Οι ψευδαισθήσεις της λύσης

Πέραν του 70% των Κυπριών πολιτών, με βάση τη δημοσκόπηση της Ομάδας Κύπρος, θεωρούν ότι αυτή τη φορά οδεύουμε ανεπιστρεπτί σε λύση του Κυπριακού. Πρόκειται, εκλογική αδεία, για μια συντριπτική παράσταση λύσης, η οποία βεβαίως δεν προδικάζει την ψήφο των πολιτών. Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, σε ποσοστό πέραν του 40%, θα ψηφίσει αφού πρώτα διαβάσει το νέο σχέδιο και ακούσει επιχειρήματα ένθεν και ένθεν.

Τα στερεότυπα

Βεβαίως στην πράξη αυτό που θα κρίνει την ψήφο Ε/Κ και Τ/Κ, αν κρίνουμε από δεκάδες δημοσκοπήσεις στον νότο αλλά και στον βορρά, είναι και κάποιες ψευδαισθήσεις που έχουν εμπεδωθεί διά του διαχωρισμού των δύο κοινοτήτων τα τελευταία 51 χρόνια.

• Είναι σαφές ότι οι Τ/Κ δεν θέλουν να επιστρέψουν στις περιοχές που ζούσαν πριν το 1974 διότι, όπως λένε, φοβούνται τους Ε/Κ. Οικοδομώντας έτσι στη λογική της ομοσπονδίας, διεκδικούν στην τ/κ συνιστώσα πολιτεία πλειοψηφία πληθυσμού, αλλά και γης. Το ερώτημα που τίθεται εδώ είναι, αν πάρουν πλειοψηφία γης ποιος θα την αποζημιώσει;
• Μεταξύ των Ε/Κ, παρά τις συναισθηματικές εξάρσεις, η συντριπτική πλειοψηφία δεν επιθυμεί να ζήσει υπό τ/κ διοίκηση. Δείχνουν έτσι κατά πλειοψηφία διάθεση να αποδεχτούν ανταλλαγή περιουσιών και αποζημίωση. Οι Τ/Κ προσφέρουν 500.000 σκάλες στον νότο για ανταλλαγή. Δεν αρκούν βέβαια. Ποιος θα αποζημιώσει τις υπόλοιπες στους Ε/Κ;

Ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε αναχωρώντας από την Κύπρο προχθές μας είπε ότι μεταβαίνει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για να επικεντρωθεί στην οικονομική πτυχή της λύσης. Ο Νίκος Αναστασιάδης επίσης είναι διατεθειμένος να μπει σε ένα αεροπλάνο, όπως λέει, να κάνει τη γύρα του κόσμου και να μαζέψει λεφτά. Βεβαίως, αν κοιτάξει κανείς τι γίνεται στην περιοχή μας, ίσως αντιληφθεί ότι τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Η Κύπρος διεκδικεί αποζημιώσεις για 200.000 πρόσφυγες (150.000 Ε/Κ και 50.000 Τ/Κ) που ξεριζώθηκαν το 1974 αλλά σήμερα έχουν σπίτια και περιουσίες ασχέτως της νομιμότητας της κατοχής τους ή όχι, ενώ η Μέση και η ευρύτερη Μέση Ανατολή (Ιράκ - Συρία - Αφγανιστάν) έχουν πέραν των 10 εκατ. περιπλανώμενων προσφύγων να αναζητούν καταφύγιο σε πρόχειρους προσφυγικούς συνοικισμούς στην Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία και πρόσφατα σε ευρωπαϊκές χώρες. Ποιος θα τους αποζημιώσει αυτούς; Ποιος μπορεί να θέσει ως προτεραιότητα την αποζημίωση των Κυπρίων προσφύγων σε σχέση με τα καραβάνια των νεοπροσφύγων από το Ιράκ και τη Συρία;

Ας ρωτήσει επίσης κανείς τον επίτροπό μας Χρήστο Στυλιανίδη πόσα μάζεψε από την παγκόσμια καμπάνια που έκανε για τον Έμπολα. Πέντε δισ. κι αυτά μετά βίας. Είναι δυνατόν κάποιοι να ονειρεύονται ότι η διεθνής κοινότητα θα βρει και θα διαθέσει 50 δισ. για την Κύπρο;

Από την άλλη η Κυπριακή Δημοκρατία είναι καταχρεωμένη με 22 δισ. στους δανειστές της, ενώ και το ψευδοκράτος χρωστά στην Τουρκία ένα ποσό πέραν των 8 δισ. Τα περισσότερα από αυτά τα χρέη είναι απόρροια της κακοδιαχείρισης ή της διαφθοράς των πολιτικών. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς: Ποιο είναι το ζητούμενο σήμερα; Να επανενώσουμε τα χρέη μας ή τις διαφθορές των πολιτικών μας;

Ο ρεαλισμός

Γιατί καταγράφω αυτούς τους αριθμούς; Μήπως για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι δεν συμφέρει σε κανέναν η λύση; Απεναντίας. Οι αριθμοί αυτοί αν λειτουργήσουν ρεαλιστικά βοηθούν ώστε να εγκαταλείψουμε τις τρέχουσες ψευδαισθήσεις που έχουν κάποιοι για τη λύση του Κυπριακού. Με λίγα λόγια, το Κυπριακό δεν θα λυθεί κατά τρόπο που θα γεμίσει τις τσέπες των Ε/Κ προσφύγων με gas ούτε θα δώσει στους Τ/Κ δωρεάν γη. Από πού θα προκύψουν τα οφέλη; Ο δρόμος είναι δύσκολος και μπορεί να προκύψει μέσω της συνεργασίας όλων.

• Η λύση θα ανεβάσει τις τιμές στον βορρά εξισορροπώντας τις με αυτές στον νότο. Από τον τριπλασιασμό π.χ. των αξιών της γης θα προκύψουν και κάποιες αποζημιώσεις στους Ε/Κ πρόσφυγες. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επίσης αρκετά σχέδια για κοινές αναπτύξεις γης, κυρίως εκεί που το περιουσιακό καθίσταται προβληματικό να επιλυθεί μεταξύ ιδιοκτήτη και χρήστη.
• Η ελευθερία εγκατάστασης, διακίνησης και περιουσίας θα επιτρέψει την επιχειρηματική συνεργασία των δύο κοινοτήτων, ανοίγοντας μια τεράστια αγορά στην Κύπρο, όπως η Τουρκία.
• Η λύση θα φέρει την πολυπόθητη ασφάλεια στην Κύπρο και θα επιτρέψει εν μέσω της γεωπολιτικής ανασφάλειας στη γύρω από εμάς περιοχή την προσέλκυση πρόσθετων επενδύσεων στη χώρα μας. Η Κύπρος με λίγα λόγια μπορεί να καταστεί επιχειρηματικό κέντρο της περιοχής για εμπορικές και άλλες συναλλαγές με 500 εκατ. πληθυσμό που κατοικεί στις γύρω χώρες. Αυτό θα φέρει ανάπτυξη.
• Η Κύπρος ως ενωμένη χώρα μέλος της ΕΕ θα μπορέσει να αντλήσει τεράστια φθηνά δάνεια από την ΕΚΤ, προσελκύοντας επίσης νέες επενδύσεις διά της μόχλευσης κεφαλαίων.
• Η οικοδομική δραστηριότητα (π.χ. ανοικοδόμηση Βαρωσίων) θα επαναφέρει σε τροχιά επαναδραστηριοποίησης έναν σημαντικό κλάδο της οικονομίας, ρίχνοντας κατακόρυφα την ανεργία.
• Η επανένωση της χώρας και η προσθήκη νέων κλινών στην τουριστική βιομηχανία θα ανεβάσει κατακόρυφα την προσέλευση τουρισμού στην Κύπρο.
• Η Κύπρος διά της λύσης θα προχωρήσει απρόσκοπτα στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, έχοντας ανοικτά ενδεχόμενα αγορών, όπως η Αίγυπτος, η Τουρκία και η ΕΕ. Σε αυτό μπορεί να συνεργαστεί και με το Ισραήλ.

Εν κατακλείδι

Με λίγα λόγια, θα πρέπει να επιλέξουμε. Χωρίς λύση Ε/Κ και Τ/Κ παραμένουμε ως έχουμε. Καταχρεωμένοι και υποχείρια των πολιτικών μας ηγεσιών. Με λύση και με ένα Σύνταγμα που θα επανακαθορίσει τα checks & balances περιορίζοντας την αυθαιρεσία των πολιτικών, αλλά και προσδίδοντας νέο αέρα ανάπτυξης, τότε έχουμε ως χώρα ελπίδες να πάμε μπροστά. Κανένας βέβαια δεν πρόκειται να μας χαρίσει τίποτα. Κανένας δεν θα μας αποζημιώσει για να δεχθούμε λύση. Γραμμένους μας έχουν. Να μας βοηθήσουν βέβαια υπάρχουν πολλοί. Φτάνει να ξέρουμε τι θέλουμε και να είμαστε σοβαροί.

Το μήνυμα του ΕΔΑΔ

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, υποστηρίζουν πολλοί συμπατριώτες μας, πήρε μια πολιτική απόφαση και όχι μια δίκαιη απόφαση, υποχρεώνοντας τους ε/κ πρόσφυγες της Τουρκικής εισβολής να ζητήσουν το δίκαιο τους από την κατοχική δύναμη. Αν ωστόσο θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας οφείλουμε να ελέγξουμε και την οπτική γωνία του ΕΔΑΔ τις αποφάσεις του οποίου έως τώρα χαιρετίζαμε. Στην πραγματικότητα τα πράγματα δεν είναι εύκολα ούτε για την Τουρκία. Για να κερδίσει την απόφαση του ΕΔΑΔ η Τουρκία αποδέχτηκε ότι είναι κατοχική δύναμη στην Κύπρο και ότι στην πραγματικότητα το ψευδοκράτος που αναγνωρίζει μόνον αυτή, δεν υφίσταται.
Με την απόφαση του ΕΔΑΔ επίσης η Τουρκία αποδέχτηκε ότι οι νόμιμοι ιδιοκτήτες της γης που κατέχει είναι οι Ε/κ οπότε όλες οι πράξεις διανομής της κατεχόμενης γης μας σε Τ/κ και Εποίκους είναι παράνομες. Οφείλει με λίγα λόγια μέσω της επιτροπής αποζημιώσεων που έχει διορίσει στα κατεχόμενα να εξετάσει όλες τις υποθέσεις ιδιοκτησίας εξ’ υπαρχής στο πλαίσιο ενός τριπτύχου: Επιστροφή – αποζημίωση- ανταλλαγή.
Το αρνητικό για τους Ε/κ στην περίπτωση αυτή είναι η σοβαρή διάβρωση του δικαιώματος χρήσης της ιδιοκτησίας κάτι ωστόσο που η δική μας πλευρά αποδέχτηκε με τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου που υπέγραψε ο Μακάριος το 1977, αποδεχόμενος την ύπαρξη πρακτικών δυσκολιών στην επιστροφή όλων των προσφύγων. Το θετικό για την Τουρκία διά της απόφασης αυτής, τουλάχιστον έως το 2011 που όρισε το ΕΔΑΔ για την προσφυγή των Ε/κ στην επιτροπή, είναι ότι κέρδισε χρόνο ώστε να μην δεχθεί άλλες καταδικαστικές αποφάσεις.

Το δίλημμα

Το δίλημμα των Ε/κ, να προσφύγουμε ή όχι στην επιτροπή είναι φρικτό και όπως φαίνεται και από τις απόψεις έγκριτων νομικών μας (σελ 17) δεν αίρεται εύκολα. Πρακτικά ομιλούντες, ίσως να ήταν ορθό να προσφύγουν κάποιοι, και σίγουρα όχι όλοι οι πρόσφυγες, για να μπορέσουν μέσω της διαδικασίας που όρισε το ΕΔΑΔ να επανέλθουν σε αυτό σε 5-6 χρόνια σε περίπτωση που το Κυπριακό παραμείνει σε εκκρεμότητα.
Στην πραγματικότητα όμως το ΕΔΑΔ με την εξόχως πολιτική απόφαση του δεν μας παραπέμπει ούτε σε δίκες ούτε σε αιώνιες και αδιέξοδες μάχες. Με την απόφαση του το ΕΔΑΔ, παρότι ένα νομικό σώμα, αυτοαναιρείται, δηλώνει αδυναμία να προσεγγίσει το Κυπριακό συνολικά και μας παραπέμπει στους πολιτικούς και την πολιτική. Το μήνυμα που προσωπικά λαμβάνω από την 44σελιδη απόφαση είναι το εξής: «Λύστε το πρόβλημα με πολιτικά μέσα. Δεν μπορώ να ανατρέψω την Κατοχή της Τουρκίας στην Κύπρο, ωστόσο δεν τις προσδίδω νομιμότητα. Μόνον ο χρόνος μπορεί να νομιμοποιήσει την κατάσταση στην Κύπρο και ο χρόνος αγαπητοί Ε/κ δεν εργάζεται υπέρ σας».

Προτεραιότητα

Όσο η Τουρκία ενδιαφέρεται να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο χρόνος έχει σημασία για μας. Είναι ξεκάθαρο ότι μπροστά στο στόχο της ένταξης στην ΕΕ η Τουρκία έχει περάσει το Κυπριακό σε δεύτερη μοίρα και δείχνει έτοιμη για κάποιες υποχωρήσεις. Έχει λοιπόν τεράστια σημασία το Κυπριακό να λύθεί τώρα. Εάν την επόμενη διετία η ενταξιακή προοπτική της Τουρκία τερματισθεί με την ΕΕ να της προτείνει κάποιου άλλου είδους σχέση, δεν θα θελήσει να το λύσει ποτέ. Με βάση την απόφαση του ΕΔΑΔ απλώς θα βάλει κάτω ένα κονδύλι μερικών δις και θα αγοράσει τις περιουσίες των προσφύγων και το θέμα θα λήξει οριστικά. Είναι ψευδαίσθηση λοιπόν ότι η Κύπρος θα έχει εσσαεί το δικαίωμα των μικρών βέτο και θα επηρεάζει την ένταξη της Τουρκίας. Τα μικρά βέτο θα ισχύουν για λίγο ακόμα και εφόσον οι μεγάλες χώρες της ΕΕ δεν βιάζονται να τοποθετηθούν επί της ουσίας κατά πόσον θέλουν δηλαδή ή όχι την Τουρκία ως πλήρες μέλος της ΕΕ. Αν κάποια στιγμή της ανακοινώσουν ότι δεν θα γίνει ποτέ πλήρες μέλος τι να τα κάνουμε τα βέτο; Για τα επόμενα δύο χρόνια λοιπόν, όπου αναμένεται να ξεκαθαρίσει πλήρως η τύχη της Τουρκίας για ένταξη ή όχι, η ΕΕ για δεύτερη φορά μας κάνει ένα μεγάλο δώρο: Μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε το τεράστιο πολιτικό της εκτόπισμα για να διαπραγματευθούμε σχεδόν επί ίσοις όροις με την Τουρκία τη λύση του Κυπριακού.

Επιμύθιον

Αντί λοιπόν κάποιοι κατά φαντασία πατριώτες να αγωνίζονται εναντίον της λύσης, αντί οι πολιτικοί που τάσσονται υπέρ της λύσης να διαγκωνίζονται πώς θα προσαρμόσουν τη λύση στα πολιτικά τους μέτρα και φιλοδοξίες, αντί να μεμψιμοιρούμε εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ας μαζέψουμε το μυαλό μας γιατί τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα. Προς το παρόν το μήνυμα δεν έχει ληφθεί από την πολιτική ηγεσία αυτής της χώρας. Δυστυχώς στη χώρα μας, ένθεν και ένθεν του οδοφράγματος, η πολιτική εξακολουθεί να είναι ένας αγώνας συμφερόντων, μεταμφιεσμένος σε διαγωνισμό αρχών.