Δευτέρα 19 Αυγούστου 2013

The Solution of the Cyprus problem through the Troika Memorandum






The completion at long last of the consolidation of the Bank of Cyprus and the first positive assessment of the troika as regards the progress of the implementation of the memorandum so far, clearly lightens the atmosphere of gloom and doom that had  prevailed after the dramatic decisions of the Eurogroup of last March. The President of the Republic, exhibiting both persistence and patience and with the assistance of the Central Bank Governor Panicos Demetriades, Finance Minister Harris Georgiades and a few  technocrats, has managed to restore things to a manageable condition. No one can at this stage convincingly argue that we have successfully turned the corner  as yet, however it is obvious that as things now stand the government is able to start dealing with the Cyprus problem more actively and more seriously. We may recall in this context that  the President had cited August and September as months of preparation and October as the month of embarking on a new round of talks.

Change of scenery

What differentiates the current scene from the corresponding in 2004? The Republic of Cyprus is labouring under a memorandum
, with the troika  having the first and final say in the management of the economy of the country. As regards the Turkish Cypriots things have also changed. In 2004 they benefited from a regime of  quasi lavish subsidies from Ankara, in an effort to bring the Turkish Cypriots closer to the Greek Cypriots’  living standard. Today, the Erdogan government has put the north under a peculiar Turkish memorandum of sorts. This has meant inter alia the  freezing of wages in the public sector with the effect of manifest discomfort and  irritation in the occupied areas  which in turn was reflected in the recent elections.

The upshot of all this to my mind is that  the two communities now have  to seek creative solutions through a regime of austerity. The memoranda on both sides could conceivably be an important factor in the solution effort by introducing  new data in the situation and acting  as a catalyst in the rationalization and de- demonization of the Cyprus problem which has been in some ways a distorting mirror distorting our reality in this country for as long as most of us remember. 

Should this logic prevail and if the sterile nationalism and the phobias of the past which have brought us to the unacceptable situation we have are replaced by rationalism encompassing also our  new economic realities, this will be a positive development both for Greek Cypriots and Turkish Cypriots for the following reasons:

* The iron clad Memorandum binding the G/Cypriots  will compel them to think more seriously about the issue of the administration  of the federation. When discussing the Annan plan in an exhibition of nouveau riche   logic, there was talk of 60,000 federal civil servants. Today those numbers justifiably sound ridiculous when both communities need to make thousands of employees redundant so as not to sink government finances. The challenge today is to construct a small and efficient federal state, which through the principles of subsidiarity and proportionality will help both communities to grow more or less independently while they work in tandem and cooperate closely where it is for the benefit of the federal state to do so.

* In 2004 everyone spoke of the  inflow of billions  from  tenders by the EU and other donors for the  reconstruction and maintenance of immovable property. Today, in the midst of austerity, we need a flexible regime which will move within the EU for fundraising-through-leverage processes of the European Development Bank, private BOT agreements and inducements.

* In 2010 the  Christofias - Talat negotiations led to an agreement on the chapter of the economy in which there was talk of one central bank with temporary branches in the two states. Today this chapter should naturally  be seen through the establishment and operation of the ESM and the inclusion of all European banks' under direct supervision of Frankfurt.

* The Memorandum and inviolable commitments taken mainly by the Republic of Cyprus will compel the negotiating team of the United Nations to move away from the old-fashioned sense of the power game in Cyprus. The regional power of Turkey today can not be imposed on a country of the eurozone through unreasonable demands outside the acquis communautaire, nor of course can the internationally recognized status of the Republic  deprive the Turkish Cypriots of the right to political equality. The EU for its part cannot stand by its 2004 position that "anything decided by the two communities will be incorporated in the acquis communautaire" when the  acquis imposed on Cyprus today is absolutely specific with  provisions and obligations measured in billions. In brief, the full and complete integration of Cyprus through a hard Memorandum in the eurozone will preclude  the EU’s playing the role of just an observer in Cyprus. Instead, it will be a necessary requirement for EU  to engage actively and decisively to resolve it. In this context the UN will also have to seriously engage in actively considering for the first time the real needs of the Turkish Cypriots and not the geopolitical interests of Turkey.

Growth

The key word today for both communities, apart from rationalizing the processes for the solution of the Cyprus problem is growth. Both communities have hit rock bottom financially, so it's probably easier to have consensus and synergies to escape the crisis. The solution is the safest route to be rid of the memoranda. How can this be achieved?

* The return and reconstruction of Varosha and Morphou and the need to build new settlements for all Turkish Cypriots  who will need to move elsewhere as part of the solution will reestablish the construction industry as one of the engines driving the economy forward.

* The reunification of the market and its augmentation by the addition of 250,000 Turkish Cypriots brings the number of consumers at one million to benefit all Cypriot companies.

* The solution of the Cyprus Problem will open the market of 80 million inhabitants of Turkey for Cypriot businessmen, while many Turkish grandees ( analogous to the Russians) may prefer to have their basis in a European country.

* The stability and security that will result from a solution will attract serious investment and will provide important new impetus to the growth of tourism.

* Finally, the solution will bring out Cyprus as the only state in the region with zero problems with its neighbours in the Eastern Mediterranean, making it easy for Cyprus to become an energy center for LNG sale and also hub for the transportation of natural gas through a pipeline system through Greece and Turkey.

Our Perspective

In brief, the vista opening up through a solution of the Cyprus problem today are more than visible and significantly better than they were in 2004 when  the Greek Cypriots with their illusions of permanent economic power fell prey to the manipulations and propaganda of self serving politicians and their myopic fellow travellers who controlled the economy of the country with disstrous consequences even for those who were directly involved in these machinations, hence my choice of “myopic” as an adjective . Today I have the impression that that Greek Cypriots are much less naïve .more suspicious and too wise  to make the same mistake again.

 Dionysis Dionysiou*
* Edition counselor of Politis Newspaper
dionisis.dionisiou@politis-news.com

Λύση του Κυπριακού μέσα από το μνημόνιο




Η εξυγίανση της Τράπεζας Κύπρου και η πρώτη θετική αποτίμηση της τρόικας για την εφαρμογή του μνημονίου σαφέστατα και αλλάζουν το βαρύ κλίμα που επικράτησε μετά τις δραματικές αποφάσεις των Γιούρογκρουπ του Μαρτίου. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με επιμονή και υπομονή και κυρίως με τη συνδρομή του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκου Δημητριάδη, του υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη και μιας πλειάδας τεχνοκρατών, κατάφερε να επαναφέρει τα πράγματα σε διαχειρίσιμη κατάσταση. Χωρίς να υποστηρίζει κανείς ότι έχουμε περάσει τον κάβο, η κυβέρνηση είναι σε θέση να ασχοληθεί πλέον σοβαρά και με το Κυπριακό, όπως ήδη έχει προαναγγείλει ο κ. Πρόεδρος, θέτοντας τον Σεπτέμβριο ως μήνα προετοιμασίας και τον Οκτώβριο ως τον μήνα επανέναρξης ενός νέου γύρου συνομιλιών. Αν όλες οι πλευρές αποκρυπτογραφήσουν το νέο σκηνικό, τα πράγματα σίγουρα θα κυλήσουν ευκολότερα.

Αλλαγή σκηνικού

Σε τι διαφέρει το σημερινό σκηνικό από το αντίστοιχό του την περίοδο του 2004; Η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται υπό καθεστώς μνημονίου, με την τρόικα να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στη διαχείριση της οικονομίας της χώρας. Σε ό,τι αφορά τους Τουρκοκύπριους, τα πράγματα έχουν επίσης αλλάξει. Το 2004 διαβίωναν υπό ένα καθεστώς απλόχερης, σχεδόν προπαγανδιστικής, επιδότησης από την Άγκυρα, σε μια προσπάθεια να πλησιάσουν το βιοτικό επίπεδο των Ε/Κ. Σήμερα η κυβέρνηση Ερντογάν έχει θέσει το βόρειο υποτελές της κρατίδιο υπό καθεστώς ενός ιδιότυπου τουρκικού μνημονίου, με πάγωμα μισθών στο δημόσιο, προκαλώντας εκνευρισμό και δυσφορία, στάση που αντικατοπτρίστηκε και στις πρόσφατες εκλογές.

Με λίγα λόγια, οι δύο κοινότητες είναι σήμερα υποχρεωμένες να αναζητήσουν δημιουργικά τη λύση μέσα από ένα καθεστώς λιτότητας. Με τα δύο μνημόνια ένθεν και ένθεν να δημιουργούν νέα δεδομένα και υποχρεωτικά να λειτουργούν ως καταλύτες και κυρίως ως φορέας εξορθολογισμού στη λύση του Κυπριακού. Αν επικρατήσει αυτή η λογική, αν ο στείρος εθνικισμός και οι φοβίες μας αντικατασταθούν από τον ορθολογισμό που επιτάσσουν τα νέα οικονομικά δεδομένα, αυτή η εξέλιξη δεν είναι κατ’ ανάγκη κακή, ούτε για τους Ε/Κ ούτε για τους Τ/Κ. Για πολλούς λόγους:

* Το ισχυρό μνημόνιο που δεσμεύει τους Ε/Κ θα τους υποχρεώσει να εγκύψουν πιο σοβαρά στο θέμα της λειτουργικότητας της ομοσπονδίας. Με βάση το σχέδιο Ανάν και εν μέσω μιας νεόπλουτης λογικής, κάποιοι έκαναν λόγο για 60.000 καλοπληρωμένους ομοσπονδιακούς δημόσιους υπαλλήλους. Σήμερα αυτοί οι αριθμοί ηχούν γελοίοι, όταν και στις δύο κοινότητες πρέπει να αφυπηρετήσουν χιλιάδες υπάλληλοι για να μην βουλιάξουν τα δημόσια οικονομικά. Το ζητούμενο εν ολίγοις σήμερα είναι μια μικρή και συμπαγής ομοσπονδιακή πολιτεία, η οποία μέσα από τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας θα βοηθήσει τις δύο κοινότητες να αναπτυχθούν όσο το δυνατόν πιο αυτόνομα και δημιουργικά.

* Το 2004 όλοι έκαναν λόγο για εισροή δισεκατομμυρίων υπό μορφή προσφορών από την ΕΕ και άλλους δωρητές για ανακατασκευή πόλεων και συντήρηση περιουσιών. Σήμερα, εν μέσω λιτότητας, χρειαζόμαστε ένα ευέλικτο κράτος το οποίο θα κινηθεί εντός της ΕΕ για άντληση κεφαλαίων -μέσα από διαδικασίες μόχλευσης- από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Αναπτύξεως, ιδιωτικές συμφωνίες BOT και αντιπαροχές. Από τους δωρητές ίσως να αναμένουμε μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια που σαφέστατα δεν αρκούν.

* Το 2010 στις διαπραγματεύσεις Χριστόφια - Ταλάτ έκλεισε το κεφάλαιο οικονομία, στο οποίο γινόταν λόγος για μια κεντρική τράπεζα και κάποια προσωρινά υποκαταστήματα στις δύο κοινότητες. Σήμερα το κεφάλαιο αυτό θα πρέπει να ιδωθεί μέσα από τη θέσπιση και λειτουργία του ESM και την υπαγωγή όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών σε απευθείας επιτήρηση από τη Φρανκφούρτη.

* Το μνημόνιο και οι απαραβίαστες δεσμεύσεις που έχει αναλάβει κυρίως η Κυπριακή Δημοκρατία θα υποχρεώσουν τη διαπραγματευτική ομάδα των Ηνωμένων Εθνών να κινηθεί έξω από την παλιομοδίτικη λογική του power game στο Κυπριακό. Η περιφερειακή ισχύς της Τουρκίας σήμερα δεν μπορεί να επιβληθεί επί μιας χώρας της ευρωζώνης διά μέσου παράλογων απαιτήσεων εκτός κοινοτικού κεκτημένου, ούτε και βεβαίως η αναγνωρισμένη διεθνώς θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορεί να στερήσει από τους Τουρκοκύπριους το δικαίωμα για πολιτική ισότητα. Η ΕΕ από την πλευρά της δεν μπορεί να διατυπώνει τη θέση του 2004 ότι "οτιδήποτε αποφασίσουν οι δύο κοινότητες θα ενσωματωθεί στο κοινοτικό κεκτημένο" αφού σήμερα το κοινοτικό κεκτημένο επιβάλλεται στην Κύπρο, έχει όνομα, διατάξεις και υποχρεώσεις, και κυρίως μετριέται σε δισεκατομμύρια. Με λίγα λόγια, η πλήρης και ολοκληρωτική ενσωμάτωση της Κύπρου μέσω ενός σκληρού μνημονίου στην ευρωζώνη θα εξαναγκάσει την ΕΕ να μην παριστάνει τον απλό παρατηρητή στο Κυπριακό, απεναντίας, θα την υποχρεώσει να εμπλακεί ενεργά και αποφασιστικά στην επίλυσή του. Την ίδια στιγμή θα αναγκάσει τα Ηνωμένα Έθνη να μπουν σοβαρά στη λογική μιας ευρωπαϊκής λύσης, συναντώντας ίσως για πρώτη φορά τις πραγματικές ανάγκες των Τουρκοκυπρίων και όχι τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Τουρκίας.

Η ανάπτυξη

Η λέξη κλειδί σήμερα και για τις δύο κοινότητες, πέρα από τον εξορθολογισμό των διαδικασιών της λύσης του Κυπριακού, είναι η ανάπτυξη. Και οι δύο κοινότητες έχουν πιάσει οικονομικά πάτο, οπότε είναι ίσως ευκολότερο να υπάρξει συναίνεση και συνέργειες για έξοδο από την κρίση. Η λύση αποτελεί την ασφαλέστερη οδό για έξοδο από τα μνημόνια. Πώς μπορεί αυτό να επιτευχθεί;

* Η επιστροφή και ανοικοδόμηση του Βαρωσιού και της Μόρφου, καθώς και η ανάγκη κατασκευής νέων συνοικισμών για όλους τους Τουρκοκυπρίους που θα μετακινηθούν βορειότερα, θα επαναφέρει την οικοδομική βιομηχανία ως μια από τις ατμομηχανές της κυπριακής οικονομίας.

* Η ενιαιοποίηση της αγοράς με την προσθήκη σε αυτή 250.000 Τουρκοκυπρίων ανεβάζει τον αριθμό των καταναλωτών στο ένα εκατομμύριο προς όφελος όλων των κυπριακών επιχειρήσεων.

* Η λύση του Κυπριακού ανοίγει την αγορά των 80 εκατ. κατοίκων της Τουρκίας στους Κύπριους επιχειρηματίες, ενώ πολλοί Τούρκοι μεγιστάνες (όπως έγινε στην περίπτωση των Ρώσων) ίσως να προτιμήσουν να έχουν τη βάση τους σε μια ευρωπαϊκή χώρα.

* Η σταθερότητα και η ασφάλεια που θα προκύψουν από μια λύση θα προσελκύσουν σοβαρές επενδύσεις και θα δώσουν νέο σημαντικό έναυσμα στην αύξηση του τουρισμού.

* Τέλος, η λύση θα αναδείξει την Κύπρο ως το μοναδικό κράτος στην περιοχή με μηδενικά προβλήματα με τους γείτονές του στην Ανατολική Μεσόγειο, μετατρέποντάς την ευκολότερα σε ενεργειακό κέντρο για πώληση LNG και ακόμα σε χαπ για μεταφορά φυσικού αερίου μέσω συστήματος αγωγών με προορισμούς την Ελλάδα και την Τουρκία.

Η Προοπτική

Με λίγα λόγια, οι προοπτικές που δημιουργούνται από την επίλυση του Κυπριακού σήμερα σε σχέση με το 2004 είναι κάτι παραπάνω από ορατές. Τότε εμείς οι Ε/Κ, μέσα από την ψευδαίσθηση ενός ισχυρού μοντέλου ανάπτυξης, γίναμε υποχείριοι των φόβων μας και της προπαγάνδας κάποιων πολιτικών. Σήμερα έχω την εντύπωση ότι είμαστε πολύ πιο υποψιασμένοι και πολύ πιο σοφοί για να ξανακάνουμε το ίδιο λάθος.