεξ της ναζιστικής Γερμανίας) και Μολότοφ (Υπέξ της Σοβιετικής Ενωσης) που υπογράφηκε στις 23 Αυγούστου 1939 οι δύο χώρες ήταν σύμμαχοι. Οι Σοβιετικοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι το σύμφωνο αυτό υπογράφηκε ως άμυνα διότι οι Αγγλοβρετανοί διά της συμφωνίας του Μονάχου στις 29 Σεπτεμβρίου 1938 παρέδωσαν στον Χίτλερ την Τσεχοσλοβακία και τον εξωθούσαν να επιτεθεί εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Η θέση αυτή βεβαίως είναι παντελώς ανιστόρητη αφού 13 μέρες αργότερα στις 3 Σεπτεμβρίου 1939 η Ναζιστική Γερμανία και μετά η Σοβιετική Ένωση εισέβαλαν στην Πολωνία μοιράζοντας την στα δυο. Αυτό σήμανε και την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Από το 1939 έως και το 1941 όταν δηλαδή δέκτηκαν και οι Σοβιετικοί επίθεση από το Χίτλερ, ο Ιωσήφ Στάλιν ενεργώντας με έναν απέραντο κυνισμό αποκατέστησε την επιρροή και τον έλεγχο σε χώρες τις οποίες παραχώρησε η Ρωσία στους Γερμανούς με τη συνθήκη του Μπρεστ Λιτόβσκ του 1917 όταν λόγω της Κομουνιστικής Επανάστασης επέλεξε να αποχωρήσει από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τι προσπαθούν να ξεχάσουν σήμερα οι Ρώσοι από τα δύο αυτά χρόνια συνεργασίας τους με τους ΝΑΖΙ με την αμέριστη και βασισμένη σε αρχές στήριξη του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια;

Μετά τη συμφωνία Στάλιν –Χίτλερ, «πάνω από ένα εκατ. σοβιετικά στρατεύματα εισέρρευσαν στις 7 επαρχίες της Πολωνίας στη σοβιετική σφαίρα επιρροής», αναφέρει ο ιστορικός Ρίτσαρντ Οβερι στο βιβλίο του «Ο Πόλεμος της Ρωσίας». «Μέχρι τις 24 Σεπτέμβρη, μετά από συνοπτικές αψιμαχίες, όλη η περιοχή είχε τεθεί υπό έλεγχο. Στις 28 Σεπτέμβρη, ο Ρίμπεντροπ πήγε ξανά αεροπορικώς στη Μόσχα για να κανονίσει τη μοιρασιά. Οι περιοχές που δεν κυριαρχούσε το πολωνικό στοιχείο δόθηκαν στην ΕΣΣΔ, οι υπόλοιπες στη Γερμανία».
Τους επόμενους μήνες, δύο εκατ. πολωνικές οικογένειες στο πλαίσιο ενός εθνικού ξεκαθαρίσματος, απελάθηκαν στη Σιβηρία και την κεντρική Ασία με προορισμό τα σοβιετικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τις ακολούθησαν χιλιάδες Πολωνοί στρατιώτες. Οι περίπου 40.000 υπαξιωματικοί και αξιωματικοί του πολωνικού στρατού που έπεσαν στα χέρια των Ρώσων δεν είχαν την ίδια «τύχη».
Στις αρχές Μάρτη του 1940, ο αρχηγός της μυστικής ρωσικής αστυνομίας πρότεινε στο Στάλιν την εκτέλεση όλων των αιχμαλώτων πολέμου. Οι σφαγές πραγματοποιήθηκαν γύρω από διάφορα στρατόπεδα, αλλά πήραν συμβολικά το όνομα Κατίν, από το δάσος κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με τη Λευκορωσία όπου βρέθηκε ένας από τους μεγαλύτερους μαζικούς τάφους -20.000 περίπου Πολωνών. Οι περισσότεροι Πολωνοί εκτελούνταν με πυροβολισμό στον αυχένα, έχοντας τα χέρια τους δεμένα πισθάγκωνα. Οι Σοβιετικοί όπως και οι Τούρκοι την Αρμενική γενοκτονία αρνήθηκαν τις δολοφονίες. Τη γενοκτονία αναγνώρισε μόλις το 1990 ο Μιχαήλ Γκορπατσόφ.
Τον Ιούνη του 1940, μισό εκατομμύριο Ρώσοι στρατιώτες εισέβαλαν στην Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία. Χιλιάδες σκοτώθηκαν χωρίς κανένα λόγο από τις μυστικές υπηρεσίες της ΕΣΣΔ και χιλιάδες ακόμα, περίπου 127.000, απελάθηκαν στα στρατόπεδα της Σιβηρίας. Στο τέλος του ίδιου μήνα, προχώρησαν στη Ρουμανία. Η κυβέρνηση της χώρας αναγκάστηκε να παραδώσει δύο περιοχές στα χέρια των ρωσικών στρατευμάτων.
Όταν η Φινλανδία αρνήθηκε να ικανοποιήσει ανάλογες απαιτήσεις, ήρθε αντιμέτωπη με την στρατιωτική εισβολή των Σοβιετικών. Το μέτωπο της Φινλανδίας, παρότι ο πόλεμος έληξε με την ικανοποίηση των αιτημάτων της ρωσικής πλευράς, αποδείχτηκε δυσκολότερο απ΄ ότι περίμενε ο Στάλιν που θεωρούσε σίγουρη μια γρήγορη νίκη. Μέσα σε τέσσερις μήνες 126.875 Ρώσοι στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους.
Πέρα από τις εδαφικές, υπήρχαν και σημαντικές εμπορικές συναλλαγές. Μέσα στους 17 μήνες που κράτησε το Σύμφωνο, η ΕΣΣΔ προμήθευσε τη Γερμανία με 865.000 τόνους πετρέλαιο, 648.000 τόνους ξυλεία, 14.000 τόνους χαλκού και 1,5 εκατομμύριο τόνους σιτηρά. Όταν τον Ιούνη του 1941 ο ναζιστικός στρατός εξαπέλυσε την περίφημη επιχείρηση Μπαρμπαρόσα εναντίον της Ρωσίας, το έκανε με τα υλικά που του είχε εξασφαλίσει το Σύμφωνο Μολότοφ - Ρίμπεντροπ.
Φλάσακι

Ιστορικό επιμύθιον

Η Σοβιετική Ένωση μετά τη νίκη κατά του Χίτλερ επιμένει να υπερτονίζει τη συμβολή της στον αντιφασιστικό αγώνα κατά του Χίτλερ. Η αλήθεια αυτή είναι μισή. Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945, οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, Φρανκλίνος Ρούσβελτ και Ιωσήφ Στάλιν αντίστοιχα, μαζί με τον Βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσόρτσιλ, συναντήθηκαν με σκοπό να αναδιανείμουν τις ζώνες επιρροής των χωρών τους. Μήπως ο ιστορικός πλέον Δημήτρης Χριστόφιας και όχι ο πολιτικός, θεωρεί ότι και αυτή η συμφωνία διαμοιρασμού της γης, των συμφερόντων και των ανθρώπων, έγινε με βάση αρχές και έχει να κάνει με οποιοδήποτε αντιφασιστικό αγώνα;
Τι θα μπορούσε να πει στους εταίρους μας σήμερα Πολωνούς, Τσέχους, Ρουμάνους, και στους Πολίτες των Βαλτικών Δημοκρατιών οι οποίοι ακόμα θρηνούν θύματα γενοκτονιών και θυμούνται την καταπίεση και το σαραντάχρονο σοβιετικό βούρδουλα; Με Ψήφισμα του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Σεπτέμβριο του 2009 καταγγέλλει με ιστορικές αναφορές στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τον ολοκληρωτισμό από οπουδήποτε κιαν προέρχεται. Και τον Αμερικανικό και το Σοβιετικό και τον Ευρωπαϊκό.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας αρνείται να δει αυτές τις αλήθειες και την απόλυτη ασυνέπεια αρχών της πολιτικής των Ρώσων ακόμα και σήμερα. Έτσι διά της κοινής δήλωσης του με τον Μεντβέντεφ συντάσσεται δουλικά και ανιστόρητα πίσω από το άρμα της Ρωσικής προπαγάνδας.
Αρνείται να δει τις σφαγές του Στάλιν, δεν θέλει να δει το ολοκαύτωμα των Τσετσένων για μερικούς αγωγούς πετρελαίων, κλείνει τα μάτια μπροστά στην εισβολή των Ρώσων στην Γεωργία.
Ίσως αύριο οι σύμμαχοι και εταίροι μας στην Ευρώπη, του πρώην Ανατολικού μπλοκ, όταν θα ψηφίζουν για το απευθείας εμπόριο παραγράφοντας την Τουρκική Εισβολή και κατοχή να αρχίσει να φωνάζει για παραβίαση των αρχών της δικαιοσύνης. Σήμερα βεβαίως αυτές τις αρχές ο ίδιος τις έχει κάνει λάστιχο, αναγορεύοντας τον εαυτό του και την Κυπριακή Δημοκρατία σε ένα κακέκτυπο πολιτικού Τιραμόλα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.



Σημείωση:

· Το ΑΚΕΛ τη δεκαετία του 1950 συμπορεύτηκε με τον Χρουστσόφ όσον αφορά τις θέσεις του κατά της προσωπολατρίας, σε μια προσπάθεια απομυθοποίησης του Στάλιν. Δέχτηκε επίσης τις θέσεις Γκορμπατσόφ τη δεκαετία του 1980 εναντίον των εγκλημάτων κατά του ρωσικού λαού από την ηγεσία του, συμφώνησε μάλιστα και με την αποκατάσταση του Μπουχάριν. Στη δεκαετία του 1990 στο κείμενο "οι δικές μας θέσεις για το Σοσιαλισμό" το ΑΚΕΛ μίλησε καθαρά για εγκλήματα επί Στάλιν. Αν λοιπόν το ΑΚΕΛ παραδέχεται ότι ο Στάλιν διέπραξε εγκλήματα κατά του ρωσικού λαού, πώς μπορεί ο Δημήτρης Χριστόφιας να αμφισβητεί ότι ο Στάλιν διέπραξε και εγκλήματα εναντίον άλλων λαών; Η συντριπτική πλειοψηφία των ακελιστών, έχουν απομυθοποιήσει αυτήν την περίοδο. Έχουν απομείνει να την υποστηρίζουν κάποιοι συνεργάτες της Χαραυγής που αμφισβητούν ακόμα και τη σφαγή στο Κατίν, αλλά και ο Πρόεδρος Χριστόφιας. Μάλλον οι σφαγές Ρώσων, Πολωνών και Εσθονών έγιναν στη βάση αρχών! Αντίθετα, οι Αμερικανοί έσφαζαν και σφάζουν τους λαούς επειδή δεν έχουν αρχές. Ε, άμα ξέρεις από ιστορία, όλα τα σφάζεις, όλα τα μαχαιρώνεις!