Κυπριακό: Στις αποχρώσεις ενός γκρι Νοέμβρη

Ποιο ήταν το μήνυμα που έφεραν οι κύριοι Ναμί, Μπουρτζού και Ερχάν για το Κυπριακό την περασμένη Τετάρτη, επιστρέφοντας από την Άγκυρα; Όπως αυτό αποτυπώθηκε προχθές Παρασκευή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ως μήνυμα του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Σινιρλίογλου, «η Τουρκία επείγεται για λύση και θέλει δημοψηφίσματα τον ερχόμενο Μάρτιο». Αν βέβαια η Τουρκία επείγεται για λύση, πώς η βιασύνη αυτή συνάδει με τη σκλήρυνση των θέσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς στις συνομιλίες;

Η Τουρκία

Τα πράγματα δεν είναι ποτέ άσπρα ή μαύρα, σύμφωνα με έγκυρους αναλυτές. Μάλλον θα πρέπει να κινηθούμε σε όλες τις αποχρώσεις του γκρι που μας επιφυλάσσει ο Νοέμβριος για να ανακαλύψουμε την αλήθεια. Η Τουρκία σαφώς θέλει λύση στο Κυπριακό, για πολλούς λόγους:

• Η γεωπολιτική ρευστότητα στην περιοχή, όπως διαφάνηκε και στην πρόσφατη σύναξη στη Βιέννη για το Συριακό, πέραν της άμεσης κατάπαυσης του πυρός, επιβάλλει την εξεύρεση πολιτειακών μοντέλων διαχείρισης της συμβίωσης των πληθυσμών στην περιοχή. Η ένοπλη σύγκρουση τα τελευταία χρόνια απέτυχε πλήρως να δώσει λύσεις επί του εδάφους. Απεναντίας, δημιούργησε μια τεράστια ροή προσφύγων η οποία επηρεάζει, εκτός από τις γειτονικές χώρες, και την Ευρώπη. Οδεύουμε, εν ολίγοις, στην υιοθέτηση ομοσπονδιακών μοντέλων για ολόκληρη την περιοχή, και προς αυτή την κατεύθυνση η Κύπρος θα μπορούσε να είναι το κύριο παράδειγμα συνύπαρξης διαφορετικών κοινοτήτων. Η Τουρκία ενδιαφέρεται βέβαια και για τη Συρία, αλλά το θέμα που καίει είναι το Κουρδικό.

• Η λύση του Κυπριακού θα επέτρεπε την ανάπτυξη μιας πιο υγιούς σχέσης μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ. Ανεξάρτητα από το εάν είναι εφικτός ο τελικός στόχος της ένταξης, το άνοιγμα και μόνο των 20 και πλέον παγωμένων κεφαλαίων θα έφερνε την Τουρκία πιο κοντά στην Ευρώπη, αναβαθμίζοντας το πολιτικό της κύρος στη Μέση Ανατολή. Αν στην Τουρκία τη Δευτέρα μετά τις εκλογές προκύψει ένα σενάριο διακυβέρνησης τύπου grant coalition, τότε η στόχευση αυτή θα γίνει πολύ πιο ορατή.

• 
  Η λύση του Κυπριακού, τέλος, θα επιτρέψει στην Τουρκία να εμπλακεί στο ενεργειακό παιχνίδι της περιοχής, το οποίο άρχισε να αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά την ανακάλυψη του αιγυπτιακού Ζορ (30 τρις κυβ. πόδια), αλλά και την ύπαρξη άλλων 40 τρις κυβ. ποδιών ως επιβεβαιωμένων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην περιοχή της Λεβαντίνης, που ανήκουν στο Ισραήλ και την Κύπρο. Τα κοιτάσματα αυτά είναι ισόποσα των κοιτασμάτων της Νορβηγίας (72 τρις κυβ. πόδια), η οποία διά των εξαγωγών της στην ΕΕ ελέγχει το 12% της αγοράς.

Τι είδους λύση;

  Το πρόβλημα με την Τουρκία είναι: τι λύση επιδιώκει στην Κύπρο, την οποία μάλιστα θέλει να παρουσιάσει και ως μοντέλο στη Μέση Ανατολή; Αν κρίνουμε από τη στάση της τ/κ διαπραγματευτικής ομάδας, η λύση που επιδιώκεται είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της Τουρκίας και όχι του κυπριακού λαού, δηλαδή των Ε/Κ και των Τ/Κ. Αν σε αυτό προσθέσουμε και κάποιους, ιστορικά, λογικούς φόβους των Τουρκοκυπρίων, μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί οι διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό μπήκαν ίσως στη δυσκολότερη καμπή τους.

«Η Τουρκία», σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος που έχει απόλυτη γνώση των διαπραγματεύσεων, «ελέγχει πλήρως τις διαπραγματεύσεις, και κυρίως μέσω του κ. Σινιρλίογλου τις καθοδηγεί. Η Τουρκία ξεκινά όπως πάντα μαξιμαλιστικά. Θέλει ομοσπονδιακή λύση, αλλά κατά τρόπο που να ποδηγετεί το τ/κ συνιστών κρατίδιο μετά τη λύση».

Σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος, «η περίοδος της τ/κ άνοιξης διά της εκλογής Ακιντζί με την ψήφο του ΤΡΚ κράτησε μόνο μέχρι τον Ιούλιο. Μέχρι τότε, ο κ. Ακιντζί είχε δείξει τις πραγματικές του προθέσεις ως Κύπριος και ως Ευρωπαίος πολιτικός. Η παρέμβαση της Άγκυρας περί τα τέλη Ιουλίου ανέτρεψε την πορεία του Κυπριακού, η δε προπαγάνδα των εθνικιστικών εντύπων στον βορρά προκάλεσε ανησυχίες και στους ίδιους τους Τ/Κ, ότι θα ξεσπιτωθούν πολλοί από αυτούς για τέταρτη και πέμπτη φορά». Σήμερα, το πρόβλημα με τις διαστάσεις που έχει πάρει είναι και τουρκοκυπριακό, αφού αναγνωρίζονται οι φοβίες των Τ/Κ, αλλά είναι και καθαρά τουρκικό, αφού πίσω από τον έλεγχο της γης κρύβεται η μεσοπρόθεσμη πολιτική της Τουρκίας για νομιμοποίηση όλων των εποίκων.

Το περιουσιακό

Οι Τ/Κ ζητούν στα χαρτιά, με την υπογραφή δηλαδή της λύσης, πλειοψηφία πληθυσμού και γης στο τ/κ συνιστών κρατίδιο. Ζητούν επίσης σοβαρές οροφές στις 4 βασικές ελευθερίες και κυρίως στο δικαίωμα εγκατάστασης στον βορρά ακόμα και όταν κάποιος Ε/Κ διαμένει εκεί χωρίς εσωτερική ιθαγένεια, δηλαδή χωρίς δικαίωμα ψήφου. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης απορρίπτει τις γενικές ποσοστώσεις στις 4 βασικές ελευθερίες. Αντέτεινε ότι η πλειοψηφία πληθυσμού θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αλλά η πλειονότητα σε ό,τι αφορά τη γη θα κριθεί με βάση τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ. Εξάλλου, όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα οι Ε/Κ επιθυμούν θεραπεία για τις περιουσίες τους στον βορρά μέσω της ανταλλαγής και της αποζημίωσης. Κάπου εδώ βέβαια εισέρχεται και το θέμα των αποζημιώσεων με τον Εσπεν Μπαρθ Άιντε, πέρα από τις υποσχέσεις που πήρε διεθνώς για επενδύσεις και δωρεές, να εξετάζει το ενδεχόμενο να φέρει στο τραπέζι και τα έσοδα από το φυσικό αέριο.

Σε αυτό το στάδιο ξεκίνησε και μια συζήτηση επί του παγκύπριου πληθυσμού στη βάση του 80:20. Έχει συμφωνηθεί ότι υπηκοότητα της ομοσπονδίας θα αποκτήσουν 880.000 Ε/Κ και 220.000 Τ/Κ. Οι υπόλοιποι θα παραμείνουν με άδεια εργασίας. Αν δεχθούμε λοιπόν ότι ο επίσημος πληθυσμός του τ/κ συνιστώντος κρατιδίου θα είναι 220.000, ακόμα και 50.000 Ε/Κ να επιστρέψουν (δηλαδή όλοι οι πρόσφυγες που ζούσαν προ του 1974), δεν διαταράσσονται οι ισορροπίες και δεν αμφισβητείται η πολιτική ισότητα των Τ/Κ. Για να αντιμετωπιστούν οι φοβίες των Τ/Κ για μαζική εγκατάσταση των Ε/Κ στον βορρά, η ε/κ πλευρά δέχεται να μπουν ποσοστώσεις, αλλά μόνο στο δικαίωμα άσκησης ψήφου, και, κατ’ επέκταση, στο ποσοστό των Ε/Κ που θα έχουν εσωτερική ιθαγένεια.

Σύμφωνα με τ/κ πηγή, «αυτό που είναι άκρως αντιφατικό δεν είναι οι πραγματικές ανησυχίες των Τ/Κ, ότι θα ξεσπιτωθούν, αλλά η κρυφή ατζέντα της Τουρκίας, η οποία θέλει να ανοίξει τον δρόμο μετά τη λύση για τη νομιμοποίηση άλλων 40.000 Τούρκων εποίκων οι οποίοι αυτήν τη στιγμή βρίσκονται στον βορρά με άδεια εργασίας. Για αυτούς θα επικαλεστεί το κοινοτικό κεκτημένο και τις 4 βασικές ελευθερίες, το οποίο όμως αρνείται να δεχτεί για τους Ε/Κ, απαιτώντας ποσοστώσεις». Σε αυτό το αίτημα οι Τ/Κ είναι σύμμαχοι των Ε/Κ, αφού εδώ και τρία χρόνια αρνούνται να περάσουν από την τ/κ «βουλή» σχετικό νομοσχέδιο που προνοεί να δοθεί ιθαγένεια σε νέους Τούρκους έποικους.

Το εδαφικό

Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα, η ε/κ πλευρά φαίνεται να κάνει μια στροφή στη διαπραγμάτευση, για να κατευνάσει εν πρώτοις τις πραγματικές ανησυχίες των Τ/Κ, αλλά κυρίως για να ξεκαθαρίσουν τα θέματα των πληθυσμών. Ανοίγει τη συζήτηση και στο εδαφικό, διεκδικώντας μίνιμουμ χάρτη Ανάν Plus, κυρίως μέσω των περιοχών με ειδικό καθεστώς, για να αποκρυσταλλωθεί πλήρως η εικόνα των υπό επιστροφή εδαφών και κατά κύριο λόγο των Ε/Κ προσφύγων που θα ανακτήσουν πλήρως τις περιουσίες τους. Ο στόχος είναι στα υπό επιστροφή εδάφη να επιστρέψουν γύρω στις 90.000 πρόσφυγες. Εν τοιαύτη περιπτώσει, θα μπορέσει και η ε/κ πλευρά να έχει κάτι σημαντικό να ανακοινώσει, εάν τελεσφορήσουν οι συνομιλίες περί το τέλος του Νοεμβρίου. Κι αυτό με δεδομένο ότι στα υπόλοιπα κεφάλαια θα έχει επέλθει σχεδόν συμφωνία.

Οι χιαστί υποχωρήσεις

Με λίγα λόγια, στο τραπέζι θα μπει από ε/κ πλευράς η αποδοχή της διζωνικής ομοσπονδίας ως απόρροια της συμφωνίας Μακαρίου - Ντενκτάς το 1977, η οποία θα επενδυθεί μέσω των συγκλίσεων στη διακυβέρνηση, κάτι που σημαίνει ένα σύστημα εκ περιτροπής προεδρίας με στάθμιση και διασταύρωση ψήφου, όπως είχε συμφωνηθεί από τους κυρίους Χριστόφια και Ταλάτ. Με αυτή τη ρύθμιση, οι Τ/Κ δεν αποκτούν μόνο πολιτική ισότητα, αλλά και ομόσπονδο κρατίδιο. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία θα πρέπει να αποδεχτεί ότι στην Κύπρο θα εφαρμοστεί ευρωπαϊκή λύση και όχι μια λύση μέσω της οποίας θα εξακολουθεί να ελέγχει στρατιωτικά το βόρειο μέρος της Κύπρου. Αυτό θα διαφανεί μέσω της εμμονής της ή όχι σε σύστημα εγγυήσεων. Το θέμα αυτό το χειρίζονται, σύμφωνα με πληροφορίες μας, οι κύριοι Κοτζιάς και Κασουλίδης, παρουσιάζοντας προχωρημένες ιδέες σε όλους τους διεθνείς συνομιλητές τους, ιδέες που φαίνεται να βρίσκουν ανταπόκριση.

Η Τουρκία είναι ένας καλοδεχούμενος παίκτης στην ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής, νοουμένου βέβαια ότι θα προχωρήσει σε εξομάλυνση των σχέσεών της με τους Ε/Κ, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Τέλος, ο κυρίαρχος πολιτικός αλγόριθμος που θα αναζητηθεί στις εντατικές συνομιλίες του Νοεμβρίου θα είναι η σχέση εδαφικού και περιουσιακού. Αν ο κ. Ακιντζί αφεθεί να δώσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τη μάχη για τους Τ/Κ και όχι για την Τουρκία, όλοι είναι συγκρατημένα αισιόδοξοι ότι υπάρχουν καλές πιθανότητες για λύση. Αν οι συνομιλίες θα διεξαχθούν για να εξασφαλίσει η Τουρκία ένα ελεγχόμενο και υποτελές μοντέλο ομοσπονδίας, κάτι που της ταιριάζει στις περιπτώσεις της τριτοκοσμικής Συρίας και του φεουδαρχικού μοντέλου διακυβέρνησης των Κούρδων, τότε δεν υπάρχει περίπτωση οι συνομιλίες να καταλήξουν κάπου. Ήδη κάποιοι Τ/Κ πολιτικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου διευκρινίζοντας ότι πολλές φορές «οι Τ/Κ διαπραγματευτές ντρέπονται για αυτά που διεκδικούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, διότι δεν αφορούν τα πραγματικά συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων».

Διεθνής διπλωματία

Σε μια προσπάθεια να δώσουν ώθηση στη λύση του Κυπριακού καταφθάνουν στη χώρα εντός των προσεχών εβδομάδων τέσσερις υπουργοί Εξωτερικών. Πρόκειται για τον ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Τζον Κέρι, ο οποίος στην ατζέντα του έχει κυρίως το θέμα της χρηματοδότησης της λύσης, αλλά και το ενεργειακό. Από την άλλη, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ μάλλον θα ενδιαφερθεί να συζητήσει το θέμα των εγγυήσεων, με την πρόταση της Ρωσίας, το θέμα να αχθεί ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, να βρίσκεται στο τραπέζι. Επίσης, αναμένεται να έρθει ο Βρετανός ΥΠΕΞ Φίλιπ Χάμοντ, ο οποίος ενδιαφέρεται κυρίως για το status των Βάσεων μετά τη λύση. Τέλος, θα καταφθάσει και ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, ο οποίος, πέρα από τη συζήτηση του Κυπριακού ως ευρωπαϊκού θέματος, θα κινηθεί περισσότερο στη λογική της εξεύρεσης μιας νέας γεωπολιτικής ισορροπίας στην περιοχή.

Στην εντατική το Κυπριακό

Έξι συναντήσεις θα έχουν οι Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί τον Νοέμβριο. Την ίδια στιγμή, οι κύριοι Μαυρογιάννης και Ναμί θα συνεδριάζουν καθημερινά με τον Έσπεν Μπαρθ Άιντε να έχει ζητήσει και από τις δύο πλευρές να είναι διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή τον μήνα αυτό. Οι συναντήσεις, όπως έχουν καθοριστεί, θα ξεκινήσουν τη Δευτέρα 2/11 και ακολούθως θα λάβουν χώρα την Πέμπτη 5/11, την Τετάρτη 18/11, την Παρασκευή 20/11, τη Δευτέρα 23/11 και την Τετάρτη 25/11. Και οι δύο ηγέτες δηλώνουν αισιόδοξοι για την έκβαση των συνομιλιών.

Η τακτική Ακιντζί και η απάντηση Αναστασιάδη

Ο Νοέμβριος θα κρίνει κατά πόσο θα υπάρξει λύση στο Κυπριακό ή αν η συζήτηση του προβλήματος θα πάρει μια ακόμα αναβολή για το καλοκαίρι του 2016. Όλα θα κριθούν, σύμφωνα με ενημερωμένες πηγές, από τη συζήτηση κυρίως στο περιουσιακό, πάντα βέβαια σε συνάρτηση με το εδαφικό. Τα υπόλοιπα θέματα, όπως τα κεφάλαια της διακυβέρνησης, της νομοθετικής εξουσίας, της οικονομίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι μεν σε βάθος επεξεργασμένα αλλά δεν κλείνουν αφού, όπως έχει καταγραφεί και στο κοινό ανακοινωθέν, τίποτε δεν έχει συμφωνηθεί εάν όλα δεν έχουν συμφωνηθεί. Στο πλαίσιο της ίδιας λογικής θα συζητηθούν και οι εγγυήσεις.

Το περιουσιακό
Το θέμα των περιουσιών, όπως αυτό αναδύεται μέσα από τις δύσκολες διαπραγματεύσεις Μαυρογιάννη - Ναμί, έχει δύο βασικές πτυχές. Η πρώτη αφορά την ουσία του και η δεύτερη είναι περισσότερο επικοινωνιακή. * Επί της ουσίας το περιουσιακό είναι ένα καθαρά εσωτερικό πρόβλημα που δημιούργησε ο χρόνος και πλέον αφορά τον ορισμό των όρων "ιδιοκτήτης" και "χρήστης". Το θέμα είναι περίπλοκο παρά την προσπάθεια κάποιων -κυρίως στην ε/κ πλευρά- να το απλουστεύσουν. Η τ/κ πλευρά επί του θέματος αυτού για σκοπούς διαπραγμάτευσης έχει υπαναχωρήσει στις πάγιες θέσεις Ντενκτάς. Θέλει το τ/κ συνιστών κρατίδιο να λειτουργεί ως καθαρή ζώνη με τους Τ/Κ να αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού, αλλά και να κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό του εδάφους. Στο θέμα του πληθυσμού τα πράγματα είναι απλά. Οι Τ/Κ θέλουν να ζήσουν ως κοινότητα και σ' αυτό εξάλλου έχουν καταλήξει και οι συμφωνίες Μακαρίου - Ντενκτάς το 1977 για δύο αυτοδιοικούμενες περιφέρειες. Το πρόβλημα έγκειται στις περιουσίες, με δεδομένο ότι στο τ/κ ομόσπονδο κρατίδιο το συντριπτικό ποσοστό γης ανήκει στους Ε/Κ. Αυτό το πρόβλημα ο κ. Ακιντζί επιχείρησε τις τελευταίες βδομάδες στο τραπέζι των συνομιλιών να το λύσει όχι μέσα από συμφωνημένα κριτήρια αλλά μέσα από μια συνολική συμφωνία για έλεγχο του 70% της γης από τους Τ/Κ. Ήταν φυσικό να υπάρξουν αντιδράσεις, γιατί κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό από τους Ε/Κ στο πλαίσιο των δημοψηφισμάτων.

Σε αυτή τη λύση σταδιακά άρχισαν να αντιδρούν και οι ίδιοι οι Τ/Κ αφού στην πράξη δεν θα μπορούν να πωλούν περιουσίες τους αν το επιθυμούν. * Κάπου εδώ ξεκινά και το επικοινωνιακό κομμάτι του περιουσιακού. Η ε/κ πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων υποστήριξε ότι θα πρέπει να ολοκληρωθούν τα κριτήρια του περιουσιακού με γνώμονα τις αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, διατηρώντας τα δικαιώματα της επανεγκατάστασης, της ανταλλαγής και της αποζημίωσης στην ευχέρεια των ιδιοκτητών. Σε τέτοια περίπτωση οι περιουσίες οι οποίες μπορεί να περιέλθουν υπό τον έλεγχο Τ/Κ μπορεί να ξεπεράσουν και το 70% που ο Μουσταφά Ακιντζί ζήτησε να κατοχυρωθεί για την τ/κ πλευρά. Ο λόγος είναι απλός και έχει να κάνει με την απροθυμία των Ε/Κ να ζήσουν υπό τ/κ διοίκηση, οπότε θα προτιμήσουν την ανταλλαγή και την αποζημίωση. Με λίγα λόγια ο Αναστασιάδης πρότεινε τη λύση να τη δώσει ρεαλιστικά η ίδια η ζωή και η οικονομία, όχι a priori οι νομοθέτες.

Η τακτική

Στην προσπάθειά του πάντως να πετύχει τον κύριό του στόχο ο κ. Ακιντζί, που δεν είναι άλλος από την τοποθέτηση οροφής στις περιουσίες στο τ/κ συνιστών κρατίδιο, έκανε ακόμα ένα βήμα διεκδικώντας οροφή για τους Ε/Κ ακόμα και σε ό,τι αφορά τις τέσσερις βασικές ελευθερίες, όπως αυτές προνοούνται από το κοινοτικό κεκτημένο. Αυτό παραλίγο να προκαλέσει σύρραξη στην τελευταία συνάντηση των δύο ηγετών, με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να αναζητεί... τασάκια. Ο κ. Ακιντζί υποστήριξε ότι με την πάροδο του χρόνου οι Ε/Κ που θα εργάζονται ή θα ενοικιάζουν σπίτια στον βορρά μπορεί να διεκδικήσουν και να κερδίσουν την εσωτερική ιθαγένεια του τ/κ συνιστώντος κρατιδίου, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί η πληθυσμιακή αναλογία και να διαβρωθεί η πολιτική ισότητα των Τ/Κ.

Το επιχείρημα αυτό όχι μόνον δεν ευσταθεί, απεναντίας δημιουργεί και τεράστιες αγκυλώσεις στην ανάπτυξη του ίδιου του τ/κ συνιστώντος κρατιδίου:

* Σε ό,τι αφορά την αλλοίωση της πληθυσμιακής αναλογίας το επιχείρημα δεν ευσταθεί γιατί η συμφωνία για πολιτική ισότητα εξυπακούει ότι οι Τ/Κ ποτέ δεν θα γίνουν μειοψηφία στον βορρά. Με λίγα λόγια υπάρχει συμφωνημένη οροφή στην απόδοση εσωτερικής ιθαγένειας και στα δύο συνιστώντα κρατίδια.

 * Αν επιβληθούν οροφές στις τέσσερις βασικές ελευθερίες, αυτές δεν θα αφορούν μόνον τους Ε/Κ (που ούτως ή άλλως, όπως εξήγησε και ο κ. Βαν Νούφελ, απαγορεύεται σε πολίτες της ίδιας χώρας) αλλά τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και πολίτες τρίτων χωρών. Οπότε πώς μπορεί το τ/κ συνιστών κράτος να προσελκύσει επενδυτές;

Ο Νοέμβριος
Με τις θέσεις Μουσταφά Ακιντζί, οι οποίες διατυπώθηκαν περισσότερο για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης λόγω των αρνητικών αποτελεσμάτων κάποιων δημοσκοπήσεων αλλά και των σφοδρών επικρίσεων των εθνικιστών ότι "τα έδωσε όλα στους Ελληνοκύπριους", διαφωνεί διακριτικά και ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ ο οποίος παραπέμπει στις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν το 2008 με τον Δημήτρη Χριστόφια. Η τακτική Ακιντζί, πάντως, θα ξεδιπλωθεί μετά τις τουρκικές εκλογές και θα ξεκαθαρίσει όλο τον μήνα Νοέμβριο όταν εντατικοποιηθούν οι συνομιλίες.

Εκτίμηση πολλών αναλυτών είναι ότι ο Τ/Κ ηγέτης επιμορφώνεται σταδιακά γύρω από το κοινοτικό κεκτημένο και ότι αυτό που θα επιδιώξει μέχρι τέλους είναι η διαμόρφωση τέτοιων κριτηρίων στο περιουσιακό τα οποία στην ουσία θα ευνοούν τον Τ/Κ χρήστη στον βορρά σπρώχνοντας τον Ε/Κ ιδιοκτήτη να προτιμήσει την ανταλλαγή και την αποζημίωση. Η τ/κ αυτή πρακτική είναι κατανοητή αν την εξηγήσει κανείς ιστορικά αντιλαμβανόμενος τις πάγιες ανασφάλειες των Τ/Κ αλλά και το μεγάλο κόμπλεξ τους έναντι των Ε/Κ. Αν η τακτική Ακιντζί τελεσφορήσει, σαφέστατα από αυτήν θα ευνοηθούν και οι 40.000 Ε/Κ χρήστες τ/κ περιουσιών στον νότο οι οποίοι ήδη άρχισαν να

αγωνιούν για το καθεστώς κυριότητας της γης που κατέχουν από το 1974.

Την ίδια στιγμή, βέβαια, αυτή η τακτική Ακιντζί επιτρέπει στον Νίκο Αναστασιάδη να σκληρύνει τη στάση του σε ό,τι αφορά τα εδάφη τα οποία θα επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση. Το εδαφικό και η επιστροφή όσο το δυνατόν περισσότερων προσφύγων θα καταστήσει το περιουσιακό λιγότερο επώδυνο. Αυτό πρέπει να το έχει σοβαρά υπ' όψιν του ο κ. Ακιντζί, σε διαφορετική περίπτωση η λύση δεν θα μπορεί να περάσει σε δημοψήφισμα από τους Ε/Κ.

Το νερό και ο Ε/κ Εθνικισμός

Χθες 17 Οκτωβρίου είχαμε δύο επετείους. Μια επίκαιρη και μια ιστορική. Ο μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος Μυλωνάς το 1931 κήρυξε την Ένωση μετά της μητρός Ελλάδος, χθες ο Ερντογάν ένωσε τα κατεχόμενα με τον Μέλανα Ποταμό, όπως τον ονόμαζε ο Ηρόδοτος, φέρνοντας μερικά εκατομμύρια κυβικά  ύδατος στην Κύπρο για σκοπούς ύδρευσης και άρδευσης.

Πώς αλλάζουν οι καιροί ρε παιδιά! Αν το ψάξει κανείς ιστορικά, ίσως καταλήξει και βρει ποια είναι η κακοδαιμονία των Ελληνοκυπρίων: Φωνές, προκηρύξεις, διακηρύξεις, απελευθερωτικοί αγώνες, ορκωμοσίες στη Φανερωμένη, οικονομικά θαύματα, ηρωικά ΟΧΙ και γενικά πολιτικές πλάνες. Προσπαθούμε, αγωνιζόμαστε αλλά στο τέλος κλοτσάμε την καρδάρα με το γάλα, προφανώς γιατί δεν έχουμε ηγεσία. Αν το ψάξει κανείς, την ηγεσία μας πάντα απαρτίζουν ένα τσούρμο εθνικο-φανφαρόνοι που μόνο φωνάζουν, σκούζουν, παλεύουν, κυρίως διαμαρτύρονται, αλλά στο τέλος λόγω πολιτικής στυτικής δυσλειτουργίας δεν μπορούν να ολοκληρώσουν.

• Τι ήταν ο Νικόδημος Μυλωνάς; Ένας ωραίος εθνικός λογάς που δεν είχε επαφή ούτε με την πολιτική συγκυρία της εποχής του ούτε άκουγε από λόγια και προειδοποιήσεις, ακόμα κι αν αυτές προέρχονταν από έναν Ελευθέριο Βενιζέλο. Κατέληξε εξόριστος και μέθυσος στα Ιεροσόλυμα όπου πέθανε. Τόσο οι προκάτοχοι όσο και οι διάδοχοί του, διά της στενότητας αντίληψης όπως απέδειξε στο βιβλίο του ο δρ Φαίδωνας Παπαδόπουλος («Οι Κρυπτοχριστιανοί της Κύπρου»), υποχρέωσαν τη συντριπτική πλειονότητα των εξισλαμισθέντων Ε/Κ να παραμείνουν Τ/Κ, παρότι ήθελαν να επιστρέψουν στην «πατρώα πίστη». Ο λόγος; Για να μην «ξιμαρίσουν το Έθνος».  

• Ποιοι ήταν ο Μακάριος και ο Γρίβας στη δεκαετία του 1950; Και οι δύο αντικομουνιστές και Χίτες, παιδιά του ηλίθιου εμφυλίου και της προάσπισης της μισής Ελλάδας. Ο ένας μεγάλωσε μέσα στους βυζαντινισμούς των μοναστηριών και ο άλλος εκτελώντας μονότονα ασκήσεις ακριβείας στη σχολή Ευελπίδων. Ανέλαβαν την ηγεσία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και φρόντισαν a priori να αποκλείσουν το 50% του πληθυσμού (δηλ. της μισής Κύπρου) οδηγώντας στη συνέχεια τη χώρα μας σε μια λύση/συμφωνία στην οποία δεν πίστευαν. Η αντιπαλότητα των δύο αυτών ηγετών μας οδήγησε κυρίως μετά το 1964 σε έναν ψυχρό ε/κ εμφύλιο που έγινε θερμός την περίοδο 1972-74 διά της δράσης της ΕΟΚΑ Β΄.

• Ακόμα και όταν ο Μακάριος αντιλήφθηκε τα λάθη του το 1977, υπογράφοντας τον συμβιβασμό της διζωνικής ομοσπονδίας, προσμετρώντας την εθνική καταστροφή του 1974, δεν κατάφερε να χρίσει διάδοχό του τον Γλαύκο Κληρίδη, τον μόνο ο οποίος τότε είχε και ηλικία και κρίση ώστε να βάλει τέλος στους ανόητους ε/κ μαξιμαλισμούς. Τον διαδέχθηκαν οι Σπύρος Κυπριανού, Βάσος Λυσσαρίδης και Τάσσος Παπαδόπουλος οι οποίοι εξέθρεψαν μια νέα γενεά φλύαρων και υπερφίαλων πολιτικών οι οποίοι πάντα καταφέρνουν να κεντρίζουν το ενδιαφέρον της φοβισμένης πλειοψηφίας της χώρας μας. Ευτυχώς οι Νικόλες, οι Λιλλήκες και οι Σιζόπουλοι δεν έχουν το εκτόπισμα των προκατόχων τους.

Ο Ερντογάν κι εμείς

Από την άλλη ο Ερντογάν και νοητά η στρατιά των εθνικιστών προκατόχων του βρέθηκαν χθες στην κατεχόμενη Κύπρο για να θέσουν τον θεμέλιο λίθο του δικού τους μαξιμαλισμού. Χθες μπήκε ακόμα ένα τσιμεντομπλόκ στη διχοτόμηση. Γιατί το λέω αυτό; Διότι η τ/κ πλευρά στη συνέχεια των διαπραγματεύσεων θα επιχειρήσει να μην επιστρέψει εδάφη τα οποία επιστρέφονταν με το σχέδιο Ανάν το 2004. Πού στα αλήθεια θα μπορούσε να πάει αυτό το νερό αν δεν υπάρχουν κάποιες πεδιάδες στη Μόρφου και τη Μεσαορία να αρδεύονται;

Η άφιξη του νερού από την Τουρκία είναι ένα υπερεαλιστικό έργο που επέτρεψε να πραγματωθεί η αλά Αντρέ Μπρετόν απελευθέρωση της φαντασίας του Ταγίπ Ερντογάν. Στήθηκε δε γιατί στη δική μας πλευρά δεν υπήρξαν ποτέ ηγέτες με ρεαλιστική προσέγγιση και γι’ αυτό δεν μπορούν να απαντήσουν στην κίνηση αυτή. 

Το έθεσε προχθές σωστά ο Αβέρωφ Νεοφύτου: Αν αυτό το έργο γινόταν επί ενωμένης Κύπρου, δεν θα ήμασταν όλοι εκεί να χειροκροτάμε κοντράροντας την κατάρα της ανομβρίας που χρωματίζει το DNA αυτής τη χώρας από αρχαιοτάτων χρόνων; Ο Ερντογάν δεν θα αισθανόταν και λίγο ανόητος αναλαμβάνοντας την εκπόνηση ενός αντιοικονομικού, πολυέξοδου και κατ’ επέκταση επιχορηγούμενου από την Τουρκία έργου για να ποτίζουν τα χωράφια τους κυρίως οι Ε/Κ;

Δεν ήμασταν εκεί γιατί είμαστε ανιστόρητοι, φοβικοί και πάσχουμε από ανίατη έλλειψη ρεαλισμού. Να εξηγούμαστε: Δεν φταίμε εμείς για όλα. Η μπότα της Τουρκίας είναι σίγουρα πολύ βαριά και για μας αλλά και για τους Τ/Κ που μαζεύτηκαν χθες στα κατεχόμενα για να διαμαρτυρηθούν για την επίσκεψη του αφέντη Ερντογάν. Το ερώτημα που τίθεται είναι τι μπορούσαμε να κάνουμε και δεν κάναμε; Τι μπορούν σήμερα να κάνουν ο Αναστασιάδης, ο Ακιντζί, ο Ταλάτ, ο Άντρος και ο Αβέρωφ και δεν το κάνουν; Μέχρι να αποφασίσουν, τα αυτιά μας θα υποφέρουν από τις άναρθρες κραυγές των σούπερ πατριωτών αυτής της χώρας.          

Χαλαρά κυπριακέ Λαέ

Τα κόμματα ετοιμάζονται για βουλευτικές εκλογές. Ετοιμάζουν πλάνα, αναζητούν υποψηφίους, συνθήματα, πολιτικές προσεγγίσεις και κλείνουν διαφημιστικές πινακίδες. Οι δημοκρατικές διαδικασίες πάνω από όλους και όλα, για να υπηρετηθεί ο λαός από τους άριστους των αρίστων. Το Κυπριακό, σύμφωνα με διάφορους κομματάρχες, δεν χάθηκε ο κόσμος αν πάρει ακόμα μία παράταση. Τι είναι ένας ακόμα χρόνος, για παράδειγμα; Εδώ καρτερούμε μέρα νύκτα για 41 χρόνια, τι θα αλλάξει αν καρτερούμε 42 χρόνια; Φτάνει να φυσά εκείνος ο δροσερός αέρας ο οποίος θα ανατρέψει τα πάντα, κατά τον ποιητή!
Από την άλλη και ο Πρόεδρός μας κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για τη λύση. Σε κάθε ευκαιρία μιλά για τη επίλυση του Κυπριακού, δείχνει αποφασισμένος, αλλά βεβαίως δεν ξεχνά ότι έχουμε και ένα κράτος την υπόσταση του οποίου οφείλουμε διαχρονικά να στηρίξουμε. Όπως εξάλλου λέει και ο Νικόλας Παπαδόπουλος, το μόνο μας όπλο είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, έστω μισή, έστω καταχρεωμένη και ανυπόληπτη πολιτικά. Ετοιμάζεται λοιπόν ο Πρόεδρός μας, μετά την παρακολούθηση της στρατιωτικής παρέλασης της 1^{ης Οκτωβρίου, για νέες εξορμήσεις στην Παλαιστίνη, στην Κίνα, την Ιορδανία, την Ισπανία, μετά την εντυπωσιακή παρουσία του στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο, οπότε δεν μπορεί να βρει χρόνο για το Κυπριακό. Θα δει αύριο τον Ακιντζί, θα τον ξαναδεί σε έναν μήνα και μετά βλέποντας και κάνοντας, αναλόγως των καιρικών συνθηκών (του αέρα) και του τι θα προκύψει από τις τουρκικές εκλογές.
Δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε επίσης και τη στάση του μυξοκλαίοντος Ακιντζί, όπως τον αποκαλούν οι σύντροφοι του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Συνομιλούσε μαζί μας μέχρι τον Ιούλιο, και προφανώς σαγηνευμένος από την επιθετική αγάπη του Νίκαρου μας έδωσε τις ποσοστώσεις πληθυσμού, το όνομα της ομοσπονδίας αλλά κυρίως αναγνώρισε ότι οι Ε/Κ ιδιοκτήτες γης στον Βορρά έχουν ψυχή και δικαιώματα τα οποία πρέπει να συζητηθούν. Από τη μια οι διαμαρτυρίες των Τ/Κ, που σύμφωνα με δημοσκοπήσεις τάσσονται τώρα εναντίον της λύσης, και από την άλλη η κλήση του από την Τουρκία τον συνέφεραν.
Το Κυπριακό εν ολίγοις με βάση τις εξελίξεις των τελευταίων βδομάδων επανήλθε στις γνωστές του διαστάσεις. Στην εξωτερική και την εσωτερική του πτυχή. Εξωτερική πτυχή ορίζονται συνήθως τα θέλω της Τουρκίας και εσωτερική τα θέλω ή δεν θέλω των Κυπρίων. Η Τουρκία, λόγω εκλογών και γεωπολιτικής, είναι χαμένη στο διάστημα. Οι Κύπριοι πολιτικοί, Ε/Κ και Τ/Κ, είναι μια ιδιότυπη ράτσα. Είναι όλοι τους πολιτικά ανώριμοι, αλλά το δικό τους το ξέρουν πάντα. Πάνω από όλα λοιπόν η καρέκλα, μετά η διασύνδεση με τους λεφτάδες του τόπου και στη συνέχεια όλα τα άλλα. Καθόμαστε εν ολίγοις καλά, περνάμε καλά, τρώμε καλά (προχθές, πληροφορούμαι, σε μια συνάθροιση σκεπτόμενων Ε/Κ και Τ/Κ για το Κυπριακό καταναλώθηκαν 8 ντουζίνες αμπελοπούλια) και στη συνέχεια προβληματιζόμαστε για το μέλλον αυτού του υπέροχου λαού.
　
Γιατί είναι υπέροχος ο κυπριακός λαός;}

<sup>Πρώτον, γιατί σε ποσοστό 50% δεν ψηφίζει. Οπότε οι λιγοστοί ψηφοφόροι των κομμάτων αυτομάτως διπλασιάζονται.

Δεύτερον, γιατί τον κλέβουν, τον διαλύουν, τον εξευτελίζουν κι αυτός δεν αντιδρά, νομιζόμενος ότι έτσι αντιστέκεται.

Τρίτον, γιατί στην πλειοψηφία του θεωρεί ότι το Κυπριακό θα λυθεί διά της επιφοίτησης του Αγίου Πνεύματος και όχι μέσα από μια διαδικασία σκληρών διαπραγματεύσεων.</sup>

<sup>Εν ολίγοις...

Αν δεν προκύψει κάτι συνταρακτικό τον Νοέμβριο στο Κυπριακό, πάμε για βουλευτικές τον Μάη του 2016, με το 2018 να αχνοχαράζει για τις προεδρικές, αφού από το 2017 θα αρχίσουμε να αναζητούμε υποψηφίους. Ο Νίκαρος λογικά θα πάει σπίτι του, ο Φούλης θα βγει στην αναζήτηση υποψηφίου, ο Άντρος θα αναζητά από την εν εξελίξει αριστερή πασαρέλα τον δικό του υποψήφιο, ενώ οι Νικόλας και Λιλλήκας θα σφάζονται ποιος θα εκπροσωπήσει τον κεντρώο εθνικιστικό χώρο. Δεν ευκαιρούμε εν ολίγοις για συζήτηση του περιουσιακού, το οποίο σήμερα αποτελεί το μεγαλύτερο αγκάθι. Το οποίο βέβαια αν λύσουμε πάμε σε δημοψηφίσματα τον Μάρτιο, γιατί ορθά το είπε ο Άιντε και σας διαβεβαιώ ότι δεν είναι μάντης ο άνθρωπος. Κοινή λογική διαθέτει. Εμείς βεβαίως περί άλλα τυρβάζουμε. Οπότε χαλαρά, κυπριακέ λαέ!</sup>

Ποιος σκότωσε το Θεό;

Γράφω αυτό το κείμενο για να σας μεταφέρω αρχικά κάτι το αυτονόητο:

Υποστηρίζω το δικαίωμα του κάθε Κύπριου πολίτη, συμπεριλαμβανομένου και του κ. Ανδρέα Πιτσιλλίδη, να λέει ευθαρσώς την άποψή του χωρίς φόβο και πάθος.
Αντιτάσσομαι με πάθος στην προσπάθεια διαφόρων ομάδων, είτε αυτές λέγονται Σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου είτε Κεντρικές Επιτροπές Κομμάτων είτε Σύνδεσμος Μασκαράδων Κύπρου, όταν επιχειρούν να φιμώσουν έναν συνάνθρωπό μου ο οποίος λέει την άποψή του και κυρίως όταν τη λέει χωρίς να βρίζει κανέναν.
　

Το ζητούμενο σε αυτή τη χώρα είναι ακόμα ο Διαφωτισμός, έστω και ως αντιδάνειο από τη Δύση, για να μπορέσουμε, μέσω του Βολταίρου και του Μοντεσκιέ, να φτάσουμε στους αρχαίους προπάτορές μας, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τον Ηράκλειτο, για να αντιληφθούμε ότι η ελευθερία της σκέψης και του λόγου οδηγεί στη γνώση η οποία σου επιτρέπει να έχεις υπεύθυνη άποψη. Ο Πλάτωνας το είπε καθαρά: Για να έχεις γνώμη πρέπει να έχεις γνώση.

　

Επί της ουσίας

Ο Ανδρέας Πιτσιλλίδης τα τελευταία χρόνια, ως μεταμοντέρνος θεούσος με ακροατήριο τους θαμώνες συνοικιακών κομμωτηρίων τα οποία βρίσκονται σε ζωντανή σύνδεση με τηλεοπτικά πλατό δίκην talk show, απαιτεί ελευθερία λόγου. Στην πραγματικότητα η ελευθερία λόγου του δεν είναι τίποτα άλλο από έλλειψη ελευθερίας σκέψης, την οποία συστηματικά αποφεύγει. Προσπαθεί απλώς να ξεχειλώσει το κουτάκι μέσα στο οποίο κινείται η Εκκλησία και τα ανόητα δόγματά της, επιχειρώντας να εμφανιστεί ως αναθεωρητής, μεταρρυθμιστής και καινοτόμος. Ερμηνεύει τον Θεό και τις προσταγές του, μας μιλά για τους αγιασμούς και τις εξομολογήσεις, τις βαφτίσεις, τους γάμους και αποδομεί τη λειψανολαγνεία και τη θρησκοληψία των παπάδων. Δεν τολμά βέβαια να κάνει ένα βήμα παρακάτω και να αποκαλύψει στους πιστούς του ότι δυστυχώς οι Θεοί πέθαναν, ότι η κωμωδία των Θεών τέλειωσε και ότι το φρικτό και φοβισμένο ακροατήριό τους, που από φόβο και μόνο δεν μπορούσε να γελάσει, τώρα μπορεί να σκάσει στα γέλια.

Υπάρχει;

Ο Θεός δεν είναι τίποτε άλλο από έναν αλγόριθμο που κρύβουμε όλοι μέσα μας, ο οποίος έχει να κάνει με τους φόβους και τις ανασφάλειές μας. Ο Θεός είναι ένα αναπάντητο υπαρξιακό ερώτημα. Το έθεσαν οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, το πραγματεύτηκε ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Ηράκλειτος, οι Διαφωτιστές, ακόμα και ο Στίβεν Χόκινγκ, καταλήγοντας ότι εξέλιξη, επιστήμη και αλλαγή δεν μπορούν να συνυπάρξουν μαζί του.

　

Κάποτε ο Θεός έριχνε τους κεραυνούς του και οι άνθρωποι έσκυβαν από φόβο μπροστά στην οργή του. Η ανακάλυψη της ηλεκτρικής εκκένωσης τους αποδόμησε.

Στη συνέχεια οι Θεοί έπλασαν τον άνθρωπο και του έδωσαν ψυχή, μέχρι που ένας απλός άνθρωπος μέσα από έναν δοκιμαστικό σωλήνα έπλασε κι αυτός τον δικό του άνθρωπο.
　

Νομοτελειακά, οι νοήμονες άνθρωποι βρίσκονται σε μια εναγώνια αντιπαλότητα με τον φόβο και την αποκάλυψη της γνώσης: θα βολευτούν με τον Παράδεισο, ή έστω την Κόλαση σε μια άλλη ζωή ή θα παλέψουν γι’ αυτήν τη ζωή και θα συμβιβαστούν με μια τελική μακάβρια γνωριμία με τα σκουλήκια; Ο Προμηθέας υπήρξε ο πρώτος αντίπαλος των Θεών κλέβοντας τη φωτιά από τον Όλυμπο για να τη δώσει στους ανθρώπους. Ο συμβολισμός στην πορεία των χιλιετιών είναι κολοσσιαίος και αφορά την αποδόμηση όλων των θρησκειών. Η δε αποδόμηση στα σοβαρά κράτη γίνεται μέσω της παιδείας.

Έχουμε παιδεία; 

Σε αυτή τη χώρα και εν γένει στον ελληνικό χώρο έχουμε παιδεία; Στόχος του έτους, λέει, είναι η απόκτηση κριτικής σκέψης. Αλλά πώς αποκτά ένας νέος κριτική σκέψη όταν οι στρατιές των θεολόγων τον φλομώνουν καθημερινά με μεταφυσικές αρλούμπες, με θαύματα, παπουτσάκια και παντοφλίτσες αγίων; Πώς ένας νέος αποκτά κριτική σκέψη όταν βλέπει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους πολιτικούς αρχηγούς να σκύβουν και να προσκυνούν δουλικά το χέρι του Αρχιεπισκόπου, αναγνωρίζοντάς τον ως υπέρτατο αντιπρόσωπο του Θεού-Φόβου μας στη Γη;

Τον Θεό των χριστιανών τουλάχιστον, αν υπήρξε ποτέ, τον σκότωσαν άτομα ίδιας ιδεολογίας με αυτά που αφόρισαν προχθές τον Πιτσιλλίδη. Πρόκειται για τους ίδιους Γραμματείς και Φαρισαίους τους οποίους η απαίδευτη κοινωνία μας κλωνοποίησε και από το 33 μ.Χ. διακτίνισε στο 2015.

«Πού είναι ο Θεός;» γράφει ήδη στα 1882 ο Νίτσε. «Θα σας το πω εγώ. Τον σκοτώσαμε. Εμείς όλοι είμαστε οι φονιάδες του... ο Θεός είναι νεκρός... ο Θεός θα μείνει νεκρός. Τι άλλο είναι οι εκκλησίες παρά οι τάφοι και τα μνήματα του Θεού;».

05/10/2015

Η λύση του Κυπριακού και κάποιοι γραφικοί δημοσιογράφοι

Τόσο ο Νίκος Αναστασιάδης όσο και ο Μουσταφά Ακιντζί έχουν ενώπιόν τους σοβαρές δημοσκοπήσεις που καταδεικνύουν ότι ποσοστό πέραν 90% των πολιτών αναμένουν, επιθυμούν ή και επιδιώκουν λύση του Κυπριακού μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο κόσμος γενικώς έχει μπουχτίσει. Ειδικότερα οι Ε/Κ πρόσφυγες είναι αγανακτισμένοι γιατί εδώ και 41 χρόνια δεν γνωρίζουν τι θα γίνει με τα σπίτια και τις περιουσίες τους. Θα επιστρέψουν, θα αποζημιωθούν, θα τα ανταλλάξουν; Ακόμα χιλιάδες Τουρκοκύπριοι κατοικούν εγκλωβισμένοι σε ε/κ σπίτια στον βορρά και αναρωτιούνται: είναι δικά μου ή όχι; Να τα επιδιορθώσω, να τα ανακαινίσω ή όχι; Οι Τ/Κ της Μόρφου επίσης έχουν ένα ακόμα δίλημμα: Πού να θάψουν τους νεκρούς τους; Στη Μόρφου ή στη Λευκωσία; Μέχρι πρόσφατα τους έφερναν στη Λευκωσία, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των Τ/Κ στη Μόρφου το 2004 ψήφισαν η πόλη να επιστραφεί στους Ε/Κ Μορφίτες.

Ο χρόνος

Με λίγα λόγια όλοι αναγνωρίζουν τις επιπτώσεις, τις αγκυλώσεις και τις επιπλοκές που επιφέρει ο χρόνος και αν δεν με πιστεύετε, ας ερωτηθούν οι δύο διαπραγματευτές οι οποίοι αυτή τη στιγμή προσπαθούν να βρουν λύση στην επίλυση του περιουσιακού. Μέχρι στιγμής έχουν δημιουργήσει 24 κατηγορίες περιουσιών και κάτω από την κάθε μία καταγράφουν δεκάδες κριτήρια για το πώς η περιουσία αυτή θα τύχει διαχείρισης. Ακόμα και να συμφωνήσουν στις εκκλήσεις κάποιων πολιτών ότι η καλύτερη λύση είναι ο κάθε Κύπριος να επιστρέψει στο σπίτι του όπως ήταν το 1974, σας διαβεβαιώ ότι δεν θα έβρισκαν λογαριασμό για πολλούς λόγους: Λόγους που έχουν να κάνουν με την εξεύρεση εργασίας των πολιτών, σχολείων για τα παιδιά τους, κοινωνικής συναναστροφής, αίσθησης ασφάλειας κ.λπ. Λόγους που παραπέμπουν δηλαδή στη θέση ότι μια κοινωνία δεν λειτουργεί μέσα από σπίτια και χωράφια μόνον, αλλά κυρίως μέσα από την καθημερινή οργανωμένη διαβίωση των ανθρώπων. Οι ρίζες, με λίγα λόγια, δεν διαμορφώνονται από τη μια μέρα στην άλλη αλλά μέσα από τον χρόνο. Δυστυχώς όλα αυτά τα χρόνια ήμασταν ακίνητοι από τον χρόνο, ασυγκίνητοι. Ήμασταν ανίκητοι αλλά χάσαμε κι οι δυο:

• Στον νότο σήμερα υπάρχουν μερικές δεκάδες χιλιάδες Ε/Κ πρόσφυγες που μέσα από προγράμματα αυτοστέγασης έκτισαν τα σπίτια τους πάνω σε τ/κ γη. Αυτοί οι άνθρωποι είναι έτοιμοι σήμερα να παραδώσουν τα σπίτια τους και να μεταβούν στον βορρά στα σπίτια των γονιών τους, αν τους επιτραπεί; Κάποιοι από αυτούς λένε ναι, οι περισσότεροι θέλουν ανταλλαγή ή αποζημιώσεις.
•  Στον βορρά υπάρχουν μερικές χιλιάδες Τ/Κ Λεμεσιανοί (ίδρυσαν μάλιστα και δική τους τράπεζα, καθότι οι Λεμεσιανοί είναι παντού και πάντοτε τοπικιστές). Όταν τους ρωτάς, όμως, αν θέλουν να επιστρέψουν στη Λεμεσό στον γνωστό τουρκομαχαλά, ελάχιστοι κουνούν το κεφάλι τους καταφατικά. Θέλουν ανταλλαγή ή αποζημίωση, επειδή, όπως λένε, φοβούνται να επιστρέψουν.

Αυτό στην πράξη τι σημαίνει; Ότι όταν λέμε επανένωση εννοούμε κατά κύριο λόγο τη δημιουργία ενός κράτους με μια κυβέρνηση, ένα νόμισμα, ένα εθνικό ύμνο και μια σημαία ... και βλέπουμε; Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, επανένωση μετά από 41 χρόνια διαχωρισμού, αυτό ακριβώς σημαίνει σήμερα. Αυτό σημαίνει ακόμα και για περιοχές που θα επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση, αφού ελάχιστοι Ε/Κ θα είναι σε θέση να ξηλώσουν άμεσα τις ζωές τους για να μεταβούν στο κατεστραμμένο Βαρώσι, στη Μόρφου, σε κάποια χωριά της Μεσαορίας ή της Καρπασίας. Αυτό θα γίνει σταδιακά.

Αυτό ίσως που μπορεί να γίνει πιο άμεσα είναι αυτό που δεν αναμένεται: Δηλαδή ένας Ε/Κ να αγοράσει εξοχικό στην Κερύνεια ή ένας Τ/Κ στην Πάφο ασκώντας τα δικαιώματά του ως Ευρωπαίος πολίτης σε μια ευρωπαϊκή επικράτεια στην οποία θα μετατραπεί ολόκληρη η Κύπρος.

Ο ρεαλισμός

Έχοντας υπόψη την πιο πάνω ρεαλιστική αποτίμηση, που καταγράφεται καθημερινά μέσα από συζητήσεις αλλά και από δημοσκοπήσεις, αναρωτιέται κανείς τι περιμένουν οι πολιτικές ηγεσίες των Ε/Κ και των Τ/Κ; Οι συνομιλίες εδώ και 10 μέρες έχουν παγώσει. Έως και τις αρχές Οκτωβρίου οι δύο ηγέτες θα βρίσκονται στη Νέα Υόρκη για να υπονομεύουν ο ένας τον άλλο σε ξένους ηγέτες και κέντρα αποφάσεων, δεν θα συναντηθούν μεταξύ τους, ενώ λόγω τουρκικών εκλογών ο κανονικός ρυθμός των συνομιλιών θα επανέλθει τον Νοέμβριο. Με λίγα λόγια η ε/κ ηγεσία, ως η ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, επιχειρεί να ενδυναμώσει την κρατική μας υπόσταση, ενώ η τ/κ να την αποδυναμώσει αναβαθμίζοντας το ψευδοκράτος. Στο παρελθόν όσο καιρό δεν το έκαναν αυτό οι ηγέτες, συνομιλούσαν μεταξύ τους για να μην τους επιρριφθεί η ευθύνη της αποτυχίας. Αυτή την τακτική είχαμε την ελπίδα ότι οι κύριοι Αναστασιάδης και Ακιντζί, θα την απέφευγαν.

Θα πρέπει βέβαια να ομολογήσουμε ότι προσπαθούν περισσότερο από οποιουσδήποτε άλλους, αλλά η προσπάθειά τους δεν είναι αρκούντως επιτυχής.

• Η τ/κ πλευρά λόγω εκλογών στην Τουρκία πάγωσε τις συνομιλίες για ένα δίμηνο, για να διαπιστώσει τις νέες ισορροπίες και να δει πώς θα πορευθεί. Κάποιοι λένε ότι φοβήθηκε τις αντιδράσεις των γκρίζων λύκων.
• Η ε/κ πλευρά κινδυνεύει με τη νέα χρονιά να παγιδευθεί μέσα στη ρητορική των βουλευτικών εκλογών και στον φανατισμό των μικρών κομμάτων του Κέντρου. Σκεφτείτε τι θα γίνει αν αμοληθούν 500 υποψήφιοι στους καφενέδες.

Το μομέντουμ υπήρχε και θα υπάρχει ακόμα για λίγο. Αν οι δύο ηγέτες δεν το εκμεταλλευθούν, τότε πάμε για νέα άτυπα χρονοδιαγράμματα, όπως ακούγεται, για του χρόνου τέτοιο καιρό. Αλλά και πάλιν τα ίδια θα έχουμε. Του χρόνου τέτοιο καιρό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να μεταβεί στη Νέα Υόρκη να υπερασπισθεί την υπόσταση της αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο δε Τ/Κ ηγέτης επίσης θα μεταβεί στη Νέα Υόρκη να προασπισθεί τα δίκαια των Τ/Κ. Ανακυκλώνοντας τα ίδια και τα ίδια εδώ και δεκαετίες. Επιτρέποντας να περνά ο χρόνος, να εμπεδώνονται η διαίρεση και τα τετελεσμένα. Επιτρέποντας να υπερισχύουν οι εθνικιστές, οι φοβικοί και αυτοί που δεν μπορούν να φαντασθούν μια όμορφη χώρα τα επόμενα 20 χρόνια. Με αποτέλεσμα κάποιοι γραφικοί  τύποι, σαν του λόγου μου, να αναμένουν ότι σε αυτή τη χώρα θα βρεθούν κάποιοι στιβαροί ηγέτες οι οποίοι επιτέλους θα αναλάβουν τις ευθύνες τους έναντι του κυπριακού λαού.     

Οι ψευδαισθήσεις της λύσης

Πέραν του 70% των Κυπριών πολιτών, με βάση τη δημοσκόπηση της Ομάδας Κύπρος, θεωρούν ότι αυτή τη φορά οδεύουμε ανεπιστρεπτί σε λύση του Κυπριακού. Πρόκειται, εκλογική αδεία, για μια συντριπτική παράσταση λύσης, η οποία βεβαίως δεν προδικάζει την ψήφο των πολιτών. Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, σε ποσοστό πέραν του 40%, θα ψηφίσει αφού πρώτα διαβάσει το νέο σχέδιο και ακούσει επιχειρήματα ένθεν και ένθεν.

Τα στερεότυπα

Βεβαίως στην πράξη αυτό που θα κρίνει την ψήφο Ε/Κ και Τ/Κ, αν κρίνουμε από δεκάδες δημοσκοπήσεις στον νότο αλλά και στον βορρά, είναι και κάποιες ψευδαισθήσεις που έχουν εμπεδωθεί διά του διαχωρισμού των δύο κοινοτήτων τα τελευταία 51 χρόνια.

• Είναι σαφές ότι οι Τ/Κ δεν θέλουν να επιστρέψουν στις περιοχές που ζούσαν πριν το 1974 διότι, όπως λένε, φοβούνται τους Ε/Κ. Οικοδομώντας έτσι στη λογική της ομοσπονδίας, διεκδικούν στην τ/κ συνιστώσα πολιτεία πλειοψηφία πληθυσμού, αλλά και γης. Το ερώτημα που τίθεται εδώ είναι, αν πάρουν πλειοψηφία γης ποιος θα την αποζημιώσει;
• Μεταξύ των Ε/Κ, παρά τις συναισθηματικές εξάρσεις, η συντριπτική πλειοψηφία δεν επιθυμεί να ζήσει υπό τ/κ διοίκηση. Δείχνουν έτσι κατά πλειοψηφία διάθεση να αποδεχτούν ανταλλαγή περιουσιών και αποζημίωση. Οι Τ/Κ προσφέρουν 500.000 σκάλες στον νότο για ανταλλαγή. Δεν αρκούν βέβαια. Ποιος θα αποζημιώσει τις υπόλοιπες στους Ε/Κ;

Ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε αναχωρώντας από την Κύπρο προχθές μας είπε ότι μεταβαίνει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για να επικεντρωθεί στην οικονομική πτυχή της λύσης. Ο Νίκος Αναστασιάδης επίσης είναι διατεθειμένος να μπει σε ένα αεροπλάνο, όπως λέει, να κάνει τη γύρα του κόσμου και να μαζέψει λεφτά. Βεβαίως, αν κοιτάξει κανείς τι γίνεται στην περιοχή μας, ίσως αντιληφθεί ότι τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Η Κύπρος διεκδικεί αποζημιώσεις για 200.000 πρόσφυγες (150.000 Ε/Κ και 50.000 Τ/Κ) που ξεριζώθηκαν το 1974 αλλά σήμερα έχουν σπίτια και περιουσίες ασχέτως της νομιμότητας της κατοχής τους ή όχι, ενώ η Μέση και η ευρύτερη Μέση Ανατολή (Ιράκ - Συρία - Αφγανιστάν) έχουν πέραν των 10 εκατ. περιπλανώμενων προσφύγων να αναζητούν καταφύγιο σε πρόχειρους προσφυγικούς συνοικισμούς στην Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία και πρόσφατα σε ευρωπαϊκές χώρες. Ποιος θα τους αποζημιώσει αυτούς; Ποιος μπορεί να θέσει ως προτεραιότητα την αποζημίωση των Κυπρίων προσφύγων σε σχέση με τα καραβάνια των νεοπροσφύγων από το Ιράκ και τη Συρία;

Ας ρωτήσει επίσης κανείς τον επίτροπό μας Χρήστο Στυλιανίδη πόσα μάζεψε από την παγκόσμια καμπάνια που έκανε για τον Έμπολα. Πέντε δισ. κι αυτά μετά βίας. Είναι δυνατόν κάποιοι να ονειρεύονται ότι η διεθνής κοινότητα θα βρει και θα διαθέσει 50 δισ. για την Κύπρο;

Από την άλλη η Κυπριακή Δημοκρατία είναι καταχρεωμένη με 22 δισ. στους δανειστές της, ενώ και το ψευδοκράτος χρωστά στην Τουρκία ένα ποσό πέραν των 8 δισ. Τα περισσότερα από αυτά τα χρέη είναι απόρροια της κακοδιαχείρισης ή της διαφθοράς των πολιτικών. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς: Ποιο είναι το ζητούμενο σήμερα; Να επανενώσουμε τα χρέη μας ή τις διαφθορές των πολιτικών μας;

Ο ρεαλισμός

Γιατί καταγράφω αυτούς τους αριθμούς; Μήπως για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι δεν συμφέρει σε κανέναν η λύση; Απεναντίας. Οι αριθμοί αυτοί αν λειτουργήσουν ρεαλιστικά βοηθούν ώστε να εγκαταλείψουμε τις τρέχουσες ψευδαισθήσεις που έχουν κάποιοι για τη λύση του Κυπριακού. Με λίγα λόγια, το Κυπριακό δεν θα λυθεί κατά τρόπο που θα γεμίσει τις τσέπες των Ε/Κ προσφύγων με gas ούτε θα δώσει στους Τ/Κ δωρεάν γη. Από πού θα προκύψουν τα οφέλη; Ο δρόμος είναι δύσκολος και μπορεί να προκύψει μέσω της συνεργασίας όλων.

• Η λύση θα ανεβάσει τις τιμές στον βορρά εξισορροπώντας τις με αυτές στον νότο. Από τον τριπλασιασμό π.χ. των αξιών της γης θα προκύψουν και κάποιες αποζημιώσεις στους Ε/Κ πρόσφυγες. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επίσης αρκετά σχέδια για κοινές αναπτύξεις γης, κυρίως εκεί που το περιουσιακό καθίσταται προβληματικό να επιλυθεί μεταξύ ιδιοκτήτη και χρήστη.
• Η ελευθερία εγκατάστασης, διακίνησης και περιουσίας θα επιτρέψει την επιχειρηματική συνεργασία των δύο κοινοτήτων, ανοίγοντας μια τεράστια αγορά στην Κύπρο, όπως η Τουρκία.
• Η λύση θα φέρει την πολυπόθητη ασφάλεια στην Κύπρο και θα επιτρέψει εν μέσω της γεωπολιτικής ανασφάλειας στη γύρω από εμάς περιοχή την προσέλκυση πρόσθετων επενδύσεων στη χώρα μας. Η Κύπρος με λίγα λόγια μπορεί να καταστεί επιχειρηματικό κέντρο της περιοχής για εμπορικές και άλλες συναλλαγές με 500 εκατ. πληθυσμό που κατοικεί στις γύρω χώρες. Αυτό θα φέρει ανάπτυξη.
• Η Κύπρος ως ενωμένη χώρα μέλος της ΕΕ θα μπορέσει να αντλήσει τεράστια φθηνά δάνεια από την ΕΚΤ, προσελκύοντας επίσης νέες επενδύσεις διά της μόχλευσης κεφαλαίων.
• Η οικοδομική δραστηριότητα (π.χ. ανοικοδόμηση Βαρωσίων) θα επαναφέρει σε τροχιά επαναδραστηριοποίησης έναν σημαντικό κλάδο της οικονομίας, ρίχνοντας κατακόρυφα την ανεργία.
• Η επανένωση της χώρας και η προσθήκη νέων κλινών στην τουριστική βιομηχανία θα ανεβάσει κατακόρυφα την προσέλευση τουρισμού στην Κύπρο.
• Η Κύπρος διά της λύσης θα προχωρήσει απρόσκοπτα στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, έχοντας ανοικτά ενδεχόμενα αγορών, όπως η Αίγυπτος, η Τουρκία και η ΕΕ. Σε αυτό μπορεί να συνεργαστεί και με το Ισραήλ.

Εν κατακλείδι

Με λίγα λόγια, θα πρέπει να επιλέξουμε. Χωρίς λύση Ε/Κ και Τ/Κ παραμένουμε ως έχουμε. Καταχρεωμένοι και υποχείρια των πολιτικών μας ηγεσιών. Με λύση και με ένα Σύνταγμα που θα επανακαθορίσει τα checks & balances περιορίζοντας την αυθαιρεσία των πολιτικών, αλλά και προσδίδοντας νέο αέρα ανάπτυξης, τότε έχουμε ως χώρα ελπίδες να πάμε μπροστά. Κανένας βέβαια δεν πρόκειται να μας χαρίσει τίποτα. Κανένας δεν θα μας αποζημιώσει για να δεχθούμε λύση. Γραμμένους μας έχουν. Να μας βοηθήσουν βέβαια υπάρχουν πολλοί. Φτάνει να ξέρουμε τι θέλουμε και να είμαστε σοβαροί.