Που πείθουμε στο Κυπριακό

Μετά από 50 συναντήσεις Χριστόφια –Ταλάτ αναρωτιέται κανείς πού οδηγούνται οι εξελίξεις στο Κυπριακό.
Σε επίπεδο εικόνας τα πράγματα είναι ακόμη θολά: Ο μεν Πρόεδρος Χριστόφιας δεν επιτρέπει τη δημιουργία ευφορίας για δύο λόγους: Πρώτον δεν θέλει να διαρραγεί το εσωτερικό μας μέτωπο πριν έχει στα χέρια του κάτι χειροπιαστό. Αυτό θα διαφανεί μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης του περιουσιακού και του κεφαλαίου των εγγυήσεων. Δεύτερον για σκοπούς διαπραγμάτευσης θέλει να διεκδικήσει ό,τι είναι δυνατόν καλύτερο σε μια προσπάθεια το νέο σχέδιο λύσης να έχει σαφείς διαχωριστικές γραμμές από το δαιμονοποιημένο σχέδιο Ανάν. Από τη δική του πλευρά πάντα στο επικοινωνιακό επίπεδο ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ επιδιώκει να δημιουργήσει την εικόνα ότι η διαπραγμάτευση είναι καρποφόρα γιατί στα κατεχόμενα επέρχονται εκλογές και ορθώς διαβλέπει ότι χωρίς προοπτική λύσης δεν μπορεί να επανεκλεγεί. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις στο Βορρά, ο ΄Ερογλου προηγείται με 36% σε αντίθεση με 31% του κ. Ταλάτ.


Η ουσία

Σε επίπεδο ουσίας πάντως και έχοντας κανείς επίγνωση όλων των εγγράφων, απόρρητων και μη που κυκλοφορούν τους τελευταίους μήνες, αλλά και των αντιδράσεων του διεθνούς παράγοντα, αρχίζουν να αποκρυσταλλώνονται οι παράμετροι επί των οποίων θα κριθεί το Κυπριακό. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας, σε αυτή την πορεία, έχει κερδίσει σημαντικούς πόντους σε μια σειρά από θέματα, αλλά και ο Ταλάτ έχει καταφέρει να είναι πειστικός σε κάποια άλλα. Αν κάποιος επιχειρούσε συνοπτικά να καταγράψει τα κεφάλαια στα οποία πείθουμε και τα κεφάλαια στα οποία χάνουμε, σε αυτόν το γύρο των διαπραγματεύσεων ίσως συνόψιζε τα πράγματα ως ακολούθως:

· Ο Πρόεδρος Χριστόφιας έχει κερδίσει τις εντυπώσεις στο κεφάλαιο της διακυβέρνησης. Δέκτηκε μεν την εκ περιτροπής προεδρία, αλλά η πρότασή του για εκλογή προέδρου και αντιπροέδρου από το σύνολο Ε/Κ και Τ/Κ συνιστά σαφή βελτίωση της Ζυρίχης, αφού το νέο κράτος καλείται να λειτουργήσει μέσα από ενοποιητικές διαδικασίες και όχι εν δυνάμει αποσχιστικές. Οι πρόσφατες θέσεις Ταλάτ για εκ περιτροπής προεδρία υπό αναλογία 4:3, αλλά και η εμμονή του τα συνιστώντα κρατίδια να συνάπτουν διεθνείς σχέσεις πέραν των πολιτιστικών και αθλητικών, δεν θεωρούνται σοβαρές.
· Η ε/κ πλευρά έχει πείσει και στο θέμα των εγγυήσεων. Δεν είναι δυνατόν μια χώρα πλήρες μέλος της ΕΕ να είναι υπό καθεστώς κηδεμονίας. Το θέμα άρχισε να συζητείται διεθνώς πλέον με εμπλοκή της Βρετανίας, της Ελλάδας, της Τουρκίας αλλά και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν τελικά υπάρξουν εγγυήσεις αυτές πρέπει να είναι διευρυμένες και σίγουρα με ημερομηνία λήξης.
· Στο εδαφικό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και πάλιν προβάλλει ισχυρά επιχειρήματα. Δεν μπορεί το τ/κ συνιστών κράτος να έχει μεγαλύτερη ακτογραμμή από το ε/κ. Εδώ εισέρχεται το θέμα της Καρπασίας και η εμμονή της πλευράς μας για επιστροφή υπό ε/κ διοίκηση. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Τ/Κ αντιπροτείνουν το καθεστώς του σχεδίου Ανάν αλλά και κάποιες πρόσθετες ευθυγραμμίσεις στο χάρτη αναφορικά με τα υπό επιστροφή ε/κ εδάφη.
· Τέλος το αίτημα της διαπραγματευτικής μας ομάδας για απογραφή στα κατεχόμενα για να γνωρίζουμε επιτέλους πόσοι και ποιοι άνθρωποι θα είναι πολίτες του νέου κράτους είναι κάτι παραπάνω από λογικό, αγγίζοντας ταυτόχρονα καίρια και το θέμα του αριθμού των εποίκων που θα συμφωνηθεί να παραμείνουν.

Πού έχουμε δυσκολίες;

Πόντους βέβαια στο Κυπριακό έχει κερδίσει και η τουρκική πλευρά η οποία προσπαθεί να εκθέσει τους Ε/Κ τόσο σε ό,τι αφορά τη διαδικασία, αλλά και τη συζήτηση της ουσίας:

· Οι θέσεις του Προέδρου Χριστόφια περί χρονοδιαγραμμάτων δεν φαίνεται να πείθουν, κυρίως διεθνώς. Τα χρονοδιαγράμματα σε αυτή την περίπτωση είναι φυσικά και όχι τεχνητά όπως παλαιότερα. Το Δεκέμβριο έχουμε αξιολόγηση της Τουρκίας, τον Απρίλιο του 2010 έχουμε τ/κ εκλογές. Ο Ταλάτ κάλεσε τρεις φορές τουλάχιστον τον Πρόεδρο Χριστόφια να κλειστούν σε ένα δωμάτιο για ένα μήνα για να βρουν λύση. Η θέση Χριστόφια που εξελέγη ως «Πρόεδρος λύσης» ότι έχει κι άλλες υποχρεώσεις μάλλον δεν πείθει. Έτσι η έωλη επιχειρηματολογία Ταλάτ ότι ουσιαστικά με αυτή την τακτική πριμοδοτείται ο ΄Ερογλου που δεν θέλει λύση αρχίζει τελευταία να βρίσκει απήχηση.
· Η εμμονή του κ. Χριστόφια ότι οι συνομιλίες είναι κυπριακής ιδιοκτησίας και ότι δεν επιθυμεί ξένους διαπραγματευτές ενώ στην αρχή προκάλεσε διεθνώς ευφορία, σήμερα προκαλεί προβληματισμό, αφού το Κυπριακό έχει σαφέστατα και διεθνή πτυχή. Τις τελευταίες μέρες η Τουρκία άρχισε να εγείρει το θέμα αυτό κερδίζοντας πόντους, τη στιγμή που εμείς αποδειχθήκαμε φοβικοί σε τέτοιο βαθμό που ακόμα και τον εκπρόσωπο του ΟΗΕ Αλεξάντερ Ντάουνερ υπό την ανοχή του Προεδρικού επιχειρήσαμε να απαξιώσουμε.
· Επί της ουσίας και σε ό,τι αφορά το αίτημα των Τ/Κ η λύση να αποτελέσει πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ τα πράγματα δυσκολεύουν για μας μετά την αποδοχή παρόμοιων αιτημάτων ως προϋπόθεση για επικύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας από πλευράς Ιρλανδίας και Τσεχίας. Μάλλον λοιπόν είναι δύσκολο να αντέξει το κεφάλαιο 10 της συνθήκης ένταξης της Κύπρου απέναντι στο νέο ευρωπαϊκό κεκτημένο που τείνει να δημιουργηθεί και δυστυχώς επηρεάζει πρώτιστα το περιουσιακό.
· Με βάση την πιο πάνω εξέλιξη δύσκολα είναι τα πράγματα για μας και για το first option των ιδιοκτητών σε ό,τι αφορά τη λύση του περιουσιακού ιδιαίτερα εάν η Τουρκία συγκατανεύσει στην επιστροφή της Καρπασίας. Ο Ταλάτ σε αυτή την περίπτωση έχει ένα ευλογοφανές επιχείρημα: Με τη λύση, υποστηρίζει, θα επιστραφούν εδάφη στους Ε/Κ. Από τα εδάφη αυτά (π.χ. Μόρφου- ΄Ασσια -Βατυλή - Κοντέα) θα αναγκαστούν να μετακινηθούν βορειότερα 30 χιλιάδες Τ/Κ οι οποίοι θα αναζητήσουν νέο σπίτι. Εάν έχει και το fisrt option ο ε/κ πρόσφυγας στο τ/κ συνιστών κρατίδιο τότε σχεδόν όλοι οι Τ/Κ θα πρέπει να μετακινηθούν με τη λύση. Το ερώτημα βέβαια είναι πού θα εγκατασταθούν αν το 80% της γης στο Βορρά ανήκει και πάλιν σε Ε/Κ;