Νίκος και Ντερβίς ΓΙΑ την Κύπρο;

Αν οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι έχουν καταφέρει να αγωνιστούν μαζί για την ελευθερία άλλων λαών, γιατί δεν μπορούν να το κάνουν και για την ιδιαίτερή τους πατρίδα την Κύπρο; Ίσως ξενίσει κάποιους το ερώτημα, όμως οι μέρες που διάγουμε νομιμοποιούν την υποβολή του για δύο λόγους:


* Ο πρώτος λόγος είναι επετειακός. Την περασμένη Παρασκευή ολόκληρος ο κόσμος τίμησε την απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στη Νορμανδία. Έγινε στις 6 Ιουνίου 1944 και ολοκληρώθηκε στις 19 Αυγούστου, όταν τα συμμαχικά στρατεύματα πέρασαν τον Σηκουάνα και εκκίνησαν για το Βερολίνο, για να συνθλίψουν το ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μαζί με όλους τους άλλους πολέμησαν και 20.000 Κύπριοι, Ε/Κ και Τ/Κ, ως μέλη του Βρετανικού Συντάγματος και άλλων στρατιωτικών σωμάτων.


* Ο δεύτερος λόγος άπτεται της επικαιρότητας και αφορά την επανεκκίνηση των προσπαθειών για επίλυση του Κυπριακού. Η σύζευξη εδώ τίθεται εμμέσως πλην σαφώς: Αν οι Ε/Κ και οι Τ/Κ αγωνίστηκαν για την απελευθέρωση της Γαλλίας, την εκκένωση της Δουγκέρκης, την πολιορκία του Μόντε Καζίνο στην Ιταλία και την καθήλωση των στρατευμάτων του Ρόμελ στο Ελ Αλαμέιν λίγο έξω από την Αλεξάνδρεια, γιατί δεν μπορούν από κοινού να αγωνισθούν για την επανένωση της χώρας τους; Αν Ε/Κ και Τ/Κ έδειξαν αλτρουισμό για άλλους λαούς, γιατί δεν μπορούν σήμερα να αγωνισθούν για την ίδιά τους την πατρίδα και για τις γενιές που έρχονται σε αυτό τον τόπο;


Ο Nevzat

Ο πρώτος στρατιώτης που κατετάγη ως εθελοντής στο Κυπριακό Σύνταγμα ήταν ο Τουρκοκύπριος Nevzat Halil, από τη Λευκωσία, με στρατιωτικό αριθμό CY 1 και ημερομηνία κατάταξης τις 2 Οκτωβρίου 1939, όπως αναφέρει ο καθηγητής

Ανάμεσα σε διάσπαρτους τάφους Βρετανών, Ιρλανδών και Αυστραλών και πολλοί τάφοι Κυπρίων: Ελλήνων και Τούρκων. Τάφοι δίπλα-δίπλα κάτω από τον καυτό ήλιο της Σαχάρας με ένα κοινό συνθηματικό στην επιτύμβια στήλη: Γιώργος, Ανδρέας, Ahmet, Mehmet, From Cyprus.

 Πέτρος Παπαπολυβίου στη μελέτη του με θέμα: «Κύπριοι εθελοντές στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο». Όπως καταγράφει, «από τις αρχές Οκτωβρίου 1939 μέχρι τις 15 Αυγούστου 1945, έγιναν δεκτοί προς κατάταξη 12.192 στρατιώτες. Άλλοι 4.450 Κύπριοι, αξιωματικοί και στρατιώτες, κατατάχθηκαν στην «Κυπριακή Εθελοντική Δύναμη». Οι αριθμοί αυτοί είναι εντυπωσιακοί, εάν υπολογισθεί ότι η Κύπρος είχε λιγότερους από 400.000 κατοίκους (κατά την τελευταία προπολεμική απογραφή, του 1931, αριθμούσε 347.959 κατοίκους).
Η προσφορά της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως αναφέρει στο σχετικό βιβλίο του ο ερευνητής Νίκος Μπατσικανής, ήταν όντως σημαντική και στο επίπεδο των απωλειών. Πάνω από 600 Κύπριοι έπεσαν στα πεδία των μαχών και βρίσκονται θαμμένοι σε 56 κοιμητήρια 17 διαφορετικών κρατών. Επίσης, δυόμισι χιλιάδες Κύπριοι αιχμαλωτίστηκαν και κρατήθηκαν σε διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης ανά τον κόσμο, μεταξύ αυτών και ο πρώην Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης.
Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, όσο κι αν ακούγεται παράξενο, έδρασαν από κοινού και στην Ελλάδα, αρχικά ως μέλη του Κυπριακού Συντάγματος και αργότερα μετά την κατάληψή της από τους Γερμανούς ως μέλη διαφόρων αντιστασιακών ομάδων. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα, όπως αναφέρει ο Πέτρος Παπαπολυβίου (Περί Ιστορίας: «Κύπριοι και Γοργοπόταμος»), είχαν συμμετοχή στην πιο ηρωική στιγμή της ελληνικής Αντίστασης, δηλαδή στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Αυτοί ήταν οι Τ/Κ Τζεμάλ Ναφή και Οσμάν Σουκρή από την Αρχιμανδρίτα της Πάφου, με την ομάδα του ΄Εντι Μάγιερς, ο Γεώργιος Τριλλίδης από τα Καμπιά με τις ομάδες του ΕΛΑΣ και ο Παύλος Φλούρου από το Ριζοκάρπασο, που ήταν μέρος των μαυροσκούφηδων του Βελουχιώτη.
Η διεθνής συμμετοχή των Κυπρίων στα πολεμικά μέτωπα του κόσμου δεν ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο γύρω στις 15.000 Κύπριοι, Έλληνες και Τούρκοι κατατάχθηκαν στον βρετανικό στρατό και υπηρέτησαν στο «Μακεδονικό σώμα ημιονηγών» (Macedonian Mule Corps) πολεμώντας στο σερβικό μέτωπο, ενώ πολλοί Κύπριοι κομουνιστές (όπως ο Εζεκίας Παπαϊωάννου) πολέμησαν και στον Ισπανικό Εμφύλιο εναντίον του στρατηγού Φράνκο, για να μην αναφερθούμε στους χιλιάδες Ε/Κ που αγωνίστηκαν δίπλα στους Ελλαδίτες σε κάθε περίπτωση, από την Επανάσταση του 1821 έως και το Αλβανικό Έπος.

Στο Ελ Αλαμέιν

Πριν αρκετά χρόνια επισκέφθηκα το βρετανικό κοιμητήριο στο Ελ Αλαμέιν και ακόμα κρατώ τη συγκίνηση μέσα μου. Ανάμεσα σε διάσπαρτους τάφους Βρετανών, Ιρλανδών και Αυστραλών και πολλοί τάφοι Κυπρίων: Ελλήνων και Τούρκων. Τάφοι δίπλα-δίπλα κάτω από τον καυτό ήλιο της Σαχάρας με ένα κοινό συνθηματικό στην επιτύμβια στήλη: Γιώργος, Ανδρέας, Ahmet, Mehmet, From Cyprus. Σκέφτομαι από τότε αν μπορούσαν αυτοί οι τάφοι να βρίσκονταν σε ένα κοινό καταπράσινο κοιμητήριο κάπου στη Λευκωσία. Με τις επιτύμβιες στήλες να αποτίουν τιμή όχι μόνο στην καταγωγή, «From Cyprus», αλλά να υποκλίνονται στη θυσία κάποιων ηρώων «For Cyprus». Αντί ΑΠΟ την Κύπρο, να έγραφε πολέμησαν και θυσιάστηκαν ΓΙΑ την Κύπρο.


Κοινή κουλτούρα

Είχαμε τέτοιες περιπτώσεις Ε/Κ και Τ/Κ που αγωνίστηκαν για καλύτερες μέρες σε αυτή την κοινή πατρίδα, αλλά τους αδίκησε η ιστορία που τους κατέταξε στις υποσημειώσεις της και κυρίως τους αδικεί η διδασκαλία της στις αίθουσες των κυπριακών σχολείων. Σε αρκετές περιπτώσεις Ε/Κ και Τ/Κ, Ρωμιοί και μουσουλμάνοι επί Τουρκοκρατίας, όπως π.χ. το 1804, πολιόρκησαν τη Λευκωσία διαμαρτυρόμενοι για την υψηλή φορολογία που επέβαλλαν οι αγάδες. Το 1833 είχαμε στην Κύπρο τρία επαναστατικά κινήματα: του Νικόλαου Θησέα στη Λάρνακα, του Γκιαούρ ιμάμη στην Πόλη της Χρυσοχούς και του καλόγερου Ιωαννίκιου στη Λευκωσία. Σε αυτά συμμετείχαν ενεργά Ε/Κ και Τ/Κ ζητώντας μείωση των φόρων, αλλά και φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις. Όλα πνίγηκαν στο αίμα. Επί Αγγλοκρατίας είχαμε περιπτώσεις συνεργασίας Ε/Κ - Τ/Κ στο Νομοθετικό Συμβούλιο κόντρα στην πλειοψηφία των Άγγλων, ενώ πολύ σημαντική ήταν η κοινή απεργία Ε/Κ και Τ/Κ εργατών στα μεταλλεία της Σκουριώτισσας. Η περίοδος της Ανεξαρτησίας είχε επίσης τους δικούς της ήρωες, όπως οι Μισιαούλης και Καβάζογλου, οι Αϊχάν Χικμέτ και Αχμέτ Γκουρκάν, ο Κουτλού Ανταλί. Ήταν άνθρωποι που αγωνίστηκαν και πέθαναν ΓΙΑ την Κύπρο. Για τη μία αγία και καθολική Κύπρο που τους γέννησε. Απ΄ όπου πρωτοαντίκρισαν το φως. Εμείς οι υπόλοιποι, ο Διονύσης, ο Οζντίλ, ο Ανδρέας, ο Νίκος, ο Κουντρέτ, ο Ντερβίς, ο Γιαννάκης και ο Νικόλας είμαστε απλώς από την Κύπρο. Εμάς μας ενδιαφέρει λοιπόν τι θα κάνει η χώρα αυτή για μας και όχι τι θα κάνουμε εμείς γι’ αυτήν!
 

Οι κοπρίτες και ο Αναστασιάδης

Τι κράτος θέλει να είναι η Κύπρος; Σε επίπεδο ουσίας και συμβολισμού το θέμα έμμεσα πλην σαφώς τέθηκε μέσα από δύο επισκέψεις ξένων αξιωματούχων στην Κύπρο: Του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν και του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Aleksey Meshkov. Είναι κατανοητό ότι και οι δύο ξένοι πολιτικοί ήρθαν στην Κύπρο για να προωθήσουν τα συμφέροντα των χωρών τους. Ήρθαν επίσης να μας εξηγήσουν πώς βλέπουν τη θέση της Κύπρου μέσα από τους δικούς τους σχεδιασμούς για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Τι μας είπαν;

* Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Joe Biden ζήτησε από την Κύπρο να σταθεί δίπλα από τις ΗΠΑ ως στρατηγικός εταίρος σε μια δύσκολη γειτονιά. Οι ΗΠΑ για πρώτη φορά βάζουν την Κύπρο στον γεωπολιτικό χάρτη για δύο λόγους: α) λόγω της ανακάλυψης υδρογονανθράκων στην περιοχή με εμπλοκή αμερικανικών εταιρειών και β) λόγω του ότι ως μέλος της ΕΕ αποτελεί μια σχεδία σταθερότητας στην εύφλεκτη Ανατολική Μεσόγειο. Ως στρατηγικός εταίρος και σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Μπάιντεν η Κύπρος μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τις γειτονικές χώρες, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και ο Λίβανος, με στόχο τα 100 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου που υπολογίζονται στην περιοχή να αποτελέσουν μια εναλλακτική πηγή τροφοδοσίας της ΕΕ (όπως συμβαίνει με τα κοιτάσματα των σκανδιναβικών χωρών ή της Αλγερίας). Για να μπορέσει να επιτελέσει αυτό τον σύνθετο ρόλο η Κύπρος οφείλει να ξεπεράσει το μοναδικό πρόβλημα που έχει. Να λύσει δηλαδή το Κυπριακό και να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Τουρκία η οποία αναμφίβολα είναι μέρος του ευρύτερου αμερικανικού σχεδιασμού. Διά της εις άτοπον απαγωγής τον ρόλο αυτό δεν μπορούν να επιτελέσουν μεγαλύτερες χώρες στην περιοχή όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ λόγω σοβαρών μεταξύ τους προστριβών.

* Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Aleksey Meshkov, ο οποίος κατέφθασε στην Κύπρο μετά την επίσκεψη Μπάιντεν, αλλά και ο Ρώσος πρέσβης την περασμένη βδομάδα στο Sigma Live φρόντισαν να υπερτονίσουν τα συμφέροντα της Κύπρου με τη Μόσχα, χωρίς να αποκαλύπτουν, κατά την πάγια τακτική τους, τον δικό τους σχεδιασμό στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Κύπρος αποτελεί μόνιμη βάση για πολλούς Ρώσους και παίρνει ανάσες από τη ροή τουριστών που αναμένεται φέτος να ξεπεράσουν τις 750.000. Στη χώρα μας, λόγω της παρουσίας Ρώσων επιχειρηματιών με καταθέσεις γύρω στα 16 δισ., επωφελούνται τα μεγάλα δικηγορικά γραφεία καθώς και οι μεγάλοι λογιστικοί οίκοι με αρκετά εκατ. ευρώ ετησίως. Βεβαίως η Ρωσία σε κάθε περίπτωση ως χώρα μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας μπορεί διά του βέτο να παγώνει κάποιες εξελίξεις που δρομολογούνται σε ό,τι αφορά τη λύση του προβλήματος κόντρα σε πρωτοβουλίες του αμερικανοβρετανικού παράγοντα, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν θα ενοχλείται η Τουρκία. Τι ζητούν από μας οι Ρώσοι; Να αποφύγουμε να ενταχθούμε στα συστήματα ασφαλείας της Δύσης, να προσφέρουμε διευκολύνσεις στον ρωσικό στόλο και να υποστηρίζουμε μαζί με άλλες ευρωπαϊκές χώρες εντός της ΕΕ κάποιες θέσεις που την ευνοούν, όπως συμβαίνει αυτή την περίοδο με τα μέτρα που λαμβάνονται εναντίον της λόγω Ουκρανικού.

Τι μας συμφέρει;

Η Κύπρος με λίγα λόγια καλείται να αποφασίσει, αφού το περιθώριο ελιγμών γύρω της άρχισε να στενεύει.

Οι δύο πιο πάνω προτάσεις, αν μας επιτραπεί μια αυθαίρετη γενίκευση, ίσως εκπροσωπούν δύο δρόμους τους οποίους κάθε κράτος (συνδυάζοντας την εσωτερική και εξωτερική του πολιτική) έχει τη δυνατότητα να πορευθεί. Πρόκειται για τον δύσκολο δρόμο του ρεαλισμού και τον εύκολο δρόμο της γρήγορης επιτυχίας. Χωρίς προσπάθεια εξωραϊσμού των ΗΠΑ, μπορεί ο καθένας να διαπιστώσει ότι πέρα από το σκληρό προσωπείο της υπερδύναμης, συνιστά στο εσωτερικό της μια ώριμη δημοκρατία δυτικού τύπου με στοιχειώδεις δημοκρατικές διαδικασίες, κράτος δικαίου και διαφάνειας. Η ισχύς της χώρας αυτής δεν πηγάζει μόνο από τα κανόνια της, αλλά τηρουμένων των διεθνών αναλογιών, εκπορεύεται κυρίως από το εσωτερικό δημοκρατικό της κεκτημένο. Τι ζητά λοιπόν η χώρα αυτή από μας; Αυτό που ζητούσε από τη δεκαετία του 1960. Ζητά διπλωματικά από την Κύπρο μια αξιόπιστη και προβλέψιμη πολιτική απέναντι στη Δύση και στις ώριμες Δημοκρατίες της. Κυνικά ομιλούντες, απαιτεί πλήρη συμπόρευση και υπόσχεται εκατοντάδες δισ. από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.



Από την άλλη η Ρωσία προτείνει στην Κύπρο τον εύκολο δρόμο που ακολουθούσαμε από τη δεκαετία του 1960. Δεν θα μπορούσε η χώρα αυτή να προτείνει κάτι πιο σύνθετο διότι δεν μπορεί. Όσο σκληρό κι αν ακουστεί αυτό, η Ρωσία δεν έχει καταφέρει να απεμπλακεί από την αυτοκρατορική ιδεολογία του τσαρισμού, είτε αυτός ήταν του Μεγάλου Πέτρου, είτε του Μπρέζνιεφ, είτε του Πούτιν. Ίσως γι’ αυτό η χώρα αυτή στηρίζεται περισσότερο στα κανόνια της και λιγότερο στην εσωτερική ισχύ του θαυμάσιου μεν ρωσικού λαού ο οποίος δυστυχώς ακόμα ταλανίζεται από τεράστια δημοκρατικά ελλείμματα. Η όποια σχέση μας εν ολίγοις με τη Ρωσία και επιχειρώντας να φιλοσοφήσουμε την πολιτική, δεν μας κάνει καλύτερους. Σίγουρα κάνει πλουσιότερους κάποιους πολιτικούς, κάποιους τραπεζίτες, κάποιους λογιστές και κάποιους δικηγόρους. Θα τους αναγνωρίσετε καθημερινά μέσα από τις δηλώσεις τους στα κανάλια όταν δηλώνουν πόση σημασία έχει η σχέση της Κύπρου με τη Ρωσία βάζοντας στο τραπέζι ως πρώτο πιάτο το Κυπριακό. Πρακτικά τι επιδιώκει η Ρωσία; Ό,τι ήθελε από το 1960. Ως μίνιμουμ τη μη λύση του Κυπριακού για να συντηρεί την ελλαδοτουρκική κόντρα και ως μάξιμουμ τη χρήση της Κύπρου ως εναλλακτικής βάσης για τον στόλο της. Τι προσφέρει; Πολλά εκατομμύρια μέσα από το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος.


Η κατάντια μας

Η Κύπρος παρότι είχε τρεις εγγυήτριες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, παρότι έγινε μέλος της ΕΕ ακολούθησε τον εύκολο δρόμο. Τον δρόμο του πολιτικού αμοραλισμού και της λογικής άρπα-κόλλα ενδεδυμένο με ένα μανδύα πατριωτισμού και εθνικισμού. Η κόντρα με τη Δύση, αφού παίξαμε με τους Aδεσμεύτους, τους πυραύλους Σαμ και τους S-300, οδήγησε στην πρώτη διχοτόμηση της Κύπρου το 1964, έφερε την τουρκική εισβολή του 1974 και επειδή δεν καταλάβαμε τίποτα μας προέκυψε και η πλήρης κατάρρευση του οικονομικού μας μοντέλου το 2013, αφού κολλήσαμε σαν βδέλλες, τραγικοί και μοιραίοι συμμέτοχοι στην κλοπή των δισ. του λιβανικού, του σερβικού και του ρωσικού λαού. Σήμερα έχουμε μια μικρή ευκαιρία να μαζέψουμε κάποια από τα κομμάτια του καθρέφτη μπας και μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε το πραγματικό μας ευρωπαϊκό πρόσωπο. Με τον Πρόεδρο όμως Αναστασιάδη, ο οποίος θα πάρει την τελική απόφαση, να προβληματίζεται: Θα ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο της ενσωμάτωσης της Κύπρου στον δυτικό κόσμο παίρνοντας τη σκυτάλη από το χέρι του Γλαύκου Κληρίδη που μας ενέταξε στην ΕΕ, και ναι και του Δημήτρη Χριστόφια που με όλα τα λάθη του ενέταξε την Κύπρο στον γεωπολιτικό σχεδιασμό της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο; Θα φερθεί εν ολίγοις ως πολιτικός-οραματιστής μιας ευρωπαϊκής πολυπολιτισμικής και ενωμένης Κύπρου ή μαζί με κάποιους κοπρίτες πολιτικάντηδες, τραπεζίτες, δικηγόρους και λογιστές θα συνεχίσει τον εύκολο δρόμο της ολοκληρωτικής έκπτωσης της πατρίδας μας, δειλός, μοιραίος κι άβουλος αντάμα να προσμένει ίσως κάποιο νέο θαύμα;