Ας μιλήσουμε για ΝΑΤΟ

ΝΑΤΟ-CIA προδοσία; ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο; Αμερικάνοι, φονιάδες των λαών;

Όλοι λίγο-πολύ ακούσαμε αυτά τα συνθήματα, κάποιοι τα φωνάξαν δημόσια κυρίως μετά το 1974. Οι περισσότεροι από μας ακόμα τα φωνάζουμε από μέσα μας, παρά το ότι γνωρίζουμε ότι η Κύπρος ανήκει στη σφαίρα επιρροής της Δύσης. Παρά το ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι ο πυλώνας ασφαλείας της ΕΕ στην οποία ανήκουμε είναι το ΝΑΤΟ.

Πρόκειται για τα παντοδύναμα συνθήματα της Αριστεράς, που επικράτησαν στον πανελλήνιο χώρο μετά τον ελληνικό εμφύλιο, απότοκο της αριστουργηματικής προπαγάνδας της Σοβιετικής Ένωσης. Κάθε αξιοπρεπής προπαγάνδα ενέχει σοβαρά στοιχεία αλήθειας. Ποτέ ωστόσο δεν είναι ολόκληρη η αλήθεια. Θύματα αυτής της προπαγάνδας εξακολουθούμε να είμαστε σχεδόν όλοι εδώ στην Κύπρο και στην Ελλάδα.

Ελλάδα

Αν στην Κύπρο υπάρχει μια δικαιολογία λόγω της νωπής μνήμης του 1974, στην Ελλάδα η επικράτηση αυτών των συνθημάτων, ιστορικά, κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι ακατανόητη. Η χώρα κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1830 μέσα από την ενεργό εμπλοκή της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας. Οι τρεις αυτές χώρες ως εγγυήτριες υπέβαλαν τις πολιτικές τους στους Έλληνες, γεγονός που αποτυπώθηκε ακόμα και στην κομματική ζωή διά της ίδρυσης του αγγλικού, του γαλλικού και του ρωσικού κόμματος. Το ρωσικό ήταν το πιο ισχυρό με ηγέτη τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η στάση αυτή προς την Ορθόδοξη και ομόδοξη Ρωσία παρέμεινε αναλλοίωτη έως σήμερα, παρότι η Ρωσία από τον Κριμαϊκό Πόλεμο (1856) και εξής υιοθέτησε το δόγμα του πανσλαβισμού, συνδέοντας τα συμφέροντα της με τη Σερβία και τη Βουλγαρία εις βάρος της Ελλάδας (βλ. Συνθήκη Αγίου Στεφάνου 1878 και ίδρυση Μεγάλης Βουλγαρίας). Αντιθέτως, η Αγγλία, μέχρι και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν ο βασικότερος σύμμαχος της Ελλάδας (Συνέδριο του Βερολίνου 1878, Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-13, Συνθήκη των Σεβρών 1920, Β’ Παγκόσμιος και απελευθέρωση από τους Γερμανούς το 1944) με τη Σοβιετική Ένωση στην κρισιμότερη καμπή της Ιστορίας της να συμμαχεί με τον Κεμάλ Ατατούρκ, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην εκδίωξη 1,5 εκατ. Ελλήνων από την περιοχή της Σμύρνης το 1922.

Τη Σοβιετική Ένωση όλως παραδόξως υμνούν και οι κομουνιστές της Ελλάδας, οι οποίοι παρασύρθηκαν στην περιπέτεια του εμφυλίου πολέμου 1945-49 ενώ ο Ιωσήφ Στάλιν, διά της Συμφωνίας της Γιάλτας, τους είχε ξεπουλήσει, οδηγώντας τους σε μια αδικαιολόγητη σφαγή. Ο αντιδυτικισμός και αργότερα αντιαμερικανισμός βέβαια υπήρξαν και συνεπακόλουθο των ανόητων πολιτικών διώξεων της Αριστεράς από όλες τις δεξιές κυβερνήσεις της χώρας από τη δεκαετία του 1950 και εξής, προσφέροντας ηθικό πλεονέκτημα στην Αριστερά, παρότι η ίδια ιστορικά πάντοτε παρέμενε ανιστόρητη.

Κύπρος

Αυτό το ηθικό πλεονέκτημα στη δεκαετία του 1960 εξακτινώθηκε, πέραν των αριστερών, και στους δεξιούς, ελέω Κύπρου. Ο αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955-59 και η στάση των Άγγλων οδήγησε στην ανυπόφορη ανεξαρτησία, επανέφερε την Τουρκία στην Κύπρο κατά παράβαση της συνθήκης της Λωζάννης του 1923, ο δε φιλοαμερικανός -με υποτροφία για σπουδές στη Βοστώνη Αρχιεπίσκοπος Μακάριος-, για να προσεταιρισθεί το παντοδύναμο τότε ΑΚΕΛ, αναγκάστηκε να προσχωρήσει στην αριστερή επιπολάζουζα προπαγάνδα περί καλής Σοβιετικής Ένωσης και κακής Δύσης. Σε αυτό συνέτειναν και οι πρώτες ιμπεριαλιστικές κινήσεις των ΗΠΑ (Κορέα - Κούβα - Βιετνάμ). Με αποτέλεσμα, σε μια περίοδο που οι Σοβιετικοί, πωλώντας υποκριτικά διεθνισμό, ενέταξαν στο στρατόπεδό τους και υπό την κατοχή του Κόκκινου Στρατού ολόκληρη την Ανατολική Ευρώπη, η Ελλάδα και η Κύπρος των δεξιών κυβερνήσεων λόγω Κυπριακού να αρχίσουν να λοξοκοιτάζουν αναζητώντας τη συνδρομή του ξανθού γένους.

Ο ρεαλισμός

 Ρεαλισμός είναι η τέχνη να βλέπει κανείς τα πράγματα ως έχουν, χωρίς εξωραϊσμούς και συναισθηματικές προσεγγίσεις. Στην Κύπρο, δυστυχώς ήμασταν και παραμένουμε αθεράπευτα ρομαντικοί. Παρασυρόμενοι από το όραμα της Ένωσης με την Ελλάδα και θυμωμένοι από τη ματαίωσή του από τις συνθήκες του 1960, δεν καταφέραμε να προσαρμοστούμε ποτέ στην σκληρή πραγματικότητα. Χάσαμε τη μεγάλη εικόνα.

Η μεγάλη εικόνα λέει ότι από τη δεκαετία του 1950 ξεκινά και οξύνεται στη δεκαετία του 1960 ο Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ της Δύσης και των Σοβιετικών. Οι ζώνες επιρροής αυτή την περίοδο γίνονται ζωτικής σημασίας για τους δύο μεγάλους αντιπάλους, με όσους, δε, τις αμφισβητούν να τιμωρούνται. Πρώτοι διδάξαντες, οι Σοβιετικοί. Όταν τόλμησαν οι Ούγγροι το 1956 να ζητήσουν εκδημοκρατισμό στις 4 Νοεμβρίου, μια μεγάλη σοβιετική δύναμη εισήλθε στη Βουδαπέστη και σε άλλες περιοχές της χώρας ισοπεδώνοντας κάθε αντίσταση με τίμημα 2.500 νεκρούς. Όταν, το 1968, ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ τέθηκε επικεφαλής της Άνοιξης της Πράγας στην Τσεχοσλοβακία, στις 21 Αυγούστου τα σοβιετικά τανκς κατέπνιξαν στο αίμα την επανάσταση.

Η Κύπρος, ως νεαρή Δημοκρατία, κληρονόμησε τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, όλες μέλη του ΝΑΤΟ. Παρ’ όλα αυτά, το 1961 ήταν ένα από τα πρώτα 25 ιδρυτικά μέλη των Αδεσμεύτων, επί των οποίων η Σοβιετική Ένωση, μέσω κάποιων χωρών-δορυφόρων της (με προεξάρχουσα την Κούβα μετά την κρίση των Πυραύλων το 1962), ασκούσε πολύ σημαντική επιρροή. Επιπλέον -και ενώ βρισκόταν σε πλήρη ισχύ το δόγμα της περιχαράκωσης της Σοβιετικής Ένωσης-, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απέστειλε αρχές του 1964 τον τότε υπουργό Εξωτερικών Σπύρο Κυπριανού στη Μόσχα να διαπραγματευθεί την αγορά ρωσικών πυραύλων SΑΜ. Έγραφε ο Μακάριος σε μια έμπλεα αντιφάσεων επιστολή του προς τον Έλληνα πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου: «Η Κύπρος ιστορικώς και πολιτιστικώς ανήκει εις την Δύση, καίτοι θα συνεχίσει ακολουθούσα αδέσμευτον εξωτερική πολιτικήν». Παρ’ όλα αυτά, μπήκε στην περιπέτεια να λύσει το πρόβλημά της με μια πολιτική που θα την έφερνε σε κατά μέτωπο σύγκρουση με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Παρασύροντας μαζί της και την Ελλάδα, η οποία, λόγω της τεράστιας επιρροής του Αρχιεπισκόπου στην ελλαδική κοινή γνώμη, υποχρέωνε και τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις να συμπορεύονται μαζί του σε αυτή την αλλοπρόσαλλη πολιτική.

Η αποχώρηση των Τ/Κ από την Κυπριακή Δημοκρατία και ο εγκλεισμός τους σε θύλακες, ο βομβαρδισμός της Τηλλυρίας από την Τουρκία, η επιλεκτική ανάγνωση του Ψηφίσματος 186 του Συμβουλίου Ασφαλείας, η απόρριψη του σχεδίου Άτσεσον για ενδοδυτική λύση του Κυπριακού, η προσωνυμία «Κάστρο της Μεσογείου» που αποδόθηκε στον Μακάριο, το φιάσκο της Κοφίνου το 1967, η κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η εμφύλια διαμάχη, η δημιουργία της ΕΟΚΑ Β και η δημόσια συζήτηση για επαναφορά του αιτήματος για Ένωση ήταν μερικές από «τις μέλισσες που μας έστελνε ο Ονήσιλος», κατά τον Παντελή Μηχανικό, για να ξυπνήσουμε. Ο Αρχιεπίσκοπος έδειχνε να μην κατανοεί το περιβάλλον του επαναπαυόμενος στις δάφνες των προεδρικών εκλογών του 1968, που του επέτρεπε να αγνοεί έναν επίσης κοντόφθαλμο στρατηγό όπως ήταν ο Γρίβας. Στηρίχτηκε από το 96,26% των ψήφων έναντι 3,74% του Τάκη Ευδόκα, και βεβαίως κέρδισε μαζί του το ΑΚΕΛ, προσπαθώντας ως εκ τούτου να ενσωματώνει στην πολιτική του και τις ανησυχίες των Αριστερών. Ανησυχίες ταυτόσημες με αυτές της Μόσχας, που εδράζονταν στη θέση ότι η λύση του Κυπριακού δεν πρέπει να δοθεί εντός ενός νατοϊκού πλαισίου.

Οι ΑμερικανοίΑς δεχτούμε ότι η εισβολή της Τουρκίας του 1974 ενορχηστρώθηκε από τους Αμερικανούς, αποδεχόμενοι τη θέση της πλειονότητας των πολιτών στην Κύπρο. Ας κάνουμε επίσης μια ιστορική παραδοχή, η οποία μάλλον είναι αδιαμφισβήτητη: ότι οι διεθνείς σχέσεις είναι άναρχες και ότι η κάθε ισχυρή χώρα θυσιάζει τα πάντα στον βωμό των συμφερόντων της. Διερωτάται λοιπόν κανείς. Θα άφηναν οι Δυτικοί, μια χώρα η οποία de facto και de jure ανήκε στη σφαίρα επιρροής τους, να αποσταθεροποιεί τη νοτιανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ εν μέσω Ψυχρού Πολέμου; Η Ρωσία εξάλλου δεν έκανε τα ίδια στην Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία;

Κάθε λογικός αναλυτής, βέβαια, βλέπει ότι η συνέχεια -αν αυτή ήταν η αμερικανική πολιτική στην Κύπρο το 1974- υπήρξε απολύτως επιζήμια για τους ίδιους τους Αμερικανούς. Η νοτιανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ διασπάστηκε, η Ελλάδα αποχώρησε από το ΝΑΤΟ, στην Τουρκία επιβλήθηκε εμπάργκο όπλων, και σε αντίποινα της Τουρκίας, που και αυτή αποστασιοποιήθηκε από το ΝΑΤΟ, η Σοβιετική Ένωση κέρδισε ελεύθερη και απρόσκοπτη διέξοδο του στόλου της από τον Βόσπορο προς τα θερμά νερά της Μεσογείου.
 

Σήμερα

Ευρισκόμενοι στο σωτήριο έτος 2016, αναρωτιέται κανείς αν έχουμε μάθει κάτι από τις δεκαετίες του 1960 και 1970. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, τότε ως άπειρος πολιτικός και ταυτόχρονα ο πρώτος Πρόεδρος μιας νεότευκτης Δημοκρατίας, μπορεί να έχει πολλά ελαφρυντικά στην κρίση του από την Ιστορία. Οι επίγονοί του βέβαια θα κριθούν πολύ πιο αυστηρά: κατά πόσον, δηλαδή, έμαθαν κάτι από την Ιστορία.

Όπως και στη δεκαετία του 1960, σήμερα στην περιοχή μας τον κυρίαρχο λόγο έχει η Δύση, η οποία θέλει να επιβάλει το δικό της σύστημα ασφαλείας στην περιοχή. Σε αυτό, λόγω της συμμετοχής μας στην ΕΕ, μπορούμε εύκολα να γίνουμε μέλος, και μάλιστα με σημαντικό ρόλο στην περιοχή μας. Επιπλέον, μέσω αυτού του συστήματος μπορούμε με πειστικότητα να απεμπλακούμε από τις παρωχημένες εγγυήσεις του 1960 της Τουρκίας, αφού η χώρα αυτή δεν θα έχει σοβαρά επιχειρήματα να αντιτάξει, ιδιαίτερα σήμερα, όταν η ρήξη στις σχέσεις της με τη Ρωσία δεν της επιτρέπει να εκβιάζει τη Δύση, παίζοντας ταυτόχρονα σε δύο ταμπλό.

Στην Κύπρο, βέβαια, η εξωτερική πολιτική μας δεν χαράσσεται με γνώμονα τον ορθολογισμό. Μάλλον καθορίζεται από συμφέροντα δικηγορικών και λογιστικών γραφείων, από διαπλεκόμενους πολιτικούς και από κόμματα με ιδεολογικές αγκυλώσεις. Όλοι αυτοί, για να μην δυσαρεστήσουν τη μητέρα Ρωσία, είναι ικανοί να μας πωλήσουν, σε περίπτωση λύσης, την επανάληψη των τουρκικών εγγυήσεων ως λογικό συμβιβασμό για να μην ενταχθούμε στο κακό ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ μπορεί να είναι κακό. Το να διαβιώνουμε, ωστόσο, σε μια γειτονιά «μπάτε σκύλοι αλέστε» είναι πολύ χειρότερο.