Καιρός να φτύσουμε το παρελθόν

Στην Κύπρο, σε σχέση με το Κυπριακό έχουμε αναπτύξει διαχρονικά ένα ανυπέρβλητο ταλέντο. Καταφέρνουμε πάντοτε να αναδεικνύουμε τα λιγότερο σημαντικά καθιστώντας τα κυρίαρχα, ενώ την ίδια στιγμή χάνουμε τα σημαντικά και την ουσία.

Δύο παραδείγματα νομίζω είναι αρκούντως ικανοποιητικά:

Θεωρούμε, οι Ελληνοκύπριοι, ότι η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας -σε αντίθεση με τη λογική των Τ/Κ περί παρθενογένεσης- είναι θέμα κυρίαρχο και εκ των ων ουκ άνευ. Το θέμα έχει κάποια νομική σημασία, αλλά επί της ουσίας καμία. Οι Ε/Κ θέλουν μετεξέλιξη, λένε, για να μην μπορεί να αποσχισθεί στο μέλλον η τ/κ κοινότητα, κάτι που θα μπορούσε νομικά να γίνει, αν δύο ίσα συνιστώντα κρατίδια συγκροτούσαν την ομοσπονδιακή Κύπρο. Ένας αφελής βέβαια θα μπορούσε να ρωτήσει: κι αν σε μερικά χρόνια σφαχτούμε και πάλιν μεταξύ μας, δεν θα υπάρξει απόσχιση των Τ/Κ; Κανένας επίσης δεν σκέφτηκε και το αντίστροφο: τι θα γίνει αν θελήσουμε εμείς να αποσχιστούμε; Η αντιπαράθεση εδώ θυμίζει κάποιους που θέλουν να κληρονομήσουν το παρελθόν των αποτυχημένων, ούτως ή άλλως, Συμφωνιών του 1960, και όχι να ονειρευτούν το μέλλον.
Έχουμε αναγάγει τις τουρκικές εγγυήσεις σε κυρίαρχο θέμα και μερικοί είναι έτοιμοι να δώσουν τα πάντα για να μην υπάρχει Τούρκος στρατιώτης στην Κύπρο, έστω για ένα διάστημα π.χ. 5 χρόνων. Τώρα θα μου πείτε, ποιος θέλει εγγυήσεις; Κανένας. Αν όμως για τις εγγυήσεις θα πρέπει να δώσουμε την εκ περιτροπής προεδρία, κριτήρια υπέρ του χρήστη στο περιουσιακό, και να χάσουμε τη Μόρφου, δεν ξέρω αν αξίζει τον κόπο να δώσουμε αυτή τη μάχη. Και πάλιν χάνουμε την ουσία, διότι οι τουρκικές εγγυήσεις εντός της ΕΕ θα είναι καθόλα τυπικές έως ανύπαρκτες. Έστω, όμως, ότι καταφέρνουμε να απαλλαγούμε από αυτές. Αν σε λίγα χρόνια (το επαναλαμβάνω) σφαχτούμε και πάλιν μεταξύ μας, δεν θα υπάρξει και πάλιν επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο;
　

Η μεγάλη εικόνα

Ουδείς πιστεύει ότι η λύση του Κυπριακού, αν έλθει εντός του 2016, θα είναι ένα εύκολο εγχείρημα. Θα είναι ωστόσο μια βατή προσπάθεια, διότι το σενάριο της επανένωσης θα εκτυλιχθεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ας δούμε τη μεγάλη εικόνα:

Για πρώτη φορά μετά το 1571, όταν πάτησαν το πόδι τους οι Οθωμανοί στην Κύπρο, η τ/κ κοινότητα δεν θα είναι απόλυτα ελεγχόμενη από την Τουρκία. Με λίγα λόγια, δεν θα μπορεί με την ίδια ευκολία να χρησιμοποιείται ως στρατηγική μειονότητα στην Κύπρο, είτε από τους Τούρκους είτε από τους Άγγλους. Οι Τ/Κ θα αναγκασθούν να λειτουργήσουν μέσα σε ένα πολυπολιτισμικό ευρωπαϊκό πλαίσιο χωρίς να απειλείται η ταυτότητά τους και χωρίς να έχουν ανάγκη από πάτρωνες.
Για πρώτη φορά μετά το 1974 θα αρχίσει να εφαρμόζεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο σε ολόκληρη την Κύπρο με τις τέσσερις βασικές ελευθερίες να δίνουν την προοπτική μιας ουσιαστικής, ελεγχόμενης και ταυτόχρονα λειτουργικής επανένωσης της χώρας μας. Με ξεκάθαρες ζώνες στο εδαφικό και με ουσιαστική ρύθμιση του περιουσιακού.

Τα άλλα σενάρια

Εν ολίγοις, αναλόγως του πώς θα καταφέρουμε να λειτουργήσουμε τα επόμενα χρόνια όλοι μας, Ε/Κ και Τ/Κ, θα είμαστε υποχρεωμένοι να λειτουργήσουμε ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όποιο success story ή όποια αποτυχία μάς προκύψει θα είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα ή ευρωπαϊκή επιτυχία.

Αν αποτύχουμε, θα καταλήξουμε μια χώρα όπως η Τσεχοσλοβακία. Θα μας προκύψει ένα βελούδινο διαζύγιο τύπου Τσεχίας - Σλοβακίας και θα αναγκαστούμε να πορευτούμε πλάι-πλάι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αν έχουμε προβλήματα, μπορεί να καταντήσουμε όπως το Βέλγιο. Όπου Βαλόνοι και Φλαμανδοί κάποτε έχουν κοινή κυβέρνηση και κάποτε όχι. Επιβιώνουν, όμως, γιατί έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν κοινά συμφέροντα.
Αν πετύχουμε, θα μπορέσουμε να γίνουμε ένα Λουξεμβούργο, το οποίο αποτελεί κέντρο υπηρεσιών για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο οποίο κατοικούν σήμερα Γάλλοι, Γερμανοί, Πορτογάλοι και κάθε λογής ...Άλλοι.
　

Η στασιμότητα

Με λίγα λόγια, το να παραμείνουμε ως έχουμε δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σενάριο για losers. Οι Ε/Κ θα παλεύουν για τα επόμενα 50 χρόνια ώστε να βγουν από την οικονομική κρίση και οι Τ/Κ θα παραμείνουν τσογλάνια του κάθε πρέσβη τοποτηρητή που θα στέλνει η Τουρκία στην κατεχόμενη Λευκωσία. Αντίθετα, αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας, αν μάθουμε από τα λάθη μας, αν βρούμε έναν λογικό συμβιβασμό που δεν θα αφήνει νικητές και ηττημένους, αν φτύσουμε το παρελθόν και αν χαμογελάσουμε με αισιοδοξία στο μέλλον, μπορεί να έχουμε τύχη. Μέχρι στιγμής και οι δύο κοινότητες τιμούν τους ήρωες του παρελθόντος που, έστω χωρίς να το θέλουν ή χωρίς να το ξέρουν, μας διχάζουν. Η Κύπρος σήμερα χρειάζεται τους ήρωες του μέλλοντος. Που θα μας ενώνουν και θα μας εμπνέουν για όσα ωραία έρχονται.