Εμείς οι αιωνίως... losers

Ποια είναι η μεγαλύτερη αποτυχία μας στην Κύπρο; Μάλλον θα καταλήξουμε διαχρονικά ότι είναι η μη επίλυση του Κυπριακού. Αυτό το κουβαλάμε όλοι μας σαν βαρίδι, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζουμε και να παραδεχόμαστε κατά βάθος ότι δεν είμαστε ούτε σοφοί, ούτε καν καλοί άνθρωποι. «Οι καλοί άνθρωποι», λέει ένα ρητό, «είναι καλοί γιατί κατάφεραν να γίνουν σοφοί μέσα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες». Αυτό που σίγουρα δεν μας λείπει είναι οι πολλές και αποτυχημένες προσπάθειες. Δεν γίναμε όμως ποτέ σοφοί, γιατί δεν μάθαμε, με αποτέλεσμα να είμαστε αιωνίως losers.

Η προσέγγιση αυτή δεν ισχύει μόνο για τους Ε/Κ αλλά και για τους Τ/Κ. Ένας λαός είμαστε και δυστυχώς τις ίδιες γονιδιακές μεταλλάξεις κουβαλούμε μέσα μας, αν βασιστούμε και στις μελέτες του καθηγητή Κωνσταντίνου Δέλτα. Έχουμε ως λαός ταυτισθεί με την αποτυχία, γι’ αυτό και είμαστε απαισιόδοξοι, μεμψίμοιροι και διαχρονικά απογοητευμένοι.

Δεκαετία του 1960

Οι Ελληνοκύπριοι απογοητεύτηκαν από τις συνθήκες της Ζυρίχης - Λονδίνου. Δεν πέτυχαν την Ένωση με την Ελλάδα, έτσι επιχείρησαν να τις αναθεωρήσουν το 1963. Η κίνηση αυτή έκλεισε τους Τ/Κ σε θύλακες που δεν ξεπερνούσαν το 4,7% του εδάφους της χώρας, χωρίς νερό και ρεύμα και κυρίως τους εξάρτησε πλήρως από την οικονομική βοήθεια και την προπαγάνδα της Τουρκίας. Την ίδια στιγμή ο εγκλεισμός των Τ/Κ ανέδειξε εθνικιστές, όπως ο Ραούφ Ντενκτάς, με αποτέλεσμα το 1964 να επιτελεσθεί η πρώτη διχοτόμηση της Κύπρου. Όχι τόσο επί του εδάφους, αλλά στα μυαλά των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι οριστικά και αμετάκλητα σταμάτησαν να εμπιστεύονται τους Ε/Κ και την προοπτική συνύπαρξης σε ένα κράτος. Οι Ε/Κ που δεν έμαθαν από αυτή την αποτυχία -αφού απέρριψαν διαδοχικές προσπάθειες των Τ/Κ να επανενσωματωθούν στην Κυπριακή Δημοκρατία- επιμένοντας στην ατόφια Ένωση, μπήκαν στη συνέχεια σε μια ηλίθια εμφύλια διαμάχη με κερασάκι στην τούρτα το ανεγκέφαλο και προδοτικό πραξικόπημα της χούντας, δίνοντας δικαίωμα στην Τουρκία να διχοτομήσει  de facto την Κύπρο.  

Μετά την εισβολή

Μετά την εισβολή ήρθε η σειρά των Τ/Κ.  Αντιμετώπισαν την Τουρκία ως σωτήρα και ως ειρηνοποιό, άρπαξαν τα σπίτια των Ε/Κ και προχώρησαν το 1983 στην ανακήρυξη «κράτους» πιστεύοντας ότι θα πετύχαιναν διεθνή αναγνώριση. Απέτυχαν παταγωδώς. Όχι μόνο γιατί η διεθνής κοινότητα τους έφτυσε, αλλά διότι και η Τουρκία έδειξε μέσω της πολιτικής της ότι όχι μόνο δεν επιθυμούσε την αυτονόμησή τους αλλά τους ήθελε ως στρατηγικό όπλο για να επιβάλει με αξιοπιστία τη γεωπολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στη συνέχεια οι απογοητεύσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων, που παρέμειναν πολιτικά στάσιμες, λειτούργησαν ως αλληλοεπιδιδόμενα ιστορικά φάσκελα. 

·        Οι Ελληνοκύπριοι πέτυχαν το 2004 την ένταξή τους στην Ευρώπη πιστεύοντας ότι θα ενδυναμωθούν πολιτικά αλλάζοντας τις παραμέτρους λύσης στο Κυπριακό. Απέτυχαν πλήρως. Είπαν επιπλέον «Όχι» στο δημοψήφισμα για λύση διότι πίστευαν ότι με τη λύση η πλούσια κοινότητά τους θα επιβαρυνόταν με τη συντήρηση των Τ/Κ οι οποίοι θα ήταν βαρίδι για περαιτέρω ανάπτυξη. Τελικά η ευμάρειά τους αποδείχθηκε εύθραυστη, επιβιώνοντας σήμερα μέσω της ελεημοσύνης της τρόικας.

·        Οι Τ/Κ από την άλλη πίστευαν ότι εξαιτίας του «Όχι» των Ε/Κ θα αποκτούσαν επιτέλους αναγνώριση, εξαναγκάζοντας τους Ε/Κ είτε να αποδεχθούν μια λύση, είτε να αποκτήσουν το δικαίωμα να κινηθούν αυτόνομα. Απέτυχαν οικτρά, γιατί πρώτη και καλύτερη η Τουρκία έδειξε απέναντί τους πολύ πιο έντονες τάσεις κηδεμόνευσης, επιχειρώντας να τους επιβάλει τον μουσουλμανικό τρόπο ζωής σε συνδυασμό με ένα τουρκικής εμπνεύσεως οικονομικό μνημόνιο που προκάλεσε έντονο αναβρασμό.

Διαχρονικά

Συγκεφαλαιώνοντας θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει από το 1960 έως σήμερα, ότι:

α) Απέτυχε το ενιαίο κράτος, β) απέτυχε ο αγώνας των Ε/Κ για Ένωση και απέτυχε ο αγώνας των Τουρκοκυπρίων για διχοτόμηση, γ) απέτυχε το ψευδοκράτος των Τ/Κ, δ) κατέρρευσε και το οικονομικό μοντέλο που έκτισαν οι Ε/Κ μετά το 1974 θεωρώντας ότι μέσω της οικονομίας θα πετύχουν ανατροπές, ε) απέτυχε η Ελλάδα οικονομικά και πολιτικά σκοτώνοντας τη μεγάλη ιδέα ενός λαμπρού ελληνικού έθνους με δύο κρατικές οντότητες. Κυρίως όμως απέτυχε η Τουρκία η οποία επιχειρεί εδώ και 5 δεκαετίες να επιβάλει μια επικυριαρχία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η αξιολόγηση του παρόντος λέει ότι η Τουρκία είναι μια χώρα που δεν μπορεί να προχωρήσει πουθενά γιατί της λείπει ένα αναγκαίο πιστοποιητικό. Δεν διαθέτει πολιτική αξιοπιστία, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση μιας πολιτικής αναβάθμισής της ούτε προς ανατολάς ούτε προς δυσμάς. Αν ο Ερντογάν έδωσε στις αρχές του αιώνα τη μάχη για μια μεγάλη Τουρκία και εν πολλοίς κατάφερε να πετύχει μια νέα σύνθεση, τα τελευταία 3 χρόνια η αλαζονεία του κατέστρεψε την προοπτική που είχε, οδηγώντας την ξανά σε θεσμική αστάθεια και απροσδιόριστο πολιτικό μέλλον.

Τι πρέπει να μάθουμε;

Το ξανάγραψα και επιμένω σε αυτό: Οι Τ/Κ είναι ίσως περισσότερο ευεπίφοροι στα μαθήματα της Ιστορίας. Προσαρμόζονται γρηγορότερα -ίσως λόγω μεγέθους, ίσως λόγω παιδείας- μαθαίνοντας από τις αποτυχίες τους:

Μέσα από πρόσφατες διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις έστειλαν παράλληλα και παράπλευρα μηνύματα που προσδίδουν στην ψήφο τους αν μη τι άλλο αξιοπιστία. Έδιωξαν εθνικιστές δημάρχους, εκλέγοντας π.χ. τον Χαρμαντζί στη Λευκωσία, εκπαραθύρωσαν τον Έρογλου και κυρίως με ποσοστό άνω του 60% εξέλεξαν το αουτσάιντερ στις τελευταίες εκλογές. Τι μήνυμα άραγε μας στέλνουν διά της εκλογής Ακιντζί; Μήπως ότι οι ίδιοι πήραν το μάθημά τους, ότι το βόλεμα από την κατοχή τέλειωσε και ότι διά της ψήφου τους τελειώνουν και τις δικές μας ιαχές υπέρ βωμών, εστιών και ηχηρών «Όχι»; 

Τι μήνυμα άραγε πρέπει να πάρουμε από αυτή την έκρηξη κυπριωτισμού των Τ/Κ τον οποίο οι ίδιοι εκλαμβάνουν ως αντίσταση κατά της Τουρκίας η οποία επιχειρεί να τους απορροφήσει πολιτικά και πολιτισμικά;

Από την πλευρά τους και οι Ελληνοκύπριοι -κυρίως μέσα από την οικονομική κρίση- φαίνεται να έχουν πάρει αρκετά μαθήματα. Σήμερα, για παράδειγμα, δεν βλέπουν τη λύση ως δυσβάστακτο οικονομικό βάρος, αλλά ως προοπτική για έξοδο από την κρίση και τα μνημόνια. Μένει ακόμα να κατανοήσουν ότι ο εθνικιστικός λόγος κάποιων δήθεν πατριωτών πολιτικών τους είναι κάλπικος και ψευδεπίγραφος, εμπεδώνοντας τη ρήση ότι το τελευταίο καταφύγιο του κάθε απατεώνα είναι ο πατριωτισμός. 

    

Η ομοσπονδία

Εν κατακλείδι, εάν συμπυκνώσει κανείς τις αποτυχίες μας κι αν θεωρητικά πιστέψει ότι επιτέλους συγκατένευσαν οι καιροί ώστε να μάθουμε κάτι από την Ιστορία μας, ίσως καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έφτασε η στιγμή της λύσης του Κυπριακού. Αν εξετάσει επιπλέον τα πάθη και τα παθήματα των μαξιμαλισμών και της αλαζονείας μας, ίσως φτάσει στο συμπέρασμα ότι η λύση ομοσπονδίας είναι ό,τι καλύτερο έχουμε μπροστά μας αυτή τη στιγμή. Πρόκειται για μια λύση η οποία θα αναγνωρίσει έμπρακτα τα εκατέρωθεν λάθη των δύο κοινοτήτων, αφού διά της ψήφου τους οι Ε/Κ και οι Τ/Κ θα αποκαταστήσουν τα δικαιώματα που καταπάτησαν οι Ε/Κ το 1964 και οι Τ/Κ το 1974. Ίσως έφτασε η στιγμή, επιμένω, εμείς οι αιωνίως losers  -αν μάθαμε κάτι από την Ιστορία μας- να την ξαναγράψουμε. Αυτή τη φορά όχι με αίμα, αλλά με χαρτί και καλαμάρι. Διατυπώνοντας από κοινού ένα νέο δημοκρατικό Σύνταγμα και σφίγγοντας εγκάρδια ο ένας το χέρι του άλλου.