Τι αποδεχόμαστε ως λύση στο Κυπριακό;

Αυτό που θα κρίνει η αποστολή της κ. Λουτ, η οποία ξεκινά σήμερα τις επαφές της με τους δύο ηγέτες, στη Λευκωσία, είναι κατά πόσο το Κυπριακό θα κινηθεί τους επόμενους μήνες στις γνωστές ράγες της λύσης ΔΔΟ για να φτάσει στον τελικό του προορισμό. Σε διαφορετική περίπτωση, ήδη στο τραπέζι έχουν κατατεθεί κάποιες λεγόμενες νέες ιδέες οι οποίες θα τροφοδοτήσουν τις όποιες συνομιλίες προκύψουν στο μέλλον.

Είναι λογικό πάντως, με βάση τουλάχιστον τους όρους εντολής που έχει πάρει η κ. Λουτ από τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, να κινηθεί προς την κατεύθυνση της πλήρους διερεύνησης του έως τώρα κεκτημένου των συνομιλιών. Να διερευνήσει δηλαδή κατά πόσο οι διαπραγματεύσεις μπορούν να ξεκινήσουν από κει που έμειναν στον Κραν Μοντανά. Και αυτό κάνει μέχρι στιγμής.

Το πλαίσιο

Κυρίαρχο σημείο αυτών των συνομιλιών υπήρξε το λεγόμενο πλαίσιο Γκουτέρες από πέντε σημεία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο γενικός γραμματέας επιχείρησε να καταγράψει τα κυρίαρχα κεφάλαια του Κυπριακού, καθορίζοντας εμμέσως πλην σαφώς υπό μορφή πάρε-δώσε και τις αμοιβαίες υποχωρήσεις των δύο πλευρών. Υπενθυμίζουμε το πλαίσιο αυτό που κατατέθηκε στις 30 Ιουνίου 2017.

Εδαφικό



Υπάρχει ανάγκη να προσαρμόσουμε τον χάρτη που κατατέθηκε από την τ/κ πλευρά για να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες που εκφράστηκαν από τους Ε/Κ σε σχέση με κάποιες τοποθεσίες.


Πολιτική ισότητα



Εκ περιτροπής προεδρία με αναλογία 2:1. Λήψη αποφάσεων (αποτελεσματική συμμετοχή). Απλή πλειοψηφία με μία μόνο θετική ψήφο, με έναν μηχανισμό επίλυσης διαφορών σε περιπτώσεις όπου τα θέματα άπτονται ζωτικών συμφερόντων των δύο πλευρών.


Περιουσιακό



Δύο βασικές αρχές σε ό,τι αφορά τις περιουσίες. Για περιοχές που θα τεθούν υπό εδαφική αναπροσαρμογή, να δοθεί προτεραιότητα σε εκτοπισθέντες ιδιοκτήτες, ενώ για τις υπόλοιπες περιουσίες (υπό τ/κ διοίκηση δηλαδή) να δοθεί προτεραιότητα στους σημερινούς χρήστες. Συγκεκριμένες ρυθμίσεις θα ανακοινωθούν σύντομα.
Ίση αντιμετώπιση Ελλήνων και Τούρκων υπηκόων



Ελεύθερη διακίνηση αγαθών (= τελωνειακή ένωση + ένα ποσοστό πρέπει να συμφωνηθεί για πρωτογενή αγροτικά προϊόντα). Υπηρεσίες και διακίνηση κεφαλαίων ok. Ελεύθερη διακίνηση προσώπων: Οι αρχές θα δίνουν άδειες σε τουρίστες, φοιτητές, και εποχικούς εργάτες. Γι' αυτούς που θα ζητούν καθεστώς μόνιμης διανομής, θα υπάρξει ακριβοδίκαιο (equitable) καθεστώς μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων υπηκόων στην Κύπρο.
Ασφάλεια και εγγυήσεις



Ο γενικός γραμματέας υπογράμμισε ότι δεν πιστεύει πως ένα σύστημα στο οποίο θα παρέμενε το δικαίωμα επέμβασης θα ήταν βιώσιμο. Είπε ότι θέματα τα οποία βρίσκονται κάτω από τη Συνθήκη Εγγυήσεως θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από ικανοποιητικούς μηχανισμούς ελέγχου και παρακολούθησης σε πολλά από τα θέματα στα οποία οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να συμφωνήσουν από κοινού. Σε κάποια από αυτά τα θέματα οι εγγυήτριες δυνάμεις θα μπορούσαν να αναμειχθούν. Ένα σύστημα ασφάλειας θα πρέπει να διασφαλίζει ότι και οι δύο κοινότητες στην Κύπρο θα αισθάνονται ασφαλείς σε μια επανενωμένη Κύπρο, όπου η ασφάλεια της μιας κοινότητας δεν θα δημιουργεί ανασφάλεια στην άλλη κοινότητα. Το θέμα των στρατευμάτων είναι διαφορετικό σε σχέση με τη Συνθήκη Εγγυήσεως και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε διαφορετικό πλαίσιο. Τα θέματα που σχετίζονται με τα στρατεύματα (αριθμοί - αποχωρήσεις, εάν και όταν θα χρειαστεί να φύγουν, καθώς και τα χρονοδιαγράμματα), θα αντιμετωπιστούν στο υψηλότερο επίπεδο όταν φθάσει αυτή η στιγμή.
Η αποστολή Λουτ

Το πλαίσιο Γκουτέρες αποτελεί στην πράξη τη λύση του Κυπριακού. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, κατανοώντας τι ενδιαφέρει και τι φοβίζει τις δύο πλευρές, επιχειρεί επί της ουσίας δύο βασικές διασταυρώσεις θεμάτων, ζητώντας από τις πλευρές να κάνουν τους απαραίτητους συμβιβασμούς. Η πρώτη διασταύρωση αφορά το εδαφικό με το περιουσιακό. Εδώ φαίνεται ότι οι δύο πλευρές με βάση τα έγγραφα των συνομιλιών έχουν σχεδόν συμφωνήσει. Οι Ε/Κ παίρνουν πίσω έδαφος και οι Τ/Κ έχουν τον πρώτο λόγο στις περιουσίες στο τ/κ συνιστών κρατίδιο, με τους Ε/Κ ιδιοκτήτες να κινούνται στη λογική της επιστροφής, της ανταλλαγής και της αποζημίωσης αναλόγως της περίπτωσης. Η δεύτερη διασταύρωση αφορά την πολιτική ισότητα με τα θέματα ασφάλειας.

Οι Τ/Κ ενδιαφέρονται για την πολιτική τους ισότητα, διεκδικώντας μέχρι τέλους την εκ περιτροπής προεδρία. Ο Μουσταφά Ακιντζί, με βάση την ιστορική εμπειρία της κοινότητάς του, διεκδίκησε με πάθος και μέχρι τέλους την πολιτική ισότητα της κοινότητάς του. Στην πραγματικότητα, διεκδίκησε το αυτονόητο αφού οι Τουρκοκύπριοι την κέρδισαν με βάση τις Συνθήκες Ζυρίχης - Λονδίνου. Αυτοί που την αμφισβήτησαν ήταν οι Ε/Κ, καταθέτοντας την αλλαγή των 13 σημείων στο Σύνταγμα το 1963. Το κέρδος για τους Τ/Κ στην πραγματικότητα είναι μια τεράστια πολιτική αναβάθμιση. Το 1960 είχαν μόνιμο Αντιπρόεδρο με βέτο, σήμερα ζητούν Συμπρόεδρο ο οποίος σε κάποιες περιόδους θα εκπροσωπεί ολόκληρη τη χώρα. Το μεγαλύτερο ωστόσο κέρδος των Τ/Κ, το οποίο συχνά ξεχνούν και αδίκως προεξοφλούν, είναι η ίδια η νέα βάση της λύσης, δηλαδή η διζωνικότητα. Η κοινότητά τους για πρώτη φορά αποκτά έδαφος, επί του οποίου θα ασκεί εξουσία. Έδαφος του οποίου σήμερα νόμιμοι ιδιοκτήτες, με βάση τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, είναι κυρίως Ε/Κ, οι οποίοι θα κληθούν στο πλαίσιο της λύσης να εκχωρήσουν.
Οι Ε/Κ τα τελευταία 3 χρόνια των διαπραγματεύσεων έριξαν όλο το βάρος στην κατάργηση των εγγυήσεων, κάτι που ο γενικός γραμματέας για πρώτη φορά στην Ιστορία του Κυπριακού από το 1960 κατέγραψε ως μέρος του συμβιβασμού. Τα Ηνωμένα Έθνη κατανόησαν για πρώτη φορά ότι τα εγγυητικά δικαιώματα τρίτων χωρών στην Κύπρο αποτελούν πηγή ανωμαλίας και ότι η ασφάλεια για όλους τους κατοίκους αυτής της χώρας μπορεί να πηγάσει πειστικά μέσα από την ένταξή της στην ΕΕ. Αυτή η καταγραφή, η οποία είναι η σημαντικότερη επιτυχία των Ε/Κ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, πιστώνεται στον Νίκο Αναστασιάδη, αλλά είναι ταυτόχρονα απότοκο της μακράς και επίπονης προσπάθειας του Γλαύκου Κληρίδη να εντάξει την Κύπρο στην ΕΕ και του Τάσσου Παπαδόπουλου στην ευρωζώνη. Το επιχείρημα πλέον πως μια χώρα μέλος της ΕΕ δεν μπορεί να έχει εγγυήσεις, είναι ανίκητο, η δε Τουρκία αν επιμένει σε αυτό απλώς θα εκτεθεί. Από την άλλη, αν αυτό επιτευχθεί, θα αποτελέσει μια τεράστια υποχώρηση για την Τουρκία, της οποίας πρέπει να πιστωθεί. Η Τουρκία έχασε κάθε νόμιμο δικαίωμα επί της Κύπρου στη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, αλλά το ανέκτησε με τις Συνθήκες της Ζυρίχης το 1960. Αν αποδεχτεί λοιπόν κατάργηση των εγγυήσεων, είναι τεράστια υποχώρηση, αν αναλογιστεί κανείς τη γεωπολιτική αναβάθμιση της Ανατολικής Μεσογείου, τα τελευταία χρόνια, λόγω φυσικού αερίου.


Σε αυτά τα δύο σημεία έχουμε την εντύπωση ότι πρέπει να εντρυφήσει και να εμβαθύνει η κ. Λουτ, επιχειρώντας να αφήσει όσο το δυνατόν λιγότερη ασάφεια να αιωρείται στην ατμόσφαιρα. Η εποικοδομητική ασάφεια ενδείκνυται στην αρχή των διαπραγματεύσεων. Σήμερα είτε θα λυθεί, είτε όχι. Θεωρούμε δε ότι η κ. Λουτ θα μπορούσε να πετύχει εκεί που απέτυχαν όλοι οι άλλοι, γιατί για πρώτη φορά διαθέτει ως εργαλείο ένα πλαίσιο το οποίο καταπιάνεται με όλες τις πτυχές του Κυπριακού. Ένα πλαίσιο το οποίο όλοι δημοσίως δηλώνουν ότι αποδέχονται ως βάση για συζήτηση. Ο αδύναμος κρίκος στην προσπάθεια της κ. Λουτ βέβαια είναι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις.

Στην πραγματικότητα και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις σήμερα δεν καίγονται για το Κυπριακό. Η κάθε μία από αυτές έχει άλλες προτεραιότητες. Η Ελλάδα το Μακεδονικό, αλλά και εκλογές ενόψει. Η Βρετανία είναι βραχυκυκλωμένη στο Brexit και η Τουρκία περισσότερο ανησυχεί για τις εξελίξεις στη Συρία και τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Αλλά και διαχρονικά αν αναλύσουμε τη στάση τους θα διαπιστώσουμε ότι δεν έχουν συγκεκριμένη στρατηγική λύσης του Κυπριακού. Η Ελλάδα βολεύεται και με το status quo. Διαφορετικά, γνωρίζει ότι με τη λύση θα υποχρεωθεί να ανοίξει έναν δύσκολο διάλογο για τα ελληνοτουρκικά και τον καθορισμό ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Βρετανία ασχολείται με τη λύση του Κυπριακού (με την όποια λύση), φτάνει να διασφαλίσει νόμιμα πλέον την παρουσία Βρετανικών Βάσεων στην Κύπρο. Η Τουρκία, αν κρίνουμε από τη συνέντευξη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στον «Πολίτη», βολεύεται και με τριπλή παραλλαγή. Και διζωνική και συνομοσπονδία και δύο κράτη, από τη στιγμή που ελέγχει ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της.

Η κριτική στον Πρόεδρο Αναστασιάδη

Αν ασκείται σήμερα κριτική στον Πρόεδρο Αναστασιάδη είναι γιατί στο κρίσιμο θέμα των εγγυήσεων δεν επέμεινε μέχρι τέλους στο Κραν Μοντανά. Αν επέμενε στη θέση του ότι η Τουρκία δεν αποδέχεται να τερματίσει τις εγγυήσεις της στην Κύπρο, αυτό θα μπορούσε να το διαπιστώσει στο ελβετικό θέρετρο. Απεναντίας, προτίμησε να φύγει, με αποτέλεσμα ο κ. Γκουτέρες να τον κρίνει στην έκθεσή του συνυπεύθυνο του αδιεξόδου. Σαν να μην έφτανε αυτό, τους τελευταίους μήνες άφησε τις εγγυήσεις και άνοιξε νέες συζητήσεις στο κεφάλαιο της πολιτικής ισότητας, κάνοντας αναφορά σε αποκεντρωμένη ομοσπονδία, αλλά και συνομοσπονδία και δύο κράτη, διευκρινίζοντας ότι οι δύο τελευταίες είναι προτάσεις της Τουρκίας. Αυτή η κίνηση εκ μέρους του καταδεικνύει ωστόσο και κάτι άλλο. Ότι, δηλαδή, επιχειρεί να ανοίξει ξανά το κεφάλαιο της συζήτησης στην πολιτική ισότητα, με αιχμή του δόρατος την αφαίρεση κάποιων εξουσιών από τους Τ/Κ και ίσως και την εκ περιτροπής προεδρία. Αν αυτός είναι ο σημερινός στόχος, τότε ο κ. Πρόεδρος οφείλει να κάνει κάποιες παραδοχές. Ότι, π.χ., διαπραγματευτικά δώσαμε τεράστια σημασία στις εγγυήσεις (τις οποίες, π.χ., ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν τις άγγιξε το 2004 αφού έδωσε έμφαση στη λειτουργικότητα), με αποτέλεσμα (για να τις βάλουμε στο τραπέζι) να δώσουμε πολύ περισσότερα στο κεφάλαιο της πολιτικής ισότητας. Αν αυτό είναι το πρόβλημα, θα μπορούσε να επιστρέψει με πάσα σοβαρότητα στις συνομιλίες, έχοντας ως σύμμαχό του το ίδιο το πλαίσιο Γκουτέρες και κυρίως τις ισορροπίες του στα δύο αυτά κεφάλαια. Δηλαδή, όσο περισσότερη ασφάλεια διεκδικούν οι Τ/Κ από την Τουρκία, τόσο μεγαλύτερη ανασφάλεια προκαλούν στους Ε/Κ, οπότε δεν μπορούν να έχουν και την εκ περιτροπής προεδρία. Αυτό θα έβαζε πραγματική πίεση στους Τ/κ και την Τουρκία. Αντί τούτου, άρχισε να αναδεικνύει αστεία θέματα λειτουργικότητας του τύπου, ποιος θα πάρει την απόφαση για τον EastMed ή επικαλούμενος την άσχετη περίοδο 1960-62, συγκρίνοντας δηλαδή την περίοδο που η Κύπρος ήταν μέλος των Αδεσμεύτων με τη σημερινή θέση της Κύπρου στην ευρωζώνη. Κάποιοι μιλούν για λαϊκισμό και τακτισμό. Γιατί ο Πρόεδρος θυμήθηκε σήμερα τη σημασία της λειτουργικότητας όταν πριν από 2 χρόνια επέμενε και φόρτωνε με εξουσίες την κεντρική κυβέρνηση, ανεβάζοντας σε 144 τα ομοσπονδιακά σώματα και τις επιτροπές; Για να κερδίσει την πρόσκαιρη συμπόρευση του ΔΗΚΟ και να περάσει τον προϋπολογισμό του 2019; Για να μπορέσει να ταυτίσει στη συνέχεια τον Γλαύκο Κληρίδη με τον Τάσσο Παπαδόπουλο, σε μια μακαριακού τύπου αφελή σύνθεση, αναδεικνύοντας τον εαυτό του σε εθνάρχη; Ο Πρόεδρος, λένε κάποιοι στην Πινδάρου, κατάφερε να φέρει με αυτόν τον τρόπο το ΔΗΚΟ στη γραμμή της λύσης. Ο Πρόεδρος πάει για δύο κράτη, απαντούν κάποιοι στο ΔΗΚΟ. Οπότε εμείς μπορούμε να είμαστε διαφοροποιημένοι μαζί του εμμένοντας στην ομοσπονδία. Εν ολίγοις, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι το Κυπριακό από θέμα ουσίας καθίσταται πλέον κομματικό positioning, αλλά δεν θα ήταν λάθος επίσης να σημειώσει ότι ο Πρόεδρος παραπέφτει σε όλες αυτές τις αντιφάσεις διότι έχασε την πίστη του στην εξεύρεση λύσης.

Ακιντζί

Θα μπορούσαμε να ασκήσουμε έντονη κριτική και στον Τ/Κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Κυρίως στο κομμάτι εκείνο στο οποίο δεν δείχνει την απαραίτητη διπλωματική ευελιξία, με τη δικαιολογία ότι έχει χάσει την εμπιστοσύνη στον συνομιλητή του. Στην πολιτική αυτά δεν χωρούν. Από την άλλη, κατανοούμε την τρομακτική πίεση που δέχεται κατά καιρούς από τον Ταγίπ Ερντογάν, με τον οποίο διαφώνησε στο θέμα του χάρτη και ειδικά στο θέμα της Μόρφου. Πρόσφατα στη Νέα Υόρκη η τουρκική αντιπροσωπεία τον αγνόησε επιδεκτικά, ενώ ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου τον άδειασε δημοσίως μέσα από τη συνέντευξή του στον «Πολίτη». Ο κ. Ακιντζί δίνει σθεναρά τη μάχη για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας για να διασφαλίσει την τ/κ κοινότητα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, παραμένει ο τελευταίος ίσως Τ/Κ ηγέτης με τον οποίο οι Ε/Κ μπορούν να συνεννοηθούν.

Μπορούμε εμείς οι Κύπριοι;

Οι κύριοι Αναστασιάδης και Ακιντζί, με όλα τα κακά και τα καλά που θα μπορούσε κάποιος να τους αποδώσει, είναι δύο ηγέτες που μπορούν αν το θελήσουν να εκφράσουν τα πραγματικά συμφέροντα της Κύπρου και των Κυπρίων στο σύνολό τους. Ρόλο στο Κυπριακό μπορεί να έχουν οι υπερδυνάμεις και οι εγγυήτριες δυνάμεις. Αν ωστόσο ο λαός της Κύπρου υπό την ηγεσία των δύο αυτών ηγετών καταφέρει να διακρίνει τα πραγματικά του συμφέροντα, όπως αυτά απορρέουν από μια ενωμένη Κύπρο, τότε μπορεί να αποκτήσει βαρύνοντα ρόλο στη λύση του προβλήματος. Για πρώτη φορά στην Ιστορία των Κυπρίων μπορούμε να βρούμε και να έχουμε κοινά συμφέροντα και εξασφαλίσεις. Μπορούμε να ζήσουμε ως απόλυτα ίσοι εντός της δημοκρατικής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορούμε από κοινού στη συνέχεια να αξιοποιήσουμε το φυσικό αέριο και να γίνουμε ένα κέντρο υπηρεσιών. Ένα κέντρο εμπορικό, τραπεζικό, τουριστικό, ακαδημαϊκό, ιατρικό, μια βάση ειρήνης και συνεργασίας για ολόκληρη την ταραγμένη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αν δεν μπορέσουμε βέβαια εμείς πρώτοι να λύσουμε τα δικά μας προβλήματα, πώς θα λύσουμε τα προβλήματα των άλλων;

Στη χώρα της παρλαπίπας

Σε αυτόν τον τόπο μας έχουν κουράσει οι παρλαπίπες. Τα πολλά και ανόητα ΘΑ. Οι κενολόγες υποσχέσεις και εν γένει λόγια ψεύτικα πολλά και μεγάλα. Ο κ. Παρλαπίπας τον οποίο έχουμε όλοι μέσα μας και βεβαίως εκλέγουμε σε όλα τα δυνατά αξιώματα σε αυτή τη χώρα είναι εδώ για να μας θυμίζει πόσο αστείο κράτος έχουμε και πόσο γελοία όλοι συμμετέχουμε στις δομές του.
Με ποια λόγια να το περιγράψουμε; Είμαστε ένα κράτος διεφθαρμένο. Ένα κράτος διχοτομημένο ντε φάκτο. Ένα κράτος οικονομικά κατεστραμμένο, χωρίς στοιχειώδες σύστημα υγείας και χωρίς σοβαρή παιδεία. Είμαστε ένα κράτος χωρίς σοβαρό σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Είμαστε ένα κράτος το οποίο σε μεγάλο βαθμό διοικείται και ελέγχεται από τον υπόκοσμο, με τον οποίο (υπόκοσμο) συναγελάζεται και συντρώγει η Αστυνομία φανερά και οι πολιτικοί μας ιδιωτικά. Ποια η διαφορά μας με το ψευδοκράτος; Εκεί κυβερνούν ο στρατός και ο υπόκοσμος. Σκεφτήκατε να φύγει ο στρατός; Δεν πίστευα ότι θα έθετα ποτέ μου αυτή την ερώτηση!
Το Κυπριακό
Βρισκόμαστε σε μία ακόμα «σοβαρή» φάση εξελίξεων στο Κυπριακό, όπως μας αραδιάζουν καθημερινά οι παρλαπίπες πολιτικοί μας. Πόσες τέτοιες φάσεις περάσαμε στο παρελθόν; Συνοψίζονται σε μια σειρά τσιτάτα: το 1974 ο εχθρός στη θάλασσα. Το 1975 τα σύνορά μας στην Κερύνεια και ο Μακάριος στη Μόσχα. Το 1977 διαπεριφερειακή ομοσπονδία. Το 1980 κάθε σπίτι και κάστρο και πολιτική της πρόταξης. Το 1990 διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία αλλά με το σωστό περιεχόμενο. Το 1995 ενιαίο αμυντικό δόγμα και πύραυλοι S-300. Το 2004 δεν παραλάβαμε κράτος για να επιστρέψουμε κοινότητα. Το 2008 οι σύντροφοι αλχημιστές ανακάλυψαν τη λυδία λίθο της λύσης. Το 2016 ενισχύουμε την Εθνική Φρουρά με 3.000 προσλήψεις και δίνουμε τη μάχη κατά της απο-αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε δείπνα στα οποία καλούνται οι Τουρκοκύπριοι.
Το Κυπριακό, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, από θέμα εισβολής και κατοχής έχει μετατραπεί με τα χρόνια σε καθαρά θέμα οικονομικό. Το έθεσε βασικά η καμπάνια του ΟΧΙ του Τάσσου Παπαδόπουλου διά του ερωτήματος: ποιος θα ταΐζει τους Τουρκοκύπριους; Σήμερα τα καυτά παρεμφερή ερωτήματα είναι: ποιος θα αποζημιώσει τους πρόσφυγες; Ποιος θα χρηματοδοτήσει το ομοσπονδιακό κράτος; Ποιοι θα είναι οι οικονομικοί πάτρωνες του νέου κράτους μετά τη λύση;
Όταν ο Χέλμουτ Κολ ξεκίνησε τη διαδικασία επανένωσης της Γερμανίας, όλοι οι δήθεν σοβαροί οικονομολόγοι τον συμβούλευαν να το αποφύγει γιατί θα κινδύνευε η οικονομία της Δυτικής Γερμανίας. Αυτός απάντησε ότι μπροστά στην επανένωση μιας χώρας δεν χωρούν οι αριθμοί και τον Μάιο του 1990 η μία Γερμανία ήταν γεγονός. Διαφορετική, θα μου πείτε, η επανένωση της Γερμανίας από αυτήν της Κύπρου. Ορθόν. Όπως άλλο Χέλμουτ Κολ και άλλο παρλαπίπες πολιτικοί.
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό πάντως τα πράγματα πλησιάζουν σε ένα τέλος. Αν θέλετε πέστε το και δίλημμα: είτε μέχρι το τέλος Αυγούστου, όπως μας προειδοποίησαν τα Ηνωμένα Έθνη, θα ξεκαθαρίσουμε το περιουσιακό, το εδαφικό τις εγγυήσεις και τη διακυβέρνηση, για να μπορέσει να μπει ένα χρονοδιάγραμμα λύσης, είτε θα τα μαζέψουν και θα φύγουν αφήνοντας τους Ε/Κ να προετοιμαστούν για ...τις προεδρικές της καρέκλας του 2018 και τον Ακιντζί να γίνει έπαρχος του Ερντογάν. Αυτό θα μας μεταφέρει κι η κ. Νούλαντ, όπως μαθαίνω: είτε θα μπούμε σε τροχιά λύσης μέχρι το τέλος του χρόνου για να μπει σε πορεία υλοποίησης ο ενεργειακός σχεδιασμός (να έρθουν και οι κολοσσοί των ΗΠΑ) που εκπονείται τα τελευταία χρόνια, είτε το Ισραήλ και η Τουρκία θα τα βρουν μόνοι τους. Όσο για τις γεωτρήσεις της ENI και της TOTAL, αυτές αναβλήθηκαν για το 2017. Αν δεν υπάρξει λύση, στα οικόπεδα τα οποία διεκδικεί για τον εαυτό της η Τουρκία δεν θα γίνουν ποτέ γεωτρήσεις.
Η δικαιοσύνη
Στη χώρα της παρλαπίπας θέσαμε ως υπέρτατο στόχο την ποινική διερεύνηση της οικονομικής καταστροφής της χώρας όπως αυτή επεσυνέβη από το 2011 έως σήμερα. Ο Χριστόφιας μετά την αιματηρή περιπέτεια στο Μαρί δεν μπορούσε βέβαια να φορτωθεί ένα μνημόνιο 2,5 δισ., όπως του παράγγελναν ο Κίκης Καζαμίας και ο Σιαρλή, διότι δεν το άντεχε η αριστερή του συνείδηση. Ακατάχνωτα! Το άφησε στον νυν, για να μας κάτσει 40 δισ. με κούρεμα. Και στη συνέχεια, κόντρα ξύρισμα βέβαια: μας υποσχέθηκε ο Αναστασιάδης πλήρη διερεύνηση της οικονομικής καταστροφής, την οποία ανέλαβε ο υπεράνω γενικός εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης. Αποσπάστηκαν αστυνομικοί, ήρθαν εμπειρογνώμονες από την Αγγλία, έγιναν ανακρίσεις, αλλά φευ. Η δίκη της Τράπεζας Κύπρου έχει κολλήσει στα διαδικαστικά. Και ίσως μείνει εκεί. Μιλούμε για τους πρώην χρηματοδότες των κομμάτων, μιλούμε για χαριστικά δάνεια σε πολιτικούς, δικαστές και επιχειρηματίες. Από την άλλη, η δίκη της Λαϊκής έκλεισε με απόφαση του Κώστα Κληρίδη και του υπουργού Δικαιοσύνης, οι οποίοι παρέδωσαν τον Βγενόπουλο (με επιστολές τους από τον περασμένο Φεβρουάριο) στις ελληνικές αρχές για διερεύνηση. Αν δηλαδή στην Κύπρο μας προκύψει Βγενόπουλος, δεν θα είναι για τα 9 δισ. των καταθετών της Λαϊκής, αλλά για το 1 ...ψωροεκατομμύριο που τσέπωσε ο πρώην διοικητής της Τράπεζας Κύπρου Χριστόδουλος Χριστοδούλου. Εν ολίγοις ο μόνος που πλήρωσε και ίσως πληρώσει για την οικονομική καταστροφή σε αυτόν τον τόπο είναι ο Χριστόδουλος; Μας το είπε ο άνθρωπος γεμάτος παράπονο: έκανα ό,τι κάνετε κι εσείς! Τι να φταίει βέβαια και ο γενικός εισαγγελέας, μεταξύ μας; Υπάρχει κανένα πολιτικό κόμμα στην Κύπρο που θέλει τον Βγενόπουλο να σταθεί στο εδώλιο του κατηγορουμένου και να μιλήσει εφ’ όλης της ύλης; Ας μην μας παίζει όμως κι αυτός τον «υπεράνω», διότι όπως πάει το πράμα η μόνη του επιτυχία θα αποδειχθεί η καταδίκη του συνεργάτη του Ρίκκου Ερωτοκρίτου, κι αυτή για προσωπικούς λόγους... ασυνεννοησίας.
Οι «Επιχειρηματίες»
Σε καμιά σοβαρή χώρα η Αστυνομία δεν συντρώγει σε δημόσια θέα με ανθρώπους που θεωρούνται ότι λειτουργούν επιχειρηματικά ...υπόγεια. Στη χώρα της παρλαπίπας βεβαίως όλα είναι δυνατά. Πριν από μερικά χρόνια ο αστυνομικός διευθυντής Λάρνακας είχε αποστείλει εγκύκλιο στους αστυνομικούς της επαρχίας του να μην δέχονται διαμεσολαβήσεις από γνωστό επιχειρηματία, και πολύ περισσότερο να μην μεταφέρουν οι ίδιοι ενώπιόν του παραπονούμενους. Σε ολόκληρη την Κύπρο όλοι θεωρούμε ότι υπάρχει ένα κοινό σύστημα δικαιοσύνης, η οποία απονέμεται σε 5-10 χρόνια. Οι Λαρνακείς βέβαια είχαν αντιληφθεί ότι στην πόλη τους υπάρχει άμεση απονομή δικαιοσύνης, η οποία σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα ήταν και ...δίκαιη. Ας μην μιλήσουμε τώρα για τα ποδοσφαιρικά σωματεία, τα οποία σε μεγάλο βαθμό ελέγχονται από τέτοιου είδους επιχειρηματίες, οι οποίοι βασικά ξεπλένουν χρήμα. Ας μην μιλήσουμε για αποκλειστικούς αντιπροσώπους χυμών, αναψυκτικών, σνακ, ας μην μιλήσουμε για πούκκικα, για παράνομα καζίνα που λειτουργούν με αστυνομική κάλυψη. Ας μιλήσουμε για παράνομους τζίρους, οι οποίοι υπερβαίνουν του 30% του κυπριακού ΑΕΠ. Οι οποίοι, αν ήταν νόμιμοι, το κράτος ίσως να είχε περαιτέρω εισπράξεις 4-5 δισ. ευρώ. Είναι τα λεφτά που ψάχνει ο Χάρης Γεωργιάδης για να μειώσει τους φόρους, τα λεφτά που ψάχνει ο Παμπορίδης για να φτιάξει σχέδιο υγείας, είναι τα λεφτά που ψάχνει ο Καδής για να αναμορφώσει την παιδεία του τόπου. Είναι εν γένει τα λεφτά που εισπράττουν όλα τα σοβαρά κράτη για να κάνουν κοινωνική πολιτική. Στην Κύπρο, κάθε φορά που μας τελειώνουν τα λεφτά, τα «σοβαρά κυπριακά κόμματα» επιπέφτουν επί των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, των ιδιοκτητών ακίνητης περιουσίας και γενικά επί κάθε πολίτη του οποίου τα έσοδα και μετρήσιμα είναι και κυρίως προσπελάσιμα. Η εύκολη λύση. Οι υπόγειοι επιχειρηματίες εξάλλου έχουν και αυτοί τον ρόλο τους: χρηματοδοτούν μαύρες προεκλογικές εκστρατείες και συνεισφέρουν στα μαύρα ταμεία των κομμάτων.
Ποιος είναι ο παρλαπίπας;
Έστιν ουν παρλαπίπας άνθρωπος εκστομίζων κατά συρροήν σαχλαμάρες. Η λέξη είναι ηχοποίητη ή ηχομιμητική και ετυμολογικά προέρχεται από τη γερμανική λέξη “papperlapap”. Η λέξη υιοθετήθηκε μάλλον μέσω των εκατομμυρίων Ελλήνων μεταναστών στη Γερμανία μετά το 1950, για να προστεθεί στη χορεία των συνωνύμων που ήδη υπάρχουν στην ελληνική. Η λέξη περιγράφει τον στωμύλο, τον πολυλογά, τον κενολόγο, τον παπαρδέλα, τον αερολόγο, τον μπούρδα, τον παπάρα. Στην κυπριακή διάλεκτο νομίζω υπάρχει μια εξαιρετική λέξη, η οποία συμπυκνώνει όλες τις πιο πάνω: «Τσιόφτας». Αυτός που λέει τσιόφτες δεν είναι παρά ένας βερμπαλιστής, ένας ματαιολόγος, ένας άνθρωπος που εκφέρει συστηματικά επιπόλαιο και ανόητο λόγο. Στην κυπριακή υπάρχει και η λέξη λαφαζάνης (από την τουρκική lafazan). Ο τσιόφτας είναι πάντως ένα επίπεδο κάτω από τον λαφαζάνη. Ο λαφαζάνης είναι μεν ένας τσιόφτας, αλλά με στυλ, αφού οι λαφαζανιές ενέχουν και κάποια στοιχεία χιούμορ.

Ρε πώς αλλάζουν οι καιροί

Ρε πώς αλλάζουν οι καιροί! Με τον Διονύση Διονυσίου 06/03/2016

Παλιά στα κόμματα γινόταν εμφύλιος για το ποιοι θα ήταν οι υποψήφιοι στις βουλευτικές. Πολλοί πλήρωναν κιόλας δι’ αντιπροσώπων τους cash σε μαύρες σακούλες, για να έχουν την τιμή να υπηρετήσουν την πατρίδα τους! Αυτή η διαδικασία ήταν ένας «ευχάριστος» πονοκέφαλος για όλους τους ηγέτες των κομμάτων, αφού είχαν να επιλέξουν από τους «καλούς, τάχα μου, τους καλύτερους» και μάλιστα με το αζημίωτο. Στη συνέχεια οι άριστοι εκ των αρίστων υποψήφιοι ξεκινούσαν από πόρτα σε πόρτα, να μαζέψουν χαζοκούμπαρους ψηφοφόρους. Μετρούσαν πριν μερικά χρόνια ακόμα και τα σλόγκαν: «Εσύ ξέρεις....», «Εμείς δεν φάγαμε», «Ενώνουμε δυνάμεις», «Στεκόμαστε στο πλευρό των Εργαζομένων και των ανθρώπων του μόχθου». Σήμερα βέβαια ο λαός ξέρει και παραξέρει. Και ποιοι έφαγαν και με ποιους απατεώνες τα κόμματα ένωσαν τις δυνάμεις τους και γιατί τα ταμεία προνοίας των εργαζομένων έγιναν το γιαλέλι του Αράπη σε επενδύσεις του ΑΕΡΑ. Σήμερα λοιπόν, αν κρίνουμε από τη δυστοκία των κομμάτων να παρουσιάσουν τα ψηφοδέλτιά τους, η κατάσταση έχει ανατραπεί άρδην. Τώρα οι ηγέτες των κομμάτων υποφέρουν από πραγματικούς πονοκεφάλους, να μην πω ημικρανίες: τώρα γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα για να βρουν υποψηφίους. Μετά ...θα ψάξουν και για ψηφοφόρους. Οι οποίοι βέβαια έχουν προ πολλού απαξιώσει την πολιτική, αφού κυριολεκτικά και μεταφορικά έχουν καταστεί απολίτικοι. Τα προσόντα Ποια πρέπει να είναι σήμερα, υπό τις περιστάσεις, τα προσόντα των υποψηφίων, αν τους βρεις; Και όταν λέμε περιστάσεις, εννοούμε την τάση που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, στον μέσο Κύπριο, ο οποίος όταν βλέπει πολιτικό θέλει να στρίψει καντούνι, να τον ξητιμάσει, ακόμα και να τον πεισκαλίσει. Ένας καλός υποψήφιος, λοιπόν, κρίνοντας από την τεράστια αποχή (βλέπε αδιαφορία) που σε κάποιες δημοσκοπήσεις κτυπά και το 40%, πρέπει να έχει τουλάχιστον τρία σοβαρά προσόντα, τα οποία σε παλαιότερες αναμετρήσεις δεν μετρούσαν και πολύ. Παλιότερα διάλεγες ένα μούτρο, έναν μουκτάρη του σαλονιού και του λιμανιού, που μπορούσε να κάνει ρουσφέτια και τον έβλεπες στη Βουλή. Σήμερα χρειάζεται οι υποψήφιοι να ανεβάσουν... επίπεδο: Πρώτον, πρέπει ένας υποψήφιος/α να είναι όμορφος/η, good looking, που λέμε. Σύμφωνα με όλες τις στατιστικές, οι εμφανίσιμοι άνδρες προσελκύουν περισσότερο τις αδιάφορες με την πολιτική γυναίκες, που τέλος πάντων έχουν μια δικαιολογία: «Ψηφίζω τον γιατί έν’ ωραίος» ή γιατί έν’ cute, αφού ξυπνά κάθε πρωί και πίνει γάλα με τριαντάφυλλο! Οι εμφανίσιμες γυναίκες για τον ίδιο λόγο προσελκύουν αδιάφορους περί την πολιτική άνδρες: «Ψηφίζω την γιατί είναι θεά». Αντιθέτως... πάντα για ευνόητους λόγους οι εμφανίσιμες υποψήφιες τρώνε γενικά μαύρο από τις γυναίκες. Η στάση όμως αυτή των γυναικών δεν αφορά τις εκλογές, είναι διαχρονική. Δεύτερον, οι σύγχρονοι υποψήφιοι πρέπει να ασχολούνται κυρίως με την επικοινωνία, γι’ αυτό και επιλέγονται δημοσιογράφοι, ηθοποιοί, άνθρωποι του μάρκετινγκ και αθλητές. Κοιτάξτε, για παράδειγμα, με τι αέρα μιλά η Ειρήνη Χαραλαμπίδου και μετά σκεφτείτε πεντέξι βουλευτές στην υφιστάμενη Βουλή που εδώ και πέντε χρόνια δεν ακούσαμε τη φωνή τους. Όλοι επιπλέον οφείλουν να έχουν λογαριασμούς στο facebook, στο twitter και στο Instagram, για να μπορούν να επικοινωνούν, να ανεβάζουν τις φωτογραφίες των παιδιών, των γατιών και των σκυλιών τους, και κυρίως να εύχονται χρόνια πολλά στους εορτάζοντες ψηφοφόρους τους. Αυτό το καταραμένο το facebook κάθε μέρα πλέον σου βγάζει τους εορτάζοντες ή τους έχοντες γενέθλια, οπότε οφείλεις να ευχηθείς και στους Γιαννήδες και στους Κωστήδες, και στις Τούλλες ψηφοφόρους σου και σε χιλιάδες άλλους. Η ημέρα του απ. Ανδρέα έχει καταντήσει σκέτο μαρτύριο, αφού χρειάζεσαι συνεργείο πλέον για να γράφεις ευχές. Τρίτον, οι υποψήφιοι θα πρέπει να έχουν επιπλέον τρία άλλα προσόντα, και αυτό δείχνει πόσο ψηλά έχει πλέον ανεβεί ο δείκτης της πολιτικής στην Κύπρο: πρέπει να ξέρουν καλό κολύμπι, να είναι άνθρωποι του καφενέ και επίσης να αντέχουν στο ποτό και το ξενύχτι. Γιατί όλα αυτά είναι αναγκαία; Το καλό κολύμπι (η ναυαγοσωστική θεωρείται ως πρόσθετο προσόν) έχει να κάνει με τη συλλογή ψηφοφόρων την ημέρα των εκλογών. Πού είναι οι ψηφοφόροι σου; Στην παραλία και κολυμπούν. Βουτάς λοιπόν και αρχίζεις να τους κυνηγάς μέχρι τις σημαδούρες. Χρειάζεται να είσαι και fit ταυτόχρονα. Να κολυμπάς και να μιλάς μέχρι να σε βαρεθεί και να πάει στην κάλπη. Πρέπει επίσης να αντέχεις στους καφέδες από το πρωί έως και τα μεσάνυκτα. Πολλοί ψηφοφόροι βρίσκονται στις καφετέριες. Με τρία καπουτσίνο, δύο μεσαίους εσπρέσο και δύο κυπριακούς κερδίζεις μία ψήφο. Προσοχή με τους κυπριακούς καφέδες κυρίως στα χωριά. Οι δεξιοί πίνουν Γ. Χαραλάμπους, οι αριστεροί του Λαϊκού. Τέλος, χρειάζεται να αντέχεις στο ξενύχτι διότι οι νέοι ψηφοφόροι που χρειάζεται ένας υποψήφιος ξημερώνονται στα κλαμπ. Εκεί πρέπει να τους προσεγγίσεις, να πιεις τα ποτά σου, να πεις του κόσμου τις μαλακίες και στο τέλος να το ρίξεις: «Μια που γνωριστήκαμε δεν με ψηφίζεις κιόλας»; Ο άλλος τύφλα σού απαντά: «Ακατάχνωτα bro», αφού το ΦΑΚΑΤΕ ΤΟΥΣ έχει καθιερώσει νέα πολιτική ορολογία σε αντικατάσταση του «σύντροφε» ή του «συναγωνιστή». Μην ανησυχείτε Κάποιοι πολύ πολιτικοποιημένοι φίλοι ίσως ανησυχήσουν από την πιο πάνω σοβαρότατη ανάλυση. Κύριοι, μην ανησυχείτε. Ο γράφων σάς προτρέπει όλους να πάτε να ψηφίσετε. Οι εκλογές είναι τσάμπα. Τα αποτελέσματα είναι που πληρώνουμε με δόσεις. Είτε ψηφίσουμε είτε όχι. Βασικά ψηφίστε αυτόν που θα σας υποσχεθεί τα λιγότερα. Τουλάχιστον μετά θα είστε λιγότερο απογοητευμένοι. Γενικώς μην περιμένετε πολλά. Εξάλλου, αν οι εκλογές άλλαζαν τον κόσμο, θα ήταν εδώ και πολύ καιρό παράνομες.

Καιρός να φτύσουμε το παρελθόν

Στην Κύπρο, σε σχέση με το Κυπριακό έχουμε αναπτύξει διαχρονικά ένα ανυπέρβλητο ταλέντο. Καταφέρνουμε πάντοτε να αναδεικνύουμε τα λιγότερο σημαντικά καθιστώντας τα κυρίαρχα, ενώ την ίδια στιγμή χάνουμε τα σημαντικά και την ουσία.

Δύο παραδείγματα νομίζω είναι αρκούντως ικανοποιητικά:

Θεωρούμε, οι Ελληνοκύπριοι, ότι η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας -σε αντίθεση με τη λογική των Τ/Κ περί παρθενογένεσης- είναι θέμα κυρίαρχο και εκ των ων ουκ άνευ. Το θέμα έχει κάποια νομική σημασία, αλλά επί της ουσίας καμία. Οι Ε/Κ θέλουν μετεξέλιξη, λένε, για να μην μπορεί να αποσχισθεί στο μέλλον η τ/κ κοινότητα, κάτι που θα μπορούσε νομικά να γίνει, αν δύο ίσα συνιστώντα κρατίδια συγκροτούσαν την ομοσπονδιακή Κύπρο. Ένας αφελής βέβαια θα μπορούσε να ρωτήσει: κι αν σε μερικά χρόνια σφαχτούμε και πάλιν μεταξύ μας, δεν θα υπάρξει απόσχιση των Τ/Κ; Κανένας επίσης δεν σκέφτηκε και το αντίστροφο: τι θα γίνει αν θελήσουμε εμείς να αποσχιστούμε; Η αντιπαράθεση εδώ θυμίζει κάποιους που θέλουν να κληρονομήσουν το παρελθόν των αποτυχημένων, ούτως ή άλλως, Συμφωνιών του 1960, και όχι να ονειρευτούν το μέλλον.
Έχουμε αναγάγει τις τουρκικές εγγυήσεις σε κυρίαρχο θέμα και μερικοί είναι έτοιμοι να δώσουν τα πάντα για να μην υπάρχει Τούρκος στρατιώτης στην Κύπρο, έστω για ένα διάστημα π.χ. 5 χρόνων. Τώρα θα μου πείτε, ποιος θέλει εγγυήσεις; Κανένας. Αν όμως για τις εγγυήσεις θα πρέπει να δώσουμε την εκ περιτροπής προεδρία, κριτήρια υπέρ του χρήστη στο περιουσιακό, και να χάσουμε τη Μόρφου, δεν ξέρω αν αξίζει τον κόπο να δώσουμε αυτή τη μάχη. Και πάλιν χάνουμε την ουσία, διότι οι τουρκικές εγγυήσεις εντός της ΕΕ θα είναι καθόλα τυπικές έως ανύπαρκτες. Έστω, όμως, ότι καταφέρνουμε να απαλλαγούμε από αυτές. Αν σε λίγα χρόνια (το επαναλαμβάνω) σφαχτούμε και πάλιν μεταξύ μας, δεν θα υπάρξει και πάλιν επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο;
　

Η μεγάλη εικόνα

Ουδείς πιστεύει ότι η λύση του Κυπριακού, αν έλθει εντός του 2016, θα είναι ένα εύκολο εγχείρημα. Θα είναι ωστόσο μια βατή προσπάθεια, διότι το σενάριο της επανένωσης θα εκτυλιχθεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ας δούμε τη μεγάλη εικόνα:

Για πρώτη φορά μετά το 1571, όταν πάτησαν το πόδι τους οι Οθωμανοί στην Κύπρο, η τ/κ κοινότητα δεν θα είναι απόλυτα ελεγχόμενη από την Τουρκία. Με λίγα λόγια, δεν θα μπορεί με την ίδια ευκολία να χρησιμοποιείται ως στρατηγική μειονότητα στην Κύπρο, είτε από τους Τούρκους είτε από τους Άγγλους. Οι Τ/Κ θα αναγκασθούν να λειτουργήσουν μέσα σε ένα πολυπολιτισμικό ευρωπαϊκό πλαίσιο χωρίς να απειλείται η ταυτότητά τους και χωρίς να έχουν ανάγκη από πάτρωνες.
Για πρώτη φορά μετά το 1974 θα αρχίσει να εφαρμόζεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο σε ολόκληρη την Κύπρο με τις τέσσερις βασικές ελευθερίες να δίνουν την προοπτική μιας ουσιαστικής, ελεγχόμενης και ταυτόχρονα λειτουργικής επανένωσης της χώρας μας. Με ξεκάθαρες ζώνες στο εδαφικό και με ουσιαστική ρύθμιση του περιουσιακού.

Τα άλλα σενάρια

Εν ολίγοις, αναλόγως του πώς θα καταφέρουμε να λειτουργήσουμε τα επόμενα χρόνια όλοι μας, Ε/Κ και Τ/Κ, θα είμαστε υποχρεωμένοι να λειτουργήσουμε ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όποιο success story ή όποια αποτυχία μάς προκύψει θα είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα ή ευρωπαϊκή επιτυχία.

Αν αποτύχουμε, θα καταλήξουμε μια χώρα όπως η Τσεχοσλοβακία. Θα μας προκύψει ένα βελούδινο διαζύγιο τύπου Τσεχίας - Σλοβακίας και θα αναγκαστούμε να πορευτούμε πλάι-πλάι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αν έχουμε προβλήματα, μπορεί να καταντήσουμε όπως το Βέλγιο. Όπου Βαλόνοι και Φλαμανδοί κάποτε έχουν κοινή κυβέρνηση και κάποτε όχι. Επιβιώνουν, όμως, γιατί έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν κοινά συμφέροντα.
Αν πετύχουμε, θα μπορέσουμε να γίνουμε ένα Λουξεμβούργο, το οποίο αποτελεί κέντρο υπηρεσιών για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο οποίο κατοικούν σήμερα Γάλλοι, Γερμανοί, Πορτογάλοι και κάθε λογής ...Άλλοι.
　

Η στασιμότητα

Με λίγα λόγια, το να παραμείνουμε ως έχουμε δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σενάριο για losers. Οι Ε/Κ θα παλεύουν για τα επόμενα 50 χρόνια ώστε να βγουν από την οικονομική κρίση και οι Τ/Κ θα παραμείνουν τσογλάνια του κάθε πρέσβη τοποτηρητή που θα στέλνει η Τουρκία στην κατεχόμενη Λευκωσία. Αντίθετα, αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας, αν μάθουμε από τα λάθη μας, αν βρούμε έναν λογικό συμβιβασμό που δεν θα αφήνει νικητές και ηττημένους, αν φτύσουμε το παρελθόν και αν χαμογελάσουμε με αισιοδοξία στο μέλλον, μπορεί να έχουμε τύχη. Μέχρι στιγμής και οι δύο κοινότητες τιμούν τους ήρωες του παρελθόντος που, έστω χωρίς να το θέλουν ή χωρίς να το ξέρουν, μας διχάζουν. Η Κύπρος σήμερα χρειάζεται τους ήρωες του μέλλοντος. Που θα μας ενώνουν και θα μας εμπνέουν για όσα ωραία έρχονται.

Οι ψευδαισθήσεις της λύσης

Πέραν του 70% των Κυπριών πολιτών, με βάση τη δημοσκόπηση της Ομάδας Κύπρος, θεωρούν ότι αυτή τη φορά οδεύουμε ανεπιστρεπτί σε λύση του Κυπριακού. Πρόκειται, εκλογική αδεία, για μια συντριπτική παράσταση λύσης, η οποία βεβαίως δεν προδικάζει την ψήφο των πολιτών. Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, σε ποσοστό πέραν του 40%, θα ψηφίσει αφού πρώτα διαβάσει το νέο σχέδιο και ακούσει επιχειρήματα ένθεν και ένθεν.

Τα στερεότυπα

Βεβαίως στην πράξη αυτό που θα κρίνει την ψήφο Ε/Κ και Τ/Κ, αν κρίνουμε από δεκάδες δημοσκοπήσεις στον νότο αλλά και στον βορρά, είναι και κάποιες ψευδαισθήσεις που έχουν εμπεδωθεί διά του διαχωρισμού των δύο κοινοτήτων τα τελευταία 51 χρόνια.

• Είναι σαφές ότι οι Τ/Κ δεν θέλουν να επιστρέψουν στις περιοχές που ζούσαν πριν το 1974 διότι, όπως λένε, φοβούνται τους Ε/Κ. Οικοδομώντας έτσι στη λογική της ομοσπονδίας, διεκδικούν στην τ/κ συνιστώσα πολιτεία πλειοψηφία πληθυσμού, αλλά και γης. Το ερώτημα που τίθεται εδώ είναι, αν πάρουν πλειοψηφία γης ποιος θα την αποζημιώσει;
• Μεταξύ των Ε/Κ, παρά τις συναισθηματικές εξάρσεις, η συντριπτική πλειοψηφία δεν επιθυμεί να ζήσει υπό τ/κ διοίκηση. Δείχνουν έτσι κατά πλειοψηφία διάθεση να αποδεχτούν ανταλλαγή περιουσιών και αποζημίωση. Οι Τ/Κ προσφέρουν 500.000 σκάλες στον νότο για ανταλλαγή. Δεν αρκούν βέβαια. Ποιος θα αποζημιώσει τις υπόλοιπες στους Ε/Κ;

Ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε αναχωρώντας από την Κύπρο προχθές μας είπε ότι μεταβαίνει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για να επικεντρωθεί στην οικονομική πτυχή της λύσης. Ο Νίκος Αναστασιάδης επίσης είναι διατεθειμένος να μπει σε ένα αεροπλάνο, όπως λέει, να κάνει τη γύρα του κόσμου και να μαζέψει λεφτά. Βεβαίως, αν κοιτάξει κανείς τι γίνεται στην περιοχή μας, ίσως αντιληφθεί ότι τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Η Κύπρος διεκδικεί αποζημιώσεις για 200.000 πρόσφυγες (150.000 Ε/Κ και 50.000 Τ/Κ) που ξεριζώθηκαν το 1974 αλλά σήμερα έχουν σπίτια και περιουσίες ασχέτως της νομιμότητας της κατοχής τους ή όχι, ενώ η Μέση και η ευρύτερη Μέση Ανατολή (Ιράκ - Συρία - Αφγανιστάν) έχουν πέραν των 10 εκατ. περιπλανώμενων προσφύγων να αναζητούν καταφύγιο σε πρόχειρους προσφυγικούς συνοικισμούς στην Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία και πρόσφατα σε ευρωπαϊκές χώρες. Ποιος θα τους αποζημιώσει αυτούς; Ποιος μπορεί να θέσει ως προτεραιότητα την αποζημίωση των Κυπρίων προσφύγων σε σχέση με τα καραβάνια των νεοπροσφύγων από το Ιράκ και τη Συρία;

Ας ρωτήσει επίσης κανείς τον επίτροπό μας Χρήστο Στυλιανίδη πόσα μάζεψε από την παγκόσμια καμπάνια που έκανε για τον Έμπολα. Πέντε δισ. κι αυτά μετά βίας. Είναι δυνατόν κάποιοι να ονειρεύονται ότι η διεθνής κοινότητα θα βρει και θα διαθέσει 50 δισ. για την Κύπρο;

Από την άλλη η Κυπριακή Δημοκρατία είναι καταχρεωμένη με 22 δισ. στους δανειστές της, ενώ και το ψευδοκράτος χρωστά στην Τουρκία ένα ποσό πέραν των 8 δισ. Τα περισσότερα από αυτά τα χρέη είναι απόρροια της κακοδιαχείρισης ή της διαφθοράς των πολιτικών. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς: Ποιο είναι το ζητούμενο σήμερα; Να επανενώσουμε τα χρέη μας ή τις διαφθορές των πολιτικών μας;

Ο ρεαλισμός

Γιατί καταγράφω αυτούς τους αριθμούς; Μήπως για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι δεν συμφέρει σε κανέναν η λύση; Απεναντίας. Οι αριθμοί αυτοί αν λειτουργήσουν ρεαλιστικά βοηθούν ώστε να εγκαταλείψουμε τις τρέχουσες ψευδαισθήσεις που έχουν κάποιοι για τη λύση του Κυπριακού. Με λίγα λόγια, το Κυπριακό δεν θα λυθεί κατά τρόπο που θα γεμίσει τις τσέπες των Ε/Κ προσφύγων με gas ούτε θα δώσει στους Τ/Κ δωρεάν γη. Από πού θα προκύψουν τα οφέλη; Ο δρόμος είναι δύσκολος και μπορεί να προκύψει μέσω της συνεργασίας όλων.

• Η λύση θα ανεβάσει τις τιμές στον βορρά εξισορροπώντας τις με αυτές στον νότο. Από τον τριπλασιασμό π.χ. των αξιών της γης θα προκύψουν και κάποιες αποζημιώσεις στους Ε/Κ πρόσφυγες. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επίσης αρκετά σχέδια για κοινές αναπτύξεις γης, κυρίως εκεί που το περιουσιακό καθίσταται προβληματικό να επιλυθεί μεταξύ ιδιοκτήτη και χρήστη.
• Η ελευθερία εγκατάστασης, διακίνησης και περιουσίας θα επιτρέψει την επιχειρηματική συνεργασία των δύο κοινοτήτων, ανοίγοντας μια τεράστια αγορά στην Κύπρο, όπως η Τουρκία.
• Η λύση θα φέρει την πολυπόθητη ασφάλεια στην Κύπρο και θα επιτρέψει εν μέσω της γεωπολιτικής ανασφάλειας στη γύρω από εμάς περιοχή την προσέλκυση πρόσθετων επενδύσεων στη χώρα μας. Η Κύπρος με λίγα λόγια μπορεί να καταστεί επιχειρηματικό κέντρο της περιοχής για εμπορικές και άλλες συναλλαγές με 500 εκατ. πληθυσμό που κατοικεί στις γύρω χώρες. Αυτό θα φέρει ανάπτυξη.
• Η Κύπρος ως ενωμένη χώρα μέλος της ΕΕ θα μπορέσει να αντλήσει τεράστια φθηνά δάνεια από την ΕΚΤ, προσελκύοντας επίσης νέες επενδύσεις διά της μόχλευσης κεφαλαίων.
• Η οικοδομική δραστηριότητα (π.χ. ανοικοδόμηση Βαρωσίων) θα επαναφέρει σε τροχιά επαναδραστηριοποίησης έναν σημαντικό κλάδο της οικονομίας, ρίχνοντας κατακόρυφα την ανεργία.
• Η επανένωση της χώρας και η προσθήκη νέων κλινών στην τουριστική βιομηχανία θα ανεβάσει κατακόρυφα την προσέλευση τουρισμού στην Κύπρο.
• Η Κύπρος διά της λύσης θα προχωρήσει απρόσκοπτα στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, έχοντας ανοικτά ενδεχόμενα αγορών, όπως η Αίγυπτος, η Τουρκία και η ΕΕ. Σε αυτό μπορεί να συνεργαστεί και με το Ισραήλ.

Εν κατακλείδι

Με λίγα λόγια, θα πρέπει να επιλέξουμε. Χωρίς λύση Ε/Κ και Τ/Κ παραμένουμε ως έχουμε. Καταχρεωμένοι και υποχείρια των πολιτικών μας ηγεσιών. Με λύση και με ένα Σύνταγμα που θα επανακαθορίσει τα checks & balances περιορίζοντας την αυθαιρεσία των πολιτικών, αλλά και προσδίδοντας νέο αέρα ανάπτυξης, τότε έχουμε ως χώρα ελπίδες να πάμε μπροστά. Κανένας βέβαια δεν πρόκειται να μας χαρίσει τίποτα. Κανένας δεν θα μας αποζημιώσει για να δεχθούμε λύση. Γραμμένους μας έχουν. Να μας βοηθήσουν βέβαια υπάρχουν πολλοί. Φτάνει να ξέρουμε τι θέλουμε και να είμαστε σοβαροί.

Ποιοι κάνουν αντικατοχικό αγώνα;

Τι είναι τελικά αντικατοχικός αγώνας; Να αφήνεις τις εκκλησιές να γίνονται τζαμιά, να ρημάζονται, να γκρεμίζονται ή να τις επαναφέρεις, να τις λειτουργείς και να τις συντηρείς;

Ο Τάκης Χατζηδημητρίου και ο Μόρφου Νεόφυτος είμαι σίγουρος ότι έχουν να μας πουν πολλά επ’ αυτού.

 

Τι είναι αντικατοχικός αγώνας; Να αφήνεις τα αρχαία θέατρα να χορταριάζουν ή να τα γεμίζεις με 4.000 Ε/Κ και Τ/Κ για να παρακολουθήσουν αρχαία ελληνική τραγωδία ονειρευόμενοι την ώρα της επανένωσης;　

Ο πρόεδρος του ΘΟΚ Γιάννης Τουμαζής, μετά την εμπειρία που αποκόμισε την Παρασκευή το βράδυ ανεβάζοντας τον «Ιππόλυτο» στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας, επίσης έχει πολλά να μας πει.

Βέβαια υπάρχουν και πολλοί αξιόλογοι συμπολίτες μας οι οποίοι διαφωνούν με τέτοιου είδους εκδηλώσεις. Διά των εκδηλώσεων αυτών, λένε, αναγνωρίζουμε την κατοχή, επισκεπτόμαστε την πατρίδα ως φιλοξενούμενοι των κατακτητών, προσφέρουμε άλλοθι σε μια εικόνα εξομάλυνσης της εισβολής και του απαράδεκτου status quo.

　

Τώρα κατάλαβαν;

　

　

Τα επιχειρήματα αυτά τα ακούμε εδώ και 41 χρόνια. Μας κατατρύχουν όλους. Την ίδια στιγμή, όμως, όλο και περισσότερο εμπεδώνουμε τη στασιμότητα. Η οποία διά της άγονης παρέλευσης του χρόνου διχοτομεί τη χώρα μας. Οπότε εύλογα κάθε καλόπιστος Κύπριος θέτει κάποια ερωτήματα:

• Διά της καταγγελτικής μας στάσης πόσοι Τούρκοι στρατιώτες έφυγαν από την Κύπρο από το 1974;
• Τι ποσοστό εδάφους της κατεχόμενης χώρας έχει επιστραφεί στους νόμιμους ιδιοκτήτες της; Πόσοι Ε/Κ πρόσφυγες έχουν επιστρέψει στα σπίτια και τις πατρογονικές τους περιουσίες; Ο χρόνος μέσα από την αδυσώπητη πορεία του έχει δημιουργήσει δυστυχώς πολλά τετελεσμένα. Τα οποία πέραν του ότι δεν ξεκινούν από το 1974, πολλά απ’ αυτά τα ξεχνάμε. Επιμένοντας κατά καιρούς στην ανάπλαση επιλεκτικών αναμνήσεων.

• Το κράτος μας πάσχει από το 1963 όταν αποχώρησαν από αυτό οι Τ/Κ με σοβαρές δικές μας ευθύνες
• Το κράτος μας διχοτομήθηκε de facto όταν η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, παραβίασε τις συνθήκες και το Σύνταγμα και επενέβη στην Κύπρο διά του πραξικοπήματος, δίνοντας έτσι ευκαιρία στην Τουρκία να κάνει τη δική της παράνομη εισβολή.
• Το ενιαίο κράτος του 1960 μάς τέλειωσε το 1977 όταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος υπέγραψε με τον Ντενκτάς διπεριφερειακή ομοσπονδία καθορίζοντας στη συνέχεια την πορεία των διαπραγματεύσεων.
• Από το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003, με την ανοχή του Τάσσου Παπαδόπουλου, χιλιάδες Κύπριοι επισκέπτονται το βόρειο μέρος της Κύπρου επιδεικνύοντας την ταυτότητά τους, για να παίξουν στα καζίνα.Διά της συμφωνίας της πράσινης γραμμής που υπέγραψε ο Τάσσος Παπαδόπουλος οι Ε/Κ αγοράζουν από τα σούπερ μάρκετ πορτοκάλια από την κατεχόμενη Μόρφου, λεμόνια από τη Λάπηθο και μανιτάρια από την Καρπασία. Σήμερα και χαλλούμι.
• Μετά την απόφαση Δημόπουλος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2009, χιλιάδες Ε/Κ πρόσφυγες έχουν προσφύγει στην τ/κ επιτροπή αποζημιώσεων πωλώντας τις περιουσίες τους στα κατεχόμενα.
• Μέσα από σειρά ΜΟΕ που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, χιλιάδες Ε/Κ μεταβαίνουν στα κατεχόμενα και επιδιορθώνουν ή λειτουργούν εκκλησίες.

Η παράνοια

　

Όλα τα πιο πάνω συνθέτουν την παράνοια του Κυπριακού αλλά ταυτοχρόνως καθορίζουν τις δύο μοναδικές επιλογές που έχουμε. Επιλογές τις οποίες έχουν καθορίσει οι πολιτικοί μας διά των αποφάσεών τους και ο λαός διά της καθημερινής του πρακτικής. Ποιες είναι αυτές;

Πρώτον, θα κινηθούμε σε μια διαδικασία ομαλοποίησης μέσω των πιο πάνω ενεργειών οι οποίες σταδιακά θα καταλήξουν σε διχοτόμηση της χώρας μας με βάση το υπάρχον status quo
Δεύτερον, θα προχωρήσουμε θαρραλέα σε μια διευθέτηση του Κυπριακού στη λύση ομοσπονδίας μέσω της οποίας θα αποκατασταθούν σε μεγάλο βαθμό τα ανθρώπινα δικαιώματα, μερικώς τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα και θα πάρουμε πίσω σημαντικά ποσοστά εδάφους υπό ε/κ διοίκηση.
　
　

Ο ρεαλισμός

　

　

Οι 4.000 Ε/Κ και Τ/Κ που παρακολούθησαν την παράσταση του «Ιππόλυτου» στη Σαλαμίνα δείχνουν να είναι έτοιμοι να κινηθούν παρόλες τις δυσκολίες στη διευθέτηση του Κυπριακού μέσω μιας συμφωνημένης λύσης η οποία μπορεί ξανά να οδηγήσει τη χώρα μας προς την ευημερία και την πρόοδο.

Κρίνοντας μέσα από την ανακοίνωση 71 συμπατριωτών μας για τη Σαλαμίνα, μάλλον επιθυμούν να διαμαρτύρονται για να έχουν ήσυχη τη συνείδησή τους, προετοιμάζοντας με αυτό τον τρόπο τις νέες γενεές να υποδεχτούν το παλαιό γνωστό σύνθημα: «Πάλιν με χρόνια με καιρούς πάλιν δικά μας θα ’ναι».

Εν κατακλείδι όποιοι νομίζουν ότι το Κυπριακό θα λυθεί μέσα από συναισθηματικές ανακοινώσεις και όχι μέσα από έναν καθημερινό αγώνα αυτογνωσίας, συμφιλίωσης και ναι, συμβιβασμών, ας μας πουν πρακτικά πώς θα γίνει αυτό.　
Κατά την ταπεινή μου γνώμη το να επαναλαμβάνει κάποιος εδώ και 41 χρόνια τα ίδια και τα ίδια, χωρίς να κάνει κάτι, δεν συνιστά αντικατοχικό αγώνα, αλλά συμβιβασμό με την κατοχή.

Κύπρος στην εποχή της προπαγάνδας

 

Από πότε μετρά ως πρόβλημα το Κυπριακό; Θέτουμε το ερώτημα, γιατί πίσω από την απάντησή του κρύβεται -κι ας ακουστεί αυτό βαρύγδουπο- ο βαθμός δημοκρατικότητας της κοινωνίας μας, το επίπεδο της γνώσης μας και ακόμα η πολιτική μας ανάλυση και διάθεση να προχωρήσουμε με ειλικρίνεια στην επίλυση του προβλήματος.   

Τα ερωτήματα που θέτει ο ιστορικός ή και ο κάθε πολίτης προσπαθώντας να κατανοήσει το ιστορικό του παρελθόν, όπως έλεγε ο μακαριστός καθηγητής μου Νίκος Σβορώνος, «είναι κατά κάποιον τρόπο προέκταση των ερωτημάτων που θέτει η ίδια η εποχή του». Το παρελθόν δεν έχει φωνή να μιλήσει από μόνο του, «απαντά όμως σε ερωτήματα που θέτει ο καθένας ανάλογα με τη συνείδηση που διαθέτει». Μαγική αυτή η ελληνική λέξη, «συνείδηση». Μπορεί να σημαίνει τη γνώση που έχει κάθε άνθρωπος για τον εαυτό του και για τους άλλους. Είναι η γνώση της ψυχικής δραστηριότητας του καθενός, αυτό που μπορεί ο καθένας να προσλάβει με τον νου του σε διαστολή με το ασυνείδητο. Ακόμα, μπορεί να είναι η συναίσθηση (εθνική ή ταξική) και, τέλος, η δυνατότητα της σύλληψης της ηθικής ή της ανήθικης διάστασης των πραγμάτων.

            

Με λίγα λόγια, με οδηγό πάντα τη συνείδησή μας, το παρόν όχι μόνο βοηθά στην εξήγηση και την κατανόηση του παρελθόντος, αλλά μπορεί να κάνει κάτι περισσότερο. «Ο βαθμός της πληρότητας της αναπαράστασης του παρελθόντος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ερωτήματα του παρόντος». Αν είσαι ιστορικός, κρίνεται η επιστημονική σου επάρκεια. Αν είσαι πολίτης, κρίνεται η πολιτική σου παιδεία.

Ε/Κ vs Τ/Κ

            

Ακούμε καθημερινά στο σύνολό της την ε/κ πολιτική ηγεσία να δείχνει ότι έχει θέσει τα ερωτήματα και ότι έχει πάρει όλες τις απαντήσεις. Σύμφωνα με τη συνείδησή της, άραγε; Πότε ξεκίνησε να μετρά ως πρόβλημα το Κυπριακό; Οι πολιτικοί μας, αλλά και όλοι εμείς, το ορίζουμε ημερολογιακά μέσα από τις πρώτες λέξεις που εκφέρουμε, ακόμα και όταν διαφωνούμε με τον τρόπο προσέγγισης:

• Σαράντα ένα χρόνια από την εισβολή και την κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία, έφτασε η ώρα της επανένωσης της χώρας μας.
• Σαράντα ένα χρόνια μετά την εισβολή και την κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι ήρθε για να μείνει με στόχο την τελική κατάληψη της χώρας μας.

           

Για τους Τ/Κ βέβαια η καταμέτρηση είναι εντελώς διαφορετική. Αν ακούσεις είτε έναν Τ/Κ που θέλει λύση είτε κάποιον που δεν θέλει λύση, το ημερολόγιο του προβλήματος πάει πίσω δέκα χρόνια. Αυτοί μιλούν για 51 χρόνια κρίσης στο Κυπριακό, δηλαδή από τη στιγμή που αποχώρησαν ή εξαναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από την Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας ήταν συνιδρυτές το 1960 με τις συνθήκες Ζυρίχης - Λονδίνου.

Σημειολογία

            

Οι ημερομηνίες και τα χρονολόγια, εν ολίγοις, τα αδιαμφισβήτητα κιτάπια της Ιστορίας, πάντα έχουν τεράστια σημασία στη διαμόρφωση ενός εθνικού αφηγήματος.

            

Τα σαράντα ένα χρόνια για τους Ελληνοκυπρίους δείχνουν την άρνησή τους να δεχθούν έστω να εξετάσουν το παρελθόν τους, πολύ δε περισσότερο να θέσουν τα σωστά ερωτήματα τα οποία θα τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν το παρόν. Η υποκρισία αυτή -γιατί περί υποκρισίας πρόκειται- φάνηκε σε όλο της το μεγαλείο, όταν όλοι έπεσαν ως λύκοι να κατασπαράξουν τον Αμερικανό πρέσβη πριν από μερικές βδομάδες, όταν επιχείρησε να διατυπώσει το αυτονόητο: ότι δηλαδή το Κυπριακό δεν ξεκινά από το 1974, αλλά από το 1964, εξ ου και το ψήφισμα 186 του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο βομβαρδισμός της Τηλλυρίας από την Τουρκία, η κάθοδος του ΟΗΕ για πρώτη φορά στην Κύπρο και οι διακοινοτικές συνομιλίες Κληρίδη - Ντενκτάς μέχρι το 1974. Αν αυτά παραγνωρίζονται, και αν η Ιστορία ξεκινά για μας από την 20ή Ιουλίου 1974, τότε το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής και κατοχής, υπάρχει ένας θύτης και ένα θύμα, και ναι, ολόκληρη η διεθνής κοινότητα συνωμοτεί εναντίον μας, γιατί διακατέχεται από φιλοτουρκικά αισθήματα.

            

Οι Τ/Κ επιμένουν ότι το πρόβλημά μας δεν έχει ηλικία 41, αλλά 51 χρόνια, και έχουν απόλυτο δίκαιο. Μας ζητούν να το αντιμετωπίσουμε, αναγνωρίζοντας επίσης κάτι αυτονόητο για αυτούς: ότι είναι συνιδρυτές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου, όταν ζητούν σήμερα την πολιτική τους ισότητα δεν μας ζητούν χάρες και παραχωρήσεις, αλλά διεκδικούν ένα συνταγματικό τους δικαίωμα. Βεβαίως κι αυτοί Κύπριοι είναι, οπότε δεν παύουν να είναι εξίσου καλοί υποκριτές, ερμηνεύοντας την ιστορική τους πορεία κατά το δοκούν και συμφέρον. Ίσως γιατί φοβούνται ή ντρέπονται ή δεν έχουν την παιδεία να θέσουν τα καυτά ερωτήματα.

• Για μεγάλο αριθμό Τ/Κ, η τουρκική εισβολή ήταν «ειρηνευτική επιχείρηση». Μεταξύ μας, θα ήταν ειρηνευτική αν στις 20 Ιουλίου κατόρθωνε να φέρει πίσω τον Μακάριο και αν τον έβαζε στο ίδιο τραπέζι με τον Ντενκάς, ούτως ώστε να αρθεί η ανωμαλία που προέκυψε με τα γεγονότα του 1963 αλλά και το πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου 1974. Δεν το έκανε, όμως, με αποτέλεσμα η φερόμενη ειρηνευτική επιχείρηση να μετατραπεί σε κατοχή και εθνικό ξεκαθάρισμα 150.000 Ε/Κ από τις εστίες τους.
• Μετά το 1974, ο Ντενκτάς συζητούσε επισήμως για λύση του Κυπριακού, με την ε/κ πλευρά να έχει αποδεχτεί να πληρώσει ως τίμημα την αποδοχή ομοσπονδίας μέσα από τις συμφωνίες που υπέγραψε με τους Μακάριο και Κυπριανού το 1977 και το 1979. Το 1983, όμως, δείχνοντας την κακή πίστη του ιδίου και της Τουρκίας, προχώρησε στην ανακήρυξη της λεγόμενης ΤΔΒΚ. Εν ονόματι της προστασίας των Τ/Κ από τον εξανδραποδισμό, διενήργησε μια τεράστια κλοπή περιουσιών.

Σήμερα

Εν έτει 2015, τα τρέχοντα ιστορικά αφηγήματα αποτελούν το παραμύθι της πλειονότητας των δύο κοινοτήτων. Όσοι τολμούν να αλλάξουν τις στερεότυπες αυτές προσεγγίσεις χαρακτηρίζονται με κάθε λογής επίθετα. Αυτό δείχνει και το επίπεδο του εκπαιδευτικού μας συστήματος και της πολιτικής μας σκέψης. Ο βαθμός της δημοκρατικότητας μιας πολιτείας, εξάλλου, μετριέται με το είδος της ιστορίας που επιτρέπει ή βοηθά να γράφεται. Στην Κύπρο ζούμε ακόμα στην εποχή της προπαγάνδας. 

Κύπρος και δρόμοι του φυσικού αερίου

Στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου υπάρχουν, σύμφωνα με έρευνες του Ινστιτούτου Γεωλογικής Επισκόπησης (1) των Ηνωμένων Πολιτειών, τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου και περιορισμένες ποσότητες πετρελαίου. Σύμφωνα με τη συντονίστρια του Ινστιτούτου κ. Brenda Pierce, κατά τη διάρκεια έρευνας που διεξήχθη εντός του 2010, στην περιοχή εκτιμάται ότι υπάρχουν γύρω στα 400 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικό αέριο και μια ποσότητα κοντά στα 1,7 δισεκ. βαρέλια πετρέλαιο. Η ύπαρξη φυσικού αερίου αναμφισβήτητα ενισχύει τη γεωπολιτική σημασία της περιοχής. Σε τοπικό επίπεδο οι σχέσεις Κύπρου-Ισραήλ αναβαθμίζονται ραγδαία, η Τουρκία ενδιαφέρεται να αποκτήσει ρόλο και υπερδυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία διά των εταιρειών τους επιβεβαιώνουν το ρόλο τους στη διαμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας.

Εξακριβωμένες ποσότητες στην περιοχή μέσα από υποθαλάσσιες διατρήσεις διαθέτει το Ισραήλ στις περιοχές Ταμάρ και Λεβιάθαν που εκτιμούνται κοντά στα 25 τρις κυβικά πόδια φυσικό αέριο (2). Με βάση τρισδιάστατες σεισμικές αναλύσεις που εκπόνησε η αμερικανικών συμφερόντων εταιρεία Noble Energy, η Κυπριακή Δημοκρατία επίσης εκτιμάται ότι μπορεί να εξορύξει από το θαλάσσιο οικόπεδο 12 γύρω στα 15 τρις κυβικά πόδια φυσικό αέριο (3). Σύμφωνα με πληροφορίες, ενδιαφέρον για τον δεύτερο γύρο προσφορών για τα κυπριακά οικόπεδα έχει επιδείξει η ρωσική Gazprom (ενδιαφέρεται για 2-3 οικόπεδα) αλλά και η ισραηλινή Dor Alon, η οποία από το 1999 έχει συνάψει στρατηγική συνεργασία με τον αμερικανικό κολοσσό Texaco. Νοτιότερα η Αίγυπτος, με βάση στοιχεία του 2010, έχει αποδεδειγμένα κοιτάσματα φυσικού αερίου της τάξης των 78,3 τρις κυβικών ποδιών (4) που εντοπίζονται κυρίως στο Δέλτα του Νείλου. Η Αίγυπτος εξάγει γύρω στα 2,2 τρις κυβικά πόδια φυσικό αέριο το χρόνο. Στις ΑΟΖ του Λιβάνου και της Συρίας επίσης υπάρχουν καλές πιθανότητες για ύπαρξη σημαντικών κοιτασμάτων. Όπως ανακοινώθηκε την περασμένη Τετάρτη (24/8/2011) η βρετανική εταιρεία Cairn Energy Plc ενδιαφέρεται να διερευνήσει την περιοχή της ΑΟΖ του Λιβάνου, αλλά και της Κύπρου.

Η σημασία

Για να μπορέσει να αντιληφθεί κάποιος τη σημασία των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου θα ήταν καλό να δοθούν κάποια στοιχεία για τα παγκόσμια αποθέματα. Πρώτη στον πίνακα κατατάσσεται η Ρωσία με αποθέματα κοντά στα 643 τρις κυβικά πόδια στη Σιβηρία, ακολουθεί το Κατάρ με 600 τρις και η Σαουδική Αραβία στην περιοχή Rub Al Khali Basin με 426 τρις κυβικά πόδια. Σημαντικές ποσότητες διαθέτουν επίσης η Αλγερία, η Νορβηγία, η Ολλανδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Σύμφωνα με αμερικανική έρευνα (5) η χρήση του φυσικού αερίου στη βιομηχανία θα αυξηθεί σε ποσοστό 70% και αναμένεται έως το έτος 2025 η κατανάλωση να αγγίξει τα 156 τρις κυβικά πόδια το χρόνο. Η αύξηση αυτή οφείλεται σε ποσοστό 50% στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ και άλλες βαριές βιομηχανίες μπαίνουν σταθερά στη χρήση φυσικού αερίου.

Η ρωσική Gazprom, η μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο με 15% μερίδιο στην παγκόσμια αγορά, προμηθεύει την Ευρώπη καθημερινά με ποσότητες φυσικού αερίου που κυμαίνονται ανάλογα με την εποχή από 18,2 σε 30 εκατομμύρια κυβικά πόδια. Στο τέλος του 2010 σύμφωνα με τον ετήσιο απολογισμό του προέδρου της Gazprom Αλεξέι Μίλερ (6) το μερίδιο αγοράς της εταιρείας στην Ευρώπη ήταν 23%, της Νορβηγίας 19%, της Αλγερίας 10% και του Κατάρ 6%. Η Gazprom είχε κέρδη που πλησίασαν το ένα δις δολάρια κατά τη διάρκεια του 2010.

Κύπρος και Ισραήλ

Τα μέχρι στιγμής αποθέματα της Κύπρου και του Ισραήλ στην περιοχή θεωρητικά θα μπορούσαν να έχουν μια αξία πέριξ των 150 δις, νοουμένου βέβαια ότι θα εξευρεθούν αγοραστές. Τα κέρδη των χωρών αυτών δεν μπορούν να διαφανούν εκ των προτέρων αφού εξαρτώνται πλήρως από τις συμφωνίες που έχουν υπογραφεί με τις εταιρείες εξόρυξης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση και για τις δύο χώρες η εταιρεία που πραγματοποιεί τις εξορύξεις είναι η Noble Energy. Το Ισραήλ είχε αρχικά μια συμφωνία για είσπραξη του 32% των κερδών, αλλά πρόσφατα η Κνεσέτ μετά την ανεύρεση νέων κοιτασμάτων αποφάσισε να ανεβάσει το ποσοστό αυτό στο 64%. Στην Κύπρο η συμφωνία με τη Noble Energy δεν έχει δημοσιοποιηθεί, ενώ παρουσιάζεται και το αξιοπερίεργο οι επιτελείς της εταιρείας αυτής να συναντώνται μόνο με τον εκάστοτε υπουργό Εμπορίου, αλλά και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας! Σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Νορβηγία και η Αγγλία το ποσοστό επί των κερδών που καταλήγει στα ταμεία του κράτους είναι 85% και 70% αντίστοιχα. Παράλληλα, σε προηγμένες χώρες έχουν δημιουργηθεί επιστημονικοί και τεχνοκρατικοί φορείς για τη διαπραγμάτευση με τις πολυεθνικές εταιρείες εξορύξεων με στόχους όχι μόνο την επίτευξη καλύτερης οικονομικής συμφωνίας υπό καθεστώς διαφάνειας αλλά και για τη μεταφορά τεχνογνωσίας στη χώρα.

Εμπλεκόμενα

Στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου τα τελευταία χρόνια η γεωπολιτική ένταση έχει ανέβει κατακόρυφα. Κρίση στις σχέσεις Ισραήλ -Λιβάνου για τον καθορισμό της ΑΟΖ ενώ η Τουρκία απειλεί θεούς και δαίμονες ενόψει των πρώτων δοκιμών της Κυπριακής Δημοκρατίας στις αρχές Οκτωβρίου για εξακρίβωση των κοιτασμάτων και την εξόρυξη φυσικού αερίου από το οικόπεδο 12 στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη.

Οι απειλές της Τουρκίας θυμίζουν τη στάση της κατά την περίοδο λίγο πριν την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Μιλά για δυναμικές αντιδράσεις και ταυτόχρονα εμφανίζεται ως ο υπερασπιστής των δικαίων και των δικαιωμάτων των Τ/Κ ως εγγυήτρια δύναμη. Αν κρίνουμε από τις διαρροές των wikileaks, η Τουρκία δρα αποτρεπτικά και για την ολοκλήρωση των συμφωνιών Κύπρου-Συρίας και Κύπρου-Λιβάνου για τον καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ τους. Απειλεί επίσης πολυεθνικές εταιρείες να μην αναλάβουν εξορύξεις στα κυπριακά οικόπεδα.

Στην πραγματικότητα η Τουρκία αυτό που επιδιώκει δεν είναι μόνο τα συμφέροντα των Τ/Κ αλλά την εξυπηρέτηση και των δικών της γεωπολιτικών βλέψεων. Η χώρα εδώ και αρκετά χρόνια έχει μπει στο παιχνίδι των ενεργειακών αγωγών έχοντας καταστήσει τη μεσογειακή πόλη Τζεϊχάν σημαντικό ενεργειακό κέντρο μεταφοράς πετρελαίου στη διεθνή αγορά από τις πετρελαιοπηγές του Κιρκούκ και του Μπακού. Το 2009 ανακοινώθηκε ότι στο σύστημα θα προστεθεί και ο αγωγός Σαμψούντας -Τζεϊχάν ο οποίος θα μεταφέρει στην Ανατολική Μεσόγειο ρωσικό πετρέλαιο. Το τερματικό στο Τζεϊχάν ολοκληρώθηκε το 2006 και μέσω των εγκαταστάσεών του εξάγονται ετησίως 50 εκατ. τόνοι πετρέλαιο.

Η Τουρκία πέραν του πετρελαίου ενδιαφέρεται να μπει και στο μεγάλο παιχνίδι του φυσικού αερίου, οι δε φιλοδοξίες της κωδικοποιούνται στο όνομα της όπερας του Βέρντι, Nabucco (7). Πρόκειται για έναν αγωγό που θα έχει μήκος 3893 χιλιόμετρα ο οποίος θα ξεκινά από την πόλη Ahiboz της Αν. Τουρκίας και θα καταλήγει, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας στην πόλη Baumgarten της Αυστρίας. Στόχος να μεταφέρει 31 δις κυβικά μέτρα φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Το έργο που αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από τις κρατικές εταιρείες φυσικού αερίου της Τουρκίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Ουγγαρίας, της Αυστρίας και της Γερμανίας θα ξεκινήσει το 2013, αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2017 και στηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το έργο, πάντως, που έχει ήδη πάρει μία αναστολή (προγραμματιζόταν να ξεκινήσει αρχικά το 2015) κυρίως από πλευράς Μόσχας θεωρείται απλώς ένα πυροτέχνημα της Τουρκίας. Σύμφωνα με τον Konstantin Simonov, διευθυντή του Ιδρύματος Ενεργειακής Ασφάλειας στη Ρωσία «η όλη προσπάθεια του κονσόρτσιουμ είναι έτοιμη να καταρρεύσει» (8). Η Ρωσία σαφέστατα βλέπει την όλη προσπάθεια ανταγωνιστικά αλλά εδράζει τα επιχειρήματά της και σε στέρεα δεδομένα. Ο Nabucco χρειάζεται τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου για να τεθεί σε λειτουργία, οι οποίες δεν υπάρχουν. Η Ρωσία έχει προαγοράσει όλες τις διαθέσιμες ποσότητες από το Ιράν και το Τουρκμενιστάν, ενώ το κόστος κατασκευής του που ανέρχεται στα 14 δις ευρώ θεωρείται απαγορευτικό σε περίοδο οικονομικής κρίσης. Η Τουρκία δίνει σκληρή μάχη να εξασφαλίσει τα κοιτάσματα στο Shakh-Denis field στο Αζερμπαϊτζάν τα οποία, ωστόσο, θα αρχίσουν να αντλούνται το 2017, αλλά κι αυτά τα αποθέματα δεν είναι σίγουρα για τους Τούρκους. Σύμφωνα με τις έως τώρα εκτιμήσεις, τα κοιτάσματα των Αζέρων όταν έλθουν στην επιφάνεια μπορούν να παρέχουν 16 δις κυβικά μέτρα φυσικό αέριο το χρόνο. Ακόμα κι αν τα εξασφαλίσει η Τουρκία είναι αδύνατο να καταστήσει βιώσιμο τον Nabucco ο οποίος θα κατασκευαστεί για να μεταφέρει 31 δις κυβικά μέτρα το χρόνο. Σύμφωνα με τον Konstantin Simonov, «δύο άλλα σχέδια φαίνονται πολύ πιο βιώσιμα για μεταφορά φυσικού αερίου από το Μπακού κι αυτά είναι α) το ITGI με συμμετοχή της εταιρείας Tureky, της Ελλάδας και της Ιταλίας και β) το TAP (Trans Adriatic Pipeline), το οποίο θα μεταφέρει φυσικό αέριο μέσω Αλβανίας στην Ελλάδα και την Ιταλία. Αυτοί οι δύο αγωγοί στην πραγματικότητα μπορούν να δημιουργήσουν έναν εναλλακτικό Νότιο Αγωγό αντί του πολυέξοδου Nabucco, σύμφωνα με άρθρο του Alexandrou Petersen στο euobserver, αφού μπορούν να λειτουργήσουν κερδοφόρα με 10 δις κυβικά μέτρα ετησίως, ποσότητα που θεωρείται δυνατό να εξευρεθεί.

Η Ρωσία βεβαίως ανεβάζει την πίεση στην Τουρκία έχοντας εξαγγείλει τον αγωγό South Stream μέσω της Μαύρης Θάλασσας, αλλά διεθνείς αναλυτές θεωρούν το πρότζεκτ αυτό ιδιαίτερα δαπανηρό λόγω της ανάγκης κατασκευής υποθαλάσσιων αγωγών, γεγονός που ίσως φέρει την Gazprom στα όρια ακόμα και της χρεοκοπίας.

Ξεχωριστό

Πώς επηρεάζει η Κύπρος;

Σε αυτό το τεράστιο γεωπολιτικό παιχνίδι που αφορά την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήρθαν να δώσουν πρόσθετο ενδιαφέρον οι πρόσφατες ανακαλύψεις κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο από το Ισραήλ αλλά και οι πολλά υποσχόμενες προοπτικές που δίνουν οι έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ. Στο παιχνίδι λόγω εγγύτητας μπαίνουν και τα υπαρκτά αποθέματα της Αιγύπτου. Η πρόταση του Ισραήλ μάλιστα διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Λίμπερμαν για κατασκευή μεσογειακού αγωγού με τη συμμετοχή του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας για παροχή αερίου στην Ευρώπη προκάλεσε προβληματισμό. Το παιχνίδι στην περιοχή μέσω της εταιρείας Noble Energy προς το παρόν βρίσκεται σε αμερικανικά χέρια. Η Ρωσία αρχικά μη υπολογίζοντας το εύρος των κοιτασμάτων, αλλά και για καθαρά ανταγωνιστικούς λόγους έδειξε αδιαφορία (ούτε καν μπήκε στον κόπο του πρώτου γύρου προσφοροδότησης των θαλάσσιων οικοπέδων). Το ενδιαφέρον των Ρώσων αναζωπυρώθηκε (ήδη η Gazprom είχε δύο συναντήσεις στην Κύπρο με τον τέως υπουργό Εμπορίου Αντώνη Πασχαλίδη) κι αυτό, σύμφωνα με διπλωματική πηγή, λόγω των πρώτων ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων στο οικόπεδο 12 αλλά και της διάθεσης εμπλοκής της Τουρκίας στην προσπάθεια εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία με αφορμή το γνωστό της επιχείρημα περί δικαιωμάτων των Τ/Κ ζητά εκβιαστικά αναστολή της εξόρυξης φυσικού αερίου μέχρι τη λύση του Κυπριακού, μπλοκάροντας έτσι και οποιαδήποτε συνεργασία της Κύπρου με το Ισραήλ. Διά της επίλυσης του Κυπριακού η Τουρκία ίσως θα μπορούσε να βρει τα αποθέματα εκείνα που χρειάζεται για να καταστεί ο Nabucco βιώσιμος.

Το πρόβλημα που υπάρχει με τις συγκεκριμένες επιδιώξεις, σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, «δεν είναι τα επιχειρηματικά σχέδια της Τουρκίας τα οποία είναι απολύτως κατανοητά, αλλά η επίλυση του Κυπριακού. Επιπλέον η Τουρκία έχει σοβαρότατα προβλήματα με το Ισραήλ. Εν ολίγοις πώς θα μπορούσε να αναπτύξει οικονομικές σχέσεις με τη μισή Κύπρο υπό κατοχή και χωρίς διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ λόγω των γνωστών επεισοδίων στη Γάζα με αφορμή το πλοίο Μαβί Μαρμαρά;».

Η Noble Energy έχοντας τη στήριξη του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών από τον περασμένο Φεβρουάριο αγνόησε τις απαιτήσεις των Τούρκων για αναστολή των εργασιών της στην περιοχή του οικοπέδου 12, ωστόσο αυτό δεν προδικάζει τίποτε για το μέλλον.

Το Κυπριακό και ο νέος καταλύτης

Για την Τουρκία ο Nabucco είναι ίσως η σημαντικότερη επένδυση στον τομέα της ενέργειας. Αναλογικά ομιλούντες το πρότζεκτ αυτό σε επίπεδο πολιτικής ανάλυσης αντιστοιχεί με την έναρξη ενταξιακών συνομιλιών της Τουρκίας με την ΕΕ. Οι Τούρκοι αναλυτές μάλιστα φροντίζουν να το διασυνδέουν με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας τονίζοντας ότι η υλοποίησή του θα απελευθερώσει την ΕΕ από το μονοπώλιο της Ρωσίας στο φυσικό αέριο. Η Ευρώπη διά του Προέδρου της Κομισιόν κ. Μπαρόζο, αποδέχθηκε αυτή τη λογική συνεισφέροντας στη χρηματοδότησή του, άσχετο εάν στη συνέχεια για τους λόγους που αναπτύξαμε το πρότζεκτ φυτοζωεί.

Το 2004 η Κύπρος είχε την ευκαιρία να λύσει το Κυπριακό χρησιμοποιώντας τη δική της ένταξη αλλά κυρίως την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας ως καταλύτη. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος τότε σκέφτηκε στενά κυπριακά και φοβικά και τον Δεκέμβριο του 2004 επέτρεψε στην Τουρκία να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις χωρίς να πάρει τίποτε. Σήμερα η Κύπρος έχει έναν νέο καταλύτη για τη λύση του Κυπριακού, υπό συνθήκες βέβαια πολύ πιο δυσμενείς. Πρώτον δεν γνωρίζουμε εάν θα κατασκευασθεί ο Nabucco, δεύτερον δεν γνωρίζουμε εάν η Τουρκία επιθυμεί να διασυνδέσει τη βιωσιμότητα του αγωγού αυτού με την επίλυση του Κυπριακού, τρίτον δεν είναι σαφές κατά πόσον το Ισραήλ αλλά και η Αίγυπτος επιθυμούν συνεργασία με τη χώρα αυτή, τέταρτον η εμπλοκή της Ρωσίας δυσχεραίνει φοβερά την κατάσταση.

Η Ρωσία διά της καθόδου της στη Μεσόγειο και της πιθανής συμμετοχής της στον δεύτερο γύρο προσφοροδότησης των οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ, ενεργεί προληπτικά εναντίον της Τουρκίας την οποία βλέπει ανταγωνιστικά στον τομέα της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου. Η Ρωσία, σύμφωνα με διπλωματική πηγή, θα ήταν διατεθειμένη να εγκαταλείψει τον δικό της Νότιο Αγωγό (μέσω Μαύρης Θάλασσας) υποστηρίζοντας τον νοτιότερο κυπροϊσραηλινό αγωγό χρηματοδοτικά, αλλά και πολιτικά, με στόχο να «σκοτώσει» τον Nabucco. Σε τέτοια περίπτωση βέβαια οι σχέσεις Κύπρου με την Τουρκία ίσως παραμείνουν εσαεί προβληματικές και τεταμένες. Η παρουσία της Ρωσίας στην περιοχή σε συνδυασμό με τις αμερικανικές και ισραηλινές εταιρείες εξόρυξης εγγυώνται προς το παρόν ότι οι απειλές της Τουρκίας εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορούν να έχουν κανένα αντίκρισμα.

Κάποιοι ίσως πανηγυρίζουν γι’ αυτό. Θα πρέπει, ωστόσο, να συνυπολογίζουν στους πανηγυρισμούς τους ότι ο ενεργειακός αποκλεισμός της Τουρκίας από την Ανατολική Μεσόγειο σημαίνει ταυτόχρονα και διατήρηση του Κυπριακού ως άλυτου προβλήματος. Την ίδια στιγμή η Τουρκία οφείλει να κατανοήσει το αντίστροφο από αυτό που επιχειρεί να κάνει χρησιμοποιώντας τους Τ/Κ. Αν θεωρεί ότι διά των Τ/Κ μπορεί να μπλοκάρει την εξόρυξη φυσικού αερίου, θα πρέπει επίσης να δεχθεί ότι χωρίς τους Ελληνοκυπρίους δεν μπορεί να μπει στο ευρύτερο γεωπολιτικό παιχνίδι που επιχειρεί να παίξει στην περιοχή, είτε διά του Nabucco, είτε χωρίς αυτόν.

Για την Κύπρο πάντως τα πράγματα αποκτούν πρόσθετο δείκτη δυσκολίας. Για να μπορέσει να ελιχθεί και να διασφαλίσει τα Εθνικά και Οικονομικά της συμφέροντα χρειάζεται μιαν αξιόπιστη ηγεσία η οποία θα μπορέσει να αξιοποιήσει τα εμπλεκόμενα συμφέροντα. Αν κρίνουμε από τους μέχρι τώρα χειρισμούς της ηγεσίας μας το φυσικό αέριο αντιμετωπίζεται επιπόλαια.  

Παραπομπές:

1. Fact Sheet 2010 -- 3014 (http://pubs.usgs.gov/fs/2010/3014/)
2. http://www.nobleenergyinc.com/fw/main/Israel-128.html
3. http://www.nobleenergyinc.com/_filelib/FileCabinet/PDFs/Presentations/2011_08_Office_Meetings.pdf
4. http://www.egas.com.eg/Egyptian_Natural_Gas/Introduction.aspx
5. Library of Congress: http://www.loc.gov/rr/business/BERA/issue5/trends.html
6. http://www.gazprom.com/press/miller-journal/370038/
7. Το έργο Nabucco (συντόμευση του ονόματος του βασιλιά Ναβουχοδονόσορα) του Verdi είναι ένα έργο τόσο μουσικό όσο και πολιτικό: αφορά την ιστορία της σκλαβιάς των Εβραίων στη Βαβυλώνα, και η περίφημη άρια «Va pensiero» τραγουδιέται από τους καταπιεσμένους σκλάβους. Στην Ιταλία, το τραγούδι αυτό είναι το σύμβολο της αναζήτησης της ελευθερίας του λαού, ο οποίος στα 1840 –όταν και γράφτηκε η όπερα– ήταν καταπιεσμένος από την αυτοκρατορία των Αψβούργων, και πάλευε μέχρι τη δημιουργία της ενωμένης Ιταλίας. Το Κονσόρτσιουμ που έδωσε την ονομασία Nabucco στον αγωγό ήθελε με αυτό τον τρόπο να στείλει το μήνυμα ότι στόχος είναι η απεξάρτηση της Ευρώπης από το μονοπώλιο της Ρωσίας στην παροχή φυσικού αερίου.
8. Moscow Time: «The Nabucco consortium holds talks in Vienna», Aug. 22, 2011
9. http://blogs.euobserver.com/petersen/2011/08/23/building-nabucco-without-nabucco/